روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1390 | دوره:2 | شماره:ویژه نامه |تعداد مقالات:12

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر آموزش خانواده بر گونه شناختی خانواده های دارای کودک عقب مانده ذهنی بود. در این پژوهش از روش آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل و گمارش تصادفی استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 30 نفر از والدین دانش آموزان عقب مانده ذهنی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به شیوه تصادفی گماشته شدند. قبل از هر اقدام، هر دو گروه مورد پیش آزمون به وسیله مقیاس خودگزارشی فرایند و محتوا قرار گرفتند و بدینوسیله وضعیت گونه شناسی خانواده شرکت کنندگان مشخص گردید. سپس گروه آزمایش در این مطالعه به مدت 10 جلسه 2 ساعته بر اساس مولفه های مدل بافت نگر فرایند و محتوای خانواده مورد آموزش قرار گرفتند. پس از آموزش، پس آزمون در مورد هر دو گروه کنترل و آزمایش به عمل آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد خانواده هایی که در معرض برنامه آموزش قرار گرفتند، پس از اتمام برنامه از وضعیت گونه شناسی خانوادگی بهتری برخوردار شده بودند. این مطالعه همچنین نشان داد که تدبیر مورد استفاده در این مطالعه دارای اثربخشی مناسبی برای آموزش خانواده می باشد. در مجموع این مطالعه ویژگی تجویزی مدل بافت نگر فرایند و محتوای خانواده را مورد تایید قرار داد.

هدف از این تحقیق تبیین رابطه کمال گرایی والدین با عزت نفس و خودکارآمدی فرزندان در بین دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز در سال تحصیلی 89 - 88 است. بدین منظور تعداد 120 نفر از دانش آموزان دختر و 120 نفر از دانش آموزان پسر در دوره متوسطه از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس کمال گرایی فراست، آزمون عزت نفس کوپراسمیت و آزمون خودکارآمدی شرر می باشد. نتایج نشان داد که بین ابعاد کمال گرایی والدین با متغیر عزت نفس در بعد نظم و ترتیب مادر رابطه مثبت و معنادار و با انتقادات مادر و پدر، نگرانی از اشتباهات پدر، تردید نسبت به اعمال پدر و انتقادات پدر رابطه منفی و معنی داری وجود دارد و متغیر خودکارآمدی با ابعاد کمال گرایی والدین در استانداردهای فردی مادر، نظم و ترتیب مادر و پدر رابطه مثبت و معنی داری و با نگرانی از اشتباهات مادر پدر، تردید نسبت به اعمال مادر و پدر، انتقادات مادر، رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که مولفه تردید نسبت به اعمال پدر می تواند پیش بینی کننده خودکارآمدی و مولفه انتظارات پدر از ابعاد متغیر کمال گرایی می تواند پیش بینی کننده عزت نفس باشد. در نتیجه می توان گفت که ابعاد کمال گرایی والدین با عزت نفس و خودکارآمدی فرزندان رابطه منفی و معناداری دارد. در پایان پیشنهاداتی به منظور تکمیل پژوهش های بعدی و استفاده از نتایج این پژوهش ارائه گردید.

این پژوهش با هدف تبیین تاثیر زوج درمانی طرحواره محور بر بهبود عملکرد زوجین دانشجو صورت گرفت. نمونه پژوهش شامل 16 زوج است که دارای پایین ترین سطح عملکرد و بیشترین طرحواره ناسازگار بودند. که بطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش عبارت از پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده(FAD)  و پرسشنامه طرحواره یانگ - فرم کوتاه (YQS-SF) است. گروه آزمایش به مدت 2 ماه (8 جلسه 2 ساعته) مورد آموزش به شیوه زوج درمانی طرحواره محور قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان دادکه زوج درمانی طرحواره محور بر بهبود عملکرد زوجین تاثیر معنادار مثبت داشته است. میانگین نمرات عملکرد زوجین در ابعاد نقش، حل مشکل و ابراز عواطف (p<.01)، به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل شد. بنابراین، می توان گفت: طرحواره های ناسازگار اولیه زوجین در زندگی زناشویی، عامل مهمی در شکل گیری عملکرد مختل آن ها می باشد.

