علوم دامی
سال:1392 | دوره:- | شماره:101 |تعداد مقالات:12

به منظور بررسی تاثیر استفاده از بنتونیت کم تورم فرآوری شده و نشده و زئولیت بر عملکرد جوجه های گوشتی نر سویه آرین، تحقیقی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار شامل شاهد، جیره حاوی یک درصد بنتونیت فرآوری شده با سولفات مس، جیره حاوی یک درصد بنتونیت فرآوری نشده و جیره حاوی یک درصد زئولیت در 4 تکرار طی دوره 42 روزه (0-10، 11-20، 21-33 و 34-42 روز) انجام شد. هر تکرار شامل 7 قطعه جوجه یک روزه بود. جیره ها برای تمامی تیمارها و در تمامی دوره های پرورشی (آغازین، رشد و پایانی) از نظر انرژی و پروتیین همسان بودند. در این آزمایش افزایش وزن روزانه، خوراک مصرفی روزانه، ضریب تبدیل غذایی در دوره های مختلف پرورش و درصد تلفات و شاخص تولید در کل دوره مورد بررسی قرار گرفته و داده های بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد، تیمار بنتونیت فرآوری نشده در صفات میانگین افزایش وزن روزانه، میانگین ضریب تبدیل غذایی، میزان تلفات و شاخص تولید در کل دوره، بهترین نتیجه بین چهار تیمار را داشته ولی این برتری از نظر آماری معنی دار نبوده است (P>0.05). همچنین استفاده از زئولیت تاثیر زیادی برکاهش تلفات داشت و در تجزیه آماری نیز میزان تلفات تیمارهای حاوی بنتونیت فرآوری نشده و زئولیت، اختلاف معنی داری با تیمار شاهد و بنتونیت فرآوری شده با سولفات مس داشت (P<0.05). ولی از نظر سایر صفات، تیمارها فاقد اختلاف معنی دار با هم بودند (P>0.05).

در استان گیلان تعداد 177 واحد پرواربندی گوساله 20 راسی و بزرگتر وجود دارد. به منظور بررسی وضعیت پرواربندی گوساله، تعیین و بهبود کارایی فنی آنها و ارایه الگوی مناسب پرواربندی تحقیق حاضر در دو فاز انجام شد. در فاز اول با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده با انتساب متناسب، تعداد 70 واحد پرواربندی فعال با ظرفیت اسمی 20 راس و بیشتر تحت پوشش قرار گرفت و به روش پرسشنامه ای اطلاعات مورد نیاز از این واحدها طی یک دوره پروارجمع آوری شد. در این پژوهش با استفاده از روش حداقل مربعات اصلاح شده تابع تولید مرزی قطعی تخمین زده شد و کارایی فنی واحدها تعیین شد. اثر عوامل مختلف بر کارایی فنی واحدها نیز به روش تجزیه واریانس یک طرفه و با آزمون دانکن مورد بررسی قرار گرفت. در ضمن توابع تولید خطی و متعالی نیز با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی برآورد گردید. در فاز دوم تحقیق، تعداد 20 واحد پرواربندی دارای بیشترین کارایی فنی انتخاب شدند. این 20 واحد، به طور تصادفی در 2 گروه 10 تایی (آزمایشی و شاهد) قرار داده شدند. در گروه آزمایشی، طی یک دوره پرواربندی اصول علمی پرواربندی رعایت شد و در گروه شاهد پرواربندی به روش معمول توسط دامدار صورت گرفت. در نهایت میانگین های کارایی فنی این دو گروه توسط آزمون t با یکدیگر از لحاظ آماری مورد مقایسه گرفت. نتایج فاز اول نشان داد که میانگین کارایی فنی در 70 واحد پرواربندی مورد مطالعه 47.02 درصد بود. میانگین افزایش وزن روزانه گوساله ها 701 گرم، میانگین طول مدت پروار 144.5 روز، میانگین پروتئین خام مصرفی روزانه 940 گرم، میانگین انرژی متابولیسمی مصرفی روزانه 17.36 مگاکالری و میانگین ظرفیت فعال گاوداری ها 27 راس بود. بیشترین ضریب همبستگی بین کارایی فنی و افزایش وزن طی دوره پرواربندی وجود داشت (0.843). بین مناطق شرق، مرکزی، غرب و جنوب استان از نظر میانگین کارایی فنی و میانگین افزایش وزن روزانه با یکدیگر تفاوت معنی دار وجود نداشت (p>0.05). بر اساس نتایج فاز دوم تحقیق، میانگین کارایی فنی در گروه آزمایشی (0.60) بیشتر از گروه شاهد (0.33) بود و بین آنها نیز از لحاظ آماری تفاوت معنی دار وجود داشت (p<0.025). بر اساس نتایج بدست آمده، در شرایط موجود با مدیریت صحیح عوامل تولید، می توان کارایی فنی واحدهای پرواربندی گوساله در استان را افزایش داد.

