توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1397 | دوره:12 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

قابلیت تصفیه گیاه آبزی چنگال آبی (Ceratophyllum demersum) با فیلترهای مصنوعی تعبیه شده در سیستم مداربسته پرورش ماهیان زینتی موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. این تحقیق به مدت سه ماه در کارگاه تکثیر و پرورش ماهیان زینتی هنرستان کشاورزی جنت رشت طراحی و اجرا شد. در ابتدا روند تشکیل ترکیبات نیتروژنی، در سیستم مداربسته مجهز به فیلترهای مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفت. گیاه چنگال آبی از رودخانه سیاه درویشان جمع آوری و به سالن پرورش ماهی منتقل شد. آداپتاسیون گیاه با شرایط سالن تکثیر و پرورش ماهی به مدت یک ماه و با استفاده از آب رودخانه انجام شد.در ابتدای آزمایش توده زنده تر گیاه اندازه گیری شد، سپس تعداد 600 قطعه از ماهیان سیکلاید (اسکار، آنجل، سیچلاید زبرا، سیچلاید بورلی) تهیه و در قالب سه تیمار (به همراه سه تکرار) در 12 عدد آکواریوم (160لیتری) به طور کاملا تصادفی توزیع شدند.در انتهای دوره به منظور بررسی روند تغییرات آمونیاک (NH3)، نیتریت (NO-2) و نیترات (NO-3)، نمونه آب از خروجی ها و ورودی بایوفیلتر گرفته و جهت آنالیز موردبررسی قرار گرفت. شاخص های رشد و بقای این ماهیان نیز در انتهای دوره مورد ارزیابی قرار گرفت. تغییرات ترکیبات نیتروژنی هنگام استفاده از گیاه آبزی چنگال آبی به عنوان بایوفیلتر نشان داد که این گیاه آبزی توانایی جذب این مقدار از ترکیبات نیتروژنی را ندارد، همچنین شاخص های رشد و بقا نیز هنگام استفاده از گیاه آبزی چنگال آبی در مقایسه با تیمار فیلترهای مصنوعی از کاهش معنی داری برخوردار بودند (p<0.05).

ماهی اسبله (Silurus glanis) در بسیاری از کشورهای جهان از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است بطوریکه به منظور بهره برداری پایدار در صنعت آبزی پروری مطالعات جامع ژنتیکی با استفاده از نشانگرهای مختلف ژنتیکی بر روی جمعیت های آن انجام می گردد. از مهم ترین مکان های زیست ماهی اسبله در ایران، تالاب انزلی و دریاچه سد ارس است. گوشت ماهی اسبله همانند گوشت ماهیان خاویاری خوش طعم بوده و این مساله یکی از دلایل صید بی رویه و مصرف زیاد آن در دو منطقه فوق است. تاکنون هیچ گونه مطالعه ای درزمینه جمعیتی آن در کشور ایران انجام نشده و به همین دلیل ساختار جمعیتی ماهی اسبله در دو منطقه تالاب انزلی و دریاچه سد ارس با استفاده از روش مولکولی ریز ماهواره (Microsatellite) موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 60 قطعه باله دمی از هرماهی (هر منطقه 30 قطعه) جمع آوری و جهت بررسی های مولکولی از 8 آغازگر (primer) ریز ماهواره استفاده شد که 2 آغازگر تولید باندهای تک شکلی (monomorphic) و 6 آغازگر تولید باندهای چندشکلی (polymorphic) نمودند. جهت اطلاع از ساختار ژنتیکی و جمعیتی ماهی اسبله در دو منطقه موردمطالعه، شاخص های آماری ژنتیکی شامل تعداد الل ها، هتروزایگوسیتی مشاهده شده و قابل انتظار، شاخص Fst بر اساس آزمون AMOVA که نشان دهنده تمایز بین جمعیت ها است، فاصله ژنتیکی و تعادل هاردی واینبرگ بین نمونه های دو منطقه با استفاده از نرم افزارهای تخصصی ژنتیکی محاسبه شد و این نتایج به دست آمد: تعداد کل الل محاسبه شده 88 الل بود که میانگین تعداد الل محاسبه شده برای تالاب انزلی 9.3 و برای نمونه های دریاچه پشت سد ارس 5.3 بود، اختلاف آماری قابل ملاحظه ای بر اساس میانگین تعداد الل در هر جایگاه ژنی و هتروزایگوسیتی بین دو جمعیت مشاهده شد (01.0 ≥ P)، میزان شاخص Fst محاسبه شده 0.165 و فاصله ژنتیکی 0.38 بود که هر دو این شاخص ها ازلحاظ آماری معنی دار بودند (01.0 ≥ P)، بین نمونه های هر دو منطقه کاهش و افزایش تنوع یا هتروزایگوسیتی مشاهده شد ولی نمونه های هر دو منطقه در تعادل با آزمون هاردی واینبرگ بودند. به طورکلی بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، به نظر می رسد که ماهی اسبله تالاب انزلی و دریاچه سد ارس هرکدام جمعیت مستقلی می باشند. بنابراین توصیه می شود جهت افزایش گونه ای در صنعت آبزی پروری کشور، مدیریت شیلاتی مبنی بر تکثیر و پرورش هر دو جمعیت اعمال گردد.

