مجله طب نظامی
سال:1400 | دوره:23 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: همسران در نقش مراقبت کننده از جانبازان، تحت تاثیر استرس ها و مشکلاتی قرار می گیرند که سلامت آنان و خانواده هایشان را تهدید می کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش سرسختی روانشناختی، بهزیستی معنوی و استرس ادراک شده در پیش بینی سلامت اجتماعی همسران جانبازان صورت پذیرفت. روش ها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه همسران جانبازان تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر اردبیل در سال 1398 بودند (3400N=) که به روش نمونه گیری در دسترس 108 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از ابزارهای سرسختی روانشناختی (اهواز)، بهزیستی معنوی (الیسون)، استرس ادراک شده (کوهن) و مقیاس سلامت اجتماعی (کییز و شپیرو) استفاده شد. داده های پژوهش با روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین سرسختی روانشناختی (05/0P <، 59/0r =)، بهزیستی معنوی (05/0P <، 53/0r =) و استرس ادراک شده (05/0P <، 50/0-r =) با سلامت اجتماعی همسران رابطه معناداری وجود داشت. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که سرسختی روانشناختی، بهزیستی معنوی و استرس ادراک شده در مجموع 54/0 می توانند سلامت اجتماعی همسران جانبازان را پیش بینی کنند (05/0P <). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که سرسختی روانشناختی، بهزیستی معنوی و استرس ادراک شده در زمره متغیرهای مرتبط با سلامت اجتماعی همسران جانبازان بوده و توانایی پیش بینی آن را دارند. بنابراین پیشنهاد می شود که روانشناسان و مشاوران جهت بالا بردن میزان سلامت اجتماعی همسران، نقش سرسختی روانشناختی، بهزیستی معنوی و استرس ادراک شده را مورد توجه قرار دهند.

زمینه و هدف: در دسامبر 2019، پنومونی ویروسی مرتبط با کرونا ویروس 2019 در ووهان، چین ظاهر شد و پاندمی کووید-19 را ایجاد کرد. به دنبال این پاندمی عوارض و تظاهرات بالینی مختلفی به وجود آمده است و شاهد افزایش مرگ و میر بیماران بسیاری نیز بوده ایم. در این مطالعه به بیان خصوصیات اپیدمیولوژیک، بالینی و تصویربرداری فوت شدگان ناشی از کووید-19 پرداخته ایم. روش ها: در این مطالعه مقطعی در بیمارستان بقیه الله (عج) از ابتدای اسفند ماه 1398 تا پایان اردیبهشت ماه 1399، 3220 بیمار با تظاهرات بالینی مشکوک به کووید-19 پذیرش شدند که 278 مورد منطبق بر معیارهای ورود مطالعه (مرگ ناشی از کووید-19) بودند. اطلاعات دموگرافیک، یافته های بالینی و پاراکلینیکی این بیماران بر اساس مستندات موجود ثبت گردید. در ادامه داده ها در نرم افزار SPSS Ver. 26 وارد و سپس مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: در بازه زمانی یاد شده، 278 بیمار (8/63%) مبتلا به کوید 19 فوت شده در این مرکز وارد مطالعه شدند. از میان افراد فوت شده کووید-19 در این مرکز 207 نفر (74/5%) مرد و 71 نفر (25/5%) زن بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه 66/01 سال با انحراف معیار 13/71 بود. 193 افراد (69/4%) دارای بیماری زمینه ای بودند. تب (69/8%)، سرفه (53/2%) و تنگی نفس (82/7%) به ترتیب شایع ترین تظاهرات بالینی این افراد بود. نمای Ground Glass Opacity 243 بیمار (87/4%) شایع ترین یافته سی تی اسکن ریه این بیماران بود؛ هرچند در این مطالعه بین الگوی درگیری ریه در سی تی اسکن و میزان اکسیژناسیون خون بدو ورود افراد متوفی ارتباط معنی مشاهده نگردید. همچنین میزان مرگ و میر کووید-19 در این مطالعه 8/63% می باشد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که حدود دوسوم فوت شدگان را مردان مسن و حداقل دارای یک بیماری زمینه ای داده اند که توجه ویژه ای را در چگونگی درمان و پیگیری آن ها می طلبد؛ چرا که افزایش زمان بستری در این گروه و بالتبع بار مالی آن بر سیستم سلامت تحمیل می گردد.