آگاهی از سطح تنوع ژنتیکی نژادهای بومی اطلاعات مهمی جهت مدیریت منابع بومی برای جلوگیری از کاهش ناشی از همخونی و نیز حفظ تنوع ژنتیکی فراهم می آورد. هدف از این پژوهش، ارزیابی تنوع ژنتیکی گاوهای بومی مازندران و مقایسه آن با نژاد هلشتاین با استفاده از نشانگرهای بین ریزماهواره ای (ISSR) بود. در این طرح از تعداد 71 راس گاو مازندرانی و 104 راس گاو هلشتاین نمونه گیری به عمل آمد. نمونه های DNA به روش استخراج نمکی تغییر یافته، استخراج شدند. برای انجام PCR از پرایمر  (AG) 9 Cاستفاده شد. بررسی الگوی باندی نشان داد که تعداد 30 (93.75 درصد) و 24 (75 درصد) باند چندشکل به ترتیب در نژادهای مازندرانی و هلشتاین وجود داشته است.میانگین تعداد آلل موثر، تعداد آلل مشاهده شده، شاخص شانون و شاخص تنوع ژنی نئی در گاو بومی به طور معنی داری (p<0.05) بیشتر از گاو هلشتاین بود. سطح پایین تر تنوع در گاوهای هلشتاین ممکن است به دلیل اجرای برنامه های انتخاب شدید و تلقیح مصنوعی باشد. به هر حال گاوهای نژاد بومی کمتر تحت تاثیر انتخاب مصنوعی قرار گرفته اند.

این تحقیق با هدف بررسی اثر افزودن گیاه آویشن در ترکیب جیره، بر روی میزان ماده خشک مصرفی، گوارش پذیری خوراک و میزان تولید و ترکیبات شیر با استفاده از 6 راس بز شیرده مهابادی در قالب طرح چرخشی 3×3 اجرا گردید. سه تیمار آزمایشی به ترتیب شامل صفر، 25 و 50 گرم گیاه خشک آویشن وحشی برای هر راس دام در روز، به همراه جیره غذایی استاندارد بود. دام ها در قفس های متابولیکی به صورت انفرادی نگهداری و تغذیه گردیدند. آزمایش شامل سه دوره 21 روزه بود، که در هر دوره دو هفته عادت پذیری و یک هفته نیز جمع آوری اطلاعت در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اضافه کردن گیاه آویشن به جیره اثر معنی داری بر میزان مصرف خوراک و قابلیت هضم ظاهری ماده خشک و مواد مغذی جیره ها نداشت (P>0.05). میانگین مصرف ماده خشک برای تیمار شاهد 2.496، تیمار دو 2.464 و تیمار سه 2.430 کیلوگرم در روز بود. برای تیمار های یک، دو و سه به ترتیب قابلیت هضم ماده خشک 71.87، 72.30 و71.15 ، قابلیت هضم پروتئین خام 69.68، 70.66 و 70.53 و الیاف نامحلول در شوینده خنثی 51.33، 56.14 و51.19  درصد بود. میزان تولید شیر برای تیمارهای یک، دو و سه به ترتیب 1.740، 1.812 و 1.812 کیلو گرم در روز و میزان چربی شیر 4.6، 5.33 و 4.5 درصد بود که تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت.

