تحقیقات روانشناختی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

امروزه، درمان های شناختی رفتاری الگوی غالب روان درمانی را تشکیل داده و جای درمان های روان کاوی و رفتاری را گرفته اند. هدف پژوهش حاضر، مقایسه کارآمدی دو مداخله عقلانی-هیجانی-رفتاری و واقعیت درمانی، در افزایش سلامت عمومی بود. در یک پژوهش نیمه آزمایشی با گروه کنترل، تعداد 24 دانشجوی افسرده در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل به طور تصادفی گمارده و پرسشنامه سلامت عمومی بر روی آنان اجرا شد. پس از اندازه گیری سلامت عمومی در مرحله یک، آزمودنی های دو گروه آزمایشی وارد مداخله گروهی شدند و در مورد آزمودنی های گروه کنترل هیچ اقدامی صورت نگرفت. گروه آزمایشی اول به مدت 8 جلسه تحت برنامه مداخله گروهی عقلانی-هیجانی-رفتاری و گروه آزمایشی دوم به مدت 9 جلسه تحت برنامه مداخله واقعیت درمانی گروهی قرار گرفت. مرحله دوم اندازه گیری در دو نوبت از طریق پرسشنامه سلامت عمومی بر روی هر سه گروه، یک بار بلافاصله پس از پایان مداخله و بار دوم، به عنوان پیگیری، سه ماه پس از اتمام مداخله اجرا شد. نتایج نشان می دهد مداخله های عقلانی-هیجانی-رفتاری و واقعیت درمانی هر دو در افزایش سلامت عمومی کارآمدند اما از این لحاظ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های روانشناختی آزمون تنیدگی والدینی بر روی والدین دانش آموزان دوره ابتدایی انجام شده است. با روش نمونه گیری چندمرحله ای تعداد 500 نفر در این پژوهش شرکت داده شدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد: 1) ضریب اعتبار محاسبه شده برای آزمون تنیدگی والدینی برابر با 0.93 است. 2) در نتیجه تحلیل عاملی بر روی پرسشنامه مذکور که به منظور برآورد روایی آن انجام گردید، عوامل زیر به دست آمد: سازش پذیری، پذیرندگی، فزون طلبی، خلق، بی توجهی / فزون کنشی، تقویت گری، افسردگی، دلبستگی، محدودیت های نقش، حس صلاحیت، انزوای اجتماعی، روابط با همسر و سلامت والد. جهت بررسی سوالات فرعی آزمون از تحلیل واریانس یک راهه استفاده شده است و نتایج زیر به دست آمد: بین والدین دانش آموزان مناطق منتخب شهر تهران از نظر سطح تنیدگی تفاوت معنادار وجود دارد. بین والدین دانش آموزان مناطق منتخب شهر تهران در خرده مقیاس های سطح تنیدگی والدینی تفاوت معنادار وجود دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه عزت نفس با فرسودگی شغلی معلمان مدارس عادی و استثنایی بود. بدین منظور با بهره گیری از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 200 نفر از معلمان مرد و زن شاغل در مدارس راهنمایی عادی و استثنایی از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه عزت نفس کوپر اسمیت (1976) و فرسودگی شغلی پاتر (1993) بهره به عمل آمد. داده های پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی (شاخص های مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس چندمتغیری، روش همبستگی پیرسون، آزمون t گروه های مستقل و آزمون اتا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد: 1) بین عزت نفس و فرسودگی شغلی معلمان مدارس عادی و استثنایی تفاوت معنادار وجود ندارد. 2) بین عزت نفس و فرسودگی شغلی در افراد گروه نمونه (به صورت کل) رابطه معنادار وجود دارد. 3) بین عزت نفس و فرسودگی شغلی در گروه معلمان مدارس عادی رابطه معنادار وجود دارد. 4) بین عزت نفس و فرسودگی شغلی در گروه معلمان مدارس استثنایی رابطه معنادار وجود ندارد. 5) بین فرسودگی شغلی در معلمان مدارس عادی و استثنایی تفاوت معنادار وجود ندارد. 6) بین عزت نفس در معلمان مدارس عادی و استثنایی تفاوت معنادار وجود ندارد. 7) بین عزت نفس معلمان زن و مرد در افراد گروه نمونه تفاوت معنادار وجود دارد. 8) بین فرسودگی شغلی معلمان زن و مرد در افراد گروه نمونه تفاوت معنادار وجود دارد. 9) بین عزت نفس معلمان زن و مرد مدارس استثنایی تفاوت معنادار وجود ندارد. 10) بین فرسودگی شغلی معلمان زن و مرد مدارس استثنایی تفاوت معنادار وجود ندارد. 11) بین عزت نفس معلمان زن و مرد مدارس عادی تفاوت معنادار وجود ندارد. 12) بین فرسودگی شغلی معلمان زن و مرد مدارس عادی تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین، سهم اثر متغیرهای جنس و نوع مدارس (عادی و استثنایی) در عزت نفس و فرسودگی شغلی مدنظر قرار گرفت.