زمینه و هدف: انتشار کووید-19 در سراسر جهان و قوانین منع رفت و آمد ممکن است منجربه افزایش وزن و چاقی در افراد شده است. بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت از طریق گروه مجازی در کاهش وزن و افزایش خودکارآمدی سبک زندگی مربوط به وزن است. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کاربردی از نوع نیمه آزمایشی با پیش و پس آزمون با گروه کنترل معادل بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان دارای اضافه وزن با شاخص توده بدنی بیش از 25 در شهر نیشابور در سال 99-1398 بود. نمونه پژوهش شامل 90 نفر از افراد واجد شرایط بود که به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش، کنترل لیست انتظار و درمان معمول چاقی قرار گرفتند. مداخله درمانی گروه آزمایش به صورت جلسات درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت در گروه مجازی در طی 42 جلسه برگزار شد. برای سنجش خودکارآمدی سبک زندگی از پرسش نامه خودکارآمدی سبک زندگی مرتبط با وزن (WEL) که در سال 1991 تهیه شده و برای سنجش وزن از شاخص توده بدنی (BMI) استفاده شد. نتایج فرایند اقدامات در ابتدا و پس از درمان به دست آمد. یافته ها: تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS نسخه 25 در سطح معناداری 0/05 درصد انجام شد. نتایج حاکی از تاثیر معنادار ICBT از طریق گروه مجازی واتس اپ بر کاهش شاخص توده بدنی (F (72, 2)= 15/54, P < 0/0005, Partialη 2= 0/30) و افزایش خودکارآمدی سبک زندگی P <0/04, Partialη 2 =0. 08)؛ (72, 2) =3. 31 (F در زنان با اضافه وزن بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش، درمان شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت از طریق گروه مجازی حتی با وجود انتشار بیماری همه گیری مانند کووید-19 که حضور منظم افراد به صورت حضوری امکان پذیر نیست بسیار نویدبخش بوده و می تواند موجب کاهش BMI و افزایش خودکارآمدی سبک زندگی مربوط به وزن در زنان شود.

زمینه و هدف: کشور ایران در معرض حوادث و تهدیدات شیمیایی فراوان بوده است. حوادث شیمیایی پیامدها و تلفات گسترده و شدیدی بر جای می گذارند. آمادگی بیمارستانی در برابر این حوادث می تواند نقش بسزایی در کاهش عوارض و مرگ و میر ناشی از آن داشته باشد. این مطالعه با هدف ارایه مدل جامع و عملیاتی برای آمادگی بیمارستانی در برابر حوادث و تهدیدات شیمیایی انجام شد. روش ها: برای شناسایی ابعاد و مولفه های تاثیرگذار بر آمادگی بیمارستانی از رویکرد کیفی استفاده شد و با روش تحلیل محتوا، 37 مصاحبه چهره به چهره نیمه ساختارمند با مدیران، خبرگان و آسیب دیدگان حوادث شیمیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس مولفه های استخراج شده با استفاده از روش دلفی اعتبارسنجی شد. در نهایت پس از اعتبارسنجی مدل اولیه، مدل نهایی تبیین و ارایه گردید. یافته ها: یافته های مطالعه کیفی شامل نه مضمون ارزیابی خطر بیمارستانی، مدیریت و سازمان دهی، توانمندسازی نیروی انسانی، قانون، هماهنگی و ارتباطات، مستندسازی و ثبت وقایع، ریشه های فرهنگی-اجتماعی، آلودگی بیمارستانی و چالش ها بود. به دنبال انجام یک مرحله دلفی تمام سوالات مورد نظر به درصد توافق بالای 75 درصد دست یافتند. ترسیم روابط مضامین استخراج شده نهایی، موجب شکل گیری مدل اولیه آمادگی بیمارستانی در برابر حوادث و تهدیدات شیمیایی گردید. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که برنامه آمادگی برای حوادث شیمیایی باید بر مبنای ظرفیت های بیمارستان ها، سطح بندی آمادگی بیمارستانی، دانش روز، تجهیزات حفاظت فردی و آلودگی زدایی کافی طراحی شود. پرهیز از امنیتی کردن حوادث شیمیایی و بالا بردن درک خطر مدیران، مسیولین و مردم، بستر لازم برای ایجاد آمادگی بیمارستانی را فراهم خواهد آورد و به دنبال آن شاهد کاهش پیامدهای نامطلوب حوادث شیمیایی خواهیم بود.

