مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران
سال:1393 | دوره:16 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

بر اساس آمار به دست آمده از پایگاه های معتبر استنادی (ISC, SCOPUS, ISI)، تولید علم در ایران در دو دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. این افزایش به طور عمده از سال 1385 به بعد شدت بیشتری پیدا کرده، به طوری که در پایگاه تامسون رویتر (ISI) تولید مدارک علمی توسط دانشمندان و پژوهشگران ایرانی در سال های 1991 و 1992 به ترتیب 29896 و 28084 بوده و رتبه های 19 و 20 جهانی را حائز شده است. این افزایش چشمگیر در پایگاه استنادی اسکوپوس که به تعداد بیشتری از مجلات کشورها استناد می کند، بارزتر بوده و در سال 1391، تولید علم در ایران مقام 16 جهان و رتبه اول منطقه را به دست آورده است.بررسی تولید علم در رشته آندوکرینولوژی (غدد درون ریز و متابولیسم) نیز مانند سایر رشته ها رشد فوق العاده ای را در دو دهه اخیر نشان می دهد. همان طور که در نمودار 1 مشخص شده است، تا قبل از سال 1999 میلادی (1378 هجری شمسی) رتبه تولید علم آندوکرینولوژی در ایران در رتبه های پایین تر از 80 جهانی بوده است؛ برای اولین بار در این سال رتبه 57 را به دست آورده و در فاصله سال های 2003 تا 2005 میلادی (1382 تا 1384 هجری شمسی) از رتبه 50 به رتبه 21 صعود نموده و در 4 سال گذشته توانسته رتبه های بین 16 تا 18 جهانی را به دست آورد.

مقدمه: دیابت ملیتوس بیماری پیشرونده مزمنی است که جسم، روان و عملکرد بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد. دیدگاه های بیماران در مورد سلامت، بیماری، کنترل و درمان بیماری پیشگویی کننده نتیجه تغییرات سبک زندگی و برنامه های درمانی در این بیماران می باشد. پژوهش حاضر به منظور استخراج دیدگاه های زنان دیابتی در مورد بیماری و عوارض تجربه شده ناشی از بیماری انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش تحلیل درون مایه ای صورت گرفت. آزمودنی ها شامل 40 بیمار زن مبتلا به دیابت بودند که به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. مصاحبه ها ضبط، و سپس کلمه به کلمه تایپ شد و تحلیل داده ها با مقایسه دایمی و هم زمان با جمع آوری داده ها صورت پذیرفت. یافته ها: پس از جمع آوری و آنالیز هم زمان داده ها، 117 کد اولیه، 14 کد سطح دوم و 3 کد سطح سوم استخراج گردید. مفاهیم اصلی به دست آمده شامل: 1- احساسات متناقض بیماران در مورد وضعیت سلامت شخصی و بیماری دیابت، 2- اثرات روحی و روانی تجربه شده، 3- محدودیت های تجربه شده در کنترل و درمان بیماری بود. نتیجه گیری: بیشتر بیماران دیابتی نگرش منفی در مورد بیماری داشته و دغدغه های بسیاری در مورد کنترل و درمان بیماری و عوارض درازمدت آن دارند. نگرش بیماران در مورد وضعیت سلامتی نقش مهمی در برنامه خودمراقبتی آنان دارد. درک و شناخت دقیق تجارب بیماران می تواند سهم به سزایی در برنامه ریزی های بعدی در راستای مداخلات و تغییرات در رفتار مرتبط با ارتقای سلامت این بیماران داشته باشد.

مقدمه: تاثیر تمرین های ورزشی روی بیان پروتئین GLUT4 در مطالعات متعدد بررسی شده، اما اثر تمرین هوازی همراه با مصرف عصاره های گیاهی، بر بیان پروتئین GLUT4 نامعلوم است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تمرین هوازی و عصاره پسته وحشی بر بیان پروتئین GLUT4 و سطح گلیکوژن عضله دوقلوی موش صحرایی دیابتی شده بود. مواد و روش ها: 40 سر موش صحرایی نر به صورت تصادفی در 5 گروه کنترل سالم، کنترل دیابتی، دیابت+ تمرین هوازی، دیابت+ عصاره و دیابت+ تمرین هوازی+ عصاره قرار گرفتند. برنامه تمرینی شامل 6 هفته تمرین هوازی روی نوار گردان بود. چهل و هشت ساعت پس از آخرین جلسه تمرین و مصرف عصاره، موش ها بی هوش شدند و عضله دوقلو برای اندازه گیری سطح گلیکوژن و بیان پروتئین GLUT4 جدا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه انجام شد (P<0.05). یافته ها: بیان پروتئین GLUT4 و سطح گلیکوژن عضله دوقلو در گروه دیابت+ تمرین هوازی+ عصاره در مقایسه با گروه کنترل دیابتی به طور معنی داری بالاتر بود (مقادیر P به ترتیب 0.001، 0.02)، اما تمرین و دریافت عصاره به تنهایی، تغییر معنی داری در متغیرهای یاد شده ایجاد نکرد. نتیجه گیری: به نظر می رسد مصرف عصاره پسته وحشی همراه تمرین های ورزشی خاص، نسبت به استفاده از هر یک از این استراتژی ها به تنهایی، روش مطلوب تری در راستای افزایش پروتئین های انتقال دهنده گلوکز و گلیکوژن عضلانی، و به احتمال زیاد بهبود عملکرد انسولین می باشد.

