مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1401 | دوره:28 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

اهداف: اعتیاد جنسی یکی ازانواع اعتیادهای رفتاری است که با خیال پردازی های افراطی و رفتارهای جنسی سخت قابل کنترل مشخص می شود. این اختلال باعث مشکل در زندگی افراد مبتلا و همچنین افراد قربانی می شود. درمان عموما غیردارویی و روان شناختی است که زمان بر وپرهزینه هستند. مداخلات کوتاه مدت، یکی از راه کارها برای کمک به این افراد می باشد. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی راهنمای بالینی کوتاه مدت درمان اختلال اعتیاد جنسی در افراد مبتلا انجام شده است. مواد و روش ها: مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی با پیش آزمون-پس آزمون بود. جمعیت مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کلیه افراد دارای اختلال اعتیاد جنسی بود که در شهر اصفهان زندگی می کنند. جامعه آماری کسانی بودند که شانس قرار گرفتن در مطالعه را داشتند. این افراد شامل مراجعه کنندگان به مراکز درمانی سرپایی و اقامتی مصرف مواد، مراکز درمانی روانپزشکی و کلینیک های درمان اختلالات جنسی بودند. با استفاده از روش بلوک های متوازن تصادفی شده، 30 آزمودنی مرد که بر اساس نقطه برش پرسشنامه رفتار فزون کنشی جنسی (HBI) با نمره 53 و بالاتر مبتلا به اختلال اعتیاد جنسی تشخیص داده شدند به صورت تصادفی دردو گروه مداخله و مقایسه قرار گرفتند. برای گروه مداخله 10 جلسه درنظرگرفته شد. مدت هرجلسه 120 دقیقه بود که به صورت هفتگی برگزار شد. جلسات با توجه به پاندمی کرونا ناچارا به صورت مجازی برگزار شد (اسکایپ). گروه مقایسه درحالت انتظار قرارگرفتند تا اگر راهنما اثربخش بود بتوانند ازآن بهره مند شوند. هردوگروه پرسشنامه رفتار فزون کنشی جنسی را در سه نوبت تکمیل کردند. اول بلافاصله قبل از شروع، دوم بلافاصله بعد ازاتمام مداخله، و سوم سه ماه بعد درمرحله پیگیری بود. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (RM-ANOVA) در نرم افزار SPSS نسخه 22 صورت گرفت. یافته ها: در پژوهش حاضر 30 بیمار مبتلا به اختلال اعتیاد جنسی حضور داشتند که 15 نفر در گروه مداخله و 15 نفر در گروه مقایسه قرار گرفتند (میانگین سنی افراد شرکت کننده 26/4 سال بود). میانگین نمرات رفتار فزون کنشی جنسی گروه مداخله در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به ترتیب 67، 49، 57 بود. میانگین نمرات رفتار فزون کنشی جنسی گروه مقایسه در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به ترتیب 64، 60 و 59 بود. یافته های اندازه گیری مکرر نشان داد این راهنمای بالینی درکاهش علایم اعتیاد جنسی شرکت کنندگان موثر است (P<0/01). نتیجه گیری: راهنمای بالینی درمان کوتاه مدت اختلال اعتیاد جنسی درکاهش علایم اختلال اعتیاد جنسی اثربخش است. استفاده ازاین روش که امکان برگزاری به صورت آنلاین را نیز دارد، به دلیل مدت کوتاه وبه تبع آن کاهش هزینه درمان، این امکان را فراهم می نماید تا افراد بیشتری بتوانند از مزایای آن بهره مند شوند.

