فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران
سال:1400 | دوره:13 | شماره:49-50 |تعداد مقالات:12

امروزه سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) امری اجتناب ناپذیر است، چرا که بر ابعاد مختلف زندگی بشر از جمله اقتصاد اثر می گذارد. با توجه به افزایش سریع جمعیت، افزایش تقاضای انرژی و محدودیت منابع انرژی یکی از اقدامات اساسی جهت دستیابی به توسعه پایدار در کشورها، بهینه سازی و اصلاح ساختارهای مصرف انرژی می باشد. با توجه به اینکه بخش خانگی یکی از بخش های اصلی مصرف کننده ی انرژی است، یکی از رویکردهای موثر در کاهش و مدیریت مخارج انرژی خانوارها بهره گیری از قابلیت های فاوا است. در این راستا در این مطالعه اثر گسترش فاوا بر مخارج انرژی خانوارهای شهری ایران با استفاده از روش Panel Data و الگوی GLS طی دوره زمانی 1387-1394 و در قالب داده های استانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حکایت ازآن دارد که در برخی از مدل ها به صورت موردی اثر کاهشی فاوا بر مخارج انرژی دیده شد. لیکن در اکثر مدل های برآورد شده اثر کاهشی معناداری از فاوا بر مخارج انرژی خانوارها دیده نمی شود. به نظر می رسد عمده دلایل این امر ساختار یارانه ای حاکم بر قیمت انرژی، پایین بودن سهم انرژی در کل هزینه های مصرفی خانوار، نبود فرهنگ صحیح مصرف و. . . می باشند.

حوزه محتوای الکترونیکی یکی از اثرگذارترین ارکان تحول دیجیتال است. برای برنامه ریزی مناسب جهت توسعه یا اصلاح روند اثرگذاری های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در روند تحول دیجیتال، لازم است تا ارزیابی مناسبی از جایگاه محتوای الکترونیکی و وضعیت آن ارایه نمود. باتوجه به مولفه های مختلف تشکیل دهنده محتوای الکترونیکی و همچنین حوزه های متاثر از آن، تعیین وضعیت محتوای الکترونیکی بومی در کشور نیازمند داشتن مدلی مناسب جهت پوشش کلیه ابعاد و در نتیجه ارزیابی آن است. هدف از این مقاله ارایه مدلی مناسب و بومی برای ارزیابی محتوای الکترونیکی در کشور است که ضمن لحاظ نمودن برنامه ها و سیاست های مدنظر در این حوزه، براساس زنجیره ارزش محتوای الکترونیکی، اثرگذاری شاخص های ارایه شده در مدل پیشنهادی برای بازیگران و ذینفعان مختلف قابل رهگیری باشد. در مدل ارزیابی پیشنهادی، هسته اصلی مدل، زنجیره ارزش محتوای الکترونیکی بوده، بطوریکه استفاده از زنجیره ارزش این قابلیت را به مدل می دهد که به صورت عمومی و برای کشورهای مختلف مورد استفاده قرارگیرد. لذا در راستای بومی سازی و تطبیق با شرایط بومی، با مطالعه کتابخانه ای و بررسی اسناد بالادستی و قوانین و مقررات موجود در کشور در حوزه محتوای الکترونیکی، مورد مطالعه و بررسی قرارگرفت. در ادامه با شناسایی نقش های مختلف زنجیره ارزش محتوای الکترونیکی و بازیگران اصلی متناسب با آن نقش ها، حوزه های اصلی محتوایی احصا گردید و مدل اصلی تحقیق تدوین شد. در ادامه با استفاده از روش تحقیق مصاحبه و گروه کانونی مدل پیشنهادی مورد تایید قرار گرفت. در نهایت نیز در قالب یک مدل اجرایی برای ارزیابی محتوای الکترونیکی بومی، شاخص های ارزیابی محتوا متناسب با هر یک از حوزه های محتوایی و نقش های شناسایی شده از طریق مصاحبه با خبرگان تدوین شدند. مدل ارایه شده و روال اجرایی آن، برای قانونگذاران و سیاست گذاران حوزه محتوای الکترونیکی بومی این امکان را فراهم می سازد که بر مبنای نقش های مختلف بازیگران و هر یک از حوزه های محتوایی، نسبت به سنجش وضعیت محتوای الکترونیکی در کشور و بهبود آن اقدام نمایند.

