تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1398 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مقدمه مددکاران اجتماعی پزشکی با توجه به وظایف حرفه ای شان می توانند نقش موثری در فرآیند درمان و حل مشکلات مراجعین داشته باشند. این پژوهش باهدف شناخت نقش ها و وظایف کنونی مددکاران اجتماعی در بیمارستان ها، انجام گرفت. روش در این پژوهش کیفی، بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، 15 نفر از مددکاران اجتماعی بیمارستان های عمومی و تک تخصصی شهر تهران انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد؛ و داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه وتحلیل گردید. یافته ها جهت تعیین مفاهیم اصلی، کدهای اولیه پس از ادغام در 13 طبقه و 2 مفهوم اصلی (نقش های غیرمستقیم و نقش های مستقیم) دسته بندی شدند. نقش های غیرمستقیم بر اساس 4 طبقه که شامل: پژوهشگری در عرصه بهداشت و درمان؛ همکاری و عضویت در تیم درمان و کمیته های بیمارستانی؛ مستندسازی؛ و جذب منابع مالی دسته بندی شد. نقش های مستقیم در 9 طبقه حمایت مالی-رفاهی و روانی-اجتماعی؛ آموزش دهنده؛ رابط؛ ارائه دهنده خدمت؛ راهنما و مشاور؛ برنامه ریز ترخیص و پیگیری پس از ترخیص؛ ارزیابی و استحقاق سنجی؛ مداخله در بحران؛ و مدافع مراجعین و سیستم، تقسیم شد. نتیجه گیری بسیاری از نقش هایی که از تجزیه وتحلیل مصاحبه ها استخراج گردید، نقش های تخصصی مددکاران اجتماعی پزشکی بود. ولی وظایف مربوط به نقش ها نشان داد بسیاری از وظایف تعریف شده نقش ها یا حرفه ای و تخصصی نیستند و یا واضح و روشن نمی باشند.

مقدمه از عوامل سبب ساز در روی آوری به اعتیاد و نیز عود آن، خانواده است. خانواده همان طور که می تواند حامی مصرف کنندگان باشد و به عنوان سپری در برابر مشکلات پس از قطع مصرف آن ها عمل کند؛ می تواند زمینه لازم برای عود اعتیاد را نیز فراهم نماید. ضعف دانش لازم برای کار با خانواده ها و فقدان تحقیقات بومی در این زمینه، پرداختن به این موضوع را ضروری ساخت. روش این مطالعه بخشی از یک مطالعه بزرگ تر در خصوص نقش خانواده در فرآیند مانایی در درمان اعتیاد بود؛ که با استفاده از روش نظریه مبنایی در سال 1395 در شهر تهران انجام شد. مشارکت کنندگان بر اساس نمونه گیری هدفمند از میان مراجعین مراکز اقامتی میان مدت انتخاب شدند. نمونه گیری تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافت. داده ها، حاصل مصاحبه نیمه ساختاریافته با 12 نفر از مصرف کنندگان و 12 نفر از خانواده های ایشان بود. جهت تحلیل داده ها از شیوه کدگذاری Strauss و Corbin استفاده شد. یافته ها مقوله اصلی در این پژوهش، ناآرامی در خانواده بود. ناآرامی در خانواده، شامل مفاهیم فرعی نظیر درهم تنیدگی؛ مثلث سازی؛ رفتارهای تنش زا؛ دوری گزینی و کاهش ارتباطات و تهدیدهای عملیاتی نشده بود؛ که تحت تاثیر عدم تعادل هیجانی (شرایط مداخله گر) شدت می یافت. شرایط علی موثر بر عود، بر اساس تجربه مشارکت کنندگان این تحقیق، باورهای نادرست مصرف کنندگان و خانواده های ایشان و منبع کنترل بیرونی بود که در بستری از عدم آگاهی واقع می شد. نتیجه گیری بینش و ادراک مصرف کنندگان و خانواده ها در خصوص ماهیت اعتیاد، موجب ایجاد عواطف منفی در ایشان می شود. عواطف منفی نیز منجر به تعاملات ناکارآمدی می گردد که زمینه عود را فراهم می آورد.