مقدمه: افزایش شیوع چاقی در کودکان به راهبردهای درمانی موثر برای مقابله با این مشکل نیاز دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر خانواده در کاهش وزن کودکان مبتلا به چاقی بود. مواد و روش ها: یک کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی با سنجش در پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل انجام گرفت. تعداد 30 نفر کودک مبتلا به چاقی با نمایه توده بدن بالاتر از صدک 95 برای سن و جنس از میان کودکان مراجعه کننده به بیمارستان امیرکبیر و درمانگاه مرسلی در شهر اراک به صورت در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایش (15=تعداد؛ تحت درمان شناختی رفتاری مبتنی بر خانواده طی 6 جلسه گروهی یک بار در هفته) و کنترل (15=تعداد) تقسیم شدند. وزن کشی بیماران در آغاز هر جلسه انجام و نمایه توده بدن برای تمام شرکت کنندگان در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری اندازه گیری گردید. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس با اندازه های تکراری نشان داد مداخله حاضر بر کاهش نمایه توده بدن اثربخش بوده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، برنامه درمان شناختی رفتاری مبتنی برخانواده روش موثری در درمان چاقی کودکان می باشد. این یافته دارای دستاوردهای کاربردی برای مسیرهای پژوهشی در آینده و نیز کاربرد بالینی در این زمینه است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تبیین نارساییهای آموزشی در زمینه ترویج سبک زندگی سالم و پیشگیری از چاقی از دیدگاه نوجوانان و مادران انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر با رویکرد نظریه مبتنی بر زمینه صورت گرفت. در کل 52 نوجوان و 16 مادر در این پژوهش شرکت کردند. جمع آوری داده ها از دو منطقه شمالی و جنوبی شهر تهران و با برگزاری 23 مصاحبه فردی و 12 بحث گروهی متمرکز با نوجوانان دارای اضافه وزن و مادرانی که دارای کمینه یک نوجوان چاق بوده اند، صورت گرفت. تمام مصاحبه ها و بحث های گروهی ضبط شده و بلافاصله پس از اتمام پیاده شدند. فرآیند آنالیز داده ها به طور همزمان و با استفاده از روش اشتراوس و کوربین صورت پذیرفت. یافته ها: بر اساس یافته های بررسی حاضر، آموزش ناکارآمد در قالب دو مفهوم کلی "ساختار آموزشی تک بعدی مدارس" و "آموزش همگانی ناکارآمد" تبیین شد. ساختار آموزشی تک بعدی مدارس با ویژگی های "درس محوری" و "فشردگی برنامه های آموزشی" و آموزش همگانی ناکارآمد با چهار زیر طبقه "ضعف محتوا"، "فقدان برنامه های جامع آموزشی"، "شیوه نامناسب ارایه پیام" و "پیام های متناقض" تبیین شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، ساختار آموزشی تک بعدی مدارس و آموزش همگانی ناکارآمد مهم ترین مصادیق ناکارآمدی آموزش در جامعه ما می باشد که نقش مهمی در اتخاذ رفتارهای مرتبط با چاقی و در نهایت افزایش وزن نوجوانان تهرانی دارد. یافته های به دست آمده از این بررسی می تواند در برنامه ریزی های ارتقا سلامت با هدف ترویج سبک زندگی سالم و پیشگیری از چاقی در کودکان و نوجوانان موثر باشد.

مقدمه: مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده اند که مصرف لبنیات می تواند در پیشگیری و درمان سندرم متابولیک موثر باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ارتباط مصرف فرآورده های لبنی با سندرم متابولیک و اجزای آن در نوجوانان تهرانی، صورت پذیرفت. مواد و روش ها: در مطالعه مقطعی حاضر داده های مربوط به 785 نوجوان 19-10 ساله شرکت کننده در مرحله چهارم مطالعه قند و لیپید تهران مورد بررسی قرار گرفت. رژیم غذایی معمول افراد با استفاده از یک پرسش نامه بسامد خوراک نیمه کمی، پایا و روا ارزیابی شد. دریافت کلی لبنیات، لبنیات کم چرب و پر چرب، شیر، ماست و پنیر مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی تن سنجی، بیوشیمیایی و فشار خون صورت گرفت و سندرم متابولیک بر اساس تعریف تعدیل شده de Ferranti در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان در بررسی حاضر 14.8±2.9 سال بود. شیوع سندرم متابولیک در کل نوجوانان 22.2% (در دختران 19.5% و در پسران 25.2.%) بود. شایع ترین جز سندرم متابولیک در پسران دور کمر بالا (53.4%) و در دختران کلسترول HDL- پایین (53.1%) بود. دانسیته انرژی و دریافت پروتئین، چربی کل، چربی اشباع، کلسترول، کلسیم و فسفر در بالاترین چارک مصرف لبنیات در مقایسه با پایین ترین چارک، بالاتر بود. پس از تعدیل اثر متغیرهای مداخله گر، نسبت شانس (فاصله اطمینان 95%) سندرم متابولیک در بالاترین چارک نسبت به پایین ترین چارک مصرف لبنیات کل، لبنیات کم چرب، لبنیات پرچرب، شیر، ماست و پنیر به ترتیب،0.97  (1.66- 0.57)، 1.44  (0.83-2.49)،0.97  (0.56-1.67)، 0.70 (0.42-1.18)، 1.62 (0.99-2.64)،0.72  (0.44-1.18) بود. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر از این فرضیه که مصرف فرآورده های لبنی سبب حفاظت در برابر سندرم متابولیک و اجزای آن می شود، حمایت نمی کند.

