روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1397 | دوره:9 | شماره:31 |تعداد مقالات:13

هدف این مقاله بررسی نقش واسطه ای عزت نفس در رابطه بین ویژگی های شخصیتی و عملکرد شغلی دبیران شهر مرودشت می باشد. روش پژوهش از لحاظ روش، توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تمامی دبیران شهر مرودشت می باشند که از بین آنها تعداد 335 نفر با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو، عزت نفس کوپراسمیت و عملکرد شغلی پاترسون استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی به شیوه بارون و کنی نشان داد که بین ویژگی شخصیتی روان رنجوری با عزت نفس و عملکرد شغلی رابطه معکوس معنادار و بین برون گرایی، اشتیاق به تجارب تازه، توافق پذیری و وظیفه شناسی با عزت نفس و عملکرد شغلی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد همچنین نتایج نشان داد که عزت نفس در رابطه بین ویژگی های شخصیتی و عملکرد شغلی دبیران نقش واسطه ای معنادار ایفا می کند.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش گروهی شفقت خود بر فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان شهر لامرد انجام شد. پژوهش از نوع نیمه تجربی با پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل معلمانی بود که در آموزش و پرورش شهرستان لامرد مشغول به کار در سال 1396 بودند. بعد از غربالگری اولیه آزمون فرسودگی شغلی مازلاچ 30 نفر از کارکنان که دارای 1. 5 نمره انحراف معیار بالای میانگین بودند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گماشته شدند. همه کارکنان بعد از مداخله به پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاچ، رضایت شغلی برایفیلد و روث، مقیاس رضایت معلم لیم هو و تانگ آو (2006) پاسخ گفتند. گروه آزمایش تحت مداخله آموزش گروهی متمرکز بر خود شفقت ورزی براساس نظریه گیلبرت 2009 به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیری برای نمرات تفاضلی (پیش آزمون از پس آزمون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در کل نتیجه این پژوهش نشانگر این بود که برنامه آموزش گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی تأثیر معنی داری در کاهش مشکلات مربوط به فرسودگی شغلی کارکنان و افزایش مثبتی در نمرات رضایت شغلی کارکنان شرکت کننده در این برنامه ها دارد. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش گروهی شفقت خود در کارکنان دارای فرسودگی شغلی بود.

اضطراب امتحان یکی از شایع ترین اضطراب هایی است که افراد در دوران تحصیل خود با آن مواجه می شوند؛ و عملکردشان بواسطه آن تحت تاثیر قرار می گیرد. روش های درمان متنوعی توسط پژوهشگران برای کاهش اضطراب امتحان به کار گرفته می شود. هدف این پژوهش فراتحلیل مطالعات انجام گرفته در زمینه تاثیر روش های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان و دانشجویان است. برای انجام فراتحلیل از رویکرد هانتر و اشمیت استفاده شده است. از بین 55 مطالعه شناسایی شده، 37 مطالعه وارد تحلیل شد. با توجه اینکه برخی مطالعات از چندین متغیر یا مداخله استفاده کرده بودند، چندین بار در فرایند فراتحلیل بررسی شدند؛ که در نهایت 33 اندازه اثر از کل پژوهش ها به دست آمد. نتایج نشان داد که روش های درمان رفتاری، شناختی و ترکیبی در درمان اضطراب امتحان مؤثرند. در این میان روش های درمان ترکیبی با اندازه اثر 41/1، در سطح آلفای کمتر از 001/0 معنادار است و لذا نسبت به روش های دیگر اثربخش تر ارزیابی می شود. نتایج این پژوهش می تواند راهگشای تحقیقات در حوزه درمان اضطراب امتحان در آینده باشد.

پژوهش حاضر، یک مطالعه آزمایشی است که با هدف بررسی تأثیر برنامه تاب آوری فرندز نوجوانان بر اضطراب 45 نفر از دانش آموزان دختر 14-13 سال پایه هفتم در شهر اهواز صورت گرفته است. جامعه آماری شامل تمام دختران پایه هفتم شهر اهواز در سال تحصیلی 96-1395 بود که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی به سه گروه آزمایشی، گواه و گواه فعال تقسیم شدند. در این پژوهش، از مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان، به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات، استفاده شده که پیش از مداخله آزمایشی شرکت کنندگان به آن پاسخ دادند (پیش آزمون). سپس، مداخله آموزشی با استفاده از برنامه فرندز نوجوانان به مدت 12 جلسه 60 دقیقه ای به صورت دو جلسه در هفته برای گروه آزمایش ارائه شد، گروه گواه فعال در مورد بهداشت فردی آموزش دریافت کرد و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. پس از پایان آموزش، دانش آموزان مجدداً به پرسشنامه (پس آزمون) پاسخ دادند. 3 ماه بعد نیز آزمون پیگیری اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد، برنامه فرندز برای نوجوانان منجر به کاهش اضطراب دانش آموزان شده است. کلید واژگان: فرندز، تاب آوری، اضطراب، نوجوانان

