پژوهشنامه زنان
سال:1389 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: ناباروری و نگرش به آن، زندگی زوجین را با انواع آشفتگی های هیجانی مواجه می سازد. پژوهشگران بروز رفتارهای تکانشی، افسردگی، احساس درماندگی، اضطراب، تشویش و باورهای منفی نسبت به خود را در مورد افراد نابارور گزارش نموده اند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر ناباروری و نقش آن در بروز اختلالات جنسی و همسرآزاری در مورد زنان نابارور متاهل شهر مشهد است.این پژوهش به روش توصیفی و از نوع علی - مقایسه ای انجام شده است: از میان مراجعه کنندگان به کلینیک پزشکان متخصص زنان در ماه های اردیبهشت و خرداد سال 1388، تعداد 200 نفر زن (100 نفر بارور و 100 نفر نابارور) به شیوه تصادفی ساده انتخاب و پس از رعایت ملاحظات اخلاقی، پرسشنامه خشونت خانوادگی و رضایتمندی جنسی بر روی آنان اجرا شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 و با توجه به ماهیت سازه مورد نظر از طریق روش های آماری t، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس دو عاملی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها بیانگر آن است که خشونت روانی، فیزیکی و اقتصادی بر روی زنان نابارور بیشتر از زنان بارور است. همچنین بین هیچ کدام از انواع همسرآزاری مردان در مورد همسرانشان، و اختلالات جنسی زنان نابارور و نیز بین وضعیت باروری و میزان تحصیلات زنان رابطه تعاملی معناداری وجود ندارد.نتیجه اینکه ناباروری زنان می تواند موجب بروز انواع اختلالات جنسی آنان شود، که این عامل موجب می شود در معرض انواع خشونت های روانی، فیزیکی و اقتصادی از سوی همسرانشان قرار گیرند.

امروزه زنان معمار با آنکه بخش کثیری از جامعه معماری ایران را تشکیل می دهند، اما در حوزه های پژوهشی، آموزشی، اجرایی و حرفه ای، اقتدار لازم را ندارند و سهم شایسته ای در عرصه های مدیریتی به دست نیاورده اند.مدیران و کارفرمایان به علل مختلف از جمله داشتن مسوولیت های خانوادگی بیشتر، قدرت بدنی کمتر و اعتقاد به ناتوانی در نظارت و سرپرستی، زنان را برای حضور در کارگاه ها و امور اجرایی نامناسب می دانند و در شرایط یکسان، جنسیت مرد را برای این گونه امور ترجیح می دهند که این مساله زنان را به سمت فعالیت های دفتری محدود می نمایند.در این نوشتار، ضمن مطالعاتی در باب وضعیت کنونی زنان معمار در ایران و جهان، موانع پیش روی آنان در شرایط گوناگون را شناسایی و با کشف این موانع، راهکارهای مناسبی بر حسب شرایط و امکانات بالقوه و بالفعل برای توسعه این فرایند انتخاب می شود.محدودیت ها و موانع ایجاد شده بر سر راه فعالیت های آنان جمع بندی و در سه بخش اصلی بررسی و درباره بحث می شود: 1. فردی، 2. سازمانی و 3. موانع اجتماعی.

یکی از پایه های مهم توسعه پایدار، تربیت نیروی انسانی کارآمد است که برای کشورهای در حال توسعه ای چون ایران، ضرورتی حیاتی به شمار می رود. زنان به عنوان نیمی از نیروی انسانی، یکی از مهمترین منابع برای تحقق اهداف توسعه محسوب می شوند. از آنجا که توازن امکانات و توزیع متعادل فرصت های موجود از جمله توزیع برابر فرصت های آموزشی به جهت نقش تعیین کننده آن در توسعه انسانی، اهمیت فراوانی دارد، در این مقاله سعی شده است در تبیین مساله زنان و دسترسی به آموزش عالی و پیامدهای آنان در کشورهای در حال توسعه ای نظیر ایران، روند رو به رشد کمی و کیفی این پدیده بررسی و معلوم شود پیامدهای افزایش حضور زنان در آموزش عالی بدون انطباق با نیازهای لحاظ نشده در برنامه ریزی اقتصادی و فرهنگی توسعه کشور نه تنها نمی تواند فرصتی سازنده تلقی شود بلکه زنان تحصیل کرده را با دشواری های بسیاری در حوزه زندگی شخصی، اجتماعی و اقتصادی رو به رو می سازد.

در این پژوهش، پس از واکاوی ادبیات تجربی و نظری پیرامون موضوع، سعی شده است با رویکرد نوینی به پدیده حجاب توجه شود؛ بر همین اساس، بر خلاف تحقیقات پیشین که در آنها، حجاب یا پوشش اسلامی و امنیت به طور منفک بررسی شده بود، در این پژوهش، رابطه بین حجاب و امنیت اجتماعی در بین زنان بررسی شده است.از آنجا که حجاب زنان یکی از ارکان اصلی نظام ارزشی جامعه ما قلمداد می شود، نوع آن در بین زنان می تواند اهداف مهمی را در جامعه دامن زند پوشش غیر اسلامی زنان، خود، می تواند زمینه ساز برخی هنجارشکنی ها و فرصت مناسبی برای تهدیدگران اجتماعی باشد، و به همین دلیل انجام چنین پژوهشی ضرورت پیدا می کند. این پژوهش در بین 1000 نفر از زنان تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در اماکن عمومی شهر تهران اجرا و اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه شفاهی گردآوری شده است. یافته های حاصل از این پژوهش با کاربرد آماره هایی چون Eta، ضریب توافقی پیرسون(Contingency Coefficient)  و F تحلیل شده است و نشان می دهد که بین نوع حجاب زنان و میزان امنیت اجتماعی آنها، و نوع تهدیدات وارده به آنها و احساس امنیت فردی آنها، رابطه معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد. همچنین نتایج به دست آمده از اجرای رگرسیون تصنعی، بیانگر آن است که مقدار واریانس تبیین شده متغیر امنیت اجتماعی با نوع پوشش 0.22 است.