پژوهش حاضر به دنبال تبیین تفاوت سبک های شناختی یادگیری دانش آموزان دبیرستانی و هنرستانی و مقایسه بین این دانش آموزان بود. این پژوهش از نوع علی - مقایسه ای می باشد. گروه نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 170 دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی و هنرستانی (84 دانش آموز هنرستانی و 86 دانش آموز دبیرستانی) از ناحیه 3 شهر شیراز بود که به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند. پرسشنامه سبک های یادگیری کلب به منظور مشخص کردن سبک یادگیری گروه نمونه استفاده شد. نتایج نشان داد که سبک های یادگیری دبیرستانی ها بیشتر واگرا و در هنرستانی ها بیشتر انطباق یابنده بود. همچنین نتایج محور عمودی (عینی/ انتزاعی) و افقی (فعال/ تاملی) سبک یادگیری نشان داد که سبک یادگیری دبیرستانی ها بیشتر انتزاعی و سبک یادگیری هنرستانی ها فعال است. دانش آموزان هنرستانی با عملکرد پایین از سبک واگرا و با عملکرد بالا از سبک همگرا استفاده می کند. دانش آموزان دبیرستانی با عملکرد بالا از سبک یادگیری جذب کننده و با عملکرد پایین از سبک یادگیری واگرا استفاده می کند. همچنین دانش آموزان دبیرستانی و هنرستانی با عملکرد بالای تحصیلی فعال تر و انتزاعی تر بودند.

این پژوهش با هدف مطالعه روایی و پایایی مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد (2004) انجام شده است. ابزار به کار برده شده در این پژوهش، مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد است که دارای 28 سوال بوده و توسط متخصصان روانشناسی ترجمه و به کمک متخصص آموزش زبان انگلیسی ترجمه برگردان شد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر و دختر مقطع متوسطه شهر شیراز که در سال تحصیلی 90 - 89 مشغول به تحصیل بودند، است. نمونه آماری این تحقیق مشتمل بر 360 دانش آموز (180 دختر و 180 پسر) می باشد که برای انتخاب آن ها از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده گردید و به وسیله مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد (2004) ارزیابی شدند. در خصوص سنجش روایی همگرای مقیاس مذکور از مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت (1967) استفاده گردید که بر روی 60 نفر از گروه نمونه اجرا شد. به منظور بررسی پایایی به فاصله یک هفته، مجددا تعداد 70 نفر از آزمودنی ها به وسیله مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد (2004) مورد بازآزمایی قرار گرفتند. داده ها به کمک آزمون های آماری t مستقل، انحراف استاندارد (SD)، تحلیل عامل به شیوه اکتشافی (PC)، ضریب همبستگی و ضریب آلفای کرونباخ تحلیل شدند. به کمک تحلیل عاملی چهار عامل توجه به خدا، اعتماد در مقابل عدم اعتماد، توکل و ارتباط با خدا از مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد (2004) استخراج گردید. ضریب پایایی این مقیاس به شیوه بازآزمایی برابر 0.58 بود. همچنین همبستگی بالای عوامل با کل مقیاس نشان دهنده کفایت و کارایی این مقیاس برای کاربرد پژوهشگران، متخصصان و روانشناسان در ایران است. مقیاس دلبستگی به خدا بک و مک دونالد دارای روایی و پایایی مناسب برای استفاده پژوهش گران و متخصصان در ایران است.

هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه گری خودکارآمدی بین متغیرهای سبک های یادگیری و انگیزش پیشرفت بود. جامعه آماری کلیه دختران دبیرستانی شهرستان ابرکوه را در بر گرفت. نمونه آماری شامل 200 دانش آموز دختر رشته انسانی بود. روش نمونه گیری مورد استفاده در این پژوهش خوشه ای چند مرحله ای بود. ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه انگیزش پیشرفت و پرسشنامه خودکارآمدی و پرسشنامه سبک های یادگیری می باشد. داده ها به شیوه آماری تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل حاکی از آن بود که خودکارآمدی نقش واسطه گری معناداری برای متغیر سبک های یادگیری همگرا و واگرا و متغیر انگیزش پیشرفت ایفا می کند و سبک های یادگیری جذب کننده و انطباق یابنده با خودکارامدی و انگیزش پیشرفت رابطه معناداری ندارد.