این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه والدین پرسشنامه تشخیصی یانگ، به عنوان ابزاری برای سنجش استفاده مشکل زا از اینترنت نوجوان توسط والدین انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر شیراز بود. نمونه آماری شامل 403 دانش آموز (189دختر، 214 پسر) بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارمورداستفاده دراین پژوهش، نسخه والدین پرسشنامه تشخیصی یانگ، پرسشنامه کارکردتحولی خانواده وپرسشنامه ی اعتیادبه اینترنت یانگ بود. . با استفاده ازشیوه تحلیل عامل اکتشافی به روش مولفه های اصلی روایی پرسشنامه بررسی شد نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از وجود دو عامل نشانگان هیجانی و رفتاری بود. روایی همگرا-واگرا نیزمحاسبه گردید. ضریب پایایی به شیوه آزمون-بازآزمون 94/0وآلفای کرونباخ 77/0 بدست آمد. به طورکلی نتایج بیانگر روایی سازه ای، همگرا – واگرا و پایایی مطلوب پرسشنامه بود. براساس یافته های این تحقیق نسخه والدین پرسشنامه تشخیصی یانگ، ابزاری مناسب برای ارزیابی استفاده مشکل زا از اینترنت نوجوانان از نظر والدین است.

هدف از مطالعه ی توسعه ای حاضر، بررسی اعتبار و روایی مقیاس افکار پارانوئیدی در میان دانشجویان ایرانی، بود. برای برآورد شاخص های روان سنجی پرسشنامه، تعداد 491 نفر از میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انتخاب شدند و مقیاس افکار پارانوئیدی، برای ایشان اجرا شد. برای بررسی روایی سازه از روش تحلیل عاملی اکتشافی با روش تحلیل مؤلفه های اصلی و تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. براساس یافته های پژوهش، مقیاس افکار پارانوئیدی گرین و همکاران از دو عامل اشباع می باشد که در مجموع 455/41 درصد از واریانس کل را تبیین می کند. همچنین معناداری شاخص های برازندگی در تحلیل عاملی تائیدی مدل دو عاملی استخراج شده از تحلیل عاملی اکتشافی را مورد تائید قرار داد. همچنین همبستگی معنادار بین نمره مقیاس و خرده مقیاس های افکار پارانوئیدی گرین و همکاران و نمره مقیاس پارانویایی پرسشنامه چندمحوری بالینی میلون بیانگر روایی همگرای مقیاس بود. تحلیل داده ها نشان داد که همسانی درونی کل مقیاس بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 908/0 است. و ضریب پایایی آزمون از طریق بازآزمایی برای کل مقیاس و دو خرده مقیاس آن از نظر آماری معنادار بودند. مقیاس افکار پارانوئیدی دارای اعتبار و روایی مناسب برای سنجش افکار پارانوئیدی در جامعه ایرانی است.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثربخشی الگوی آموزشی پرسش و پاسخ در درس مطالعات اجتماعی پایه پنجم بر درک مفاهیم و تفکر انتقادی دانش آموزان بود. پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته بوده که از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول طراحی الگوی آموزشی پرسش و پاسخ برای درس مطالعات اجتماعی بوده و بخش دوم، اعتباریابی الگو با اثربخشی بر درک مفاهیم و تفکر انتقادی است. در بخش کیفی از روش سنتزپژوهی (پژوهش تلفیقی) استفاده شد. در بخش کمی که هدف آن تأثیر الگوی طراحی شده بر درک مفاهیم علمی و تفکر انتقادی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی بود؛ با استفاد از یک طرح آزمایشی از بین دانش آموزان پایه پنجم شهرستان ایذه (50 نفر پسر) شامل 2 کلاس به عنوان نمونه آماری به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، قرارگرفتند. درک مفاهیم علمی و تفکر انتقادی در هردو گروه و در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون با ابزار آزمون تفکر انتقادی کرنل برای سنجش تفکر انتقادی و آزمون سنجش درک مفاهیم علمی محقق ساخته برای درس مطالعات اجتماعی مورد مقایسه قرار گرفتند. با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس داده های جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شد. در بخش کیفی نتایج تحقیق منجر به طراحی الگویی شد که شامل هفت بُعد (مبانی، اصول، فنون و راهبردها، مراحل، انواع پرسش، اهداف و ارزشیابی) است، نتایج در بخش کمی تحقیق نشان داد که الگوی طراحی شده موجب افزایش تفکر انتقادی و درک مفاهیم در گروه آزمایش در درس مطالعات اجتماعی شده بود.

