اقتصاد و توسعه منطقه ای (دانش و توسعه)
سال:1393 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

به منظور بررسی اثرات آللوشیمیایی اندام های آفتاب گردان (Helianthus annus L.) بر جوانه زنی و رشد گیاه سس (Cuscuta compestris Yuncker)، سه آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در سال 89-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش اول دارای دو عامل اندام های آفتاب گردان در چهار سطح (ریشه، ساقه، برگ و گیاه کامل بدون گل آذین) و غلظت های عصاره آبی در 11 سطح (صفر، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 و 10 درصد) در پتری دیش، آزمایش دوم دارای دو عامل اندام های آفتاب گردان در چهار سطح (ریشه، ساقه، برگ و گیاه کامل بدون گل آذین) و غلظت های عصاره آبی در پنج سطح (صفر، 2.5، 5، 7.5 و 10 درصد) در گلدان و آزمایش سوم دارای دو عامل اندام های آفتاب گردان در چهار سطح (ریشه، ساقه، برگ و گیاه کامل بدون گل آذین) و دوره های پوسیدگی در هشت سطح (صفر، 15، 30، 45، 60، 75 و 90 روز پوسیدگی و نیز شاهد) بود. در هر سه آزمایش، وزن خشک و طول گیاهچه، تعداد گیاهچه های غیرنرمال و درصد و سرعت جوانه زنی سس اندازه گیری شد. نتایج هر سه آزمایش نشان داد که برگ و ساقه آفتاب گردان در مقایسه با دیگر اندام ها، اثرات آللوپاتی بیشتری را بر صفات ذکر شده داشتند. همچنین مواد آللوشیمیایی حاصل از عصاره های آبی و دوره های پوسیدگی اندام های آفتاب گردان، درصد و سرعت جوانه زنی و نیز سبز شدن سس را در مقایسه با سایر صفات مورد مطالعه این گیاه، بیشتر تحت تاثیر قرار دادند.

به منظور ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و تنوع و تراکم علف های هرز در کشت مخلوط ردیفی گندم (Triticum aestivum L.) و کلزا (Brassica napus L.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 88-1387 و 89-1388، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش چهار نوع کشت مخلوط ردیفی گندم و کلزا شامل یک ردیف گندم+ یک ردیف کلزا (1:1)، دو ردیف گندم + دو ردیف کلزا (2:2)، سه ردیف گندم + سه ردیف کلزا (3:3) و چهار ردیف گندم + چهار ردیف کلزا (4:4) و کشت خالص هر دو گیاه بود. نتایج نشان داد که اثر الگوهای مختلف کشت مخلوط بر وزن خشک و شاخص تنوع شانون علف های هرز معنی دار بود. بیشترین و کمترین میزان وزن خشک علف های هرز در تیمار گندم خالص و کشت مخلوط سه ردیفی مشاهده شد. علف هرز هفت بند (Polygonum aviculare L.) و خاکشیر (Descurainia Sophia L.) به ترتیب با تراکم نسبی 42.86 و 3.57 درصد بیشترین و کمترین فراوانی نسبی را نسبت به سایر گونه های علف هرز داشتند. الگوهای کشت خالص دارای بیشترین شاخص شانون بودند، به طوری که بیشترین و کمترین شاخص شانون در تمام مراحل نمونه برداری در کشت خالص گندم (0.86) و الگوی دو ردیفی (0.66) به دست آمد. بیشترین مقادیر عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در کشت خالص به دست آمد و در الگوهای مخلوط بیشترین عملکرد بیولوژیک (برای گندم و کلزا به ترتیب 12894.47 و 9231.07 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (برای گندم و کلزا به ترتیب 4230.72 و 3333.49 کیلوگرم در هکتار) در تیمار سه ردیفی مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت گندم در الگوی یک ردیفی و بیشترین شاخص برداشت کلزا در الگوی چهار ردیفی به ترتیب با 58.34 و 53 درصد به دست آمد.کشت مخلوط با افزایش تنوع، باعث کاهش تعداد و وزن خشک علف های هرز گردید. به طور کلی، بهترین نتایج در الگوی سه ردیف گندم+ سه ردیف کلزا مشاهده شد.

