مطالعات جامعه شناسی
سال:1392 | دوره:6 | شماره:21 |تعداد مقالات:8

خرافات در جوامع همانند نیرویی اهریمنی در جهنم محرومیت اجتماعی و ماوراءالطبیعه فروغلتیده است. پژوهش حاضر به دنبال کشف رابطه محرومیت اجتماعی با گرایش به خرافات است. این تحقیق پژوهش با رویکرد پیمایشی است. در این مقاله اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه از200 نفر روستایی گردآوری گردید. جامعه آماری مطالعه حاضر را کلیه ساکنین روستاهای گل سلیمان آباد، بکتاش، یاریجان خالصه و شن آوه شهرستان میاندوآب در سال 1393 تشکیل داده بودند. یافته های به دست آمده نشان داد که: بین درماندگی اجتماعی و گرایش به خرافات رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، اما رابطه گرایش به خرافات با حقوق شهروندی و رضایت از زندگی منفی و در سطح 5 صدم معنادار می باشد، ولی رابطه انزوای اجتماعی و از خودبیگانگی با گرایش به خرافات اجتماعی معنادار نمی باشد. هم چنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که خرده مقیاس های رضایت از زندگی، درماندگی اجتماعی، حقوق شهروندی و محرومیت اجتماعی، قوی ترین متغیرها برای پیش بینی گرایش به خرافات می باشند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی و شناخت عوامل مرتبط با میزان احساس امنیت اجتماعی کاربران در شبکه های اجتماعی مجازی می باشد. روش پژوهش، پیمایشی از نوع تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 94-1393 می باشد، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 377 نفر تعیین شد و به جهت بالا بردن ضریب اطمینان 400 نفر را از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده از نوع خوشه ای چند مرحله ای برای پاسخگویی به پرسشنامه انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. داده ها از طریق نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده اند. چارچوب نظری این تحقیق بر نظریات "مربوط به اعتماد "، برنارد باربر، نیکلاس لومان، دیوید جانسون، کلاس اوفه، " نظریات مربوط به احساس امنیت"، مکتب کپنهاگ، دورکیم، پارسونز، مارکس، مازلو، مرتون، باری بوزان، " نظریه تعلقات مذهبی "، دیوید درسلر، "نظریه مشارکت " جیمز کلمن، جان الستر و گری بکرو استوار است. یافته های پژوهش نشان داد، میزان احساس امنیت اجتماعی در شبکه های مجازی اکثریت پاسخگویان (65 درصد) در حد متوسط می باشد. هم چنین مهم ترین نتایج حاکی از آن است که بین سن پاسخگویان، میزان تحصیلات آن ها، مدت حضور افراد در شبکه های اجتماعی مجازی، اعتماد بین فردی پاسخگویان، تعلقات مذهبی پاسخگویان، میزان استفاده از محتوای مطالب به اشتراک گذاشته شده افراد، میزان مشارکت در فعالیت های شبکه ای پاسخگویان و احساس امنیت اجتماعی آن ها در شبکه های اجتماعی مجازی، رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین بین وضعیت تاهل پاسخگویان، جنسیت آن ها، میزان پایبندی کاربران به ارزش های فرهنگی و احساس امنیت اجتماعی آن ها در شبکه های اجتماعی مجازی رابطه وجود ندارد.

در این تحقیق به تبیین رابطه عدالت سازمانی با کیفیت زندگی کاری معلمان ابتدایی استان آذربایجان شرقی پرداخته شده است. جامعه آماری را کلیه معلمان ابتدایی استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی93-1392 تعداد 12136 نفر تشکیل داده اند، که از این تعداد 706 نفر از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در این تحقیق توصیفی- همبستگی، از پرسشنامه های کیفیت زندگی کاری ریچارد والتون و عدالت سازمانی نیهوف و مورمن بعد از تایید روایی صوری (اجرای آزمایشی) و روایی محتوایی (مرور جامع ادبیات پژوهش و قضاوت خبرگان) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، آزمون فریدمن، آزمون T و آزمون F انجام شد. و نتایج نشان داد بین عدالت سازمانی و کیفیت زندگی کاری معلمان ابتدایی و ابعاد هشت گانه آن رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد. هم چنین ارزیابی عمده ترین مولفه های کیفیت زندگی کاری از نظر معلمان به ترتیب عبارتند از: قانون گرایی در سازمان، یکپارچگی اجتماعی سازمان، تامین فرصت رشد و امنیت، وابستگی اجتماعی سازمان، توسعه قابلیت های انسانی، محیط ایمن و بهداشتی، فضای کلی زندگی و پرداخت منصفانه و کافی.