هدف پژوهش حاضر آزمون الگوی رابطه علّی تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با دلزدگی زناشویی از طریق میانجی گری تعارض زناشویی و رضایت زناشویی در دانشجویان بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول بودند که از بین آن ها، به روش نمونه گیری تصادفی ساده نمونه ای 256 نفری انتخاب شدند. . برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس دلزدگی زناشویی کایزر، پرسشنامه تمایزیافتگی خود بازبینی شده اسکورن، شاخص ارزشمندی زندگی باتیستا و آلموند، پرسشنامه بخشش رای، پرسشنامه تعارضات زناشویی تجدیدنظر شده ثنایی و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ استفاده شد. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام گرفت و جهت آزمون روابط غیرمستقیم از روش بوت استراپ (نرم افزار آموس) استفاده شد. نتایج نشان داد که تمام ضرایب مسیرهای مستقیم بین متغیرها، به جز مسیر مستقیم تمایزیافتگی به دلزدگی زناشویی، از لحاظ آماری معنی دار بودند. همچنین نتایج نشان داد مسیرهای غیرمستقیم تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با دلزدگی زناشویی از طریق تعارض زناشویی و رضایت زناشویی معنی دار بودند. در مجموع، نتایج پژوهش نشان داد که به نظر می رسد دلزدگی زناشویی پدیده پیچیده ای است که ضمن درگیر کردن بسیاری از زوج ها، از عوامل بسیاری از جمله معناداری زندگی، بخشودگی، تعارض زناشویی و رضایت زناشویی تاثیر می پذیرد.

با هدف آزمون فرضیه ی اثربخش بودن یک مداخله ی روانی-آموزشی و با یک طرح آزمایشی، 46 نفر از زن و شوهرهای مراجعه کننده به بیمارستان صارم تهران که تازه فرزنددار شده بودند، مداخله ای برای آسان سازی گذار از زن و شوهری به پدر و مادری دریافت کردند. داده ها با یک پرسشنامه ی پژوهشگرساخته جمع آوری و وارد تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر و تحلیل رگرسیون شدند. در گروه آزمایش، سه ماه پس از مداخله و در مقایسه با گروه کنترل و پیش آزمون، احساس خوشایند مردان در هنگام تعارض افزایش یافت، احساس ناخوشایند مردان در هنگام تعارض کاهش یافت، و توهین زن و مرد به یکدیگر در هنگام تعارض کمتر شد. میزان افزایش احساس خوشایند مرد در سه ماه پس از مداخله، توانست افزایش احساس خوشایند زن را در یک سال پس از مداخله پیش بینی کند، و میزان کاهش احساس ناخوشایند مرد در سه ماه پس از مداخله، توانست کاهش احساس ناخوشایند زن را در یک سال پس از مداخله پیش بینی نماید. پس اولاً، بهبودی پس از مداخله می تواند کم کم (نه فوری) آشکار شود، ثانیاً، مردها زودتر از زن ها بهبود می یابند، و ثالثاً، بهبودی های زودهنگام، پیش بینی کننده ی بهبودی های دیرهنگام هستند.

هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی و آزمون الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای معماری شغلی، در کارکنان شرکت ملی حفاری اهواز است. نمونه این پژوهش شامل 300 نفر (241 مرد و 59 زن) از کارکنان شرکت ملی حفاری ایران بود که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه های معماری شغلی، تمرکز تنظیمی، خودکارآمدی شغلی، التزام شغلی، عملکرد شغلی و شکوفایی استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با نرم افزارهای SPSS ویراست 24 AMOS ویراست 24 انجام گرفت. الگوی فرضی پژوهش از برازش خوبی با داده ها برخوردار نبود. برازش بهتر از طریق حذف 5 مسیر غیر معنی دار (تمرکز اجتنابی بر منابع ساختاری معماری شغل، خودکارآمدی شغلی بر منابع اجتماعی معماری شغل، ابعاد چالش برانگیز معماری شغل بر شکوفایی، ابعاد بازدارنده معماری شغل بر عملکرد شغلی و التزام شغلی بر عملکرد شغلی)، و همبسته کردن خطاهای پنج مسیر حاصل شد. یافته ها حاکی از آن بود که التزام شغلی و عملکرد شغلی در رابطه بین معماری شغلی و شکوفایی نقش میانجی را ایفا کردند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی انجام شد. روش کار: تعداد 352 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین جمعیت عمومی 60-18 شهر تهران انتخاب و با استفاده از مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان و پرسشنامه های محقق ساخته در زمینه مصرف مواد و رفتار جنسی پرخطر مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها بر مبنای آزمون آلفای کرونباخ، آزمون های همبستگی، تحلیل واریانس چند متغیره و تحلیل عاملی اکتشافی و با استفاده از نسخه 22 نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پایایی همسانی درونی مقیاس رفتار تکانشی در دامنه ای بین 74/0 تا 90/0 قرار داشت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان دهنده تأیید ساختار عاملی مقیاس اصلی با تعداد کمتری از عامل ها بود. روایی ملاکی مقیاس تکانشگری با بررسی همبستگی بین نمرات ابعاد تکانشگری و مقیاس دشواری در کنترل تکانه حاکی از همبستگی مثبت معنادار بین دشواری در کنترل تکانه و فوریت مثبت (01/0>P، 62/0=r)، فوریت منفی (01/0>P، 61/0=r)، فقدان تأمل (01/0>P، 36/0=r)، فقدان پشتکار (01/0>P، 31/0=r) و هیجان خواهی (05/0>P، 13/0=r) بود. همچنین، نمرات ابعاد این مقیاس قادر بودند بین افرادی با مصرف مواد (01/0>P، 17/11=F) و افراد دارای رفتار جنسی پرخطر (01/0>P، 80/18=F) و افراد عادی تمایز قائل شوند. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و می تواند جهت پیش بینی انواع مختلفی از رفتارهای پرخطر، از جمله مصرف مواد و رفتار جنسی پرخطر، مورد استفاده قرار گیرد.