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و تراکم کاشت بر عملکرد، اجزاء عملکرد و درصد روغن دانه کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo L.) آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عامل اصلی کود اوره، شامل سه سطح 150، 250 و 350 کیلوگرم در هکتار و عامل فرعی تراکم کاشت، شامل سه سطح 2.5، 1.25 و 0.62 بوته در مترمربع بود. نتایج آزمایش نشان داد که کود اوره تاثیر معنی داری بر عملکرد میوه و وزن هزار دانه نداشت، اما تراکم کاشت اثر معنی داری بر عملکرد کدوی تخم کاغذی داشت. در بین تراکم های مختلف، تراکم کاشت 2.5 بوته در مترمربع موجب افزایش معنی دار (p£0.01) عملکرد دانه و میوه شد. نتایج اثرات متقابل نشان داد میزان 250 کیلوگرم اوره در هکتار در تراکم کاشت 2.5 بوته در مترمربع منجر به دستیابی بیشترین عملکرد دانه شد. همچنین در تراکم 1.25 بوته در مترمربع بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن به دست آمد. این نتایج حاکی از آن بود که میزان مطلوب کود اوره، 250 کیلوگرم در هکتار بود که منجر به دستیابی بیشترین عملکرد دانه و روغن کدوی تخم کاغذی شد و تراکم کاشت کمتر از یک بوته در مترمربع نقش چندانی در افزایش عملکرد کدوی تخم کاغذی نداشت.

به منظور مطالعه کمی توان رقابتی گیاهان آمارانت (Amaranthus spp.) و ماش (vigna radiata L.) در کشت مخلوط علوفه ای تحت تاثیر روش مدیریت بقایای گیاهی گندم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در دو مرحله (کشت گندم در پاییز و سپس کشت مخلوط آمارانت و ماش در تابستان) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. این پژوهش به صورت کرت های یک بار خرد شده (عامل اصلی مدیریت بقایای گندم به سه روش حذف کامل، مخلوط کردن و آتش زدن و عامل فرعی نسبت های تراکمی گیاهان آمارانت و ماش به صورت صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش از هشت شاخص تعیین وضعیت رقابت کنندگی گیاهان استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش ترین عملکرد علوفه مخلوط (1347.6 گرم بر مترمربع) و مقدار شاخص نسبت برابری زمین (1.27) در تیمار مخلوط کردن بقایا و نسبت تراکمی 50 درصد هر یک از گیاهان به دست آمد. با آتش زدن بقایای گیاهی ضریب شلوغی افزایش، میزان تولید نسبی زمین و شدت نسبی رقابت کاهش یافته و همچنین بیش ترین تلفات واقعی عملکرد (2.63) نیز به دست آمد. با افزایش نسبت تراکمی، درجه تهاجمی آمارانت بسیار بیش تر از ماش افزایش یافت. به علاوه، در تیمارهایی که بیش ترین عملکرد علوفه مخلوط حاصل شد، آمارانت گیاه غالب و ماش گیاه مغلوب بود. در مجموع، نیز گیاه آمارانت بیش تر از ماش تحت تاثیر روش مدیریت بقایا و نسبت های تراکمی قرار گرفته و توان رقابت کنندگی آن نیز بیش تری در مقایسه با ماش داشت.

به منظور بررسی تاثیر ورمی کمپوست و کود شیمیایی بر شاخص های رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ختمی (Altheae officinalis L.)، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 91-1390 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش بر اساس ترکیبی از سه سطح کاربرد ورمی کمپوست (صفر، پنج و 10 تن در هکتار) و پنج سطح کاربرد کود شیمیایی (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد مصرف متداول (معادل 200 کیلوگرم کود اوره در هکتار)) تعیین شدند. نتایج نشان داد که اعمال کود ورمی کمپوست نقش معنی داری در افزایش سطح برگ، وزن گل در بوته و عملکرد دانه گل ختمی داشت. به طوری که کاربرد 10 تن در هکتار ورمی-کمپوست، وزن گل در بوته و عملکرد دانه گل ختمی به ترتیب تا بیش از دو و سه برابر افزایش یافت. همچنین کاربرد کود اوره نیز در افزایش معنی-دار وزن گل، عملکرد دانه، موسیلاژ و روغن ختمی موثر بود. با این وجود اثرات متقابل ورمی کمپوست × کود شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گل ختمی معنی دار نبود. به نظر می رسد که در شرایط عدم مصرف کود شیمیایی اوره، کاربرد ورمی کمپوست بتواند نقش موثری در افزایش عملکرد گل ختمی داشته باشد و از این رو بتواند در کاهش مشکلات ناشی از مصرف زیاد کود شیمیایی مفید باشد.

