طب کار
سال:1393 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:12

مقدمه: حدود 90% از حوادث ناشی از کار به علت رفتارهای ناایمن و خطای انسانی روی می دهند. شناسایی عوامل موثر در رفتارهای ناایمن، در پیشگیری از این حوادث مفید می باشد. یکی از این عوامل، جو ایمنی می باشد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه جو ایمنی و ابعاد آن با رفتارهای ایمن در یک شرکت پتروشیمی می باشد.روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، جامعه آماری کلیه کارکنان صنف شاغل در یک شرکت صنعتی می باشند (N=1160). تعداد 400 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان با استفاده از مقیاس رفتارهای ایمن و مقیاس جو ایمنی مورد سنجش قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از روش رگرسیون چندگانه و در بخش اعتباریابی از تحلیل عاملی تائیدی با استفاده از نرم افزار AMOS-21 و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS-19 استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد، ضریب همبستگی بین ابعاد جو ایمنی با رفتارهای ایمن مثبت و معنی دار می باشد (P<0.0001). تحلیل رگرسیون با روش مرحله ای نشان داد از میان 6 متغیر مستقل فقط دو متغیر تعهد مدیریت به ایمنی و ارتباط و بازخورد ایمنی جواز ورود به معادله رگرسیون را پیدا کردند (R2=0.423، P<0.0001).نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر اهمیت تعهد مدیریت به ایمنی و ارتباطات و بازخورد ایمنی را به عنوان پیش بین های رفتارهای کاری ایمن نشان می دهد. بنابراین توصیه می شود به منظور گزینش افراد برای محیط های پرخطر مثل صنایع پتروشیمی و همچنین در دوره های آموزشی، بر این متغیرها تاکید شود.

مقدمه: آسفالت کاران با عوامل مخاطره آمیز فراوانی در محیط کار خود از جمله هیدرو کربن های چند حلقه آروماتیک (PAHs) مواجهه دارند که ممکن است منجر به ایجاد بیماری شغلی در آن ها شود. بنزو آلفا پیرن به عنوان یک ماده سرطان زا در انسان از آسفالت داغ متصاعد می شود و آسفالت کاران با آن مواجهه دارند. هدف از این مطالعه ارزیابی میزان مواجهه تنفسی آسفالت کاران با بنزو آلفا پیرن می باشد.روش بررسی: در این مطالعه از هوای تنفسی 42 آسفالتکار تحت پوشش شهرداری تهران، توسط پمپ نمونه برداری فردی متصل به جاذب XAD-2 و فیلترPTFE ، نمونه برداری صورت گرفت. جهت آنالیز نمونه ها از دستگاه HPLC- UV استفاده شد.یافته ها: از مجموع 42 نمونه تهیه شده، در %71 آن ها معادل 30 نمونه بنزو آلفا پیرن شناسایی شد. شغل کمک فینیشری با میانگین 38.83 و انحراف معیار 17.74 بیشترین میزان مواجهه در بین همه مشاغل را به خود اختصاص داد. در هیچ کدام از نمونه های جمع آوری شده از شغل چرب کن، بنزو آلفا پیرن مشاهده نشد. نتایج آزمون Scheffe نشان داد که تنها میزان مواجهه در دو شغل کمک فینیشر و راننده غلتک لاستیکی با هم اختلاف معناداری دارد(P<0.03) .نتیجه گیری: نتایج به خوبی حاکی از این واقعیت است که اولا آسفالت کاران با PAHs مواجهه دارند و ثانیا اندازه گیری های نشان داد که میزان مواجهه با بنزوآلفا پیرن در شغل کمک فینشری بیشترین مقدار و در شغل راننده غلتک لاستیکی کمترین مقدار را داشته است. در مجموع میزان مواجهه تنفسی با بنزوآلفا پیرن در آسفالت کاران پایین تر از حد مجاز کشوری ارائه شده می باشد.