یکی از عوامل اصلی فرایند جامعه پذیری، مدرسه است که اهمیت آن در نظام آموزشی هر کشوری بیش از پیش احساس می شود. ارتقاء سطح یادگیری دانش آموزان، یک عامل مهم برای ارتقای کیفیت نظام آموزش در مدارس، می باشد. از آنجایی که ورزش کردن ثاثیر بسزایی در یادگیری دارد، هدف اصلی مقاله ارایه روشی جهت تقویت روند یادگیری دانش آموزان از طریق ورزش صبحگاهی مبتنی بر تکنیک شبکه عصبی و الگوریتم بهینه سازی قطرات هوشمند آب است. رویکرد این پژوهش به صورت کمی بوده و از نظر هدف کاربردی و همچنین از نظر نوع روش، توصیفی-تحلیلی است. جهت دستیابی به این هدف از تکنیک شبکه عصبی به منظور طبقه بندی و استخراج نتایج و از الگوریتم بهینه سازی قطرات هوشمند آب جهت انتخاب ویژگی استفاده می شود. برای شبکه عصبی از 11 نورون به عنوان تعداد نورون مناسب لایه مخفی و ترکیب دو تابع فعال سازی خطی و سیگموییدی به عنوان توابع انتقال بین لایه ای و از یک تابع آموزش جهت آموزش شبکه و حداکثر تکرار الگوریتم آموزش بر روی مجموعه داده 3000 تعداد، پیشنهاد شده است. دقت روش پیشنهادی 68 درصد است که به نسبت روش پایه حدود 2/2 درصد بهبود داشته و این یعنی ورزش برروی یادگیری دانش آموزان تاثیر دارد. نتایج نشان داد طبقه بندی بهینه روی مجموعه داده با پارامترهای همگن، عملکرد مناسبی داشته و همچنین شبکه های عصبی مصنوعی نسبت به روش های جدید، عملکرد بهتری دارد. طبق نتایج به دست آمده روش پیشنهادی از نظر صحت خروجی می تواند بهبود مناسبی در تقویت روند یادگیری داشته باشد.

هدف این پژوهش ارایه چارچوبی برای دادگان ملی با تمرکز بر حاکمیت داده می باشد تا بدین وسیله بتوان با درنظر گرفتن پارامترهای حکمرانی داده، الگوی موثر برای همه بخش های کشور در تعامل با دادگان ملی ایجاد نمود. رویکرد این پژوهش کیفی و روش تحقق آن ترکیبی می باشد. برای این پژوهش ابتدا مقالات مرتبط با سازماندهی دادگان ملی و تسری حاکمیت داده استخراج گردید و پس از همانی سازی مقالات و مبتنی بر الگو طراحی اکوسیستم های فناوری، 10 مولفه کلیدی به عنوان ماژول های اصلی استخراج شد. در ادامه با بررسی مقالات و با استفاده از مصاحبه و تشکیل گروه های دلفی و تحلیل خبرگانی برای هر یک از ماژول ها، شاخص و زیر شاخص ها احصاء گردید. با طراحی دو پرسشنامه با محور راهبردی-مدیریتی و فنی – حقوقی، 22 شاخص و 154 زیر شاخص با استفاده از تحلیل های همبستگی و آماری نهایی گردید. از این پژوهش می توان به عنوان یک مرجع علمی برای ایجاد خزانه داده ملی در کشور بهره برد. پیشنهاد می گردد توسعه زیرساخت های فنی و الگوهای حاکمیت داده در ابعاد ملی با توجه به ماژول ها و شاخص های احصا شده در این پژوهش بررسی گردد.

امروزه بررسی نظرات و عقاید کاربران در بستر اینترنت بخش مهمی از فرآیند تصمیم گیری مردم در رابطه با انتخاب یک محصول یا استفاده از خدمات ارایه شده را شامل می شود. با وجود بستر اینترنت و دسترسی ساده به وبلاگ های مربوط به نظرات در زمینه صنعت گردشگری و هتلداری، منابع غنی و عظیمی از عقاید بصورت متن موجود می باشد که افراد می توانند از روش های متن کاوی برای کشف عقاید دیگران استفاده کنند. با توجه به اهمیت نظر و عقاید کاربران در صنایع و بویژه صنعت گردشگری و هتلداری، مباحث عقیده کاوی و تحلیل احساسات و کاوش متون نوشته شده توسط کاربران مورد توجه متصدیان امور قرار گرفته است. در این مقاله یک روش ترکیبی و جدید بر اساس یک رویکرد رایج در تحلیل احساسات، استفاده از واژگان برای تولید ویژگی هایی برای طبقه بندی بار احساسی نظرات ارایه شده است. بدین صورت که دو روش ساخت فهرست واژگان یکی با استفاده از روش های آماری و دیگری با استفاده از الگوریتم ژنتیکی ارایه شده است. واژگان فوق الذکر با فرهنگ واژگان احساس عمومی و استاندارد لیو بینگ آمیخته می شوند تا دقت طبقه بندی افزایش یابد.

