زیست شناسی جانوری تجربی
سال:1398 | دوره:8 | شماره:1 (پیاپی 29) |تعداد مقالات:11

در این تحقیق به منظور بررسی خواص ضدباکتریایی نانوذرات نقره سنتزشده از عصاره جلبک دریایی سارگاسوم که به روش بیولوژیکی خارج سلولی تولید شد، بار باکتریایی مزوفیل، انتروباکتریاسه، باکتری های لاکتیک اسید و سرمادوست پوست ماهی کپور معمولی در مواجهه با سه غلظت از نانوذره مذکور شامل mg/L AgNP 11/0، mg/L AgNP 13/1 و mg/L AgNP 67/5 به مدت 14 روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نانوذرات نقره بار باکتریایی مزوفیل و انتروباکتریاسه به طوری معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت (05/0 p). کمترین شمارش باکتریایی نیز مربوط به انتروباکترها (01/0± 00/1log cfu/cm2 ) و در مواجهه با غلظت mg/L AgNP13/1 بوده است. باکتری های لاکتیک اسید در تمام تیمارها و نیز در تیمار شاهد تا آخرین روز مواجهه هیچ گونه رشدی نداشتند.

رودخانه کشف رود بزرگ ترین رودخانه شمال شرق کشور بوده و در طول مسیر آن، هشت کال از سطح شهرستان مشهد گذشته و به این رودخانه وارد می شوند فاضلاب های مناطق رجایی، گلشهر، مهرآباد، التیمور، سیمان شهر، خواجه ربیع و اسماعیل آباد توسط این کال ها وارد رودخانه می شود. اطمینان از سلامت آب این رودخانه در بهداشت عمومی منطقه و سلامت مواد غذایی بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل تحقیق جامع و گسترده زیر در راستای برآورد آلودگی انگلی این رودخانه انجام شد. به این منظور از بهمن 1392 تا بهار سال 1395 و در طی یازده نوبت از 12 ایستگاه نمونه برداری صورت گرفت، این ایستگاه ها طوری انتخاب شده اند که سرشاخه ورودی رودخانه، ورودی کال ها و محدوده های قبل و بعد از تصفیه خانه ها پوشش داده شود. آنالیز انگلی جهت شناسایی کیست و تخم انگل ها مطابق روش جدید بیلنجر با لام شمارش مک مستر (با حجم حفره ای 3/0 میلی متر) انجام گرفت. نتایج نشان داد که میانگین کل انگل ها در طول تحقیق 09/0 ± 75/0 عدد در هر صد لیتر می باشد، نمونه ها بعد از عکس برداری توسط کلیدهای رایج شناسایی شدند. نتایج نشان داد که فراوان ترین انگل ها: Giardia lamblia، Trichomonas vaginali، Criptosporidium sp.، Entamoeba histolytica بوده و نمونه های Balantidium coli، Dieantomeba fragilis، Endolimax nana، Normarsk sp.، Iodamoeba butschlii و Chilomastix mesnili با نرخ فراوانی کمتر مشاهده شده اند. به طورکلی محدوده تصفیه خانه اولنگ دارای بیش ترین نرخ آلودگی در منطقه می باشد. آلوده ترین ماه های سال مربوط به ماه های فروردین، اردیبهشت و شهریورماه بوده و کمترین آلودگی در ماه های مرداد، مهر و آبان گزارش شده است. به طور کلی کاربری تصفیه خانه ها برای حجم آبی این رودخانه کافی نیست و خصوصاً در ماه هایی که شهر مشهد پذیرای حضور فراوان زائران است آلودگی این آب بسیار زیاد شده و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی شهر به شمار می رود و لذا لزوم بهبود وضعیت آب و کیفیت عملکرد تصفیه خانه ها به شدت احساس می گردد.

