نظام ها و خدمات اطلاعاتی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:1 (پیاپی 1) |تعداد مقالات:8

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی نرم افزارهای اصطلاحنامه در ایران انجام گرفته است.روش: در این مقاله با مرور 8 نرم افزار ساخت و مدیریت اصطلاحنامه و فراهم آوری سیاهه ارزیابی در قالب سه دسته از معیارها (عمومی، عملکردی و مدیریتی)، 5 نرم افزار ساخت و مدیریت اصطلاحنامه (اصطلاحنامه علوم اسلامی، پارس آذرخش، تزاروس بیلدر، قاموس و نوسا) ارزیابی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که تطابق نرم افزارها با معیارهای عملکردی بیشتر از دو معیار دیگر بوده است. پس از آن معیارهای مدیریتی و عمومی به ترتیب در مکان های بعدی قرار داشته اند. در میان نرم افزارها نیز، نرم افزار پارس آذرخش در کل بیشترین معیارها را رعایت کرده بود و پس از آن نرم افزار اصطلاحنامه علوم اسلامی، تزاروس بیلدر، قاموس و نوسا در رتبه های بعدی قرار داشته اند.نتیجه گیری: هر چند که در یکایک معیارها تفاوت نسبتا زیادی بین نرم افزارها مشاهده می شود، اما نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که به صورت روی هم رفته تفاوت بین نرم افزارها به لحاظ رعایت معیارها معنی دار نیست.

هدف: پژوهش حاضر به تعیین میزان کاربست مدیریت دانش در بین کارکنان کتابخانه های مرکزی، دانشکده ای، و بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل هیسیگ در سال 1389 می پردازد.روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام پذیرفته است. برای گردآوری داده ها، تعداد 65 پرسشنامه محقق ساخته بر اساس جدول تعیین حجم نمونه گرجسی و مورگان، بین جامعه آماری (کارکنان 15 کتابخانه شامل 79 نفر) توزیع و تعداد 52 پرسشنامه برگشت داده شد. روش نمونه گیری، مبتنی بر تصادفی طبقه ای متناسب با حجم است.یافته ها: داده ها نشان داد که میانگین میزان کاربست مولفه های «خلق دانش» و «به کارگیری دانش» به ترتیب با 3.012 و 2.96 بالاتر از متوسط و «ذخیره دانش» و «نشر دانش» به ترتیب با 2.51 و 2.71 در حد پایین تر از متوسط قرار دارد. همچنین میزان کاربست مولفه های مدیریت دانش مدل هیسیگ در بین کارکنان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با میانگین 2.80 در حد پایین تر از متوسط است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، دانش ضمنی از طریق ارتباطات بین افراد بویژه ارتباطات غیررسمی در کتابخانه منتقل می شود و کتابخانه باید از ارتباطات غیررسمی بین کارکنان حمایت های لازم را انجام دهد.

هدف: هدف این مقاله تعیین تاثیر فناوری اطلاعات بر سواد اطلاعاتی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان همدان است.روش: جامعه آماری این پژوهش کاربردی را 364 دانش آموز مقطع متوسطه شهرستان همدان در دو نوع مدارس دارای فناوری و مدارس عادی و در قالب گروه های آزمایش و کنترل تشکیل می دهند. حجم نمونه ها از طریق فرمول کوکران به دست آمد. جهت گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با استفاده از استانداردهای «نه استاندارد سواد اطلاعاتی انجمن کتابداران آمریکا» و «استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی در آموزش عالی» طراحی شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که به طورکلی میزان سواد اطلاعاتی در بین دانش آموزان مورد بررسی پایین است، اما وضعیت دانش آموزان مدارس عادی و فاقد فناوری در این زمینه به مراتب ضعیف تر از دانش آموزان مدارس دارای فناوری است. همچنین نتایج نشان داد که در مدارس دارای فناوری، سواد اطلاعاتی دانش آموزان دختر بیشتر از سواد اطلاعاتی دانش آموزان پسر است.نتیجه گیری: طبق یافته های پژوهش در هر سه گروه (دختران، پسران و هر دو) سواد اطلاعاتی دانش آموزان مدارس دارای فناوری بیشتر از مدارس عادی است. بر این اساس پیشنهاد شد درس روش تحقیق در دبیرستان ها ارائه شود؛ دبیران درس روش تحقیق به صورت رسمی به کار گرفته شوند؛ و عوامل کاستی میزان تولید و انتقال اطلاعات در بین دانش آموزان مورد بررسی قرار گیرد.