این پژوهش تاثیر آموزش تحلیل رفتار متقابل بر هوش هیجانی دانشجویان دختر دانشگاه تهران را بررسی کرد. طرح پژوهش از جمله طرحهای نیمه آزمایشی به روش پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل با نمونه آماری مشتمل بر 40 آزمودنی (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه کنترل) بود. از پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان استفاده به عمل آمد. آموزش در طی 4 جلسه (هفته ای یکبار به مدت 4 ساعت در هر جلسه) انجام گرفته و سپس، هوش هیجانی آزمودنی ها اندازه گیری شده است. تحلیل آماری داده ها نشان داد که: آموزش تحلیل رفتار متقابل بر هوش هیجانی تاثیر مثبت دارد. به علاوه، این آموزش بر 7 مولفه از مولفه های هوش هیجانی (شادکامی، تحمل فشار روانی، خودآگاهی هیجانی، واقع گرایی، کنترل تکانش، انعطاف پذیری و خودابرازی) موثر است. آموزش تحلیل رفتار متقابل باعث افزایش هوش هیجانی در دانشجویان دختر دانشگاه تهران شد.

پژوهش حاضر بر پایه هدف اصلی بررسی عملی بودن، اعتبار و روایی سیاهه انگیزه پیشرفت درکارمندان به اجرا در آمده است. به منظور اجرای پژوهش نمونه ای با حجم 522 نفر از کارمندان به روش نمونه برداری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و پرسشنامه انگیزه پیشرفت (2004) بر روی آنها اجرا شد. بعد از گردآوری داده ها، همبستگی هر ماده با نمره کل مجموعه محاسبه گردید. ضرایب مربوط به 20 گویه ضعیف و از لحاظ آماری بی معنا بوده اند. ضریب آلفای کرنباخ برای مجموعه 170 سوالی برابر با 0.934 بود، پس از حذف این 20 گویه برای مجموعه 150 سوالی برابر با 0.967 شد. برای بررسی روایی سازه از روش تحلیل عاملی استفاده شد، مقدار کفایت نمونه برداری برابر با 0.923 و معنادار بودن مشخصه کرویت بارتلت حاکی از وجود شرایط مناسب جهت اجرای تحلیل عاملی بود. پس از حذف سوالهای بالا و نیز حذف 13 سوال دیگر که دارای بار عاملی کمتر از 0.3 بود. بر پایه روش تحلیل مولفه های اصلی و چرخش به شیوه واریماکس، با توجه به ماتریس عاملی، نمودار شیب دار و درصد واریانس تبیین شده از مجموعه 137 سوال تعداد 9 عامل استخراج گردید؛ که 36.8 درصد کل واریانس بین متغیرها را تبیین می کنند. عامل یکم با 69 گویه و ارزش ویژه 28.744 درحدود 21 درصد کل واریانس متغیرها را پوشش می دهد. نتایج نشان می دهد مجموعه 137 گویه ای که در این مطالعه از 9 عامل اشباع شده است، برای سنجش انگیزه پیشرفت از روایی کافی برخوردار است. برای بررسی روایی همگرا همبستگی مواد پرسشنامه انگیزه پیشرفت با تست انگیزه پیشرفت هرمنز محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد این پرسشنامه از روایی همگرای کافی نیز برخوردار است. ساختار ساده عامل ها این نتایج را به دست داده است. عامل یکم با 69 گویه بیانگر گرایش و مباهات به پیشرفت، عامل دوم با 22 گویه