سابقه و هدف: هدف پژوهش تآثیر آموزش مهارتهای فردی-اجتماعی بر خودباوری و مخاطره پذیری دانش آموزان پسر پایه اول دوره متوسطه بود. طرح این پژوهش از نوع آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بوده است. مواد و روش ها: نمونه پژوهش متشکل از 60 دانش آموز است که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، شامل آزمون خودباوری پیرز-هاریس و مقیاس مخاطره پذیری نوجوانان ایرانی بوده است. گروه آزمایشی طی 9 جلسه 90 دقیقه ای، تحت آموزش مهارتهای فردی-اجتماعی قرار گرفتند، اما گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. بعد از خاتمه جلسات درمانی و پس از دوره پیگیری 2 ماهه، مجدداً هر دو گروه ارزیابی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که میان گروه آزمایش و کنترل از لحاظ خودباوری و مخاطره پذیری تفاوت معنی داری وجود داشت (01/0>P). در گروه آزمایش، میزان خودباوری در مقایسه با پیش آزمون و گروه کنترل افزایش، اما میزان مخاطره پذیری کاهش یافته بود. این نتایج به طور معنی داری در دوره پیگیری تداوم داشت. نتیجه گیری: آموزش مهارت های فردی-اجتماعی بر خودباوری و مخاطره پذیری دانش آموزان پسر پایه اول دوره متوسطه موثر بوده است.

با توجه به نقش روانی در تکلم، مطالعه ی کیفی حاضر با استفاده از مصاحبه ی باز به بررسی نقش انگیزه و انواع نیروهای انگیزشی در بهبود روانی در تکلم به زبان انگلیسی پرداخته است. بدین منظور 17 نفر (7زن و 10مرد) از افرادی که زبان انگلیسی را بسیار روان صحبت می کردند و این روانی در تکلم را در محیطی خارج از کشورهای انگلیسی زبان مانند ایران بدست آورده بودند، به صورت هدف مند برای مصاحبه برگزیده شدند. شرکت کنندگان شامل 11 زبان آموز از دانشگاه شیراز و دانشگاه آزاد اسلامی شیراز و 6 نفر از مدرسان موسسات زبان انگلیسی در شیراز بودند. پس از ضبط صوتی مصاحبه ها و پیاده نمودن آنها، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج، انگیزه عامل اصلی روانی در تکلم بود که موجب ایجاد اشتیاق و پشتکار در سخن گویان گردید. یافته ها حاکی از آن بود که هرچند سخن گویان از انگیزه ی درونی و بیرونی برخوردار بودند اما انگیزه ی درونی نقش مهم تری در روانی در تکلم از خود نشان داد. همچنین سخن گویان از سویی از انگیزه های درونی دانش، دستاورد و تحریک برخوردار بوده و از سوی دیگر از انگیزه های خارجی تنظیم بیرونی، تنظیم مقررات مداخله ای و تنظیم مشخص شده بهره جستند. بر خلاف انگیزه ی یک پارچه، انگیزه ی ابزاری هیچ نقشی در پیشبرد روانی در تکلم این افراد ایفا ننمود. به علاوه، تمام سخن گویان روانی در تکلم خود را به منظور اهداف فردی بهبود بخشیدند تا اهداف جمعی.