مهندسی حمل و نقل
سال:1395 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

تصادفات ترافیکی پیشامد نامطلوب و اجتناب ناپذیر جریان ترافیک هستند که سبب اتلاف سرمایه و در نهایت عمر انسان ها می شوند. تحقیقات نشان داده اند بین شرایط روسازی و تصادفات رابطه وجود دارد همچنین مشخصه های خرابی روسازی مانند عمق خرابی و مساحت آن یکی از پارامترهای مهم و تاثیرگذار بر رفتار رانندگان می باشد. در این مطالعه به بررسی تاثیر خرابی روسازی راه های درون شهری و شرایط ترافیکی موثر بر تصادفات پرداخته شده است. از آنجایی که ناهمواری روسازی، تاثیر بسزایی بر تصادفات جاده ای داشته و لازم است در برنامه ریزی ایمنی جاده ها و بهبود وضعیت روسازی ها درنظر گرفته شود، به صورت موردی از بین خرابی های روسازی، فرورفتگی ها و برآمدگی های سطح روسازی مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات 18 نقطه از روسازی دارای خرابی و برای هر نقطه عکس العمل و سرعت 30 راننده در حین مواجه با آن ثبت گردید. جهت تعیین عوامل موثر بر میزان انحراف رانندگان از روش درخت تصمیم استفاده شده است. درخت تصمیم به دلیل نمایش گرافیکی از نتایج، به سادگی قابل فهم و تفسیر است. درخت تصمیم داده ها در این تحقیق، بر اساس الگوریتم درخت دسته بندی و رگرسیون (CRT) ساخته شده است. درخت حاصل نشان می دهد متغیرهای مساحت خرابی، طول و عرض آن در مقایسه با متغیرهای حجم ترافیک، سرعت وسیله نقلیه، فاصله مرکز خرابی تا گوشه سمت راست خط عبوری و نوع ناهمواری (فرورفتگی یا برآمدگی) تاثیر بیشتری بر انحراف رانندگان از مسیر را داشته اند.

عابرین پیاده (به ویژه) در کشورهای در حال رشد، یکی از آسیب پذیرترین گروه های فعال در ترافیک را تشکیل می دهند. در بین این گروه، کودکان به علل مختلف شرایط بسیار وخیم تری دارند. در کشور ایران بدلیل وجود مدارس در حاشیه راه ها این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این تحقیق ابتدا شرایط عبور از عرض خیابان در یک مدرسه داخل شهری درکناره خیابان بوسیله ویدیوگرافی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل از جنبه های تعارض قرارگرفته، سپس با استفاده از تکنیک های ریاضی با استفاده از متغیرهای استخراج شده مدلسازی تعارض و ریسک ایمنی عبور پرداخته شده است. در همین راستا ارزیابی های آماری عبور دانش آموزان از عرض خیابان نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که 10 متغیر نظیر اندازه گروه عبور، سرعت نزدیک شدن، زمان انتظار قبل از عبور، زمان توقف و انتظار روی خط، متوسط زمان عبور، سرعت متوسط عبور، ، توجه به وسایل نقلیه نزدیک شونده، عقب برگشتن از مسیر، نحوه عبور، حاشیه ایمنی و نوع وسیله نقلیه بر ایمنی دانش آموزان موثر بوده که در این میان توجه به وسیله نقلیه در حال عبور از همه بیشتر و زمان انتظار پیش از عبور از هر خط کمترین تاثیر را در تصمیمگیری های عبور از عرض خیابان داشته اند.