مقدمه: بخش عمده هر جامعه را جمعیت شاغل تشکیل می دهد که در سازمان های مختلف اشتغال دارند و با توجه به جو سازمان، نوع شغل و وظایف آن ها با مسایلی رو به رو هستند. یکی از مسائلی که منابع انسانی را تهدید می کند، سندرم فرسودگی است. هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی در ارتباط با متغیرهای پیش آیند و پیامدی فرسودگی بود.روش بررسی: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان دیپلم به بالای شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که 7580 نفر بودند. روش نمونه گیری در این پژوهش طبقه ای نسبتی بود که از نواحی مختلف شرکت با توجه به نسبت افراد در جامعه 273 شاغل انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های فرسودگی شغلی، استرس شغلی، رضایت شغلی، تعهد سازمانی، تمایل ترک شغل و متغیرهای دموگرافیکی بود. داده ها نیز با استفاده از نرم افزار Amos18 و روش مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در مدل پیشنهادی، استرس به صورت معناداری فرسودگی شغلی را پیش بینی می کند و فرسودگی شغلی نیز با متغیرهای پیامدی روابط معناداری نشان می دهد. شاخص های برازش مدل نیز نسبتا قابل قبول بودند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که استرس پیش بین فرسودگی است و فرسودگی نیز با تعهد سازمانی، رضایت شغلی و تمایل ترک شغل رابطه معناداری دارد.

مقدمه: استرس حرارتی یکی از عوامل زیان آور فیزیکی محیط های کار می باشد که عدم کنترل آن می تواند اثرات منفی مختلفی بر سلامت و عملکرد کارکنان داشته باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی استرس گرمایی و بررسی اثربخشی مداخلات بر شاخص دمای تر گویسان در موضع کاری کارگران یکی از صنایع فورج می باشد.روش بررسی: این مطالعه آزمایشی در تابستان سال 1390 در یکی از صنایع فورجینگ استان تهران انجام گردید. در این مطالعه ابتدا شاخص دمای تر گویسان (WBGT) مورد بررسی قرار گرفت. به منظور کنترل دمای تابشی از سپرهای پارچه ای نسوز و قابل انعطاف عایق و بازتابش کننده حرارتی استفاده شد. اثربخشی مداخلات با آزمون آماری تی زوجی و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 14 مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: متوسط شاخص دمای تر گویسان قبل از انجام مداخله در تمام 12 ایستگاه های کاری 31.21 °C به دست آمد که بالاتر از حد مجاز استاندارد بود و این مقدار پس از مداخله به 26.45 °C رسید. مهم ترین فاکتور در بالا بودن این شاخص دمای تابشی بود. تحلیل داده ها نشان داد که تفاوت شاخص دمای گویسان، قبل و بعد از نصب سپرهای بازتابشی در ارتفاع سر و قوزک پا از لحاظ آماری معنی دار می باشد (P£0.05)، اما این مقدار در ارتفاع کمر معنی دار نبود(P³0.05) .نتیجه گیری: در صنایع فورجینگ با توجه به حضور دائمی کارگر بین کوره و پرس استفاده از سپرهای قابل انعطاف پارچه ای روش مناسبی برای کنترل دمای تابشی و استرس های گرمایی می باشد. این گونه سپرها ارزان قیمت بوده، به سادگی قابل نصب هستند و به راحتی می توانند متناسب با فضای کاری شکل داده شوند و دید اپراتور را مسدود نمی کنند. این گونه سپرها به دلیل نداشتن لبه های برنده از ایمنی بالاتری برخوردارند. از این رو به نظر می رسد این گونه سپرها بتوانند به منظور کنترل گرمای تابشی در صنایع فورجینگ به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گیرند.