در پژوهش حاضر رابطه میزان رضایت شهروندان از رعایت حقوق شهروندی با ابعاد فرعی آن شامل میزان آزادی اندیشه، میزان مشارکت سیاسی، میزان دسترسی به موقعیت سیاسی، میزان کمک دولت به اقشار آسیب پذیر، میزان تساوی بهره مندی از امکانات رفاهی و نیز متغیرهای جنسیت، محل سکونت شهروندان در مناطق مختلف شهر تبریز و سطح تحصیلات به عنوان متغیرهای پیش بین مورد بررسی قرار گرفته است. نوع پژوهش حاضر کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، پیمایشی است و برای گردآوری داده ها از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است.جامعه آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال تبریز در آمار سرشماری نفوس و مسکن (1390) به تعداد 511184 نفر می باشد. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از مناطق ده گانه شهر تبریز برگزیده شده است. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول (کوکران) برابر با 384 نفر می باشد. بر اساس نتایج آزمون فرضیه ها بین میزان آزادی اندیشه و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی داری وجود دارد. بین میزان مشارکت سیاسی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی داری وجود دارد.بین میزان دسترسی به موقعیت سیاسی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی داری وجود دارد. بین نگرش نسبت به میزان کمک دولت به اقشار آسیب پذیر و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی شهروندان رابطه معنی داری وجود دارد. بین نگرش نسبت به میزان تساوی بهره مندی از امکانات رفاهی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی داری وجود دارد. بین پاسخگویان مرد و زن از نظر نگرش نسبت به میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد. بین شهروندان با سطوح تحصیلی متفاوت از نظر میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد.

زبان تنها ابزار ارتباطی نیست بلکه در مسیر تکامل خود به بنیانی اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است که حاوی امکانات و محدودیت هایی برای شناخت، برقراری و جهت دهی به مناسبات اجتماعی و حقوقی و فرهنگی است. در این بررسی این امکانات زبان و محدودیت های آن را در پرتو دیدگاه نظریه نسبیت زبانی به بوته تحلیل نهاده ایم تا در پرتو شواهدی از حوزه جامعه شناسی و مردم شناسی زبان به بررسی ادعای این نظریه مبنی بر تاثیر زبان بر جهان بینی، روابط اجتماعی و فرهنگی و جهت گیری شناختی گویشوران آن بپردازیم. نظریه نسبیت زبانی بوسیله «زبان – جامعه»شناسانی چون ادوار ساپیر و بنجامین لی ورف پایه ریزی شده و مدعی است که سمت و سوی اندیشه، شناخت، طبقه بندی اشیا و امور، جهان بینی، داوری و استدلال در مقوله های طبیعی، زیستی، اجتماعی، حقوقی و فرهنگی تحت تاثیر ساختار و محتوای عناصر زبانی گویشوران آن قرار می گیرد. در بررسی حاضر ادعای یاد شده این نظریه با توجه به شواهدی از حوزه جامعه شناسی و مردم شناسی زبان مورد بررسی قرار گرفته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با ازدواج زودرس در شهرستان نقده است. در این پژوهش 292 نفر از زنان به شیوه نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. روش آماری در این پژوهش شامل همبستگی پیرسون، آزمون t و آزمون Anova است. که از برآوردهای نرم افزار SPSS نسخه 20 استفاده شده است. از جمله عوامل اجتماعی که در این تحقیق با سن ازدواج زنان رابطه آن ها سنجیده شده است، عوامل اجتماعی ازقبیل میزان استفاده از رسانه های جمعی، میزان سنتی بودن آداب و رفتار خانواده ها، سهل گیری انتخاب همسر از سوی خانواده ها، احساس امنیت زنان، میزان بی اعتمادی نسبت به زنان و هم چنین عوامل زمینه ای مانند پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سطح تحصیلات در بین زنان می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بین متغیر میزان استفاده از رسانه های جمعی با سطح معنی داری (0.017)، هم چنین بین میزان سنتی بودن آداب و رفتار خانواده ها (0.000)، بین میزان سهل گیری انتخاب همسر از سوی خانواده ها (0.000)، میزان امنیت اجتماعی زنان (0.000) و میزان بی اعتمادی نسبت به زنان (0.000) با سن ازدواج، رابطه مثبت و معنی داری وجو دارد. هم چنین بین متغیرهای زمینه ای با سطح معنی داری، پایگاه اقتصادی و اجتماعی (0.002)، سطح تحصیلات (0.000)، سن ازدواج و محل زندگی (0.001) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