اهداف: اختلال وسواسی-جبری (OCD)در پنجمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-5) با افکار و یا تصاویر مزاحم و ناخوشایند(وسواس) که با اعمال تکراری و ناخواسته (اجبار) همراه می شود، مشخص شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تفاوت اثربخشی پروتکل درمان طرحواره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ (ESTERP) با رویارویی و پیشگیری از پاسخ (ERP) و «درمان دارویی» در بهبود علایم بیماران مبتلا به OCD صورت گرفت. مواد و روش ها: پژوهش حاضر بصورت کارآزمایی بالینی تصادفی انجام شد. جامعه پژوهشی مطالعه حاضر کلیه بیماران مبتلا به OCD مراجعه کننده به بیمارستان ها و کلینیک های سطح شهر تهران بود. 45 بیمار مبتلا به OCD به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی 15 بیمار در گروه ESTERP و 15 بیمار در گروه ERP و 15 بیمار نیز در گروه درمان دارویی قرار گرفتند. بعد از جایگزینی تصادفی بیماران در سه شیوه ی درمانی، تمامی بیماران مقیاس وسواس فکری-عملی ییل براون-ویراست دوم (Y-BOCS-II)، مقیاس چهار سامانه ای اضطراب (FSAQ)، پرسشنامه افسردگی بک ((BDI-II را قبل و در انتهای درمان و 2 ماه بعد از درمان تکمیل کردند. سپس تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ناپارامتریک و شاخص تغییر پایدار (RCI) انجام شد. یافته ها: بین درمان « ESTERP « با « ERP « و «درمان دارویی» در علایم و شدت وسواس و اضطراب (بجز افسردگی) بیماران تفاوت معناداری گزارش شد؛ علاوه براین، یافته های حاصل از معناداری بالینی بجز متغیر اضطراب، در متغیرهای افسردگی و علایم و شدت وسواس ESTERP نسبت به ERP و مخصوصا درمان دارویی، تغییرات معنادارتری نشان داد. نتیجه گیری: دو درمان ESTERP و ERP در بیماران مبتلا به OCD اثربخش هستند و هر دو نسبت به درمان دارویی منجر به بهبود بیشتر علایم بیماران می شود.

اهداف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) بر شدت درد، اضطراب، افسردگی و افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به درد مزمن: کارآزمایی بالینی تصادفی انجام شد. مواد و روش ها: جامعه آماری این پژوهش را کلیه بیماران مبتلا به درد مزمن مراجعه کننده به بیمارستان امام رضا (ع) ارتش تشکیل دادند. از بین این بیماران، افرادی که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند و تمایل به شرکت در پژوهش را داشتند 50 نفر به شیوه در دسترس انتخاب شد و به شکل تصادفی 25 نفر به گروه آزمایش و 25 نفر به گروه کنترل تخصیص داده شد. پس از انتخاب بیماران و تخصیص تصادفی آنها به گروه های آزمایش و کنترل، در قبل و پس از درمان پرسشنامه های پژوهش به بیماران جهت تکمیل داده شد. این پرسشنامه ها شامل پرسشنامه اندازه گیری شدت درد (NPRS)، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت-فرم کوتاه (WHOQOL-BREF)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، پرسشنامه ی افسردگی بک-ویرایش دوم (BDI-II) بود. پس از اخذ رضایت نامه کتبی شرکت در پژوهش، افراد گروه آزمایش درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (8 جلسه هفتگی) را دریافت کردند و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. برای رعایت اصول اخلاقی، پس از پایان پژوهش، برای گروه کنترل درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس اجرا شد. تحلیل داده ها توسط روش تحلیل واریانس و تحلیل کوواریانس چندمتغیره و با استفاده از نرم افزار SPSSV19 انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل ها نشان داد، درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) شدت درد، اضطراب و افسردگی را در بیماران مبتلا به درد مزمن کاهش داد (p<0/05). همچنین یافته ها نشان داد درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) کیفیت زندگی بیماران مبتلا به درد مزمن را افزایش داد (p<0/05). نتیجه گیری: در کنار درمان های دارویی رایج برای درد مزمن می توان از درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) در راستای افزایش کیفیت زندگی و کاهش شدت درد، اضطراب و افسردگی بیماران مبتلا به درد مزمن استفاده کرد.