فشار خون بالا (Hypertension) خطر بیماری های قلبی عروقی را دو برابر می کند. علاوه بر داروهای شیمیایی، پپتیدهایی با منشأ بیولوژیک به دست آمده اند که خاصیت ضد فشار خون بالا دارند و پپتید Ile-Gln-Pro از جمله این پپتیدها است. اسپیرولینا (Spirulina) نوعی جلبک سبز-آبی از شاخه سیانوباکترها است که امروزه بیش تر به عنوان مکمل غذایی در صنعت داروسازی استفاده می شود. پپتید Ile-Gln-Pro از جلبک اسپیرولینا پلاتنسیس با استفاده از آنزیم آلکالاز و طی مراحل کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون و RP-HPLC استخراج شده و تأثیر مهار کنندگی آن روی آنزیم ACE بررسی شد. آنزیم ACE توسط پپتید Ile-Gln-Pro به روش مهار غیر رقابتی با Ki=5. 8 µ M و IC50 = 0. 65 µ M مهار شد. با توجه به اطلاعات موجود از تری پپتیدهای مهارکننده ACE در BIOPEP database بررسی مقایسه ای در مورد محل قرار گیری اسیدهای آمینه در تری پپتیدهای مهارکننده ACE و تأثیر آن در قدرت مهارکنندگی تری پپتید انجام شد. بر اساس بررسی های آماری با نرم افزار SPSS بر روی 196 تری پپتید مهارکننده ACE، قرار گرفتن اسیدهای آمینه Lys، Gly، Thr و Pro در انتهای C و اسیدهای آمینه His، Ala و Met در انتهای N و همچنین اسیدهای آمینه Phe، Ala و His در وسط پپتید با مقدار EC50 و قدرت مهار کنندگی تری پپتید ارتباط دارند.

تغییرات فصلی جمعیت زنبورهای پارازیتوئید تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton) در سه منطقه گرمسار (استان سمنان)، اسلام شهر (استان تهران) و ساوجبلاغ (استان البرز) مطالعه گردید. نه گونه پارازیتوئید شاملTrissolcus basalis (Wollaston, 1858)، T. djadetshkoi Rjachovsky, 1959، T. festivae (Viktorov, 1964)، T. grandis Thomson, 1861، T. rufiventris Mayr, 1908، T. semistriatus Nees, 1834، T. simoni Mayr, 1879، T. vassilievi Mayr, 1903 از خانواده Scelionidae و Ooencyrtus telenomicida (Vassiliev, 1904) از خانواده Encyrtidae از مناطق مذکور جمع آوری شدند. بر اساس نمونه برداری ها، در منطقه گرمسار سه گونه T. semistriatus، T. grandis و T. rufiventris جمع آوری شدند که حداکثر درصد پارازیتیسم دو گونه غالب T. semistriatus و T. grandis به ترتیب 32/28 و 78/39 در تاریخ 15/2/1393 بود. در منطقه اسلام شهر، پنج گونه شامل T. grandis، T. vassilievi، T. basalis، T. simoni و O. telenomicida به عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع آوری گردیدند که از این میان، گونه T. grandis پارازیتوئید غالب تخم سن گندم در این منطقه بود. همچنین بالاترین درصد پارازیتیسم برای گونه مزبور به میزان 72/49 درصد در تاریخ 19/1/1393 تعیین گردید. در منطقه ساوجبلاغ چهار گونه T. vassilievi، T. rufiventris، T. djadetshkoi و T. festivae به عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع آوری شدند که از این میان دو گونه T. vassilievi و T. festivae به ترتیب با حداکثر پارازیتیسم 56/24 و 37/18 درصد به عنوان پارازیتوئیدهای غالب تخم سن گندم بودند. در رابطه با نسبت جنسی پارازیتوئیدهای فوق، میانگین درصد ماده های تولید شده در تمام مناطق نمونه برداری بیشتر از نرها بود.