ویژگی های منحصر به فرد فناوری های نوین ارتباطی از جمله اینترنت باعث ایجاد کارکردهای متفاوتی در حوزه های مختلف زندگی شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش اینترنت به عنوان یک رسانه نوین ارتباطی در ارتقای جایگاه زنان است که به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و در این پژوهش، اینترنت به عنوان متغیر مستقل و مولفه های: «حس استقلال و اعتماد به نفس زنان»، «انعکاس رویدادهای زندگی»، «تعاملات زنان»، «کاهش انزوای اجتماعی»، «مشارکت اجتماعی»، «تغییر باورها و اندیشه های سنتی زنان»، «آگاهی زنان از حقوق اجتماعی خود»، «افزایش سطح آگاهی»، «ایجاد فضای عمومی»، «تحرک اجتماعی» و «عضویت زنان در جامعه اطلاعاتی» جهت سنجش ارتقای جایگاه زنان، به عنوان متغیرهای وابسته بررسی شده است.تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS انجام شده است. نتیجه کلی تحقیق نشان می دهد که اینترنت امکان حضور زنان را بدون محدودیت زمانی و مکانی فراهم می کند و باعث می شود حس استقلال و اعتماد به نفس آنان بالا برود. زنان با حضور در فضای مجازی، جنبه های شخصی و رویدادهای زندگی خود را منعکس می کنند و این باعث کاهش انزوای اجتماعی و تعاملات زنان با عقاید مشابه هم می شود. زنان با حضور در اینترنت، سطح دانش و آگاهی خود را بالا می برند و خود را عضوی از جامعه اطلاعاتی می دانند. آنان با استفاده از فرصت هایی که اینترنت برایشان فراهم می کند و با ایجاد تحرک اجتماعی، و تغییر عقاید و اندیشه های سنتی می توانند حضور و مشارکت خود را در جامعه افزایش دهند و در نتیجه نقش و جایگاه واقعی خود را در جامعه تثبیت کنند.

بر پایه متون تاریخی، در تمدن ها و ادیان پیشین جهان، به ویژه در سلسله های مختلف ایران باستان، در دوره ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، حجاب در میان زنان معمول بوده است؛ و این حقیقت روشن می شود که با ورود اسلام به ایران حجاب وارد ایران نشده است؛ بلکه بانوان ایرانی از دوران باستان حجاب داشته اند و حجاب آنان با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، کار و پیشه، سبک و اسلوب خاصی داشت؛ آنچه بر صحت این ادعا گواهی دارد، نوع پوشش آنها است که می توان آن را در دوران باستان از روی کتیبه های به جا مانده در مکان های باستانی (نقش رستم، تخت جمشید، نقش رجب و ...)، ظروف، تندیس ها و مجسمه های محافظت شده در موزه ها، و در دوران بعد از اسلام از طریق منابع و کتب معتبر مانند شاهنامه فردوسی - که آیینه تمام نمای فرهنگ ایران زمین است - مشاهده کرد.

در عصر حاضر اینترنت به عنوان ابزار ارتباطی نوین، زندگی بشر را متحول کرده است و در کشورهای مختلف، با توجه به خصوصیاتی همچون سطح توسعه یافتگی، فرهنگ و ... استفاده های متفاوتی از آن می شود. با توجه به اهمیت چگونگی استفاده از اینترنت، در این مقاله سعی شده است علاوه بر بررسی مفروضات شکاف جنسیتی موجود در کاربری اینترنت، میزان استفاده دانشجویان دختر و پسر از اینترنت در شش زمینه علمی، اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات، امور روزمره و اداری، سرگرمی و هنری بررسی شود. بدین منظور، با طراحی پرسشنامه، اطلاعات لازم از دانشجویان (دانشجویان دختر و پسر دانشگاه یزد) جمع آوری و سپس تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که دانشجویان دختر دانشگاه یزد، به طور متوسط بین 2 تا 5 ساعت در ماه از اینترنت استفاده می کنند؛ در حالی که این عدد برای پسران بیش از 15 ساعت در ماه است. بیشترین استفاده دختران از اینترنت در زمینه های اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات، سرگرمی و تفریحات و هنری و بیشترین استفاده پسران، در زمینه های علمی - آموزشی، اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات و هنری است. در انتهای مقاله، کاربری اینترنت به تفکیک جنسیت با استفاده از تکنیک TOPSIS رتبه بندی شد؛ که نتایج حاکی از آن است که هر دو گروه دختران و پسران، به موارد اطلاع رسانی و هنری بیش از سایر مولفه ها توجه می کنند.در پایان جهت بهبود وضعیت کاربری اینترنت در جامعه دانشجویان پیشنهادهایی ارائه شده است.