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر تجویز آنتی اکسیدان های نظیر ویتامین C و کیتوزان بر شاخص های استرس اکسیداتیو در سلول های آبشش ماهی های در معرض پاراکوات است. در این آزمایش ماهی ها به مدت 21 روز با جیره واجد کیتوزان (1000 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم غذا)، ویتامین C (1000 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم غذا) و ویتامین C همراه با کیتوزان تغذیه شدند و به طور هم زمان در معرض 0.02 میلی گرم بر لیتر پاراکوات قرار گرفتند. در این آزمایش، شاخص های استرس اکسیداتیو نظیر فعالیت آنزیم کاتالاز، آنتی اکسیدان کل و مالون دی آلدهید و پارامترهای بیوشیمیایی سلولی نظیر فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز اندازه گیری شد. سطح فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز، لاکتات دهیدروژناز و کاتالاز و همچنین سطح مالون دی آلدهید در سلول های آبششی ماهی های در معرض پاراکوات به طور معنی داری افزایش یافت.درحالی که سطح آنتی اکسیدان کل سلولی کاهش یافت. اگرچه تجویز ویتامین C، کیتوزان به ماهی های در معرض پاراکوات سبب کاهش معنی دار سطح فعالیت آنزیم لاکتات دهیدروژناز و کاتالاز، مالون دی آلدهید در سلول های آبششی گردید، اما سطح فعالیت این آنزیم در این ماهی ها همچنین به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود (p<0.05). تجویز ویتامین C و کیتوزان تاثیر معنی داری بر فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و سطح آنتی اکسیدان کل نداشت. به دلیل بالا بودن سطح اکسیژن در بافت تنفسی ماهی ها (آبشش)، سمیت پاراکوات ممکن است بسیار شدید باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که تجویز آنتی اکسیدان های طبیعی نظیر ویتامین C و کیتوزان تاثیر جزئی بر پارامترهای بیوشیمیایی سلول های آبششی دارد و نمی تواند آن ها را به سطح نرمال بازگرداند.

لاکتوباسیل ها گونه های باکتری گرم مثبت، بدون اسپور، کاتالاز منفی میله ای می باشند که دارای نقش اکولوژیکی مهمی در دستگاه گوارش می باشند که شامل تولید مواد ضد میکروبی، افزایش پاسخ سیستم ایمنی و افزایش قابلیت دسترسی مواد مغذی است. جهت شناسایی لاکتوباسیل های موجود در روده ماهیان سفید اقدام به صید تعداد40 قطعه ماهی به صورت تصادفی از دریای خزر گردید. سپس نمونه ها تحت شرایط استریل و در مجاورت یخ به آزمایشگاه میکروب شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد تبریز منتقل و بعد از بررسی فنوتیپیکی و بیوشیمیایی، 10 نمونه لاکتوباسیل موردنظر برای تشخیص گونه ها بر اساس ساختار مولکولی ژن srDNA 16، اقدام به استخراج DNA و شناسایی لاکتوباسیل ها با پرایمر اختصاصی نموده و سپس به منظور شناسایی اولیه گونه ها از آنزیم برشی Taq1 استفاده گردید. سپس 3 نمونه متفاوت به منظور تشخیص قطعی جهت توالی یابی ارسال گردید. نتایج توالی یابی حاکی از تشابه 99-97% توالی های موردنظر با توالی های ژن های SrDNA 16 ثبت شده در بانک اطلاعاتی برای گونه لاکتوباسیلوس فرمنتوم بود و تنها یک نمونه تشابه 89% با گونه لاکتوباسیلوس فرمنتوم (Lactobacillus Fermentum) داشت که نمونه موردنظر برای توالی یابی به صورت پارشیال فرستاده شد و بعد توالی یابی با شماره ژن JQ906262 تحت عنوان Lactobacillus sp. RU1 16S ribosomal RNA gene، partial sequence در سایت ncbi ثبت شد.