با توجه به تغییرات اخیر در زمینه قیمت گذاری و نرخ ارز خارجی فضای رقابتی بین شرکتهای هوایی ایرانی و خارجی افزایش یافته است. بعلاوه، ورود شرکتهای هواپیمایی جدید از جمله شرکتهای هواپیمایی کم هزینه نیز می تواند شرایط رقابتی را پیچیده تر از قبل نماید. لذا، بررسی رفتار انتخاب مسافران و پیش بینی تقاضای بازار سفرهای هوایی می تواند سبب بهبود فرآیند برنامه ریزی شرکتهای هوایی گردد. بدین منظور، با استفاده از آمارگیری رجحان بیان شده رقابت شرکتهای هوایی کم هزینه در مقابل خدمات کامل در دو صورت ایرانی و خارجی بر اساس سناریوهای طراحی شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. به منظور طراحی یک مکانیزم اساسی انتقال اطلاعات درباره گزینه های انتخاب، ویژگی های آنها و سطوح هر ویژگی به مسافران از تکنیک طراحی کسری سازی عاملی استفاده شده است. سپس، بصورت مجزا با مسافران خروجی که به مقاصد پنج کشور جنوب شرق آسیا سفر می کردند، در فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) مصاحبه شده و 480 پرسش نامه جمع آوری گردیده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل لوجیت چندگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که قیمت بلیت و متغیر امکان پرواز در روز و ساعت دلخواه مسافر برای شرکت های هوایی کم هزینه و خدمات کامل متفاوت بوده است. اثر این متغیرها در گروه های مسافران با هدف سفر کاری/غیرکاری و مسافرانی که خود قیمت بلیت را پرداخت کرده اند/ سایرین از نظر آماری متفاوت است. همچنین، بر اساس نتایج آماری مدل در انتخاب انواع شرکت هوایی جنسیت، وضعیت تاهل، تجربه سفر بین المللی و عضویت در گروه مسافران پرسفر موثر بوده است. بعلاوه، میزان تمایل به پرداخت مسافران در گروه های مختلف مسافران و برای انواع شرکت های هوایی متفاوت بوده است.

رواناب شهری به طور معمول شامل مقدار قابل توجهی آلاینده از جمله فلزات سنگین می باشد. این فلزات در اثر فرایندهای مختلف صنعتی مانند ذوب، استخراج و تخلیص فلزات وارد محیط زیست می شوند. روش های مختلفی جهت حذف آلاینده از رواناب وجود دارد. روسازی نفوذپذیر یکی از روش های نوین مدیریت شهری است که علاوه بر مزایای هیدرولوژیکی باعث بهبود کیفی رواناب نیز می شود. در این تحقیق تاثیر سنگدانه های مختلف در لایه های روسازی نفوذپذیر جهت تصفیه فلزات سنگین رواناب سطحی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا پس از تهیه سنگدانه های سرباره ای، سیلیسی و سنگ آهکی و آماده سازی راکتور ها، آزمایش ها در سیکل های متوالی به صورت پیوسته با استفاده از رواناب سنتزی انجام پذیرفت. کلیه آزمایش ها در راکتورهای استوانه ای شکل به ارتفاع 60 سانتیمتر و قطر 20 سانتیمتر که 50 سانتیمتر از ارتفاع آن (10 سانتیمتر لایه فیلتر و 40 سانتیمتر لایه اساس) توسط مصالح پر شده بود انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده از میان سنگدانه های مورد استفاده سرباره در مقایسه با سایر مصالح توانایی بالاتری را در حذف آلاینده از خود نشان داد. در این تحقیق حداکثر میزان حذف فلز مس، روی و جامدات معلق از رواناب در طی 24 ساعت اول فرایند با استفاده از سنگدانه سرباره ای به ترتیب به میزان61، 89 و 82 درصد بود که پس از 120 ساعت به ترتیب به 72، 95 و 99 درصد افزایش یافت. همچنین در این پژوهش ظرفیت نگه داری مس، روی و ذرات معلق در ستون های حاوی سنگدانه سرباره ای، به ترتیب برابر با 28، 95 و 15485 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم سنگدانه برآورد گردید. بر اساس نتایج بدست آمده همچنین در کنار سرباره، سنگ آهک نسبت به سیلیس، از توانایی بالاتری در حذف آلاینده از رواناب برخوردار بود.