هدف: هدف از این پژوهش تحلیل ساختار سازماندهی مقوله های اطلاعاتی (دسته بندی اطلاعات و ایجاد منو) در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران بر پایه الگوی نورمن و چین است تا مشخص کند این وب سایتها بیشتر از کدام الگو برای سازماندهی اطلاعات خود استفاده کرده اند.روش: ده وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های برتر ایران به عنوان نمونه جامعه پژوهشی مورد بررسی قرار گرفتند.از این رو، از روش مشاهده و تحلیل ساختار استفاده شد. بر پایه این روش، ساختار مقوله های اطلاعاتی هر وب سایت به همراه اقلام زیرپوشش آن به صورت جداگانه ترسیم شد، به این ترتیب نمایی از وضعیت عمق هر مقوله اطلاعاتی و الگوهای بکار رفته برای سازماندهی مقوله های اطلاعاتی بدست آمد.یافته ها: یافته ها نشان داد از میان الگوهای پنج گانه نورمن و چین، ساختار مقوله های اطلاعاتی وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران بیشتر از الگوی کاهشی و مقعری پیروی می کنند. استفاده از ساختار مقعری برخلاف دیگر ساختارها باعث کاهش بروز خطاهای انتخاب می شود و استفاده از ساختار کاهشی عدم قطعیت در مکان یابی را افزایش می دهد.نتیجه گیری: عمق مقوله های اطلاعاتی (تعداد اقلام و لایه های زیرمجموعه هر منو) در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران از قاعده عمومی در این زمینه پیروی نمی کند. این امر می تواند باعث سردرگمی و افزایش صرف زمان کاربران برای رسیدن به اطلاعات مورد نظر شود.

هدف: این پژوهش به منظور تعیین دیدگاه متخصصان درباره ویژگی ها و مولفه های رابط کاربری در کتابخانه های کودکان و ارائه الگویی بر مبنای آن برای رابط کاربر این نوع از کتابخانه ها در ایران انجام شده است.روش: روش انجام پژوهش پیمایش توصیفی و تحقیق کتابخانه ای است. با بررسی متون مرتبط، معیارها و مولفه هایی برای رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی کودکان در قالب سیاهه وارسی 5 گزینه ای در طیف لیکرت تهیه شد. سیاهه وارسی تهیه شده برای متخصصان، اعضای هیات علمی و نویسندگان حوزه کتابخانه های دیجیتالی ارسال شد. با استفاده از نرم افزار SPSS داده های گردآوری شده تجزیه و تحلیل و روایی آن ها سنجیده شد. برای تعیین نمره حدنصاب مورد قبول برای پذیرش هر مولفه در الگو، از روش نمره تی استفاده شد.یافته ها: از بین معیارهای مورد مطالعه، متخصصان به «پیام های هشداردهنده خطا» و «شخصی سازی متن» با نمره های  4.7 t( 94درصد) و 3.72 (74.4 درصد)، به ترتیب بیشترین و کمترین امتیاز را اختصاص دادند. معیار «شخصی سازی منابع بازیابی شده از کتابخانه» با نمره91) 4.55 t  درصد)، و معیار «انواع قالب هایی منابع موجود در کتابخانه» با نمره  4.53 t(90.6 درصد) به ترتیب در رتبه دوم و سوم قرار گرفتند. در پایان، بر اساس آن دسته از مولفه هایی که از نظر متخصصان نمره حد نصاب لازم را کسب کرده بودند، الگویی (متشکل از 15 معیار و 98 مولفه) برای رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کودکان در ایران ارائه شد.نتیجه گیری: نتایج بررسی نشان داد که علی رغم نظرات متفاوت متخصصان در خصوص بسیاری از مولفه ها و معیارها، می توان معیارهای واحد و مشترکی را برای رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی کودکان در ایران ارائه داد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه خود-استنادی و ضریب تاثیر نشریات حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس در سال های 2006-2008 و همبستگی میان ضریب تاثیر و ‏خود-استنادی در این نشریات بود.روش: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام شد. جامعه پژوهش حاضر را نشریات حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه تامسون رویترز طی سال های 2006-2008 تشکیل می دادند.یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه معنی داری در سطح 0.001 بین ضریب تاثیر و خود-استنادی نشریات حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در سال های 2006-2008 وجود دارد؛ به این معنی که با افزایش خود-استنادی، ضریب تاثیر این نشریات نیز افزایش یافته است. رابطه بین ضریب تاثیر و تعداد مقالات در فاصله این سه سال نتایج مختلفی را نشان داد؛ به طور مثال در سال های 2006 و 2008 این رابطه بسیار ضعیف بود. این امر نشانگر عدم تاثیرگذاری تعداد مقالات در ضریب تاثیر است. بررسی نرخ خود-استنادی هم زمانی این نشریات روندی صعودی داشت اما نرخ خود-استنادی درزمانی روندی نزولی را می پیمود.نتیجه گیری: خود-استنادی پدیده ای است طبیعی، اما این عامل از عوامل اثرگذار روی ضریب تاثیر است و خود باعث می شود رتبه نشریات به صورت واقعی بیان نشود. لذا گروه های مختلفی که از ضریب تاثیر استفاده می کنند باید نسبت به محدودیت های این عامل آگاهی داشته و در ارزیابی های خود به این مهم توجه کنند.