با توجه به قلیائیت بالای بیشتر خاک های ایران و عدم دسترسی کافی گیاهان به برخی عناصر غذایی در این شرایط، مصرف گوگرد یکی از راهکارهای افزایش دسترسیبه عناصر غذایی غیرقابل حل به ویژه در خاک های آهکی و قلیایی محسوب می شود. البته شرط بهره برداری از توان بالقوه گوگرد، حضور ریزجانداران اکسیدکننده به ویژه باکتری های تیوباسیلوس می باشد. این آزمایش با هدف بررسی عملکرد کیفی و خصوصیات مرفولوژیک گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت تاثیر کودهای گوگردی و تیوباسیلوس در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 88-1387 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها دو فاکتور کود گوگرد آلی گرانوله در چهار سطح (0، 300، 400 و 500 کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک بیوسولفور حاوی تیوباسیلوس در چهار سطح (0، 1، 2 و 3 کیلوگرم در هکتار به ازای 100 کیلوگرم در هکتار گوگرد آلی) بودند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع و قطر ساقه اصلی و خصوصیات کیفی شامل محتوی پروتئین و روغن دانه و غلظت گوگرد و فسفر برگ گلرنگ بودند. نتایج نشان داد که اثر ساده کود گوگرد و کود بیولوژیک بیوسولفور حاویتیوباسیلوس و اثر متقابل آنهابر درصد روغن و پروتئین بذر، غلظت فسفر برگ، غلظت گوگرد برگ و ارتفاع و قطر ساقه اصلی گلرنگ معنی دار (p£0.01) بود. بالاترین درصد پروتئین بذر مربوط به تیمار 500 کیلوگرم در هکتار گوگرد برابر با 20.4 درصد بود و کمترین درصد پروتئین بذر برابر با 17.1 درصد مربوط به شاهد بود. کمترین درصد روغن (18.7 درصد) برای شاهد مشاهده شد و تیمار 500 کیلوگرم در هکتار گوگرد بیشترین افزایش درصد روغن بذر را به میزان 26 درصد نسبت به شاهد به خود اختصاص داد. بیشترین ارتفاع و قطر ساقه اصلی گلرنگ برای تیمار کاربرد 400 و 500 کیلوگرم در هکتار گوگرد با سه کیلوگرم در هکتار کود بیولوژیک بیوسولفور حاوی تیوباسیلوسمشاهده شد. بنابراین، با توجه به نتایج به نظر می رسد که می توان مصرف تلفیقی گوگرد به همراه تلقیح با باکتری تیوباسیلوس را به عنوان راهکاری اکولوژیک در راستای دستیابی به افزایش رشد و تولید کمی و کیفی گیاهان دانه روغنی نظیر گلرنگ، به ویژه در خاک های با قلیائیت بالا، مدنظر قرار داد.