مقدمه: یائسگی عبارت است از 12 ماه آمنوره پایدار در غیاب هرگونه بیماری. در حال حاضر آزمون مشخصی برای پیشگویی سن یائسگی وجود نداشته و بررسی های ذخیره تخمدانی به طور عمده با بهره گیری از شاخص های سونوگرافی و هورمونی انجام می پذیرد. مطالعه حاضر با هدف تعیین و مقایسه سن یائسگی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و زنان غیر مبتلا بر حسب میزان هورمون آنتی مولرین (AMH) انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه اپیدمیولوژی مورد شاهدی بود که از میان 1019 زن 40-20 ساله، 208 زن مبتلا به PCOSبه عنوان گروه مورد و 811 زن سالم به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. داده ها از طریق تکمیل پرسش نامه، معاینه بالینی و اندازه گیری های آزمایشگاهی جمع آوری شدند. پس از همسان سازی سن و نمایه توده بدن (BMI)، مقادیر AMH در ارتباط با سن در نمودار ترکیبی ترسیم گردید. به منظور تحلیل آماری از نرم افزار SPSS نسخه 21 استفاده شد. یافته ها: میانگین سن و BMI نمونه ها به ترتیب 75.29 و 1.27 در گروه مورد و 62.31 سال و وزن به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر 1.26 در گروه شاهد بود. یافته های پژوهش حاضر نشانگر آن است که سطح AMH در مبتلایان به PCOS به طور معنی داری بالاتر از زنان سالم بود (P<0.0001). سن تخمینی یائسگی در زنان سالم و مبتلا به ترتیب 49 سال و 51 سال به دست آمد. نتیجه گیری: سن یائسگی در زنان مبتلا به طور متوسط دو سال بیشتر از زنان غیرمبتلا گزارش شد، درصورتی که طول دوره باروری در این بیماران بالاتر از زنان سالم باشد، می توان از این بازه زمانی به منظور بالا بردن شانس باروری در این افراد بهره جست.

مقدمه: ماهیان از مهم ترین مدل های آزمایشگاهی هستند که مطالعه فیزیولوژی تغذیه، رشد و هورمون ها در آن ها می تواند به درک بسیاری از ساز و کارهای حیاتی در سایر مهره داران کمک کند. در این بررسی، تاثیر افزودن مکمل های اسید آمینهای در غذا بر شاخصهای رشد و سطوح فاکتور رشد شبه انسولینی 1 (IGF-I) در خون ماهی قزلآلای رنگینکمان (Oncorhynchus mykiss) مورد مطالعه قرار گرفته است .مواد و روشها: ماهیان با میانگین وزن اولیه 4±45 گرم، به مدت 8 هفته با یکی از تیمارهای غذایی زیر تغذیه شدند: تیمار یک، غذای کنسانتره تجاری و 2% ال آرژینین؛ تیمار دو، غذای کنسانتره و 2% ال-اورنیتین؛ تیمار سه، غذای کنسانتره و ترکیب 2% ال آرژینین+1% ال- اورنیتین؛ تیمار چهار، غذای کنسانتره و ترکیب 3% ال- آرژینین+1% ال- اورنیتین و تیمار پنج، غذای کنسانتره بدون افزودن اسید آمینه (تیمار شاهد). یافتهها: بر اساس نتایج به دست آمده، ماهیان تیمار سه دارای بیشترین افزایش وزن (%268.94±5.84) و ضریب رشد ویژه (%2.33±0.05 در روز) بودند. در حالی که، بیشترین میزان شاخص کبدی HSI)) (%1.49±0.04) مربوط به تیمار چهار بود. این مقادیر به طور معنی داری بالاتر از مقادیر همین شاخصها در تیمار شاهد بودند (05.0>P). در مجموع، افزودن اسیدهای آمینه به غذا سبب افزایش سطح هورمون IGF-I در خون، در سراسر دوره آزمایش شد. در انتهای هفته هشتم بیشترین (1180 پیکوگرم در میلیلیتر) و کمترین (35.980 پیکوگرم در میلی-لیتر) مقادیر IGF-I به ترتیب مربوط به تیمارهای سه و شاهد بودند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان دهنده تاثیر مثبت استفاده از مکملهای اسید آمینهای، به خصوص افزودن توام دو اسید آمینه ال آرژینین و ال اورنیتین در غذا بر تحریک فرایند رشد در ماهی قزل آلای رنگین کمان بودند.