بیانگر بی باکی، عامل سوم با 16 گویه بیانگر خود کارآمدی حرفه ای، عامل چهارم با 5 گویه بیانگر پشتکار، عامل پنجم با 4 گویه بیانگر خطرپذیری، عامل ششم با 7 گویه بیانگر اعتماد به نفس، عامل هفتم با 7 گویه بیانگر سلطه جویی، عامل هشتم با 4 گویه بیانگر جایگاه مهار بیرونی و عامل نهم با 4 گویه بیانگر اشتیاق به یادگیری است. به منظور تعبیر و تفسیر نمره های گروه نمونه مورد مطالعه نرم مقوله ای تهیه شد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه ناایمنی در خانواده با نگرش نسبت به مواد مخدر بود. به همین منظور، تعداد 300 نفر از دانش آموزان (152 دختر و 148 پسر) به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. از آزمودنیها خواسته شد به پرسشنامه های نگرش سنج مواد مخدر و پرسشنامه ناایمنی در کانون خانواده پاسخ دهند. نتایج نشان می دهد بین ناایمنی در کانون خانواده و نگرش دانش آموزان نسبت به اثرات مواد مخدر، علاقه آنها به مصرف مواد مخدر و همچنین، تصورات غیرواقعی آنها در مورد خطرات مواد مخدر رابطه وجود دارد، علاوه بر آن، نتایج مشخص ساخت، نه تنها مصرف مواد توسط والدین، بلکه نگرش های آنها نسبت به مصرف مواد نیز در این زمینه نقش مهمی ایفا می کند و بین نگرش والدین و علاقه فرزندان به مصرف مواد مخدر رابطه مثبت مشاهده شد.

پژوهش حاضر بر پایه هدف اصلی بررسی عملی بودن، اعتبار، بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی ونرم یابی مقیاس هوش هیجانی در دبیرستانهای دولتی شهر تهران به اجرا درآمد. برای این منظور، نمونه ای با حجم 546 نفر از دبیران دبیرستانها که شامل 269 دبیر زن و 277 دبیر مرد بود، به روش نمونه برداری چندمرحله ای انتخاب شد. سپس، پرسشنامه ای شامل 98 ماده به منظور سنجش هوش هیجانی بر روی آنها اجرا گردید. این آزمون، بر پایه طیف لیکرت در یک مقیاس 4 درجه ای از کاملا موافقم تا کاملا مخالفم، بود. به منظور به دست آوردن همبستگی هر ماده با نمره کل مجموعه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای مجموعه 98 ماده ای ضریب آلفای کرونباخ برابر با 0.745 به دست آمد. پس از حذف 15 ماده که همبستگی ضعیفی با کل تست داشتند و از لحاظ آماری بی معنا بودند، برای مجموعه 83 ماده ای، ضریب 0.751 برآورد شد. برای بررسی روایی سازه و این که این مقیاس از چه عواملی اشباع شده است، از روش تحلیل عاملی استفاده شد. مقدار کفایت نمونه برداری برابر 0.66770 و معنادار بودن آن حاکی از وجود شرایط مناسب جهت اجرای تحلیل عاملی بود. پس از حذف سوالات نامناسب و با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی و چرخش واریماکس و با توجه به ماتریس عاملی، نمودار شیب دار و درصد واریانس تبیین شده، از مجموعه 83 ماده ای باقیمانده، تعداد 14 عامل استخراج شد. همچنین، این پژوهش نشان داد هوش هیجانی دبیران در حد متوسط است.