در این مقاله یک روش خودکار با استفاده از یک مدل معماری دومسیره یادگیری عمیق برای مساله تحلیل تصاویر ویدیویی ورزش فوتبال، با تاکید بر شناسایی دروازه به عنوان یکی از مهمترین عناصر رویداد گل که مهمترین رویداد بازی فوتبال می باشد، ارایه کرده ایم. معماری پیشنهادی، شکل توسعه یافته مدل VGG سیزده لایه می باشد که طی آن یک مدل معماری دو مسیره تعریف شده است. در مدل معماری پیشنهادی برای بازشناسی دروازه در مسیر اول، مدل با مجموعه داده آموزشی، آموزش داده می شود. اما در مسیر دوم، مجموعه داده های آموزشی ابتدا توسط یک سیستم غربال کننده مورد بررسی قرار گرفته و بهترین تصاویر که شامل ویژگی های متفاوتی با ویژگی های انتخاب شده توسط مسیر اول هستند، انتخاب می شوند. به عبارت دیگر در مسیر دوم، ویژگی هایی از شبکه ای مشابه مسیر اول، ولی پس از عبور از سیستم غربالگر تولید می شود. سپس بردارهای ویژگی تولید شده در دو مسیر با یکدیگر ادغام شده و یک بردار ویژگی سراسری حاصل می شود و بدین ترتیب فضاهای متفاوتی از مساله بازشناسی دروازه تحت پوشش قرار گرفته است. ارزیابی های متنوعی بر روی روش ارایه شده انجام شده است. نتایج ارزیابی ها، حاکی از بهبود دقت بازشناسی دروازه به وسیله مدل معماری دومسیره ارایه شده نسبت به مدل پایه می باشد. همچنین مقایسه روش پیشنهادی با نتایج موجود نشان می دهد دقت روش پیشنهادی، بهتر از نتایج منتشر شده است.

با رشد روز افزون استفاده از شبکه های کامپیوتری برای انتقال داده، سیستم های سایبری-فیزیکی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. سیستم های کنترل شده تحت شبکه، از انواع صنعتی این سیستمها هستند که در آن سنسورها و عملگرها، از طریق شبکه اطلاعات را بین واحد های مختلف تبادل می کنند. از دست رفتن داده در شبکه بر عملکرد سیستم فیزیکی و پایداری آن تاثیرگذار است. از دست رفتن عمده داده می تواند بدلیل حمله محرومیت سرویس باشد. در این مقاله، به تحلیل پایداری سیستم های خطی کنترل شده تحت شبکه با احتمال از دست رفتن داده در مسیر پیشرو بدلیل حمله پرداخته شده است. سیستم کنترل شده تحت شبکه در حین حمله با یک سیستم سوییچینگ تصادفی با مدل پرش مارکوف دو وضعیته مدل شده است. در وضعیت شماره یک شبکه داده ارسالی کنترل کننده را به سیستم انتقال میدهد و در وضعیت شماره دو، داده از دست رفته و سیستم از داده دیگری مانند یک مقدار پیش فرض به عنوان ورودی استفاده می کند. در این مقاله پایداری سیستم فیزیکی کنترل شده تحت شبکه حین حملات محرومیت سرویس هم در حوزه زمان پیوسته و هم زمان گسسته مورد تحلیل قرارگرفته است که دستاورد آنها، معرفی شرایط پایداری لیاپانوف برای سیستم با توجه به زمانهای اقامت تصادفی در هر وضعیت است. همچنین با استفاده از نتایج تحلیل انجام شده، یک روش جدید برای پایداری سازی چنین سیستمهایی تحت حمله محرومیت از سرویس از طریق مدیریت مقدار پیش فرض پیشنهاد می شود. در نهایت، مطالعه انجام شده بر روی چند سیستم کنترلی نمونه شبیه سازی شده است. نتایج ضمن تایید تیوری استخراج شده، نشان می دهند که چگونه سیستمی تحت حمله که حدود 80% بسته کنترلی خود را از دست می دهد، با روش پیشنهادی پایدار نگاه داشته می شود.