در این مطالعه به منظور شناسایی و بررسی ماهیان رودخانه بشار واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد، نمونه گیری از ماهیان در فصل های تابستان و زمستان سال 1394 انجام گرفت. ماهیان به وسیله تور ثابت صید گردیده و به آزمایشگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل و پس از بیومتری به وسیله کلید شناسایی مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد 13 گونه ماهی متعلق به چهار خانواده در رودخانه بشار زیست می نمایند که عبارتند از ماهی گل چراغ (Garra rufa)، بوتک (Cyprinion macrostomum)، ماهی برزم (Barbus barbulus)، سیاه ماهی یا سارده (Capoeta damascina). ماهی دشت ارژنی (C. barroisi)، توئینی (C. trutta)، سیاه ماهی یا تیل خوس (C. Capoeta)، شاه کولی جنوبی (Alburnus atropatenae)، حیف نان یا نازک (Chondrostoma regium) از خانواده کپورماهیان، قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) از خانواده آزاد ماهیان، گربه ماهی (Glyptothorax silviae) از خانواده گربه ماهیان، دو گونه سگ ماهی (Turcinoemacheilus kosswigi) و Paracobitis malapterura) از خانواده سگ ماهیان. بررسی درصد فراوانی ماهی ها نشان داد که ماهی گل چراغ بالاترین درصد فراوانی (49/23) و سگ ماهی پایین ترین درصد فراوانی (13/0) را دوره نمونه گیری به خود اختصاص دادند. خانواده کپور ماهیان نیز با 9 گونه و 99/96 درصد فراوانی، بالاترین درصد فراوانی ماهیان صیدشده را دارا بود. بین میزان فراوانی ماهیان با فصل نمونه گیری رابطه معنی داری مشاهده نگردید (05/0p>). نتیجه این که در تمام آب های شیرین کشور جمعیت غالب ماهیان متعلق به کپورماهیان می باشد.

دی 2-اتیل هگزیل فتالات، به دلیل خواص مناسب و هزینه کم آن به طور گسترده ای در تولید محصولات PVC کاربرد دارد. در اثر رهاسازی این مواد با خواص شبه استروژنی و تأثیرات آن بر بقای اکوسیستم ها، سلامت و جمعیت آبزیان و انسان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر، اثر سمیت دو غلظت مختلف DEHP بر برخی شاخص های موکوسی کپور معمولی (Cyprinus Carpio) بررسی شد. 108 عدد بچه ماهی کپور معمولی به وزن 22/2± 60/17 گرم از مراکز پرورش ماهیان گرمابی تهیه و پس از انتقال به تانک های 100 لیتری قرار داده شدند. آزمایش شامل سه تیمار و سه تکرار طراحی شد. در انتهای دوره الگوی پروتئینی و پروفیل اسیدآمینه موکوس پوست ماهی کپور ارزیابی شد. نتایج آزمایشات جهت مقایسه الگوی پروتئینی موکوس کپورماهی معمولی در معرض DEHP با دو غلظت مختلف قرار گرفته با نمونه شاهد (بدون مواجهه با DEHP) نشان داد که تفاوت قابل توجهی در تراکم باندها بین الگوی پروتئنی دو نمونه مشهود می باشد. اسیدهای آمینه موکوس پوست ماهی در چهار رده تقسیم بندی شدند که میانگین درصد اسیدآمینه ها در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری در سطح 95% داشتند. با توجه به حساسیت موکوس پوست ماهی نسبت به آلاینده ها و سموم می تواند نشانگر زیستی مناسبی برای نشان دادن آلاینده ها و سموم باشد و مصرف بالای مواد پلاستیکی می تواند هشداردهنده برای سلامتی آبزیان و انسان ها باشد.

هدف از انجام این مطالعه، بررسی ترکیب و تعیین صید به ازای واحد تلاش بی مهر گان در تور ترال میگو در فصل صید سال 1394 بود که در آب های ساحلی استان هرمزگان در دو منطقه (سواحل بندرعباس و جزیره هرمز) و در اعماق کمتر از 10 متر، 20-10 متر و بیشتر از 20 متر انجام شد. تعداد تورکشی ها 40 مرتبه و مدت زمان هر تورکشی تقریباً 2 الی 5/2 ساعت بود. صید به دست آمده به میزان 7623 کیلوگرم در کل نمونه برداری شامل 1068 کیلوگرم میگوی تجارتی و 6555 کیلوگرم صید ضمنی شامل بی مهر گان (8/2386 کیلوگرم) و ماهیان (2/4168 کیلوگرم) بود. ترکیب صید شامل میگو 14%، بی مهر گان31% و ماهیان 55% بود. نتایج نشان داد، اثر تغییرات منطقه و اعماق مختلف و همچنین اثر متقابل منطقه و عمق بر صید به ازای واحد تلاش در کل صید، صید هدف (میگو)، میگوی مانتیس (Oratosquilla oratoria)، خرچنگ آبی (Portunus pelagicus)، خرچنگ ریز (Crustacea)، ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis)، مرجان (Anthozoa)، اسفنج دریایی(Demospongiae)، عروس دریایی (Rhizostomatidae)، ستاره دریایی (Asteroidea) و هشت پا (Octopoda) اختلاف معنی دار بوده است. در مجموع 40 مرتبه تورکشی در هر دو منطقه، میگوی مانتیس، عروس دریایی و ماهی مرکب بیشترین و اسفنج کمترین درصد وقوع صید را نشان دادند.