نظر به اهمیت حفاظت از تنوع زیستی و ارزیابی فعالیت های حفاظتی این مطالعه میدانی طی بهار و تابستان سال 1389 با هدف مقایسه تنوع گیاهی دو منطقه تحت سطوح مختلف حفاظت، شامل منطقه حفاظت شده قرخود با چرای فصلی و پارک ملی گلستان با حفاظت کامل در برابر چرا به انجام رسید. از هر منطقه چهار تکرار انتخاب و در هر تکرار یک ویتاکر پلات اصلاح شده با ابعاد 20×50 متر در نظر گرفته شد که مقیاس نمونه برداری 1، 10، 100 و 1000 مترمربع را پوشش می داد. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین غنای گونه ای بین مقیاس های مختلف مکانی در هر دو منطقه مورد مطالعه تفاوت معنی داری را نشان داد. علاوه بر این، روند تغییرات میانگین غنای گونه ای و درصد پوشش تاج گیاهی در مقیاس های مختلف نمونه برداری بین دو منطقه دارای تفاوت معنی دار بود، به طوری که سهم پارک ملی گلستان بیشتر بود. با این وجود، مقایسه شاخص های تنوع و یکنواختی شانون، سیمپسون، اسمیث- ویلسون و کامارگو تفاوت معنی داری را نشان نداد. به همین دلیل، برای بررسی دقیق تر و همچنین آگاهی از توزیع گونه ها از روش تجزیه و تحلیل SHE در سطح گونه و تیره های گیاهی استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده توزیع گونه ها در هر دو منطقه از یک مدل لوگ نرمال تبعیت می کردند، علاوه بر این سهم مولفه غنای گونه ای در تنوع بیشتر از مولفه یکنواختی بود. همچنین توزیع تیره های گیاهی الگوی مدل های سری های لگاریتمی و لوگ نرمال را نشان می دادند و تنوع در سطح تیره به طور تقریبا یکسانی تحت تاثیر مولفه های غنای گونه ای و یکنواختی بود. در مجموع، می توان عنوان داشت که سطح حفاظت بیشتر در پاک ملی گلستان منجر به حفاظت بیشتر از تنوع گونه ای شده است.

به منظور بررسی کشت مخلوط سویا (Glycine max L.) رقم ساری با دو گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) در شرایط تداخل علف های هرز، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در 10 کیلومتری غرب شهرستان شیروان در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نسبت های 75% سویا: 25% ریحان، 50% سویا: 50% ریحان، 25% سویا: 75% ریحان و 75% سویا: 25% گاوزبان اروپایی، 50% سویا: 50% گاوزبان اروپایی و 25% سویا: 75% گاوزبان اروپایی در شرایط عدم وجین علف های هرز و کشت خالص هر یک از گیاهان در شرایط کنترل و عدم کنترل علف های هرز بود. نتایج نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط در کاهش تراکم و ماده خشک علف های هرز موفق تر از تیمارهای کشت خالص بود. نسبت 50% سویا: 50% ریحان، تراکم نسبی علف های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 47.95% و 52.9% و ماده خشک علف های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 68.91 و 61.87% کاهش داد. افزایش سهم هر یک از گیاهان در مخلوط، افزایش تجمع ماده خشک آن گیاه را در پی داشت. ارتفاع سویا و گاوزبان اروپایی بر خلاف ارتفاع ریحان، با تداخل علف های هرز و در تیمارهای مخلوط افزایش یافت. عملکرد اقتصادی و بیولوژیک سویا در تمامی نسبت های کشت مخلوط با ریحان در مقایسه با کشت مخلوط با گاوزبان اروپایی از مقدار بیشتری برخوردار بود. بیشترین شاخص برداشت سویا در نسبت 50:50 سویا: ریحان مشاهده شد که نسبت به کشت خالص سویا 4.9 درصد افزایش داشت. عملکرد ریحان و گاوزبان اروپایی نیز با افزایش ردیف های سویا در مخلوط کاهش یافت. بر اساس شاخص معادل سطح- زمان، تیمارهای 75% سویا: 25% ریحان و گاوزبان اروپایی (بر اساس عملکرد دانه) در مقایسه با کشت خالص به ترتیب 3 و 4 درصد برتری داشتند.

با توجه به وجود باغات وسیع مرکبات در استان های شمالی و همچنین نیاز مبرم به تامین علوفه در کشور استفاده از اراضی زیر کشت باغات مرکبات در قالب نظام های جنگل زراعی برای تولید گیاهان علوفه ای از اهمیت خاصی برخوردار است. از این رو، تحقیق حاضر با هدف بررسی امکان کاشت گیاه شلغم علوفه ای در باغات مرکبات شهرستان بابل و تعیین بهترین تاریخ و تراکم کاشت این گیاه در سال 1389 انجام شد. طرح به صورت کرت خرد شده فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید به گونه ای که نظام کشت به کرت های اصلی و تاریخ کاشت (20 اسفند، 5 فروردین و 20 فروردین) و تراکم کاشت (یک، دو و چهار کیلوگرم بذر در هکتار) به صورت فاکتوریل به کرت های فرعی اختصاص داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان مصرف بذر به چهار کیلوگرم در هکتار عملکرد علوفه کل شلغم به طور متوسط پنج درصد افزایش یافت. با تاخیر در تاریخ کاشت، قابلیت هضم و مقدار کربوهیدرات محلول در آب افزایش و مقدار الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد پتانسیل بسیار قابل توجهی برای تولید گیاهان علوفه ای به ویژه شلغم در باغات مرکبات شمال کشور در قالب نظام جنگل زراعی وجود دارد.

