فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)
سال:1397 | دوره:9 | شماره:34 |تعداد مقالات:10

هدف از پژوهش حاضر، تدوین الگوی بهزیستی روان شناختی بر اساس رهیافت های نهج البلاغه بود. روش پژوهش حاضر کیفی از نوع تحلیل محتوا بر پایه هرمنوتیک بود و ابزار مورداستفاده، حکمت ها و مواعظ کتاب نهج البلاغه بود که بر اساس روش هرمنوتیک حکمت های نهج البلاغه موردبررسی قرار گرفت. محققان ابتدا به مطالعه مبانی بهزیستی روان شناختی مبتنی بر دیدگاه امام علی (علیه السلام) اقدام کردند پس ازآنکه نیت مولف (امام علی (علیه السلام)) از طریق روش هرمنوتیک تایید و نهایی شد و افق های مولف مشخص شد. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA در دو مرحله کدگذاری شدند در مرحله اول یا همان کدگذاری باز 139 کد استخراج شدند و سپس در مرحله دوم یا کدگذاری محوری، کدهای ساخته شده نزدیک به یکدیگر در هم ادغام شده و کدگذاری نهایی به صورت گزینشی استخراج شد. یافته های حاصل از کدگذاری نهایی در 10 مولفه شامل شکرگزاری، ارزشمندی، معرفت به خالق، یقین، سعه صدر، شجاعت، امیدواری، رضایتمندی، اطمینان و آزادی، به دست آمد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که آموزه ها و سخنان حکمت آمیز نهج البلاغه با عقل و استدلال همخوان هستند و در بسیاری از آموزه های نهج البلاغه توجه خاصی به ارتقای سلامت روان مبذول شده است. همچنین مولفه های استخراج شده از نهج البلاغه با سلامت روان رابطه مستقیم و معناداری دارد علاوه بر این مفاهیم استخراج شده، منطبق با نظریات بهزیستی روان شناختی مانند داینر، ریف، سلیگمن و برخی دیگر از پژوهش های انجام گرفته است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین نقش مسوولیت پذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان بر اساس تفسیر المیزان بوده است. روش مورداستفاده در این پژوهش تحلیل محتوای تفسیر المیزان بود. جامعه موردنظر پژوهش قرآن و تفاسیر قرآنی بوده و نمونه پژوهش تفسیر المیزان بوده است. روش نمونه گیری نیز سرشماری از آیات قرآن بود. یافته ها نشان داد مسوولیت یعنی مورد بازخواست قرار گرفتن در برابر آنچه به ما سپرده شده است. انسان در مقابل خود، جامعه و پروردگار خویش مکلف به انجام وظایفی است. ازجمله لوازم مسوولیت پذیری اجتماعی می توان به داشتن اختیار، آگاهی، اراده فردی و جمعی، برخورداری از قدرت و توانمندی، گرایش های متضاد، انتخاب قبل از عمل اشاره نمود. هم چنین از کارکردهای مسوولیت پذیری می توان به بهبود رابطه میان فرد و جامعه، ارتقای درک و شعور اجتماعی، که یکی از پایه های بسیار مهم در رشد مسوولیت پذیری است، اشاره کرد، زیرا اگر شخصیت اجتماعی درست تربیت نشود، منجر به بروز اختلالاتی مانند افسردگی، بدبینی، استرس و پرخاشگری در روابط اجتماعی نوجوان با دیگران خواهد شد. برای مسوول بارآوردن نوجوانان استفاده از روش هایی مانند: داشتن استقلال، الگوبرداری، نظارت اجتماعی نسبت به عملکرد، ایفای نقش توام با انضباط، ایجاد فضای تصمیم گیری و مواجهه با نتیجه عمل، کاربردی به نظر می رسد. هدف از مسوول بار آوردن نوجوانان این است که، نوجوانان با شناخت امانات و تعهد نسبت به آن ها ولایت خداوند را در زندگی قبول کرده و در قبال آن پاسخگو خواهند بود.

پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای رفتاری تداوم دهنده مشکلات زناشویی در جامعه ایران انجام گرفت. روش تحقیق به صورت کیفی و ازنظر هدف در شمار مطالعات کاربردی قرار دارد. جامعه آماریپژوهش زوج های مراجعه کننده به یکی از کلینیک های منطقه 3 استان تهران بود. نمونه گیری به روش هدفمند بوده است و 25 زن و 25 مرد (25 زوج) در دامنه سنی 30 تا 60 موردمطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته (ضبط گفته های شرکت کنندگان و پر کردن پرسش نامه) و برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در نظریه استراوس و کوربین طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. نتایج حاکی است که الگوهای رفتاری تداوم دهنده مشکلات زناشویی به سه گروه کلی الگوی رفتاری (مثلثی، مکمل و متقارن) طبقه بندی می شوند. نتایج تحلیل نشان داد. پژوهش کیفی انجام شده منجر به شناخت دقیق و عمیق تر مشکلات زناشویی زوجین می شود و از این طریق می توان راه کار های مشاوره ای مناسبی برای ارتقای زندگی زناشویی ارائه داد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان با زوج درمانی روایتی بر سازگاری و دل زدگی زناشویی زوجین متعارض انجام گرفت. این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود.جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زوجین ناسازگار مراجعه کننده به دادگاه خانواده، شوراهای حل اختلاف و مراکز مشاوره شهر تبریز در طول پاییز 1395 بودند.برای انتخاب نمونه آماری از بین زوجین واجد شرایط ورود به مطالعه 24 زوج (48 نفر) انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین و سپس زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان و زوج درمانی روایتی طی 8 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه های آزمایش اجرا شد. برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه های دل زدگی زناشویی پاینز و سازگاری زناشویی اسپانیر در دو مرحله پیش و پس آزمون استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری در برنامه SPSS انجام گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که گروه دریافت کننده زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان نسبت به گروه زوج درمانی روایتی و گروه کنترل، و همچنین گروه دریافت کننده زوج درمانی روایتی نسبت به گروه کنترل میانگین نمراتشان در پس آزمون سازگاری زناشویی افزایش و در پس آزمون دل زدگی زناشویی کاهش یافته بود. با توجه به نتایج به دست آمده زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان با توجه به ماهیت تلفیقی خود و استفاده از مبانی و اصول اعتقادی نظریه های مختلف درمانی نسبت به زوج درمانی روایتی اثربخشی بیشتری بر افزایش سازگاری زناشویی و کاهش دل زدگی زناشویی زوجین متعارض دارد.

روابط والد فرزندی بر جنبه های مختلف تحول نوجوان تاثیرگذار است و هویت اجتماعی یکی از ابعاد هویت است که در زندگی فرد و جامعه تاثیر دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه هویت اجتماعی با کیفیت روابط والد فرزندی در بین دانش آموزان دختر دوره دوم دبیرستان و تعیین تفاوت میان رابطه مادر-فرزند و پدر-فرزند به عنوان یک پیش بینی کننده مهم هویت اجتماعی بود. به این منظور تعداد 319 نفر از نوجوانان دختر دوره دوم دبیرستان شهر یزد به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای جهت شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای به کاررفته در پژوهش شامل پرسشنامه رابطه والد فرزندی (PCRS) و پرسشنامه هویت اجتماعی بود. به منظور تحلیل داده های پژوهش از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین هویت اجتماعی نوجوانان دختر و کیفیت ارتباط آنان با پدر (0.26 = r و 0.001 = P) و کیفیت ارتباط آنان با مادر (0.18 = r و 0.01 = P) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که تنها کیفیت ارتباط با پدر (0.001 = P) به طور معناداری توانست هویت اجتماعی نوجوانان دختر را پیش بینی کند. درنتیجه ارتباط با پدر سهم بیشتری در پیش بینی هویت اجتماعی دختران دارد.

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای هیجانات پیشرفت در رابطه میان سبک های اسنادی، ارزش تکلیف، و فرسودگی تحصیلی در راستای ارائه یک مدل علی برای روابط بین متغیرهای پژوهش بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه پژوهشی شامل دانشجویان دانشگاه الزهرا (س) تهران بودند که از میان آن ها به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، نمونه ای به تعداد 300 نفر انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از نسخه کوتاه پرسشنامه هیجان های پیشرفت پکران، گوئتز و پری (2005)، پرسشنامه سبک اسنادی پیترسون، سیمل، بی یر، آبرامسون، متالسکی و سیلیگمن (1983)، پرسشنامه ارزش تکلیف پینتریچ و دی گروت (1991) و سیاهه فرسودگی تحصیلی سالملا آرو و همکاران (2009) استفاده شد. برای پردازش داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده شد. شاخص های حاصل از نتایج، حاکی از برازش بسیار خوب در هر دو مدل بود.