زمینه و هدف: چای سیاه دم شده یکی از نوشیدنی های متداول در ایران است. آلودگی خاک به فلزات سنگین، باعث تجمع در چای و اثرات سوء بر سلامت انسان می گردد. هدف این مطالعه ارزیابی پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیم) در انواع چای سیاه منتخب دم شده مصرفی مراکز نظامی در سال 1397 بود. روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بصورت مقطعی در سال 1397 انجام شد. تعداد شش نشان از چای های موجود پرمصرف نیروهای نظامی شامل سه نشان ایرانی و سه نشان خارجی انتخاب و از هر نشان سه نمونه پنج گرمی به صورت تصادفی برداشت شد. نمونه ها به مدت بیست دقیقه در آب مقطر با دمای جوش عمل آوری و دم کشیده شد. غلظت فلزات سنگین آن ها با استفاده از دستگاهICP-OES اندازه گیری شد. نتایج با استفاده از نرم افزار های Excel و SPSS نسخه 13 تجزیه و تحلیل و پتانسیل ایجاد خطر بر اساس شاخص های THQ، TR و HI تعیین شد. یافته ها: غلظت فلزات سنگین در نشان های چای ایرانی بالاتر از نشان های خارجی بود اما اختلاف معنی داری نداشتند (05/0P >). حداکثر و حداقل غلظت آرسنیک در بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های احمد و گلستان 019/0 و 011/0 و در بین نشان های ایرانی در نشان های دامنه و فومنات 021/0 و mg/l 012/0 بود. حداکثر و حداقل غلظت کادمیوم در بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های گلستان و احمد 002/0 و غیر قابل تشخیص و در تمام نشان های ایرانی 002/0 و mg/l001/0 بود. حداکثر و حداقل غلظت سرب در‍ بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های گلستان و احمد 068/0 و 005/0 و بین نشان های ایرانی (رفاه و فومنات) 080/0 و mg/l024/0 بود. پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین برای تمام نشان ها کمتر از مقادیر توصیه شده رهنمودی (> 1) بود. نتیجه گیری: غلظت آرسنیک و سرب در تمام نشان های چای مورد مطالعه بالاتر از حد استانداردهای ملی و سازمان جهانی بهداشت بود. اما پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین بر اساس شاخص های محاسبه شده، کمتر از مقادیر رهنمودی از نظر پیامدهای بهداشتی بود.

زمینه و هدف: یکی از سطوح جامعه که ارزیابی روان شناختی آنان درشرایط فعلی حایز اهمیت است پرسنل نظامی است. در زمان شیوع کووید-19 نظامیان نیز در کنار مدافعان سلامت به مبارزه با این ویروس پرداخته اند، بنابراین آگاهی از وضعیت روانی نیروهای نظامی باعث شناخت نیازهای واقعی آنان شده و به برنامه ریزان در جهت افزایش عملکرد بهینه پرسنل نظامی کمک می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه وضعیت سلامت روان و کیفیت خواب بین پرسنل نظامی و غیر نظامی در طی شیوع کووید-19 است. روش ها: تحقیق از نوع توصیفی همبستگی هست. پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه خواب پیترزبوگ (PSQI) و سلامت روان)21DASS-) بر روی 210 نفر (105 نفر نظامی 105 نفر غیر نظامی) دربازه زمانی 15 اسفند تااول فروردین 99 همزمان با تعطیلات ناشی از گسترش شیوع کووید-19 انجام شد. به علت جلوگیری از شیوع کووید-19 از روش نمونه گیری در دسترس و اجرای اینترنتی استفاده شد. داده ها با روش آمار توصیفی، تی مستقل و خی دو و با نرم افزار SPSS-24 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد افراد نظامی نسبت به افراد غیرنظامی تماس بیشتری با افراد مبتلا به کووید-19 داشته اند و بین نوع شغل با کیفیت کلی خواب در طی شیوع کووید-19 رابطه معنادار و قوی وجود داشت (05/0>P). و همچنین نظامیان در نمره کلی کیفیت خواب و در تمام ابعاد کیفیت خواب نسبت به غیر نظامیان وضعیت نامطلوب تری داشتند. بین نوع شغل با افسردگی، اضطراب و استرس در طی شیوع کووید-19 رابطه معنادار و ضعیفی وجود داشت (05/0>P) و نظامیان از لحاظ استرس، اضطراب و افسردگی در وضعیت مطلوب تری بودند. لازم به ذکر است در کل جمعیت مورد مطالعه میزان اضطراب شدید 1/67 درصد و افسردگی شدید 7/46 درصد بود. نتیجه گیری: از آن جا که کیفیت خواب رابطه مستقیم با سلامت جسمانی، روانی و عملکرد بهینه افراد دارد، لازم است برای رفع مشکلات مربوط به خواب نظامیان چاره اندیشی شود و با توجه به درصد بالای افسردگی و اضطراب شدید در جمعیت مورد مطالعه به بررسی عوامل تاثیرگذار پرداخته و راهکار لازم اعمال شود.