به منظور بررسی تاثیر خشکی بر صفات زراعی 30 لاین و شش رقم گندم و همچنین معرفی لاین های متحمل و حساس به خشکی آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا گردید، عامل اصلی در دو سطح شامل تنش و عدم تنش خشکی و عامل فرعی شامل 30 لاین و شش رقم بود، سطوح عدم تنش به صورت معمول منطقه تا پایان فصل رشد آبیاری شد و برای عامل تنش یک بار آبیاری پس از کاشت برای سبز شدن و یک بار آبیاری در اسفند انجام گرفت و تا آخر فصل رشد آبیاری قطع شد، صفاتی از قبیل عملکرد، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله اندازه گیری شد. عکس العمل لاین ها به تنش متفاوت بود، به طوری که تنش موجب کاهش کلیه صفات مورد ارزیابی مخصوصا عملکرد دانه گردید. گر چه وجود شرایط دیم باعث کاهش عملکرد دانه در لاین های مختلف نسبت به شرایط آبی شد، ولی مشاهده گردید که بعضی از لاین ها در شرایط دیم تنش خشکی را تحمل کرده و عملکرد نسبتا بالایی دارند (برای صفت عملکرد دانه لاین های 2، 29 و 23 در سه سطح به ترتیب بیشترین عملکرد دانه را داشتند). به منظور ارزیابی نهایی از تجزیه به عامل ها و تجزیه کلاستر استفاده شد. با استفاده از تجزیه به عامل ها چهار عامل اول در حالت نرمال 80.245 درصد و در حالت تنش 79.624 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. در تجزیه کلاستری به روش draW و بر اساس فاصله اقلیدسی 36 لاین و رقم به چهار دسته تقسیم شدند.

یکی از موثرترین راهکارهای حصول پایداری تولید با نهاده کم، افزایش تنوع از طریق حضور کشت های مخلوط در اکوسیستم های زراعی است. بدین منظور، آزمایشی بر اساس طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار و با استفاده از دو گیاه خلر (Lathyrus sativus L.) و ارزن نوتریفید (Pennisetum sp.) در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی کرمان در سال زراعی 91-1390 اجرا گردید. کشت خالص خلر، کشت خالص ارزن، کشت ردیفی 25 درصد خلر+ 75 درصد ارزن، 75 درصد خلر+ 25 درصد ارزن، 50 درصد خلر+ 50 درصد ارزن به صورت ردیفی وکاشت مخلوط بذور در روی ردیف به نسبت 50 درصد تیمارهای آزمایش را تشکیل می دادند. صفات عملکرد خشک، نسبت برابری زمین (LER)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، خاکستر و پروتئین خام به طور معنی داری (p£0.01) تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفتند. بیشترین عملکرد خشک علوفه در تیمار های کشت خالص ارزن، کشت 25 درصد خلر+ 75 درصد ارزن و کشت 50 درصد خلر+ 50 درصد ارزن بدست آمد که اختلاف آماری معنی داری با یکدیگر نداشتند. بیشترین درصد پروتئین خام در کشت خالص خلر مشاهده شد که با تیمار 75 درصد خلر+ 25 درصد ارزن تفاوت معنی داری نداشت. با افزایش درصد خلر در کشت مخلوط میزان NDF 24.69 درصد کاهش یافت. درصد الیاف محلول در شوینده اسیدی و درصد خاکستر در کشت مخلوط به ترتیب پائین تر و بالاتراز کشت خالص دو گیاه بود. بیشترین نسبت برابری زمین با 1.32 از کشت 75 درصد خلر+ 25 درصد ارزن حاصل شد که تفاوت معنی داری با نسبت 50 درصد+ 50 درصد این دو گیاه نداشت. نتایج این مطالعه نشان داد که با توجه به صفات اندازه گیری شده، کشت مخلوط 50 درصد خلر+ 50 درصد ارزن منجر به اقزایش تولید کمی و کیفی علوفه گردید.