خستگی ناشی از بارگذاری تکراری ترافیک، به عنوان یکی از حالتهای اصلی خرابی در روسازیهای آسفالتی در نظر گرفته می شود. افزودن نانو رس به قیر، به دلیل سطح تماس فوق العاده بالای مواد نانو، باعث افزایش ویسکوزیته قیر و کاهش شیار شدگی آسفالت می گردد، از این رو در این تحقیق سعی شده است که با استفاده از دو نوع نانو رس مونت موریلونیت اثر نانو رس بر رفتار خستگی مخلوط های آسفالتی در دماهای میانی و پائین بررسی شود. بدین منظور نمونه هائی با درصد افزودنی 6، 4، 2 درصد با استفاده از دستگاه آلتراسونیک به قیر 70-60 مصرفی اضافه گردید و آزمایش های مدول برجهندگی و تیرچه خمشی چهار نقطه ای در دو دمای 5 و 25 درجه سانتیگراد بر روی مخلوط های ساخته شده صورت پذیرفت. نتایج حاکی از افزایش مدول برجهندگی به ازای افزایش درصد نانورس در قیر در هر دو دمای انجام آزمایش است. عمر خستگی و انرژی تلف شده آزمایش تیرچه خمشی در دمای 25 درجه سانتیگراد افزایش می یابد درحالی که در دمای پائین کاهش پیدا کرده است. با توجه به ضریب آسیب محاسبه شده در آزمایش تیر خستگی، استفاده از افزودنی نانورس به طور متوسط سبب کاهش 15% ضریب آسیب در دماهای متوسط گردیده و برای بیش از 2% افزودنی تغییرات محسوسی در ضریب آسیب مشاهده نگردیده است. در دمای پائین، عملکرد ضعیف این افزودنی باعث افزایش 30% ضریب آسیب می گردد بنابراین، استفاده از این افزودنی در مناطق سردسیر به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

تصمیم در مورد سیاست های مدیریتی مانند طرح ممنوعیت تردد خودروها به محدوده یا در روز خاص، اخذ هزینه پارک و ایجاد امکان ساعات کاری متغیر نیازمند مطالعات رفتاری و حساس به این نوع سیاست هاست که رویکرد فعالیت- مبنا با در نظر گرفتن زمان و مکان فعالیت های افراد و چگونگی برنامه ریزی آن تلاش دارد ابزاری مناسب در این راستا را ایجاد نماید. برنامه ریزی زنجیره سفر به گونه ای که افراد (به خصوص در کلانشهرها) سفرهای خود را به دنبال هم و بدون نیاز به بازگشت به خانه انجام دهند، تلاشی برای صرفه جویی در وقت و هزینه است که این مقاله به مدل سازی ریاضی تصمیم مربوطه می پردازد. مدل سازی انتخاب الگوی زنجیره سفر و تفسیر متغیرهای مربوطه هدف اصلی مقاله جاری است که جهت پیاده سازی تجربی و کمی مدل مربوطه از داده های حاصل از پرسشگری نمونه ای از ساکنین شهر قزوین (شامل مشخصات فردی و خانوادگی)، ویژگی های شبکه ی حمل و نقل و ویژگی های محل های مستعد برای انجام فعالیت استفاده می شود. انتخاب الگوی زنجیره سفر افراد به تفکیک هدف سفر و با استفاده از مدل لوجیت چندگانه صورت می گیرد و عوامل موثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی زنجیره سفر در تور سه سفره مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که متوسط زمان سفر، سن مسافر، جنسیت، در اختیارداشتن خودرو، پیاده رفتن، نرخ تجاری محل زندگی فرد، شغل و سرانه مالکیت خودرو در ناحیه مبدا از عوامل موثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی زنجیره سفر است. چنین مدل و تحلیل هایی می تواند مدیران و سیاست گذاران حمل ونقل شهری را در تصمیم سیاست های مدیریتی مختلف جهت بهبود وضعیت ترافیکی با فراهم سازی اطلاعات مفید و لازم یاری نماید.