به منظور بررسی اثراسانس آویشن بر صفات عملکرد، تلفات، اسیدیته و تغییرات جمعیت میکروبی دستگاه گوارش جوجه های گوشتی آزمایش حاضر اجرا گردید. 500 قطعه جوجه خروس گوشتی یک روزه سویه راس 308 در یک طرح آماری کامل تصادفی با تعداد 4 تیمار به صورت تصادفی گروه بندی شدند. طول دوره آزمایش 42 روز بود. جیره ها برای تمام تیمارها از نظر انرژی، پروتئین و اجزای غذایی یکسان بودند. اسانس آویشن خالص در 4 سطح به عنوان تیمار آزمایشی به آب آشامیدنی جوجه ها اضافه شد، شامل شاهد (فاقد اسانس آویشن) و سطوح 0.1، 0.15 و 0.2 درصد (معادل 1، 1.5 و 2 میلی لیتر در هر لیتر آب آشامیدنی). صفات مورد بررسی شامل خوراک مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل دوره و میزان pH محتویات ایلئوم به همراه شمارش جمعیت میکروبی در سن 21 و 42 روزگی بودند. نتایج نشان داد، بیشترین خوراک مصرفی مربوط به تیمار 0.2 درصد و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بود (p<0.05). بیشترین رشد روزانه مربوط به تیمارهای 0.15 و 0.2 درصد و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بود (p<0.05). کمترین ضریب تبدیل مربوط به تیمار 0.15 درصد و بیشترین به تیمار شاهد تعلق داشت (p<0.05). کمترین تلفات در تمامی سنین مربوط به تیمار 0.1 بود و تفاوت آن با بقیه تیمارها معنی دار شد (p<0.05). کمترین pH مربوط به تیمارهای 0.1، 0.15 و 0.2 بود که در مقایسه با شاهد تفاوت معنی دار داشتند (p<0.05). بیشترین تعداد باکتری نوع کلی فرم و کمترین تعداد باکتری نوع لاکتوباسیل مربوط به تیمار فاقد اسانس آویشن بود (p<0.05).

به منظور تعیین مناسب ترین مدت زمان افزودن روغن ماهی به جیره جوجه های گوشتی جهت افزایش غلظت اسیدهای چرب امگا-3 لاشه، پژوهش حاضر انجام شد. در یک طرح کاملا تصادفی، تعداد 600 قطعه جوجه یکروزه سویه راس 308 به شش گروه آزمایشی با چهار تکرار اختصاص داده شد. جوجه ها در گروه شاهد جیره بدون روغن ماهی و حاوی 5 درصد روغن ذرت طی دوره پرورش (49 روز) دریافت کردند و در سایر گروه های آزمایشی روغن ماهی به ترتیب از 2، 3، 4، 5 و 6 هفتگی دوره پرورش جایگزین روغن ذرت شد. در آخر دوره پرورش الگوی اسیدهای چرب کل لاشه جوجه ها مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش مدت زمان مصرف روغن ماهی غلظت اسیدهای چرب لینولئیک و آراشیدونیک کاهش یافت (p<0.05). هر چند با افزایش مدت زمان مصرف روغن ماهی غلظت اسیدهای چرب امگا-3 افزایش یافت، ولیکن به دلیل کاهش زیاد غلظت اسیدهای چرب امگا-6، غلظت اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه به طور خطی کاهش یافت (p<0.05). این موضوع سبب کاهش معنی دار نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع به اشباع و کاهش معنی دار نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 شد (p<0.01). غلظت هر یک از اسیدهای چرب امگا-3 (اسید لینولنیک، اسید ایکوزا پنتانوئیک، اسید دکوزا هگزانوئیک و اسید دکوزاپنتانوئیک) و مجموع آنها با مصرف سه هفته روغن ماهی نسبت به دو هفته افزایش پیدا کرد و تغذیه جیره حاوی روغن ماهی بیش از سه هفته اثر معنی دار بر غلظت اسیدهای چرب مذکور نداشت. نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف روغن ماهی به مدت دو هفته جهت افزایش اسیدهای چرب امگا-3 در لاشه جوجه های گوشتی کافی است.