به منظور بررسی اثر کمپوست زباله شهری و کود نیتروژنه بر برخی خصوصیات خاک و کیفیت دانه ذرت شیرین (Zea mays L. saccharata)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در شهرستان مرودشت اجرا شد. عامل کرت اصلی کود نیتروژن در پنج سطح (100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و عامل کرت فرعی کمپوست در چهار سطح (10، 20، 30 و40 تن در هکتار) انتخاب شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بلال تر و دانه کنسروی در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن و 40 تن کمپوست در هکتار به دست آمد. تجزیه کیفی دانه نشان داد که تاثیر نیتروژن بر درصد نیتروژن دانه معنی دار و بر مقدار فسفر و پتاسیم دانه غیرمعنی دار بود. همچنین تاثیر کمپوست بر درصد نیتروژن و فسفر دانه معنی دار ولی بر درصد پتاسیم دانه غیر معنی داری بود. نتایج تجزیه خاک نشان داد که تاثیر کمپوست بر ماده آلی خاک، هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک و اثر متقابل نیتروژن و کمپوست فقط بر درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک معنی دار شد. با کاربرد 40 تن کمپوست در هکتار مقدار مطلوب نیتروژن و فسفر و با کاربرد 30 تن کمپوست در هکتار مقدار مطلوب پتاسیم در دانه به دست آمد. مقدار بهینه نیتروژن و پتاسیم خاک در تیمار 250 کیلوگرم نیتروژن و 40 تن کمپوست در هکتار و در مورد درصد فسفر خاک هم مقدار بهینه با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن و 40 تن کمپوست در هکتار حاصل شد. بطور کلی، برای رشد مطلوب این محصول در خاک های مشابه، مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن و 40 تن کمپوست در هکتار می تواند توصیه شود.

به منظور بررسی تاثیر تنش کم ابی و مراحل برداشت بر عملکرد کمی و کیفی گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.)، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربت حیدریه به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمار اصلی شامل زمان های آبیاری در سه سطح 90 (عدم تنش)، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و تیمار فرعی نیز شامل مراحل مختلف برداشت در سه سطح قبل از گلدهی، گلدهی و بعد از گلدهی بود. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش عملکرد و اجزای آن گردید، در حالی که میزان پرولین و کربوهیدارت گیاه، بطور معنی داری افزایش یافت. بیشترین درصد اسانس و ترکیبات اصلی آن (لینالول، آلفا پینن، گاماترپینین، ژرانیول استات، کامفور) در تیمار تنش ملایم مشاهده شد. تاخیر در برداشت باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد تا مرحله دانه بندی گردید. کربوهیدرات گیاه در مراحل پایانی رشد افزایش یافت، در حالی که اختلاف معنی داری بین میزان پرولین در مراحل گلدهی و دانه بندی وجود نداشت. بیشترین درصد اسانس و مقادیر ترکیبات اصلی اسانس در مرحله دانه بندی مشاهده شد. بطور کلی، بالاترین عملکرد گیاه در شرایط عدم تنش در مرحله دانه بندی بدست آمد، در حالی که بالاترین درصد اسانس و ترکیبات کیفی آن در تیمار تنش ملایم در مرحله دانه بندی مشاهده گردید. بنابراین، توصیه می گردد که برای کسب حداکثر کیفیت و درصد اسانس و حصول عملکرد قابل قبول، گیاه گشنیز تحت تنش ملایم خشکی قرار گرفته و برداشت گیاه در مرحله اتمام دانه بندی صورت پذیرد.