هدف از این مطالعه تبیین شاخص های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس «خودکارآمدی در مدرسه» بود. این مقیاس شامل 15 ماده می باشد که به صورت مدرج هفت نمره ای (1= کاملا غلط تا 7= کاملا درست) نمره گذاری می گردد. در ابتدا نسخه انگلیسی این مقیاس به فارسی ترجمه و سپس مورد ترجمه بازگردان قرار گرفت. پس از اطمینان از کفایت مفهومی نسخه فارسی، این مقیاس بر روی یک گروه 166 نفر از دانش آموزان پایه اول راهنمایی ناحیه سه شیراز با میانگین سنی 12.1 و انحراف معیار 0.63 که به روش شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند، به اجرا در آمد. به منظور بررسی ساختار عاملی این مقیاس روش تحلیل عامل به شیوه مولفه های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس استفاده گردید. نتایج این تحلیل حاکی از وجود دو عامل بود که تحت عناوین «کارایی تحصیلی» و «انگیزش تحصیلی» نامگذاری گردید. به منظور تعیین روایی همگرا، همبستگی این مقیاس با «آزمون عملکرد تحصیلی» و «پرسشنامه آگاهی های فراشناختی» اندازه گیری شد که حاکی از کفایت روایی این مقیاس بود. همچنین رابطه منفی معناداری بین نمرات این مقیاس و «پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون» وجود داشت که روایی واگرا را مورد تایید قرار داد. پایایی این مقیاس نیز با استفاده از شاخص ضریب آلفا محاسبه گردید. در مجموع نتایج این پژوهش حمایت تجربی کافی برای استفاده از این مقیاس در دانش آموزان دوره راهنمایی را فراهم می کند.

این مطالعه با هدف تبیین نقش واسطه گری تاب آوری در رابطه خودکارآمدی و کیفیت زندگی در بیماران قلبی - عروقی انجام شده است. پژوهش از نوع مطالعات همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل بیماران قلبی - عروقی تحت مراقبت که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و نمونه پژوهش حاضر شامل 113 نفر از بیماران قلبی - عروقی بستری در بیمارستان های شهر شیراز می باشد. میزان خودکارآمدی با مقیاس خودکارآمدی بیماران لو و اون (فرم 29 سوالی)، تاب آوری کانر و دیویدسون و کیفیت زندگی مک نیو ویژه بیماران قلبی (فرم 27 سوالی) اندازه گیری شد. سپس داده ها با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای پژوهش (خودکارآمدی، تاب آوری و کیفیت زندگی) رابطه مثبت و معنی دار در سطح 0.001 وجود دارد. همچنین خودکارآمدی پیش بینی کننده بهتری برای کیفیت زندگی بود و تاب آوری نقش واسطه بین خودکارآمدی و کیفیت زندگی را داشته است. توجه به میزان خودکارآمدی، تاب آوری و کیفیت زندگی در بیماران قلبی می تواند تاثیر مهمی بر بهبود و سلامتی آن ها داشته باشد و همچنین توجه به تاب آوری بیماران می تواند سبب ایجاد رفتار خودکارآمدانه و بهتر شدن کیفیت زندگی در بیماران قلبی گردد. بنابراین ایجاد مراکز روان درمانی در بیمارستان ها و آموزش به پرستاران برای بیماران ضروری است.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین ابعاد ویژگی های شخصیتی، هوش هیجانی و رفتارهای ضدتولید در کارخانه های لبنی شهر شیراز می باشد. نمونه مطالعه این پژوهش شامل 300 کارمند از 3 کارخانه شهر شیراز در رشته ها و مقاطع گوناگون تحصیلی بودند که از این بین 58 نفر زن و 242 نفر مرد بودند. ابزار پژوهش برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای سه بخشی شامل پرسشنامه 5 عاملی شخصیت نئو، پرسشنامه هوش هیجانی و پرسشنامه رفتارهای ضدتولید بود. یافته ها نشان داد که رابطه معناداری بین هوش هیجانی با گشودگی، خوشایندی، بین رفتار ضدتولید با بی ثباتی هیجانی وجود دارد و بین رفتار ضدتولید با هوش هیجانی رابطه معناداری وجود داشت. بین برونگرایی و وجدانی بودن بر حسب مدرک تحصیلی و برونگرایی و بر حسب سابقه خدمت کارکنان تفاوت وجود دارد. از بین مولفه های شخصیت، وجدانی بودن بر هوش هیجانی و بی ثباتی بر رفتار ضدتولید تاثیر دارد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه کمالگرایی و خودپنداره تحصیلی با توجه به نقش واسطه ای اهمال کاری تحصیلی در دانشجویان انجام شده است. این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است. نمونه پژوهش حاضر شامل 187 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. میزان خودپنداره تحصیلی با مقیاس خودپنداره تحصیلی لی یو و وانگ (2005)، کمال گرایی با مقیاس کمال گرایی هویت و فلت (1991) و اهمال کاری تحصیلی با مقیاس اهمال کاری لی (1986) اندازه گیری شد. سپس داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در بین متغیرهای پژوهش (کمال گرایی خودمدار، خودپنداره تحصیلی و اهمال کاری تحصیلی) رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین کمال گرایی خودمدار پیش بینی کننده بهتری نسبت به اهمال کاری تحصیلی، برای خودپنداره تحصیلی بود و کمال گرایی جامعه مدار نتوانست اهمال کاری تحصیلی و همچنین خودپنداره تحصیلی را پیش بینی کند. بنابراین تخصیص امکانات آموزشگاهی، جهت شناخت تاثیرات متغیرهای مورد پژوهش و مشاوره مناسب با دانشجویان و دانش آموزان در این زمینه، در دانشگاه ها و مدارس ضروری می باشد.