این پژوهش باهدف بررسی سطوح کنترل، 0.25، 0.5، 1 و 2 پودر گیاه زنجبیل در هر 100 گرم جیره تجار ماهی کپور معمولی و عملکرد آن بر برخی شاخص های رشد با ارائه 180 عدد ماهی (Cyprinus carpio) جوان به وزن اولیه (3 ± 27 گرم) غذادهی روزانه به میزان 3% وزن بدن دو بار در روز به مدت یک ماه به اجرا در آمد. در پایان نتایج نشان داد که در شاخص های گرم افزایش وزن بدن، نرخ رشد روزانه، ضریب تبدیل غذایی، ضریب چاقی، بازده مصرف پروتئین و مقدار پروتئین مصرفی در سطح 0.05 اختلاف معنی دار بین گروه های آزمایشی برقرار است. حال آن که علیرغم افزایش وزن نهایی تیمارهای مصرف کننده زنجبیل نسبت گروه شاهد) در شاخص های درصد افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، درصد کارایی خوراک، مقدار غذای مصرفی و درصد بقا بین تیمارهای مطالعاتی به روشنی مشهود است (0.05<P). بااین وجود می توان گفت مصرف پودر زنجبیل به علت افزایش فعالیت مسواکی دیواره روده، تسریع بلع و تسهیل هضم غذای اکسترود مصرفی احتمالا می تواند نقش فزاینده ای در رشد کپور ماهیان جوان در کوتاه ترین زمان مطالعه و حفظ بقای 100% آن ها را در پی داشته باشد.

با توجه به اهمیت مدیریت مولدین در تکثیر مصنوعی ماهیان خاویاری، در این مطالعه اثر دما بر مدت زمان رسیدگی جنسی مولدین تاسماهی ایرانی بعد از القای هورمونی موردبررسی قرار گرفت. 120 مولد ماده مناسب جهت تخم ریزی برای این مطالعه در شرایط مجتمع تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی در نظر گرفته شد و پس از القای هورمونی، مدت زمان رسیدگی جنسی در دماهای مدنظر، وزن مولد و وزن تخمک استحصالی نیز تعیین شد. وزن و شاخص قطبیت هسته اختلافی رابین مولدین در سال های مختلف نشان نداد. اختلافی در وزن تخمک استحصالی و مدت زمان رسیدگی جنسی مشاهده نشد، اما نتایج نشان داد رابطه معنی داری بین دمای آب با شاخص قطبیت هسته و مدت زمان رسیدگی جنسی تاسماهی ایرانی وجود دارد. نسبت وزن تخمک به وزن ماهی در محدوده 14.1تا 17.8 درصد بود و اختلاف معنی داری را در سال های مختلف نشان داد (p<0.05). نتایج این مطالعه مزایای استفاده از آن را در تعیین و تشخیص زمان رسیدگی و استحصال تخمک از مولدین تاسماهی ایرانی در شرایط آب و هوایی مزارع تکثیر ایران نشان می دهد.

این مطالعه باهدف مقایسه ویژگی های ریختی ماهی سفید Rutilus kutum (Kamenskii، 1901) در سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی لند مارک پایه به اجرا درآمد.برای این منظور تعداد 150 قطعه ماهی از پنج ایستگاه (30 قطعه از هر ایستگاه) شامل ساحل بندر ترکمن، محمودآباد، کلارآباد، بندر کیاشهر و تالش نمونه برداری و پس از بیهوشی توسط عصاره پودر گل میخک 1% و تثبیت در محلول فرمالین 10% به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از تهیه تصاویر دیجیتال از نیمرخ چپ نمونه ها، تعداد 17 نقطه لند مارک هم ارز تعریف و با استفاده از نرم افزار TpsDig2 رقومی شدند. از روش پرو کراست عمومی به منظور حذف اثرات اندازه و جهت از مختصات لند مارک های رقومی شده استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش های PCA، CVA/Manova و آنالیز خوشه ای استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل خوشه ای با پشتیبانی 58% دو جمعیت ماهی سفید کیاشهر و بندر ترکمن را در یک گروه و جدا از سایر جمعیت ها قرارداد. با توجه به اینکه جمعیت ماهیان سفید کیاشهر و بندر ترکمن ازنظر شکلی در یک گروه قرار گرفتند و مهم ترین وجه شباهت آن ها استوانه ای تر بودن فرم بدن، طول سر کمتر و ارتفاع بدن کمتر نسبت به سایر جمعیت ها است، با توجه به فاصله جغرافیایی نسبتا بالای این دو جمعیت، شباهت مشاهده شده بین آن ها را می توان حاصل انعطاف پذیری ریختی در پاسخ به شرایط محیطی مشابه آن ها دانست. نتایج این مطالعه قابلیت انعطاف پذیری ریختی بالایی را برای این ماهی نشان داد.