مقدمه: رانندگی از جمله مشاغلی است که کیفیت نامطلوب خواب و خواب آلودگی می تواند منجر به افزایش خطا و به دنبال آن افزایش حوادث و تصادفات می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت خواب رانندگان حرفه ای شهرستان شاهرود و رابطه آن با تصادفات جاده ای انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی تحلیلی تعداد 312 نفر از رانندگان حرفه ای عضو انجمن پایانه های شهرستان شاهرود در سال 1392 مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه استاندارد کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) با هفت مقیاس که روایی و پایایی آن در مطالعات مختلف تایید شده است، همراه با مشخصات دموگرافیک و شغلی مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار آماری SPSS ویرایش 16 به کار برده شد.یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن رانندگان 35.41±8.34 سال بود. میانگین تعداد ساعات کاری رانندگان در روز 9.8±2.79 ساعت و میانگین و انحراف معیار نمره کلی کیفیت خواب (PSQI) در رانندگان مورد مطالعه 4.5±2.85 بود و %27.5 آنان کیفیت خواب نامطلوب داشتند. ارتباط آماری معنی داری بین کیفیت خواب رانندگان با حادثه در یک سال گذشته(P= 0.005) ، حادثه در پنج سال گذشته (P= 0.024) و مقصر بودن راننده (P= 0.002) مشاهده شد. اما ارتباطی بین کیفیت خواب و آسیب جسمی یا مرگ در تصادف مشاهده نشد.نتیجه گیری: یافته های ما نشان داد نزدیک به یک سوم رانندگان کیفیت خواب نامطلوبی داشتند. بین کیفیت خواب رانندگان با حادثه در یک سال و پنج سال گذشته و مقصر بودن راننده ارتباط معنی داری دیده شد. به نظر می رسد کلاس های آموزش سلامت شغلی از جمله بهداشت خواب که برای رانندگان حرفه ای شاهرود در حال برگزاری است می تواند نقش پیشگیرانه در کاهش بروز تصادفات و بهبود کیفیت خواب رانندگان داشته باشد.

مقدمه: پژوهش ها نشان می دهند که ادراک گرانباری نقش در کارکنان رابطه معنی داری با وقوع حوادث شغلی دارد. از جمله شیوه هایی که می توانند به عنوان موانعی در برابر اثرات زیان بار محیط کار بر سلامتی عمل کنند افزایش منابع شناختی و حمایتی مانند خودکارآمدی شغلی و حمایت سازمانی است. با توجه به این مطالب، هدف از پژوهش حاضر تعیین قدرت پیش بینی کنندگی ادراک گرانباری نقش توسط خودکارآمدی شغلی و حمایت سازمانی ادراک شده برای ایمنی می باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی است. نمونه متشکل از 189 نفر از کارکنان شرکت ذوب آهن اصفهان در سال 1391 بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده و به پرسش نامه های خصوصیات دموگرافی، خودکارآمدی شغلی، حمایت سازمانی ادراک شده برای ایمنی و گران باری نقش پاسخ دادند. داده ها با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که همبستگی درونی معنی داری بین خودکارآمدی شغلی، حمایت سازمانی ادراک شده برای ایمنی و گران نقش وجود دارد(P<0.05) . تجزیه و تحلیل رگرسیون نشان داد متغیر خودکارآمدی شغلی حدود 11% و حمایت سازمانی ادراک شده حدود 10% از واریانس گران باری نقش را پیش بینی کردند(P<0.05) .نتیجه گیری: نتایج این پژوهش از اهمیت متغیرهای روانی- اجتماعی در پیش بینی ادراک گران باری نقش در کارکنان حمایت می کند.

مفدمه: آفت کش ها ترکیبات شیمیایی هستند که برای مبارزه و کنترل آفات گیاهی و جانوری و ناقلین بیماری مورد استفاده قرار می گیرند. مطالعه حاضر با هدف بررسی و تشخیص عوارض ریوی احتمالی ناشی از مواجهه شغلی با آفت کش ها طراحی و اجرا گردید.روش بررسی: مطالعه به صورت مقطعی تحلیلی بر روی دو گروه دارای مواجهه (75 نفر از کارگران کارخانه تولید آفت کش) و گروه مرجع (86 نفر از کارگران کارخانه بازیافت مقوا) انجام گردید. شیوع علائم تنفسی به وسیله پرسشنامه استاندارد تنفسی ارزیابی شد. همچنین پارامتر های عملکرد ریه قبل از شروع اولین روز کاری هفته، پایان اولین روز کاری هفته و پس از چند روز مواجهه اندازه گیری شد.یافته ها: در مقایسه با مقادیر قبل از شروع شیفت کاری در گروه مواجهه یافته، کاهش معنی داری در تعدادی از ظرفیت ها و حجم های ریوی در پایان شیفت کاری مشاهده گردید. همچنین مقادیر میانگین تمام پارامترهای عملکردی ریوی قبل و بعد از مواجهه در گروه مواجهه یافته به طور معنی داری کمتر از گروه مرجع بود. شیوع علایم تنفسی نظیر سرفه، دفع خلط و خس خس سینه نیز در گروه مواجهه یافته به طور معنی داری بیش از گروه مرجع بود.نتیجه گیری: در این مطالعه کاهش مزمن و غیرقابل برگشت و حاد و نیمه برگشت پذیر در پارامترهای عملکرد ریوی در گروه دارای مواجهه مشاهده شد که اشاره به این دارد که تماس با آفت کش ها با بروز اختلالات تنفسی و کاهش ظرفیت های عملکردی ریه همراه است.