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان رضایت استفاده کنندگان از خدمات کتابخانه مرکزی شرکت ملی گاز ایران است.روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده بوده، تعداد 88 پرسشنامه بین اعضای کتابخانه مرکزی شرکت ملی گاز ایران توزیع شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد و آزمون آماری مورد استفاده آزمون t بود.یافته ها: سطح رضایت کاربران در بعد امکانات فیزیکی و رفاهی کتابخانه مرکزی شرکت ملی گاز ایران بین بالا و بسیار بالا، در بعد انواع منابع اطلاعاتی در سطح متوسط، در بعد خدمات کتابخانه در سطح بین متوسط و بالا و در بعد ویژگی های کارکنان کتابخانه، در سطح بالاست. در مجموع، رضایت کلی کاربران از کتابخانه مرکزی شرکت ملی گاز ایران، در سطح بین متوسط و بالا ارزیابی شده است.نتیجه گیری: در پایش میزان رضایت کاربران کتابخانه مرکزی شرکت ملی گاز ایران، بیشترین سطح رضایت مربوط به شاخص های فضا، هوا، نور، نظافت، فضای ساکت و آرام برای فعالیت های فردی، علاقه و تمایل و آمادگی کارکنان به راهنمایی و پاسخگویی به سوالات، برخورد و رفتار مناسب کارکنان، در دسترس بودن کارکنان هنگام نیاز و حوصله کارکنان در آموزش استفاده از منابع مرجع کتابخانه با کسب سطح رضایت بین بالا و بسیاربالا (بالاتر از 4) است. کمترین میزان رضایت مربوط به شاخص های نشریات لاتین، لوح های فشرده آموزشی و بانک های اطلاعاتی با کسب سطح رضایت بین پایین و متوسط (بین 2 و 3) است. با توجه به نتایج حاصل شده پیشنهادهایی جهت بهبود عملکرد کتابخانه مورد نظر ارائه شد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مشخص نمودن سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر مقطع کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه است.روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه پژوهش متشکل از 332 دانشجوی سال آخر دوره کارشناسی شامل 198 زن و 134 مرد است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین اظهار نظر جامعه مورد پژوهش در مورد آشنایی با منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی 3.38 و در مورد استفاده از آن منابع 3.16 است. 12% از دانشجویان هیچ استفاده ای از خدمات آن لاین یا حضوری برای دستیابی به اطلاعات ندارند. 15.6% از جامعه مورد پژوهش تا حد زیاد و خیلی زیاد از انواع فناوریها در بررسی تعامل ایده ها و پدیده ها بهره می برند. یافته ها در زمینه میزان مهارت دانشجویان در ارزیابی مفید بودن منابع بازیابی شده نشان می دهد که تنها 12.9% از جامعه مورد پژوهش تا حد زیاد و خیلی زیاد در این زمینه مهارت دارند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد سواد اطلاعاتی دانشجویان در رشته های مختلف متفاوت است. با توجه به این که میانگین سواد اطلاعاتی دانشجویان (3.27) از میانگین متوسط یعنی 3.5 پایین تر است، سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش در حد پایین تر از متوسط است.