زمینه و هدف: سلامت روانشناختی و بهزیستی پرسنل نظامی بر عملکرد آن ها در سطح فردی و ملی موثر است. یکی از متغیرهایی که می تواند بر سلامت روانشناختی تاثیر گذاشته و موجب ارتقاء کیفیت زندگی نظامیان شود، شادکامی است. جهت ارزیابی سطح شادکامی نظامیان و یا ارزیابی مداخلات آموزشی و درمانی مرتبط با آن، نیاز به وجود ابزار استاندارد و هنجار شده می باشد. بنابر این، هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در نظامیان بود. روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع روش شناختی بود. به این منظور، سه واحد نظامی در شهر تهران به صورت در دسترس انتخاب شدند. سپس 403 نفر از نظامیان به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه های شادکامی آکسفورد، پرسشنامه رضایت زندگی، پرسشنامه شخصیت نیو (NEO-60) و پرسشنامه جمعیت شناختی محقق ساخته را تکمیل نمودند. داده های گردآوری شده با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، همبستگی پیرسون به وسیله نرم افزار SPSS-22 و Amos-22 تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل اکتشافی داده ها نشان داد که نسخه فارسی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در نظامیان ساختار 4 عاملی (رضایت زندگی، بهزیستی، اجتماعی بودن، کنترل و خودکارآمدی) دارد. این چهار عامل روی هم رفته 41 درصد واریانس شادکامی را تبین نمودند. این عوامل به وسیله تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفت (064/RAMSEA =، 91/=0CFI، 92/0IFI=). روایی صوری آزمون نیز مورد تایید قرار گرفت. نتایج روایی همگرا نشان داد که تمامی زیر مولفه ها و نمره کل پرسشنامه شادکامی آکسفورد و پرسشنامه رضایت زندگی (56/0= r، 001/0P <) و پرسشنامه شخصیت نیو (خرده مقیاس برون گرایی) همبستگی مثبت و معنادار داشت (59 /0=r، 001/0>P ). روایی واگرا نیز از طریق همبستگی منفی و معنادار بین پرسشنامه شادکامی اکسفورد و پرسشنامه شخصیت نیو (خرده مقیاس روان رنجورخویی) مورد تایید قرار گرفت (61/0-=r، 001/0>P ). نتایج پایایی پرسشنامه با روش آزمون-بازآزمون در طی دو هفته (82/0-79/0) و همسانی درونی با روش آلفای کرونباخ (84/0) نشان از پایایی زمانی و همسانی درونی خوب این ابزار داشت. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که نسخه فارسی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در نیروهای نظامی دارای روایی و پایایی مناسبی است و می توان برای سنجش شادکامی و مطالعات روانشناختی در نیروهای نظامی از آن استفاده کرد.