همزمان با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، مفاهیم دولت و حکمرانی الکترونیک در مدیریت و اداره کشورها گسترش یافته است. دولت الکترونیک بر ارایه خدمات به ذینفعان به صورت مجازی و حکمرانی الکترونیکی بر تغییر شیوه های ارتباط دموکراتیک دولت با شهروندان تاکید دارند. لازمه موفقیت حکمرانی الکترونیک، اطمینان از اجرای موفق برنامه های توسعه حکمرانی الکترونیک در دستگاه های اجرایی وابسته به دولت و همراستایی برنامه ها در تمامی بخش های وابسته به آن است. شناسایی زیرمولفه ها و مولفه های ارزیابی حکمرانی الکترونیک علاوه بر آنکه جنبه های حایز اهمیت برای توسعه حکمرانی الکترونیک در دستگاه های اجرایی را مشخص می کند، ابزاری برای اطلاع از وضعیت پیشرفت اقدامات دستگاه های اجرایی در توسعه حکمرانی الکترونیک خواهد بود. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی زیرمولفه ها و مولفه های ارزیابی پیشرفت دستگاه های اجرایی در توسعه حکمرانی الکترونیک تحت عنوان مدل ارزیابی حکمرانی الکترونیک است. بر اساس مطالعه ادبیات و نظرات خبرگان، 27 زیرمولفه ارزیابی شناسایی شده است. با ابزار پرسشنامه، اهمیت هر یک از آنها در پیشرفت حکمرانی الکترونیک در دستگاه های اجرایی کشور ارزیابی شده و با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، معیارها در شش مولفه اصلی دسته بندی شده اند: کیفیت حکمرانی الکترونیک، رهبری و انگیزش حکمرانی الکترونیک، بهره وری و تسهیل گری، پشتیبانی و حمایت، مدیریت خدمات الکترونیک و قانون گذاری الکترونیک.

سامانه های توصیه گر به منظور کاهش تولید و پردازش پرس وجو به وجود آمده اند. توصیه کاربران در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها برای کاربران عادی در یافتن دوست و برای بازاریابان جهت یافتن مشتریانی جدید، بسیار مفید است. در شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک، یافتن کاربران هدف برای بازاریابی پیش بینی شده است؛ اما در پیام رسان هایی همچون تلگرام امکانی جهت یافتن جامعه هدف وجود ندارد. در این مقاله با استفاده از گراف و مدل سازی رفتار کاربران و همچنین تعریف ویژگی هایی مرتبط با گروه ها، روشی جهت توصیه کاربران تلگرام، ارایه شده است. روش پیشنهادی دربردارنده هشت گام است و هر یک از گام ها، می توانند روشی جهت توصیه کاربر درنظر گرفته شوند. مهاجرت، روشی جدید جهت مدل سازی علایق کاربران، براساس سوابق عضویت آنان در گروه ها است. داده های این پژوهش، مجموعه داده ای واقعی شامل بیش از 900. 000 سوپرگروه و 120میلیون کاربر تلگرامی است. نتایج ارزیابی روش پیشنهادی بر روی 100گروه باکیفیت، حاکی از موثر بودن توصیه هایی برگرفته از سوابق کاربران و مدل سازی رفتار آنان نسبت به صرف استفاده از این اطلاعات است. رویکرد پیشنهادی با ارایه گام هایی در ادامه روش گروه های مشابه که جهت توصیه گروه در تلگرام ارایه شده بود، توانسته میانگین خطای RMSE را از 0. 87 به 0. 79 و میانگین خطای MAE را از 0. 77 به 0. 64 کاهش دهد.