مقدمه ارائه یک آموزش اثربخش توسط کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی، اهمیت فوق العاده ای در افزایش کیفیت خدمات بهداشتی و بهبود زندگی بیماران دارد. آموزش اثربخش با چالش های مختلفی روبرو است؛ که این امر منجر به بهره وری پایین افراد خبره و باتجربه ارائه دهنده مراقبت بهداشتی می شود. هدف از این مطالعه کیفی، تبیین تجارب کارکنان بهداشتی در زمینه موانع آموزش مراجعه کنندگان مراکز بهداشتی درمانی شهرستان قائم شهر بود. روش این مطالعه از نوع کیفی و با روش تحلیل محتوا در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان قائم شهر انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با روش های بحث گروهی متمرکز؛ و مصاحبه انفرادی با مشارکت 20 نفر از کارکنان مراقبت سلامت که با روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند، گردآوری گردید. داده ها به روش تحلیل محتوای عرفی (قراردادی) و با تکنیک لاندمن و گرانهیم، مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفت. یافته ها پس از بررسی و تحلیل داده ها 4 مقوله اصلی و 15 زیر مقوله استخراج شد. مقولات اصلی شامل چالش های ساختاری، شرایط کاری نامناسب، فقدان دانش تخصصی یکپارچه؛ و روش های آموزشی ناکارآمد بود. نتیجه گیری موانع ساختاری، اصلی ترین مانع ارائه یک آموزش اثربخش توسط کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی است. همچنین، بستر یک آموزش مناسب فراهم نیست و کارکنان با وجود تلاش های فراوان، در ارائه آموزش مفید ناتوان هستند. ضروریست سیاست های آموزشی تغییر یابند و با بهره گیری از نیروی متخصص و کنار گذاشتن چالش های کلان، آموزش با کیفیت تر و اثربخش تری ارائه گردد.

مقدمه سواد سلامت میزان ظرفیت هر فرد برای کسب، تفسیر و درک اطلاعات اولیه و خدمات سلامت است که برای تصمیم گیری مناسب لازم می باشد. سواد سلامت در بهبود روند درمان و کاهش هزینه های درمانی بیماران موثر است. سواد سلامت مقوله ای است که ارتباط مستقیمی با انسان دارد و هنگامی که انسان و پیچیدگی ها و خلاقیت او مطرح است، روش های ارزیابی از کمی به کیفی متمایل می شود؛ در نتیجه هدف از پژوهش حاضر، تبیین و فهم سواد سلامت بیماران مبتلا به سرطان سینه بود. روش پژوهش کیفی حاضر از نوع تحلیل محتوا بود. در این مطالعه 18 نفر از زنان مبتلا به سرطان سینه با روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن شرایط ورود به مطالعه انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جمع آوری داده ها تا رسیدن به اشباع کامل داده ها ادامه یافت و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار ان ویوو انجام گرفت. یافته ها از تجزیه وتحلیل داده ها پنج درون مایه اصلی (مجراها، دلایل استفاده، تاثیر بر زندگی، عوامل موثر بر به کارگیری و توانایی استفاده و درک اطلاعات سلامت) و 16 زیر طبقه برای سواد سلامت به دست آمد. نتیجه گیری مصاحبه شوندگان، پزشک خود را موثق ترین مجرای سواد سلامت می دانند. مهم ترین دلیل استفاده از اطلاعات سلامت، افزایش آگاهی در زمینه بیماری و روند درمان آن است. سواد سلامت به کاهش ترس و نگرانی بیماران کمک می کند.

مقدمه قلدری، مشکل رفتاری پیچیده ای است که در بیشتر مدارس به چشم می خورد؛ و پژوهش های کمی فراوانی در راستای آن انجام شده است؛ اما پژوهش های کیفی که بتواند این رفتار را به شکل گسترده ای مورد بررسی قرار دهد، بسیار اندک بود. پژوهش حاضر باهدف بررسی تجربیات زیسته معلمان از رفتار قلدرانه دانش آموزان انجام گرفت. روش مطالعه حاضر از نوع کیفی و مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی بود. در این مطالعه 20 معلم دوره متوسطه به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد؛ و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش پدیدارشناسی اسمیت استفاده شد؛ که طی آن 5 مضمون اصلی و 23 مضمون فرعی از داده ها استخراج گردید. یافته ها نتایج نشان داد که در تعریف قلدری، مصادیق، ویژگی و علل بین تجربیات زیسته معلمان با پیشینه همسویی وجود دارد؛ ولی در بازخوردها، نتایج متفاوتی دیده شد. معلمان بنا به تمایل شخصی خود از روش های مختلفی نظیر تنبیه، مذاکره فردی، ارجاع به دفتر، بی توجهی به رفتار نامطلوب و تقویت رفتارهای مغایر با آن، علت یابی، محبت کردن و ایجاد رابطه دوستی، دعوت از اولیا، ارجاع به مشاوره و جدی گرفتن قوانین مدرسه، نمره و انضباط استفاده می کردند. نتیجه گیری نتایج حاصل از این پژوهش راهگشای تحقیقات بیشتر در حوزه مداخلات مربوط به قلدری خواهد بود.