زمینه و هدف: گفتار اصلی ترین ابزار برانگیختگی بشر است. کارکردهای روانی، عاطفی و انگیزشی گفتار در موقعیت های گوناگون، می تواند زمینه ساز انواع کنش های رفتاری باشد. خطابه به عنوان یکی از زیرشاخه های اصلی گفتار زبانی، همواره نقش مهمی در فرایندهای رفتار اجتماعی ایفا کرده است. پژوهش حاضر می کوشد با تکیه بر نهج البلاغه، به بررسی کارکردهای روانی-انگیزشی خطابه در هنگام نبرد و پیش و پس از آن بپردازد. روش ها: روش اصلی این پژوهش، تحلیل محتوا است. بدین شکل که نخست مهم ترین خطابه های نهج البلاغه پیرامون موقعیت های گوناگون نبرد و پیش و پس از آن مورد بررسی قرار می گیرد. سپس این داده ها از منظر زبانی، تصویری و روانی واکاوی می گردد تا کارکردهای انگیزشی آن ها مشخص شود. این پژوهش نمی خواهد دیدگاه های موجود در نهج البلاغه را بر اساس نظریات امروزی تفسیر کند، بلکه تلاش خواهد کرد تا از طریق تحلیل های روشمند، نظریه کلی «خطابه درمانی در نبرد» را از نهج البلاغه استخراج کند. یافته ها: تحلیل ها نشان می دهد که خطابه های پیش از نبرد مبتنی بر دوقطبی های نکوهشی، التفاتی و تصویری است، اما خطابه هایی که در هنگام نبرد ایراد می شود مبتنی بر پایدارسازی، تاکید و تصویرهای استعاری است که به استواری و صلابت ارجاع دارد. کارکرد اصلی خطابه های پس از نبرد، پالایش روانی از طریق استعاره های بینش ساز، اطمینان بخش و محتاطانه است. نتیجه گیری: در نهج البلاغه پیرامون انگیزش ها و ساختارهای روانی-انگیزشی سربازان در هنگام نبرد، پیش و پس از آن، دیدگاه های ویژه ای مطرح شده است که می تواند به عنوان یک نظریه ویژه در حوزه خطابه درمانی در نبرد مورد توجه قرار گیرد.

زمینه و هدف: در نظام بهداشتی-درمانی هر کشوری، پرستاران در بهبود و پیشرفت امور مربوط به سلامت جامعه نقش محوری دارند. همین امر باعث می شود که توجه به انگیزش شغلی این قشر اهمیت زیادی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفی عوامل تسهیل گر و بازدارنده انگیزش شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان نیروهای مسلح انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. مشارکت کنندگان به تعداد 18 نفر در سال 1399 از بین پرستاران شاغل در یکی از بیمارستان های تابعه نیروهای مسلح در شهر تهران به صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع داده ها انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون و نرم افراز Atlas-ti استفاده شد و موضوعات فرعی و اصلی شناسایی شد. یافته ها: در این مطالعه مضامین اصلی "بسترهای درون فردی" و "بسترهای شغلی-سازمانی" به عنوان عوامل تسهیل گر و "مشکلات فردی و چالش های ناشی از آن" و "موانع و کمبودهای خارج از فرد" به عنوان عوامل بازدارنده انگیزش شغلی پرستاران شناسایی شد. همچنین 27 مضمون فرعی نیز به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عوامل فردی و بیرونی در تسهیل انگیزش بیرونی پرستان شاغل در بیمارستان های نقش دارند ضروری است مدیران و مسیولان در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها این عوامل را در نظر بگیرند و اقدامات لازم را انجام دهند.

زمینه و هدف: اپیدمی و مهار ویروس کووید-19 به یکی از مشکلات جهانی تبدیل شده و در این میان نقش متغیرهای مختلف هنوز برای سیاست گذاران ناشناخته است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل خطر مرگ و میر بیماران مبتلا به کووید-19 به صورت یک مطالعه مورد-همگروهی به انجام رسید. روش ها: مطالعه حاضر از نوع مطالعه مورد-همگروهی می باشد. نمونه تحقیق شامل 1465 نفر در یزد بودند که در شش ماهه اول سال 1399 مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون های آماری کای اسکویر و رگرسیون کاکس انجام شد. یافته ها: از مجموع 1465 جمعیت همگروه، 1236 نفر در گروه شاهد و 229 نفر در گروه مورد، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج رگرسیون کاکس چندگانه نشان داد افزایش یک سال سن شانس مرگ را 2/7 درصد افزایش می دهد (0/001>P، 1/027 =HR). دارا بودن بیماری قلبی و عروقی، بیماری دیابت، بیماری مزمن عصبی، بیماری مزمن ریوی و بدخیمی شانس مرگ را افزایش می دهد. بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه نسبت به سایرین 200 درصد خطر مرگ بیشتری داشتند (0/001>P، 3/009 =HR). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد مرگ و میر در گروه مورد و افراد مسن و دارای بیماری های زمینه ای بیشتر از سایر بیماران بوده است. توجه ویژه به بیماران در معرض خطر و سالمند در زمینه تامین رژیم غذایی مناسب، تقویت خود مراقبتی در این افراد و فراهم سازی تسهیلات بلندمدت پزشکی و مراقبتی باید مورد توجه قرار گیرد.