تحقیق حاضر به مطالعه تطبیقی بازنمایی زن در دو شبکه، سه سیما و Gem Tv می پردازد. برای رسیدن به این مقصود، از نظریه های بازنمایی ساختاری، فمینیستی لیبرال، الگوی تحلیلی گافمن و کلیشه های جنسیتی میشل بر مبنای روش تحلیل محتوا و پرسشنامه معکوس استفاده شده است. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق 140 آگهی بازرگانی پخش شده از شبکه های سه سیما و Gem Tv (باحضور مستقیم و غیرمستقیم زن) در ساعات 18 تا 23 طی ماه های بهمن و اسفند 1392 و فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر 1393 است. آمارهای به دست آمده در نهایت نشان می دهد، شبکه سه، ضمن نشان دادن نقش های کلیشه ای زنان، درصدد ایجاد تغییرات در بازنمایی آنان بوده و شبکه Gem Tv، در تلاش برای نشان دادن زنان به دور از نقش های کلیشه ای است. در هر دو شبکه، از زنان تنها به عنوان عاملی برای جذب مخاطب استفاده نشده است.

علی رغم نیاز روز افزون جوامع روستایی و عشایری به کاربرد تکنولوژی های جدید، پذیرش این تکنولوژی در روستاها بسیار کم است. بررسی ها نشان می دهد که علت این عدم پذیرش تناسب نداشتن تکنولوژی با شرایط محیطی روستاهاست. دانشمندان معتقدند که برای پذیرش این دانش، باید به دانش بومی متوسل گردید. این مقاله سعی دارد یک جنبه از این دانش را بررسی کند. در این تحقیق با روش میدانی به بررسی دانش بومی کاربرد اجزاء درخت بلوط در طایفه رستم از ایل ممسنی فارس پرداخته شده است. در این تحقیق، بخشی از مناطق قلمرو طایفه رستم ایل ممسنی فارس انتخاب گردید و از بین آن مناطق نیز، روستاهایی که دارای دانش بومی غنی تر در استفاده از بلوط بودند، انتخاب گردیدند و از این میان با روش نمونه گیری گلوله برفی، افراد مورد مطالعه انتخاب شدند. در این تحقیق از تکینیک های مشاهده مشارکتی، مشاهده آزاد و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد و در برخی موارد به ناچار، از اسناد نیز بهره برده شد. در این تحقیق مشخص شد که در منطقه مورد مطالعه از یک سو، با توجه به نظریه نوسازی مبنی بر مباینت دانش بومی و توسعه، دانش بومی در دوران هایی که حاکمیت داشته، نه تنها مباینتی با آن نداشته و به عنوان یک مانع به حساب نمی آمده است، بلکه از پایداری در توسعه نیز برخوردار بوده است. نمود آن استفاده مردم از فرآورده های بلوط در بخش های متعدد از زندگی خود بوده اند و سال های سال با این درخت زیست کرده اند، اما ورود برنامه های مربوط به نوسازی، موجب تغییرات اساسی در ساختارهای جامعه مورد مطالعه، با تغییر سبک زندگی منطقه مورد مطالعه، بهره برداری از دانش بومی نیز رو به ضعف رفته است.