مقدمه: هوش معنوی، توانایی به کارگیری و بروز ارزش های معنوی است به گونه ای که موجب ارتقای کارکرد روزانه و سلامت جسمی و روانی فرد می شود. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین هوش معنوی با مولفه های فرسودگی شغلی در معلمان زن شهر یزد بود.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود، جامعه پژوهش شامل تمام معلمین زن شهر یزد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تعداد 133 نفر انتخاب شدند سپس پرسشنامه هوش معنوی و پرسشنامه فرسودگی شغلی بر روی آنها اجرا گردید.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین فراوانی و شدت خستگی عاطفی و فراوانی و شدت مسخ شخصیت با هوش معنوی رابطه منفی و معنی دار وجود دارد (P<0.01) و بین فراوانی و شدت عملکرد شخصی با هوش معنوی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (P<0.01)، ولی بین فراوانی و شدت درگیری با هوش معنوی معلمان رابطه ای یافت نشد(P>0.05) .نتیجه گیری: با آموزش مولفه های هوش معنوی می توان از برخی از ابعاد فرسودگی شغلی در معلمان پیشگیری کرد.

مقدمه: سرب به عنوان یکی از خطرناک ترین مواجهات شغلی شناخته شده است که باعث ایجاد عارضه های حاد و مزمن در ارگان های اصلی بدن انسان می شود؛ مثل ایجاد عارضه در سیستم عصبی مرکزی و محیطی، خون ساز، گوارشی، کلیوی و قلبی و عروقی، همچنین اندازه گیری سرب خون از اقدامات اساسی جهت تشخیص و درمان زودهنگام مسمومیت با سرب محسوب می شود. روش های متفاوتی برای اندازه گیری سرب وجود دارد که هر کدام مزایا و معایبی دارد. از این رو در این مقاله روش های رایج و جدید اندازه گیری سرب از نظر تکنیک انجام، دقت تشخیص، در دسترس بودن و هزینه مورد مقایسه قرار گرفته است.روش بررسی: بر اساس آخرین منابع موجود، روش های مختلف اندازه گیری سرب مورد ارزیابی قرار گرفت و از جنبه های متفاوتی مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که از میان روش های موجود روش "طیف سنجی جرمی پلاسمای جفت شده القایی" (ICP-MS)، بالاترین دقت تشخیص و در عین حال بالاترین میزان هزینه را نیز به خود اختصاص می دهد. پس از این روش، روش طیف سنجی جذب اتمی کوره گرافیتی (GFAAS) بهترین دقت تشخیص را دارد و می توان گفت رایج ترین روشی است که از آن برای تشخیص میزان سرب خون در آزمایشگاه ها استفاده می شود.روش ولتامتری نوار آنودی (ASV) نیز روش جدیدتری نسبت به دو روش قبلی است که از نظر دقت تشخیص در مرتبه پایین تری نسبت به آنها قرار می گیرد اما از نظر هزینه و سهولت استفاده بسیار بهتر از دو روش قبلی است. همچنین این روش قابلیت استفاده در محل مورد نظر را نیز دارد.نتیجه گیری: مقایسه روش های مختلف نشان می دهد که متخصصین طب کار می توانند بسته به دقت تشخیص مورد نیاز، هزینه و امکانات موجود، روش خاصی را برای اندازه گیری سرب به کار گیرند. به روز کردن اطلاعات در این زمینه به ارزیابی بهتر مسمومیت با سرب کمک بیشتری خواهد کرد.