در این تحقیق خوشخوراکی و شاخص ارزش رجحان گونه های گیاهی مورد چرای بز نژاد مرغز در دو مرحله فنولوژیکی (رشد رویشی و گل دهی که دام در عرصه حضور داشت) در مراتع کوهستانی استان کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. خوشخوراکی و شاخص ارزش رجحانی 30 گونه از گونه های گیاهی در این دو مرحله با استفاده از سیستم چرای آزاد به روش زمان سنجی محاسبه گردید. جهت مقایسه خوشخوراکی و همچنین ارزش رجحانی گونه های گیاهی در هر مرحله فنولوژیکی از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه استفاده شد. همچنین جهت مقایسه هر کدام از دو ویژگی فوق در هر یک از گونه های گیاهی بین دو مرحله فنولوژیکی از آزمون t غیر جفتی استفاده شد. در مرحله رشد رویشی گونه های Tragopogon montanua و Poterium sanguisorba به ترتیب با میانگین 2.66 و 2.25 درصد بیشترین شاخص ارزش رجحان را داشتند و گونه های Lathyrus satives و Cherophyllum macrospermum به ترتیب با میانگین 3.16 و 2.39 درصد دارای بیشترین شاخص رجحان در مرحله گلدهی بودند. تحت تاثیر مرحله فنولوژیکی، ارزش رجحانی برخی از گونه ها دارای اختلاف و برخی فاقد اختلاف معنی داری بودند. همچنین بین خوشخوراکی گونه های گیاهی در هر مرحله فنولوژیکی اختلاف معنی داری وجود داشت. با توجه به چرای غیر قابل تصور بز از ساقه های گل دهنده گونه های سمی مثل فرفیون و گونه های مهاجم مثل ورک می توان از آن به عنوان یک عامل کنترل کننده بیولوژیکی گونه های سمی و مهاجم در مرتع استفاده نمود.

برای ارزیابی اثرات همخونی بر صفات رشد قبل از شیرگیری و زنده مانی از تولد تا شیرگیری در گوسفند نژاد ایران بلک به ترتیب از 5716 رکورد وزن تولد و زنده مانی و 4801 رکورد وزن شیرگیری، افزایش وزن روزانه قبل از شیرگیری و نسبت کلیبر استفاده شد. داده های مورد استفاده طی سال های 1363 تا 1390 توسط ایستگاه اصلاح نژاد دام شمال شرق کشور (عباس آباد) جمع آوری شده بود. پارامترهای ژنتیکی با آنالیز تک صفتی، مدل دام و با روش (REML) برآورد شدند. 55 درصد کل جمعیت همخون بودند. میانگین ضریب همخونی کل جمعیت و حیوانات همخون به ترتیب 4.19 و 7.59 درصد بود. در بین حیوانات همخون حداقل و حداکثر ضریب همخونی به ترتیب 0.2 و 34.7 درصد بود. روند همخونی در هر سال و در هر نسل به ترتیب 0.34 و 1.33 درصد بود (P<0.05). افت ناشی از همخونی به ازای یک درصد افزایش ضریب همخونی در گله برای وزن تولد، وزن شیرگیری و افزایش وزن روزانه قبل ازشیرگیری، به ترتیب 9-، 29-، 0.34- گرم و برای زنده مانی 0.03- درصد و معنی دار بود (p<0.05). ولی افت ناشی از افزایش همخونی برای نسبت کلیبر معنی دار نبود (P>0.05).