وزغ متغیر (Bufotes variabilis) از اعضای کمپلکس وزغ سبز (Bufotes viridis) است و در خانواده Bufonidae قرار دارد. با وجود این که این گونه در نیمه غربی ایران پراکنش وسیع دارد، اما مطالعات اندکی بر روی جمعیت های مختلف این گونه در کشور و به ویژه در استان خوزستان صورت گرفته است. نمونه برداری ها در تیرماه 1395 آغاز و در شهریور ماه 1396 به پایان رسید. در مجموع 59 وزغ از مناطق مختلف بهبهان، مسجدسلیمان و دهدز جمع آوری شد و مورد مطالعه کروموزمی و ریخت سنجی قرار گرفتند. آزمون آنالیز واریانس (Anova) جدایی بین جمعیت ها را در 11 صفت تأیید می کند. نتایج آزمون t-test نشان داد که دی مورفیسم جنسی در جمعیت های مورد مطالعه وجود ندارد. نتایج تحلیل ممیزی منجر به استخراج دو تابع معنی دار شد. طبق نمودار پراکنش افراد و مرکز گروه ها، بر اساس تابع اول نمونه های بهبهان تا حدودی از نمونه های دو منطقه دیگر جدا می شود و بر اساس تابع دوم نمونه های مسجد سلیمان تا حدود زیادی از نمونه های دو منطقه دیگر جدا می شود. در مجموع 8/89 درصد نمونه ها در گروه خود قرار گرفتند. در مطالعه کاریولوژی، همه نمونه ها دیپلوئید و 2n=22 بودند. در همه وزغ های مورد مطالعه کروموزوم ها در دو گروه قرار می گیرند. گروه اول شامل 6 جفت کروموزوم بزرگ و گروه دوم شامل 5 جفت کروموزوم کوچک می باشند. در همه نمونه های سه منطقه یادشده 8 جفت از کروموزوم ها، متاسانتریک و 3 جفت ساب متاسانتریک هستند. چنین الگوی کاریوتایپی در بسیاری از گونه های جنس Bufotes گزارش شده است.

شاخص های تنوع زیستی و فراوانی آبزیان با استفاده از نمونه برداری تور ترال کف با شناور تحقیقاتی فردوس 1 در زمستان 1392 در آبهای هرمزگان (با مشخصات جغرافیایی ´ 00 ° 53 شرقی و ´ 00 ° 57 شرقی) در اعماق 10 تا 50 متر مورد مطالعه قرار گرفت. از 89 ایستگاه در اعماق 20-10 متر، 30-20 متر و 50-30 متر نمونه برداری، و فراوانی و شاخص های مختلف تنوع گونه ای آبزیان در اعماق مختلف اندازه گیری شد. در این تحقیق 99 گونه یا گروه گونه ای متعلق به 74 جنس و 54 خانواده آبزی شامل 86 گونه مختلف ماهی و 13 گونه دیگر از آبزیان شامل خرچنگ ها، میگو، خیار دریایی، مار دریایی، عروس دریایی و مرجان ها بودند. نتایج شاخص های تنوع گونه ای محاسبه شده در منطقه مورد بررسی (اعماق 50-10 متر) برای شاخص شانون (H΄ ) برابر با 21/3، سیمپسون (D) 06/0، پیلو (J) 69/0، مارگالف (R) 55/7 و منهنیک (IMen) برابر با 16/0 بود. اندازه شاخص های محاسبه شده در اعماق مختلف 20-10 متر، 30-20 متر و 50-30 متر مشابه و نزدیک به هم بود. بر اساس شاخص های تنوع گونه ای شانون و سیمپسون منطقه مورد بررسی از نظر اندازه جمعیتی تعداد گونه ها وضعیت مطلوبی دارد ولی بر اساس شاخص های غنای گونه ای، یک منطقه فقیر می باشد و به دلیل شوری و درجه حرارت بالای آب، به شدت تحت استرس است.