اهداف: بدن هر فرد بعد از یک روز طولانی به خواب مناسب و کافی شبانه نیاز دارد تا بتواند نیروی از دست رفته اش را بازیابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بی خوابی بر تنظیم هیجانی و باورهای ناکارآمد خواب در افراد مبتلا به اختلال بی خوابی بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع نیمه تجربی، با پیش-پس آزمون، پیگیری با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش را 43 مراجعه کننده به درمانگاه اختلالات خواب بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) و 2 کلینیک خصوصی متخصصان روان پزشک دارای فلوشیپ خواب شهر تهران در سال 99 تشکیل دادند. از بین این 43 نفر 36 نفر با در نظر گرفتن معیارهای ورود به عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند. که به صورت تصادفی در گروه های پژوهش معادل شدند. در نهایت با توجه به ریزش نمونه های مورد بررسی 20 بیمار به عنوان نمونه آماری اصلی، 10 نفر در گروه آزمایش (درمان شناختی-رفتاری بی خوابی (CBT-I) و 10 نفر در گروه کنترل مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تفاوت معناداری در نمرات تنظیم هیجان و باورهای ناکارآمد خواب بین گروه آزمایش با گروه کنترل در مرحله پس آزمون نشان داد (0/05 >p). نتایج آزمون پیگیری حاکی از پایداری اثر مداخله های درمانی بر نمرات تنظیم هیجان و باورهای ناکارآمد خواب بین گروه آزمایش با گروه کنترل نسبت به پیش آزمون بود (0/05 >p). نتیجه گیری: با توجه به تاثیر معنادار درمان شناختی-رفتاری بی خوابی بر تنظیم هیجانی و باورهای ناکارآمد خواب در بیماران مبتلا به اختلال بی خوابی می توان این درمان را برای بهبود افراد مبتلا به این اختلال در درمانگاه های اختلال خواب و روان پزشکی مورد استفاده قرار داد.

اهداف: صورت بندی مداخله رفتاری هیجان مدار و متمرکز بر شفقت می توانند رابطه بین ابعاد مشکلات و ارتقای سلامت مبتلایان به علایم سردرد را تبیین و به عنوان اولین درمان تلفیقی برای مشکلات هیجانی و تسکین بخش نظام عصبی بسترهایی جهت بررسی و پیشگیری جامع از علایم سردرد اولیه فراهم نمایند. مواد و روش ها: روش مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه بود. جامعه آماری کلیه ی بیماران مبتلا به علایم سردرد اولیه مراجعه کننده به به درمانگاه مغز و اعصاب بیمارستان خاتم الانبیاء تهران بود که از بین آن ها 45 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه15 نفر) قرار داده شدند. گروه های آزمایش تحت درمان تلفیقی هیجان مدار مبتنی بر شفقت(10 جلسه 60 دقیقه ای) و درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند و گروه کنترل هیچگونه درمانی دریافت نکرد. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات وارد نرم افزار SPSS نسخه 24 شده و شاخص های آمار توصیفی(شامل میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی(شامل تحلیل واریانس تکرار شده و آزمون های تعقیبی بونفرونی) برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد متغیر کیفیت زندگی با توجه به عدم رعایت پیش فرض کرویت در بخش اثر درون گروهی و در عامل زمان(F=3/47, df=1/15, p>0/05) معنادار نیست ولی تعامل عامل زمان و گروه(F=8/25, df=2/31, p<0/01) نشان می دهد که در متغیر کیفیت زندگی بین مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و تعامل زمان با گروه(سه گروه پژوهش) تفاوت معناداری (01/p<0) وجود دارد. نتیجه گیری: بسته درمان تلفیقی هیجان مدار مبتنی بر شفقت می تواند در مواجهه با علایم و نشانه های سردرد اولیه با ایجاد فضای ذهنی و محیطی آرام و اقدام به رهایی هر گونه فشار و استرس به کنترل وضعیت فعلی و تصمیم گیری های بعدی بیماران کمک کند. از این رو درمان تلفیقی هیجان مدار مبتنی بر شفقت، درمانی قابل استفاده برای افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به سردرد اولیه می باشد.

اهداف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت بر انعطاف پذیری روان شناختی و آشفتگی روان شناختی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس انجام گرفت. مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر، آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس عضو انجمن ام اس خوزستان بود. از میان افراد واجد شرایط در مرحله اول 50 نفر و در مرحله دوم 32 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد و به صورت تصادفی در گروه آزمایشی (16 نفر که به دو گروه 8 نفره تقسیم شدند) و گروه گواه (16 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایشی 10 جلسه تحت درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت قرار گرفتند. شرکت کنندگان به پرسشنامه وضعیت گشودگی و درگیری و مقیاس آشفتگی روان شناختی پاسخ دادند. داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و نسخه 24 نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد بین گروه آزمایشی و گروه گواه از نظر انعطاف پذیری روان شناختی و آشفتگی روان شناختی در مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معنی داری وجود دارد (0. 001>p). نتیجه گیری: گروه درمانی پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت بر افزایش انعطاف پذیری روان شناختی و کاهش آشفتگی روان شناختی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس اثربخش است.