مقدمه دگرگونی جامعه از حالتی ساده و ابتدایی به وضعیتی بغرنج و پیچیده، روز به روز نیاز به متخصصین حوزه بهداشت روان؛ به ویژه مشاوران را ضروری تر می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد شخصیتی شایستگی مشاوران از دیدگاه مشاوران موفق بود. روش این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 20 مشاور (مصاحبه شونده) از میان مشاوران مراکز مشاوره شمیم سپاه در سال 1395 برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. همه مصاحبه ها ضبط و سپس خط به خط دست نویس شد و در نهایت با استفاده از روش تحلیل محتوا، تحلیل گردید. یافته ها تجزیه وتحلیل داده ها منجر به شناسایی و طبقه بندی 14 مضمون اصلی (مسئولیت پذیری، واگرا اندیشی، منظم بودن، واقع بینی، انعطاف پذیری، جسارت، نقدپذیری، تجربه جویی، پشتکار، خلاقیت، محتاط بودن، اصالت، امیدواری و سازگاری بالا) و 46 مضمون فرعی در زمینه ابعاد شخصیتی شایستگی مشاوران شد. نتیجه گیری نتایج حاصل از این پژوهش، می تواند در کمک به ارزیابی مشاوران از سطح شایستگی و خود کارآمدی خویش و در تدوین برنامه های آموزشی مشاوران و انتصاب مشاورین شایسته، توسط تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران حوزه سلامت و بهداشت روانی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه یکی از عوامل کلیدی و مهم در مسیر مطالعه و تحصیل، کنترل افکار، توجه و تمرکز است. از عوامل نبود توجه و تمرکز هجوم افکار مزاحم می باشد. این پژوهش به منظور کشف عوامل موثر بر افکار مزاحم ناخواسته افراد بهنجار انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی به روش تجزیه وتحلیل محتوا بود؛ که برای تحلیل محتوا از روش تحلیل مضمون استفاده شد. محیط پژوهش شامل کلیه رسانه های چاپی، مقالات، کتب و پایان نامه های مرتبط با موضوع پژوهش بود. نمونه گیری به صورت هدفمند صورت گرفت. منابعی که حاوی اطلاعات غنی و مرتبط با موضوع پژوهش بودند انتخاب شده و منابع نامرتبط با موضوع کنار گذاشته شدند. در نهایت داده ها از مطالعه عمیق 120 مقاله، 10 کتاب و 4 پایان نامه جمع آوری شد. یافته ها یافته ها شامل 285 مضمون کد شده، 75 مقوله فرعی و هشت مقوله اصلی بود. هشت مقوله اصلی عبارت بودند از: راهبردهای کنترل افکار، باورهای فراشناختی، ویژگی های خلقی، ویژگی های افکار مزاحم، ذهن آگاهی، صفات شخصیتی، بافت و فرهنگ و ظرفیت حافظه کاری. نتیجه گیری عواملی که بیشترین تاثیر را روی افکار مزاحم داشتند، به ترتیب عبارت بودند از: راهبردهای کنترل افکار، باورهای فراشناختی، ویژگی های خلقی، ویژگی های افکار مزاحم، ذهن آگاهی، صفات شخصیتی، بافت و فرهنگ و ظرفیت حافظه کاری؛ نتایج دیگر این پژوهش دستیابی به مدلی بود که تاثیر عوامل اصلی بر افکار مزاحم ناخواسته را نشان می داد.

مقدمه دانش آموزان با اختلال رفتاری برونی شده؛ در مهارت های خودتعیین گری از سطح استعداد پایین تری برخوردار هستند. هدف از پژوهش حاضر تبیین تجارب خود تعیین گری دانش آموزان با اختلالات رفتاری برونی سازی شده بود. روش این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی، با نمونه گیری هدفمند و استفاده از مصاحبه ژرف نگر با 10 نفر دانش آموز دارای اختلال رفتاری برونی سازی شده، انجام شد. مصاحبه ها ضبط شدند، سپس به صورت کتبی پیاده و به روش 9 مرحله ای Colaizzi مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها چهار درون مایه (چالش های اجتماعی، فقدان انگیزش برای تلاش، چالش های هیجانی و انتخاب گری) از یافته ها استخراج شد؛ که می توانند تجارب خودتعیین گری دانش آموزان با اختلال رفتاری برونی سازی را به تصویر بکشند. نتیجه گیری این یافته ها می تواند اطلاعات لازم را در خصوص شناخت مشکلات خودتعیین گری، اهمیت و همچنین اتخاذ راهبردهای حمایتی و درمانی برای دانش آموزان با مشکلات رفتاری در جهت بهبود سلامت روانی آنان فراهم کند.