به منظور بررسی تزریق سطوح مختلف عصاره های آویشن و مرزه به عنوان مواد ارگانیک در داخل تخم مرغ و مقایسه اثرات آن با کلوئیدهای نانوسیلور به عنوان ماده غیر ارگانیک، آزمایشی با استفاده از 891 عدد تخم مرغ قابل جوجه کشی به صورت طرح کاملا تصادفی در 11 تیمار و 3 تکرار و 27 تخم مرغ در هر تکرار طراحی گردید. تیمارها شامل: (تیمار 1: شاهد1 بدون تزریق، تیمار 2: شاهد 2 (تزریق 1 سی سی سرم فیزیولوژی)، تیمار 3: تزریق سطح 30 پی پی ام نانو سیلور، تیمار 4: تزریق سطح 45 پی پی ام نانو سیلور، تیمار 5: تزریق سطح 60 پی پی ام نانو سیلور، تیمار6: تزریق سطح 100 پی پی ام آویشن، تیمار 7: تزریق سطح 150 پی پی ام آویشن، تیمار 8: تزریق سطح 175 پی پی ام آویشن، تیمار 9: تزریق سطح 100 پی پی ام مرزه، تیمار 10: تزریق سطح 150 پی پی ام مرزه، تیمار 11: تزریق سطح 175 پی پی ام مرزه). تزریق در روز 17 جنینی در کیسه هوا پس از نوربینی انجام شد. در سن 14 روزگی در تیمار 150 میلی گرم مرزه، مقدار کلسترول و گلوکز به طور معنی داری افزایش پیدا کرد (P<0.05) و در سن 21 روزگی تنها گلوکز به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح بالای آویشن و مرزه قرار گرفت (P<0.05). به طور کلی نتایج نشان دادند که تزریق عصاره های آویشن و مرزه بر پارامترهای اندازه گیری شده نتیجه بهتری نسبت به نانو سیلور داشتند.

این تحقیق با هدف بررسی کارایی فنی عوامل تولید با تاکید بر مدیریت ریسک در واحدهای صنعتی پرواربندی گوساله در استان مرکزی صورت گرفت. به این منظور کارایی فنی به روش حداقل مربعات تصحیح شده و همچنین معیار تیمر تعیین و رابطه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون های آماری مورد آزمون قرار گرفت. ضمن این که، برای اندازه گیری ریسک از معیار ضریب تغییرات استفاده شد. داده های مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه با مصاحبه حضوری از تعداد 102 واحد پرواربندی در سه طبقه ظرفیتی شامل کوچک، متوسط و بزرگ از 7 شهرستان استان مرکزی که به روش نمونه گیری طبقه بندی شده انتساب متناسب در سال 1391 انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین کارایی فنی کل واحدهای مورد مطالعه برابر 49.2 درصد بود که بیانگر آن است که واحدها از کارایی فنی متوسطی برخوردار بوده و آن گونه که لازم است از نهاده های تولید به صورت بهینه استفاده نکرده اند. در بین شهرستان های استان، شهرستان های خمین، کمیجان و زرند به ترتیب دارای بیشترین میزان میانگین کارایی فنی بودند. ضمن این که، اختلاف 55 درصدی بین واحدهای تولید با بیشترین و کمترین کارایی فنی وجود داشت. برآورد تابع تولید نشان داد که بیشترین کشش تولید به ترتیب مربوط به نهاده های نیروی کار، خوراک مصرفی و ظرفیت فعال بود. نتایج همچنین بیانگر آن بود که رابطه معنی دار بین ظرفیت فعال واحدهای پرواربندی و میزان کارایی فنی (p>0.05) وجود ندارد. از سوی دیگر، بررسی ضریب تغییرات قیمت و وزن زنده در انتهای پروار نشانگر بالاتر بودن ریسک قیمتی در مقایسه با ریسک تولید بود. ضمن این که، رابطه معنی داری بین بیمه دام و کارایی فنی و نیز درآمد خالص به ازاء یک راس گوساله پرواری وجود نداشت که نشان می دهد که بیمه دام از کارآمدی لازم در مدیریت ریسک برخوردار نیست.