یکی از راه های کاهش حجم ترافیک و میزان مصرف سوخت، استفاده از سرویس های حمل و نقل برای کارکنان ادارات و شرکت های بزرگ و کارخانه هاست. برنامهریزی و تخصیص خودروها به کارکنان سازمانها و تعیین مسیرهای جمع آوری آنها از مسائل اصلی این پژوهش می باشد. اینگونه مسائل را «مساله مسیریابی وسایل نقلیه» می گویند که در دسته مسائل پیچیده بهینه سازی چند هدفه قرار می گیرند. هدف اصلی این مقاله ارائه روشی برای تجزیه این مساله به چند مساله تک هدفه و نیز ارائه روشی جدید برای مسیریابی می باشد. لذا در این مقاله ابتدا با استفاده از الگوریتم k میانگین بهبود یافته، مساله مورد تحقیق تبدیل به چند مساله تک هدفه گردیده و سپس با تلفیق الگوریتم saving و الگوریتم جستجوی ممنوع، کوتاه ترین مسیر محاسبه می گردد. نتایج نشان می دهد که استفاده از تلفیق الگوریتم saving و جستجوی ممنوع، نتایج بهتری نسبت به استفاده از الگوریتم جستجوی ممنوع به تنهایی دارد. والگوریتم تلفیقی سرعت بیشتری در رسیدن به پاسخ نهایی دارد.

در این تحقیق به بررسی پدیده عریان شدگی در مخلوطهای آسفالتی گرم با توجه به شرایط ایران پرداخته شده است. برای اینکار تاثیر آهک و سه نوع مایع ضدعریان شدگی بر دو نوع مصالح سنگی حساس در برابر پدیده عریان شدگی بررسی شده است. در این تحقیق حساسیت رطوبتی مصالح آسفالتی بر اساس روش مندرج در استاندارد اشتو تی 283 سنجیده شده است. ارزیابی اقتصادی نیز بر اساس روش هزینه- اثر بخشی برای کاربرد مواد ضد عریان شدگی انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که با استفاده از آهک و مواد ضد عریان شدگی می توان مصالح حساس در برابر این پدیده را اصلاح کرد ولی لازم است برای هر نوع مصالح به صورت مجزا تاثیر مواد ضد عریان شدگی بررسی شود. تحلیل اقتصادی نیز مبین این حقیقت است که در برخی از پروژه ها کاربرد مواد ضدعریان شدگی از بعد مالی نیز سبب کاهش هزینه ها علاوه بر ارتقاء مشخصات فنی می شود. نوآوری این تحقیق ارائه راهکاری اجرایی است که علاوه بر مزایای فنی در بسیاری از موارد سبب کاهش هزینه ها نیز هست.

همه ساله بسیاری از راه های آسفالتی کشور در اثر ضعف لایه های روسازی های آسفالتی و فشارهای ترافیکی دچار آسیب یا خرابی زودرس می شوند. از خرابی هایی که بسیارگسترده می باشد، خرابی های ناشی از حساسیت رطوبتی مخلوطهای آسفالتی است. با توجه به نقش مثبت گوگرد پلیمری در افزایش مقاومت مخلوط های آسفالتی، در این پژوهش نقش افزودنی گوگاس که نمونه ای از افزودنی گوگرد پلیمری است، بر پدیده عریان شدگی مخلوط آسفالتی مورد بررسی قرارگرفته است. در این تحقیق با جایگزینی 30، 40 و 50 درصد قیر با این افزودنی به بررسی چگونگی مقاومت آسفالت های حاوی گوگاس در برابر رطوبت و عریان شدگی پرداخته شده است. با استفاده از آزمایش لاتمن اصلاح شده (AASHTO T 283) مقاومت کششی غیرمستقیم نمونه ها در شرایط اشباع و خشک به دست آمده و با یکدیگر مقایسه شده است. نتایج نشان داد که استفاده از این افزودنی به خودی خود باعث افزایش مقاومت مخلوط آسفالتی در برابر عریان شدگی نشده و برای این هدف لازم است اقدامی صورت گیرد که در این تحقیق از قیر اصلاح شده با پودرلاستیک استفاده شد. در این راستا پس از بررسی نتایج آزمایشات متداول ترکیبات قیر و پودرلاستیک مقدار بهینه 20 درصد برای تهیه مخلوط تعیین گردید. نتایج آزمایشات نشان داد که استفاده از قیر لاستیکی باعث بهبود مقاومت مخلوط آسفالتی حاوی گوگرد پلیمری (گوگاس) در برابر عریان شدگی به میزان حدود 15 درصد می شود.