به منظور مطالعه اثرات تاریخ های متفاوت کاشت بر پتانسیل عملکرد اکوتیپ های زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و تعیین بهترین تاریخ کاشت این گیاه در کرمان، این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و سه تکرار در سال زراعی 91-1390 اجرا گردید. تاریخ های متفاوت کاشت (5 دی، 20 دی، 5 بهمن، 20 بهمن و 5 اسفند) به عنوان فاکتور اصلی و اکوتیپ های مختلف زیره سبز (سمنان، فارس، یزد، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، اصفهان و کرمان) به عنوان فاکتور فرعی به کار برده شدند و صفات مختلف زراعی ارزیابی گردیدند. اثر تاریخ های کاشت بر تمام صفات به جز تعداد چتر در بوته، معنی دار بود. بسیاری از صفات نظیر وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، کاه و شاخص برداشت در بین اکوتیپ های مختلف معنی دار بود. اثر متقابل تاریخ های کاشت و اکوتیپ های مختلف بر تمام صفات به جز وزن هزار دانه معنی دار گردید که در برخی صفات نیز به صورت اثر متقابل تغییر در رتبه مشاهده شد. بر طبق نتایج، اکوتیپ کرمان در تاریخ کاشت پنجم اسفند از نظر عملکرد نسبت به سایر اکوتیپ ها برتری قابل توجهی نشان داد. بنابراین باتوجه به پاسخ بهتر اکوتیپ کرمان در اسفندماه برای منطقه کرمان، مطالعات بیشتر برای معرفی به کشاورزان در جنوب شرقی ایران، توصیه می شود.

یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب است. استفاده از انواع میکروارگانیزم ها در این مناطق یکی از راه حل های نوین کشاورزی پایدار در جهت کاهش خسارت ناشی از تنش های محیطی است. همزیستی قارچ های میکوریزای آرباسکولار با ریشه گیاهان زراعی تاثیرات مثبتی در نظام های زراعی نشان داده است. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر دو گونه قارچ میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشدی ریشه و کارایی مصرف آب گیاه ذرت (zea mays L.)، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح میکوریزا (شاهد و دو گونه قارچ میکوریزا (Glomus mosseae و G. intraradices)) و چهار سطح آبیاری (25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی ذرت) بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب ذرت بودند. نتایج نشان داد که استفاده از هر دو نوع میکوریزای مذکور، تاثیر معنی داری بر طول مخصوص ریشه، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت داشت (p£0.05). نوع میکوریزای استفاده شده، تاثیر معنی داری بر درصد کلونیزاسیون ریشه نداشت. استفاده از سطوح مختلف آبیاری نیز تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب داشت (p£0.05). به طور کلی، تلقیح با قارچ های میکوریزا در شرایط کمبود آب، می تواند با گسترش ریشه و افزایش سطح جذب آن، جذب آب و عناصر غذایی را توسط گیاه افزایش داده و ضمن افزایش مقاومت گیاه در برابر کم آبی، موجب افزایش عملکرد در ازای مقدار آب مصرفی (افزایش کارایی مصرف آب) گردیده و میزان مصرف آب را در تولید این گیاه کاهش دهد.

این آزمایش مزرعه ای با هدف بررسی تاثیر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، رقم روشن، در شرایط تنش خشکی، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 91-1390، به صورت کرت های خرده شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. آبیاری (شاهد، قطع آبیاری بعد از گل دهی) و اسید سالیسیلیک (0، 0.1 و 0.5 میلی مولار)، به ترتیب در کرت های اصلی و فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج مشخص گردید که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار محتوی نسبی آب (35%)، تعداد سنبله بارور در متر مربع (10%)، تعداد دانه در سنبله (25%)، وزن هزار دانه (30%)، عملکرد دانه (65%) و عملکرد بیولوژیک (40%) و نیز افزایش معنی دار نشت یونی (55%) و مقدار پرولین برگ پرچم (60%) گردید. در مقابل، اسید سالیسیلک بطور معنی داری افزایش محتوی نسبی آب، عملکرد دانه و اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و پرولین برگ و نیز کاهش نشت یونی را به همراه داشت و این تاثیر در غلظت 0.5 میلی مولار اسید سالیسیلیک محسوس تر از 0.1 میلی مولاربود. بنابراین، به نظر میرسد که اسید سالیسیلیک میتواند با افزایش غلظت پرولین و کاهش نشت یونی برگ، مقاومت گندم را در برابر تنش خشکی افزایش دهد. بر اساس نتایج آزمایش حاضر میتوان نتیجه گرفت که پیش تیمار بذر با اسید سالیسلیک یک تکنیک آسان و با خطر پایین است که ممکن است به عنوان راه حلی برای بهبود تولید گندم در شرایط تنش خشکی استفاده شود.