اهداف: شناسایی عوامل مرتبط با سلامت روانی و کیفیت کلی زندگی والدین به ویژه مادران کودکان اوتیسم از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تنیدگی والدگری بر اساس بهشیاری و فراوالدگری با نقش میانجیگر خودکارآمدی والدینی مادران کودکان مبتلا به اوتیسم انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل همه مادران دارای کودک 2 تا 14 سال مبتلا به اختلال اوتیسم مراجعه کننده به کلینیک های درمانی شهر تهران در سال 1400 بودند که 250 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به پرسشنامه های تنیدگی والدگری(PSI-SF)، بهشیاری(MAAS)، فراوالدگری(M-PQ)و خودکارآمدی والدینی (PSAM)پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS نسخه 24 انجام شد. یافته ها: ضریب مسیر کل بین بهشیاری(p<0/01, B=-0/671)، فراوالدگری (p<0/01, B=-0/256) و خودکارآمدی والدینی(p<0/01, B=-0352) با تنیدگی والدگری منفی و معنادار بود. همچنین ضریب مسیر غیرمستقیم بین بهشیاری و فراوالدگری با تنیدگی والدگری به ترتیب (p<0/01, B=-0/153)و(p<0/01, B=-0/116) منفی و در سطح 0/01 معنادار بود. همچنین مجموع مجذور همبستگی های چندگانه (R2) برای متغیر تنیدگی والدگری برابر با 0/63 حاصل شد. نتیجه گیری: بهشیاری و فراوالدگری به صورت مستقیم و هم با میانجیگری خودکارآمدی والدینی، تنیدگی والدگری را در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم پیش بینی می کند. بنابراین به منظور توسعه مداخلات برای کاهش یا جلوگیری از سطوح بالای تنیدگی والدگری ضرورت دارد از یافته های حاصل در جهت ارتقای بهزیستی والدین و بهبود روابط والد-فرزندی بهره گرفته شود.

اهداف: با توجه به شیوع و گسترش بیماری کووید 19 در جهان وتاثیرت مخرب آن بر سلامت روان جامعه بخصوص پرستاران، توانمند سازی روانشناختی آنان می تواند علاوه بر افزایش امنیت روانی، موجب بهبود و ارتقا عملکرد بالینی انان در شرایط بحرانی شود. این پژوهش به برررسی سرمایه روانشناختی بر عملکرد بالینی پرستاران با تاکید برنقش میانجی امنیت روانشناختی در مواجهه با بیماران مبتلا به کرونا می پردازد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد که در مجموع تعداد100 پرستار شاغل در بخش های بستری بیماران کووید 19 بیمارستان امیرالمومنین اراک وارد مطالعه شدند. ابزارگردآوری داده شامل سه پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز، امنیت روانشناختی ادراک شده و عملکرد مبتنی برشواهد بود. برای تجزیه تحلیل داده ها و به منظور بررسی مناسبت ابزار اندازه گیری از تحلیل عاملی تاییدی با رویکرد حداقل مربعات جزیی به وسیله ی نرم افزار Smart PLS3 استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی ضرایب اثر فرضیه های پژوهش با توجه به مقدار عددی T بدست آمده بیانگر تاثیر مستقیم و معنادار بین متغیرها می باشد. بتای استاندارد برای رابطه ی بین سرمایه روانشناختی و عملکرد بالینی از 0/684 به 0/507 کاهش یافته و با توجه به معنی دار بودن آن، نقش متغیر امنیت روانشناختی، میانجی گری جزیی است. نتیجه گیری: براساس یافته ها می توان گفت پرستارانی که از سرمایه روانشناختی بالاتری برخوردارند، آشنایی کاملتری از ظرفیتهای روانشناختی خود دارند که تاثیرات مثبت آن موجب میشود در موقعیتهای چالش برانگیز و بحرانی نقش پررنگتری ایفا کنند.