پژوهش حاضر به منظور تعیین مدل رابطه بین خوردن ذهن آگاهانه با کیفیت زندگی با میانجی گری تصویر بدنی و رفتارهای خوردن در زنان دارای اضافه وزن و چاقی در شهر اهواز انجام شد. طرح پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل کلیه زنان متاهل دارای اضافه وزن و چاقی شهر اهواز در سال 1396 است. نمونه پژوهش حاضر به وسیله دعوت از طریق آگهی از میان 625 زن داوطلب شهرستان اهواز، 400 نفر با کسب رضایت و با توجه به ملاک های ورود و خروج به روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند، برگزیده شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی - فرم کوتاه (1996)، پرسشنامه خوردن ذهن آگاهانه فرامسون، کریستال، شنک، لیتمن، زلیاد و بنیتز (2009)، پرسشنامه نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون، اکسوم و پری (2005) و پرسشنامه رفتار خوردن داچ ون استرین، فریجترز، برگرز و دفارس (1986) بهره برده شد. جهت تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از برنامه های آماری 25-SPSS و 24-AMOS استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد بین خوردن ذهن آگاهانه با کیفیت زندگی، رابطه مثبت و معنادار و بین تصویر بدنی و رفتارهای خوردن با کیفیت زندگی، رابطه منفی و معناداری وجود داشت (0.01>p). همچنین، نتایج شاخص های برازندگی مدل، از برازش مدل پیشنهادی با یک شاخص اصلاح حمایت کردند. پژوهش حاضر نشان داد که عوامل شناختی (مانند خوردن ذهن آگاهانه و تصویر بدنی) و عوامل رفتاری (مانند رفتارهای خوردن) موجب بهبود کیفیت زندگی زنان دارای اضافه وزن و چاقی نیز می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر فاجعه سازی و نشخوار فکری مادران کودکان کم توان ذهنی انجام شد. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح دوگروهی پیش آزمون- پس آزمون بود. بدین منظور، از جامعه مادران دارای کودک کم توان ذهنی در منطقه 5 شهر تهران، تعداد 24 نفر انتخاب شده و پس از پاسخ به ابزارهای تحقیق به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش، مداخلات رفتاردرمانی دیالکتیک را به مدت 8 جلسه 1.5 ساعته دریافت کرد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنسفکی، کرایج و اسپینهاون (2001) و مقیاس پاسخ های نشخواری نولن هکسما و مارو (1991) استفاده شد و درنهایت داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس مورد تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از پس آزمون موید کاهش معنادار نمرات شرکت کنندگان گروه آزمایش در مولفه های نشخوار فکری و فاجعه سازی بود (p<0.01). بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت، رفتاردرمانی دیالکتیک تاثیر مثبت معناداری در کاهش فاجعه سازی و نشخوار فکری مادران کودکان کم توان ذهنی دارد و می تواند در بهبود وضعیت روانی این گروه مورداستفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس بر ارزیابی مجدد و فرونشانی هیجانی سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی تشکیل می دهند که در درمانگاه هوانیروز کرمان تحت درمان نگه دارنده متادون بودند. نمونه موردمطالعه نیز متشکل از 40 آزمودنی بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و سپس به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گمارده شدند. پس از تفکیک گروه ها، ابتدا پیش آزمون انجام گرفت و سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس را دریافت کرد، در پایان پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش تنظیم هیجان، افزایش ارزیابی مجدد و کاهش فرونشانی هیجانی را در پی داشته است، با توجه به یافته ها می توان گفت که آموزش تنظیم هیجان با افزایش راهبرد سازگارانه (ارزیابی مجدد) و کاهش راهبرد ناسازگارانه تنظیم تجارب هیجانی (فرونشانی)، می تواند زمینه را برای بهبود اختلال مصرف مواد افیونی فراهم سازد.

اضطراب تحصیلی بر تمام جنبه های زندگی دانشجویان تاثیر می گذارد و به نظر می رسد در بین متغیرهای فراوانی که بر این تاثیرگذار است، سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی و راهبردهای انگیزشی نقش مهمی در این خصوص داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اضطراب تحصیلی بر اساس سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی و راهبردهای انگیزشی در دانشجویان انجام شد. در این مطالعه همبستگی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 130 دانشجوی کارشناسی ارشد از دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سازگاری اجتماعی، پرسشنامه هوش هیجانی و پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی وراهبردهای انگیزشی کمک طلبی و خودکارآمدی با اضطراب تحصیلی ارتباط معناداری داشتند. این متغیرها توانستند 42 درصد از واریانس اضطراب تحصیلی را پیش بینی کنند. خودکارآمدی بیشترین نقش را در پیش بینی اضطراب تحصیلی داشت. نتایج حاکی از اهمیت توجه به متغیرهای سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی وراهبردهای انگیزشی کمک طلبی و خودکارآمدی در پیش بینی اضطراب تحصیلی دانشجویان بود. بنابراین، توجه به این متغیرها نقش حیاتی در پیش بینی اضطراب تحصیلی دارد.