هدف از این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاس میزان پیشرفت درمان وابستگی به مواد است. این پژوهش از نوع پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تمامی افراد مراجعه کننده به مراکز درمان وابستگی به مواد در شهر شیراز می باشد که 470 نفر از افراد مراجعه کننده به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند بطوری که این میزان بر حسب حجم آخرین خوشه و اهداف پژوهش بدست آمد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته مقیاس پیشرفت درمان وابستگی به مواد می باشد که روایی محتوایی، صوری و سازه ای آن مورد بررسی قرار گرفت سپس پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و روش دونیمه سازی و ضریب بازآزمایی محاسبه گردید. در این پژوهش از تحلیل عاملی و چرخش واریمکس به منظور بررسی روایی سازه ای، از آلفای کرونباخ به منظور بررسی هماهنگی درونی سوالات استفاده گردید. از نتیجه حاصل از تحلیل عاملی 3 عامل جسمی، روانی و اجتماعی استخراج گردید. سوالات هر خرده مقیاس با یکدیگر دارای بار عاملی بیش از 0.5 بودند. میزان آلفای کرونباخ در خرده مقیاس های جسمی، روانی و اجتماعی و مقیاس کل به ترتیب برابر با 0.83، 0.73، 0.81، 0.92 و ضریب دونیمه سازی و بازآزمایی به ترتیب برابر با 0.66 و 0.86 محاسبه گردید. نتایج نشان داد که آزمون از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و قابل اجرا می باشد.

هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه گری تاب آوری در ارتباط بین ابعاد دلبستگی و سلامت روان می باشد. آزمودنی های این پژوهش را 299 دانش آموز (160 دختر و 139 پسر) تشکیل می دهند که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از میان دبیرستان های شهر کازرون انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس تاب آوری کانر - دیویدسون، مقیاس اضطراب، استرس و افسردگی و پرسشنامه دلبستگی می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد در بین خرده مقیاس های دلبستگی، خرده مقیاس اضطرابی با متغیر واسطه تاب آوری ارتباط دارد. در بین خرده مقیاس های دلبستگی، خرده مقیاس اضطرابی با استرس، اضطراب و افسردگی رابطه معنادار دارد. همچنین متغیر وابستگی از خرده مقیاس های دلبستگی با افسردگی رابطه معنادار دارد. و دلبستگی اضطرابی با سلامت روان رابطه معنادار دارد و تاب آوری نقش واسطه ای بین دلبستگی اضطرابی و سلامت روان دارد. نتیجه کلی حاکی از تایید نقش واسطه گری تاب آوری در ارتباط بین ابعاد دلبستگی و سلامت روان بود.