تفاوت های فردی کاربران فناوری اطلاعات در انتخاب رمز عبور و نگهداری از آن تاثیرگذار است. در این راستا، این مطالعه، رابطه بین متغیرهای جنسیت، شخصیت، میزان تحصیلات و رشته تحصیلی از یک طرف و نقض امنیت رمز عبور را از طرف دیگر در بین کاربران ایرانی بررسی کرده است. روش پژوهش حاضر، روش توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه ای با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد که به پرسش نامه های پنج عامل بزرگ شخصیتی نیو، اطلاعات جمعیت شناختی و رفتارهای امنیت رمز عبور پاسخ دادند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی دو، آنوا و تحلیل رگرسیون (برای 529 مورد پرسش نامه قابل قبول) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاربران مرد نسبت به کاربران زن؛ رمز عبورهای قوی تری انتخاب می کنند. رفتارهای نقض کننده امنیت رمز عبور در کاربران رشته های تحصیلی علوم ریاضی، حسابداری و کامپیوتر نسبت به کاربران در سایر رشته های تحصیلی بیشتر تکرار شده است. از بین ویژگی های شخصیت، روان نژندگرایی رابطه مثبت و معنادار، تجربه پذیری و توافق پذیری رابطه منفی و معنادار و وجدان گرایی رابطه دوگانه با ویژگی نقض امنیت رمز عبور دارد. این یافته ها با در نظر گرفتن تفاوت فردی در زمینه رفتارها و ادراکات امنیتی، به حوزه امنیت سایبری به ویژه در ایران کمک می کند.

این پژوهش به ارایه چارچوبی در جهت شاخص های آمادگی بانک های تجاری در استفاده از فناوری بلاک چین پرداخته است. به این منظور، روش تحقیق فراترکیب مورد استفاده قرار گرفت. از 306 منبع یافت شده طی مراحل فراترکیب، 38 مقاله با معیارهای مورد پذیرش منطبق بودند. در نتیجه ترکیب یافته ها 4 عامل سازمانی، فنی، فردی و محیطی به عنوان شاخص های آمادگی بانک های تجاری در استفاده از فناوری بلاک چین شناسایی گردید. شاخص های سازمانی شامل توسعه زیرساخت ها، مهارت های مدیران، توسعه منابع انسانی، اندازه شرکت یا سازمان، منابع مالی، فرهنگ سازمانی پذیرا، سیاست های سازمانی و پشتیبانی مدیریت عالی بودند. شاخص های فنی بدست آمده شامل پیچیدگی، امنیت فناوری، دسترسی به فناوری، بکارگیری فناوری و نیروی انسانی متخصص بودند. شاخص های فردی شامل نگرش نسبت به استفاده، سهولت استفاده، سودمندی درک شده و درک فناوری بلاک چین بودند و در نهایت شاخص-های محیطی شامل قوانین و مقررات، بلوغ فناوری، تبادل اطلاعات، سازگاری، پویایی بازار و حمایت های دولتی بودند. بانک های تجاری با استفاده از نتایج این پژوهش می توانند، آمادگی های لازم در جهت استفاده از فناوری بلاک چین را شناسایی کرده و منابع مورد نیاز خود را در راستای استفاده از این فناوری تدارک ببینند.

هدف اصلی از کارآفرینی ارزش آفرینی است اما فرایند کارآفرینی همواره با عدم قطعیت و ریسک پذیری همراه بوده است. ایجاد اکوسیستم کارآفرینی فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و استفاده از توانمندیهای همه ذینفعان برای ارزش آفرینی)ارزش آفرینی مشترک( در کاهش این عدم قطعیت بسیار موثر است. هدف از این پژوهش ارائه مدل ارزش آفرینی در حوزه فاوا است بنحویکه در این مدل فعالیت های اساسی و بازیگران اکوسیستم کارآفرینی فاوا که عامل ارزش آفرینی برای همه ذینفعان می شوند مشخص گردد. برای این منظور با بهره گیری از ادبیات موضوع و تحلیل فراترکیب، نمونه های بسیاری از دو مولفه اکوسیستم کارآفرینی (فعالیتها و بازیگران) استخراج شد و سپس با استفاده از نظرسنجی خبرگان فاوا مراحل، فعالیتها و بازیگران اصلی فرایند کارآفرینی شامل 12 مرحله، 48 فعالیت و 12 بازیگر انتخاب شدند. و یک مدل مفهومی برای فرایند ارزش آفرینی در اکوسیستم کارآفرینی فاوا طراحی گردید. در گام بعدی این مدل مفهومی با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری در جامعه نمونه پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات (پارک سجاد) مورد آزمون قرار گرفت. در مرحله نهایی ارتباط بازیگران و فعالیتهای مرتبط با آنها در اکوسیستم کارآفرینی فاوا در قالب نمودار پای رسم شد. مدل ارائه شده می تواند به کارآفرینان در تبیین فعالیتها، تخصیص منابع، برنامهریزی و اطمینان از ارزش آفرینی در کارآفرینی اکوسیستم فاوا کمک کند.