این مطالعه به منظور بررسی مقایسه ای اثرات پری بیوتیک، پروبیوتیک و سطوح مختلف نعناع، بر عملکرد و برخی فراسنجه های بیوشیمیایی خون جوجه های گوشتی انجام شد. 196 جوجه خروس گوشتی یکروزه (راس 308) به طور تصادفی به 6 تیمار با 4 تکرار (هر تکرار شامل 8 قطعه جوجه) در قالب طرح کاملا تصادفی تخصیص داده شدند. جیره های آزمایشی شامل جیره پایه بدون هیچ افزودنی (جیره شاهد)، و جیره پایه حاوی پری بیوتیک (فرماکتو)، پروبیوتیک (پروتکسین)، یا سطوح مختلف نعناع (10، 15 و 25 گرم در کیلوگرم جیره) بود. نتایج آزمایش نشان داد که جیره های حاوی سطوح مختلف نعناع باعث کاهش خوراک مصرفی جوجه ها در کل دوره پرورش شدند (P<0.05). در دوره پایانی، جوجه های تغذیه شده با سطوح مختلف نعناع بیشترین وزن بدن و سطوح 15 و 25 گرم در کیلوگرم مناسب ترین ضریب تبدیل را داشتند (P<0.05). جیره های آزمایشی بر غلظت گلوکز، پروتئین کل و کلسترول HDL پلاسما جوجه ها اثر معنی داری نداشتند (P>0.05)، اما غلظت کلسترول کل و تری گلیسرید پلاسما جوجه های تغذیه شده با سطوح مختلف نعناع، پروبیوتیک یا پری بیوتیک و غلظت کلسترول LDL جوجه های تغذیه شده با سطوح مختلف نعناع در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت (P<0.05). نتایج این آزمایش پیشنهاد می کند که افزودن سطوح مختلف نعناع به جیره می تواند سبب بهبود عملکرد رشد و سلامتی پرنده گردد و با توجه به ملاحضات اقتصادی، سطح 15 گرم نعناع می تواند بعنوان یک جایگزین برای آنتی بیوتیکهای محرک رشد در تولیدات طیور گوشتی بحساب آید.

به منظور تعیین اثرات اندازه ها و سطوح مختلف کلینوپتیلولیت بر فعالیت آنزیم های گوارشی، خصوصیات استخوان درشت نی و لاشه جوجه های گوشتی، آزمایشی با 448 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. کلینوپتیلولیت در دو سطح (1.5 و 3 درصد) و سه اندازه فیزیکی (کوچکتر از 250 میکرومتر، 0.4 تا 0.8 میلی متر و 1 تا 2 میلی متر) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از کلینوپتیلولیت منجر به بهبود شاخص های رشد جوجه های گوشتی می شود. جوجه های گوشتی تغذیه شده با 1.5 درصد کلینوپتیلولیت با اندازه فیزیکی 0.4 تا 0.8 میلی متر، افزایش وزن بیشتر و ضریب تبدیل غذایی کمتری در دوره های رشد (22 تا 42 روزگی) و کل دوره پرورش (7 تا 42 روزگی) در مقایسه با گروه شاهد داشتند (P<0.01). استفاده از کلینوپتیلولیت در اندازه فیزیکی 0.4 تا 0.8 میلی متر و سطح 1.5 درصد سبب بهبود معنی دار نسبت راندمان پروتئین در مقایسه با شاهد شد (P<0.01). جوجه های گوشتی تغذیه شده با کلینوپتیلولیت (1.5 درصد با اندازه فیزیکی 0.4 تا 0.8 میلی متر) بالاترین سطح فعالیت آنزیم های گوارشی لیپاز، تریپسین و کیموتریپسین و گروه شاهد کمترین سطح فعالیت آنزیم های گوارشی را نشان دادند (P<0.01). کمترین درصد خاکستر درشت نی در سن 42 روزگی در گروه شاهد و بیشترین درصد خاکستر در تیمار دارای 1.5 درصد کلینوپتیلولیت با اندازه فیزیکی 0.4تا 0.8 میلی متر مشاهده شد (P<0.05). جوجه های گوشتی تغذیه شده با کلینوپتیلولیت ( 1.5درصد با اندازه فیزیکی 0.4 تا 0.8 میلی متر) درصد لاشه قابل طبخ، سینه و سنگدان بیشتری در سن 42 روزگی در مقایسه با شاهد داشتند. اثر تیمارهای مختلف بر درصد کبد، ران ها و چربی محوطه بطنی جوجه های گوشتی در سن 42 روزگی معنی دار نبود (P>0.05). با توجه به نتایج این آزمایش می توان گفت که استفاده از کلینوپتیلولیت اثرات مطلوبی بر شاخص های رشد جوجه های گوشتی دارد.