مطالعات بافت شناختی بر اندام های حسی مار دریایی منقاردار اندک بوده و ازآنجایی که این جانور دریایی هوازی عموماً شکارگر بوده و خود همواره مورد حمله شکارچیانی فعال از قبیل عقاب دریایی و کوسه قرار دارد بررسی ساختار چشم آن از هر دو جنبه حائز اهمیت می باشد. در مطالعه حاضر برای بررسی دقیق لایه های سلولی در کنار مقاطع بافتی از میکروسکوپ الکترونی نگاره نیز استفاده شد. نمونه برداری از سطح آب در خلیج چابهار انجام گرفت. چشم ها به ترتیب در محلول بوئن و فرمالین 10 درصد تثبیت شدند. در جلوی قرنیه لایه ای شفاف به نام عینک وجود دارد که ساختاری سه لایه در آن یافت شده است. چشم مار دریایی منقاردار دارای صلبیه و قرنیه ای ضخیم است که جهت مقاومت در مقابل فشار و برخورد آب سازش یافته است. مشیمیه ساختاری سست داشته و لایه شبکیه تنها واجد گیرنده های نوری از نوع مخروطی با تراکم پایین می باشد که نشان از ضعف قدرت بینایی در این خزنده موفق دریایی دارد. شمارش سلول های مخروطی در شبکیه جانور نیز مشخص نمود که تراکم این سلول ها در ربع های شکمی و پشتی شبکیه نسبت به ربع های گیجگاهی و بینی بیشتر است. همچنین تراکم در ربع شکمی بیشتر از ربع پشتی است. با در نظر گرفتن رفتار جانور در محیط زندگی احتمال می رود ناحیه شکمی (با تراکم بیشتر) برای فرار از شکارچیان هوایی (عقاب دریایی) و ناحیه پشتی (با تراکم کمتر) تا حد بسیار اندکی در تغذیه آن از ماهیان بستر نقش داشته باشد.

آزمایشی به منظور بررسی تجزیه پذیری شکمبه ای پروتئین سه نوع پودر آب پنیر با نام های تجاری شیذر محصول شرکت صنایع غذایی گلشاد مشهد (WP1)، پودر آب پنیر با نام تجاری نصر دالیا (WP2) و پودر آب پنیر محصول شرکت پگاه خراسان (WP3) با دو راس گوساله نر هلشتاین دارای فیستولای شکمبه ای انجام شد. ابتدا ویژگی های شیمیایی نمونه ها شامل: رطوبت، خاکسترخام، چربی، لاکتوز و پروتئین خام اندازه گیری شدند. بعداً با استفاده از بافر تریس اقدام به استخراج پروتئین های نمونه ها شد. سپس با روش الکتروفورز پروتئین های استخراجی تعیین شدند. برای تکنیک کیسه های نایلونی، مقدار پنج گرم از نمونه های پودر آب پنیر در داخل کیسه ها قرار داده شد. زمان های انکوباسیون صفر، دو، چهار، هشت، 16، 24، 48 و 72 ساعت بود. ژل الکتروفور نشان داد که پروتئین های عمده پودر آب پنیر عبارت بودند از: β-لاکتوگلوبولین، α-لاکتالبومین، سرم آلبومین گاوی و ایمونوگلوبولین. این پروتئین ها به ترتیب 50، 20، 10 و 10 درصد از کل پروتئین های موجود در پودر آب پنیر را تشکیل می دهند. نتایج کیسه های نایلونی نشان داد که در زمان های صفر، دو، چهار، هشت و 48 ساعت انکوباسیون، نمونه WP1 و WP2 و در زمان 72 ساعت انکوباسیون، نمونه WP2 دارای بیشترین مقدار تجزیه پذیری پروتئین بودند (05/0p<). هم چنین WP1 دارای بیشترین مقدار پروتئین محلول و نمونه WP2 دارای بیشترین پروتئین قابل تجزیه در شکمبه بود (05/0p<). علاوه بر این نمونه های WP1 و WP2دارای بیشترین نرخ تجزیه در 20/0 در ساعت بودند (05/0p<). این آزمایش نشان داد که بالاترین میزان تجزیه پذیری شکمبه ای مؤثر پروتئین پودر آب پنیر به ترتیب مربوط به نمونه های WP2، WP1 بودند.