هدف از مطالعه حاضر تعیین تاثیرات جایگزینی آرد ماهی با پودر ضایعات طیور بر عملکرد رشد، نرخ بقا و شاخص های خونی بچه تاسماهی سیبری (Acipenser baerii) بود. تعداد 135 قطعه بچه تاسماهی سیبری با میانگین وزن اولیه (± خطای استاندارد) 2.39 ± 169.8 گرم در 15مخزن فایبرگلاس 500 لیتر در درجه حرارت با میانگین 0.53 ± 18.54 سانتی گراد، به مدت 9 هفته با پنج جیره حاوی سطوح جایگزینی صفر، 20، 40، 60 و 80 درصد آرد ماهی با پودر ضایعات طیور تغذیه شدند. در پایان، شاخص های رشد و خونی موردسنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ازلحاظ عملکرد رشد تفاوت معنی دار آماری بین تیمارهای مختلف وجود ندارد (0.05< P). تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، هموگلوبین، هماتوکریت، مونوسیت، ائوزینوفیل و همچنین شاخص های MCV، MCH و MCHC تفاوت معنی دار بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد (0.05< P). ولی تعداد لنفوسیت ها و نوتروفیل ها دارای اختلاف معنی دار بین تیمارهای مختلف بودند (0.05> P). نرخ بازماندگی در تمامی تیمارها 100 درصد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که ضایعات طیور را می توان تا میزان 80 درصد جایگزین آرد ماهی در جیره غذایی بچه ماهیان تاسماهی سیبری نمود بدون اینکه تاثیر منفی بر عملکرد رشد، نرخ بقا و شاخص های خونی داشته باشد.

در این تحقیق تاثیر سطوح مختلف عصاره هیدرو الکلی آنغوزه (Ferula assafoetida) در جیره غذایی بر بیان ژن های مرتبط با دفاع آنتی اکسیدانی (CAT و SOD) و رشد (I GF1 و GH) در ماهی گوره خری (Danio rerio) بررسی شد. تعداد 600 قطعه بچه ماهی گوره خری با میانگین وزنی حدود 0.01 ± 0.3 گرم در 4 تیمار غذایی در 3 تکرار با جیره غذایی پایه همراه با عصاره آنغوزه با دزهای 2%، 1% و5/0% به مدت 8 هفته تغذیه شدند. سپس از کبد و مغز نمونه برداری و استخراج RNA انجام شد. برای سنتز cDNA از کیت Reverse-Transcriptase استفاده شده و cDNA حاصله با استفاده از پرایمرهای ژن های مرتبط با رشد (I GF1 و GH) و آنتی اکسیدانی (CAT و SOD) و ژن بتا اکتین به عنوان ژن رفرنس در Real Time PCR استفاده شد نتایج نشان داد که به کارگیری عصاره آنغوزه در جیره غذایی بیان ژن های مرتبط با رشد (I GF1 و GH) و آنتی اکسیدانی (CAT و SOD) را نسبت به گروه شاهد افزایش داد و این افزایش بیان در تیمارها از روند وابسته به دز تبعیت می کرد. به طوری که بالاترین میزان بیان در تمامی ژن های موردبررسی در تیمار 2% عصاره مشاهده شد. با توجه به افزایش بیان ژن های مرتبط به نظر می رسد استفاده از عصاره آنغوزه می تواند در بهبود عملکرد سیستم آنتی اکسیدانی و رشد در ماهی گوره خری کمک نماید.

کارایی دو محیط پرورشی (استخر بتنی و خاکی) در پرورش و تاثیر آن بر شاخص های رشد فیل ماهی (Huso huso) موردبررسی قرار گرفت. بر این اساس فیل ماهیان3 ساله در دو محیط پرورشی به ترتیب با متوسط وزن (0.305 ± 9.93 و 0.5 ± 10 کیلوگرم) با تراکم های 0.5 و 25 کیلوگرم در مترمربع، هرکدام در سه تکرار، با غذای کنسانتره حاوی 43 درصد پروتئین و 22 مگا ژول انرژی در هر کیلوگرم جیره به مدت یک سال از تاریخ 29/3/1393 لغایت1/4/1394 تغذیه و پرورش یافتند. بر اساس نتایج به دست آمده، وزن نهایی، بیومس نهایی، رشد روزانه و درصد افزایش وزن بدن ماهیان پرورش یافته در حوضچه های بتنی (0.6 ± 20.1 کیلوگرم، 5.77 ± 2016.66 کیلوگرم، 0.00239 ± 0.112 کیلوگرم در روز و 1.1 ± 102.35 درصد) به طور معنی داری بیشتر از شاخص های فوق الذکر مربوط به ماهیان پرورش یافته در استخرهای خاکی (0.4 ± 17.4 کیلوگرم، 7.2 ± 1746 کیلوگرم، 0.118 ± 0.082 کیلوگرم در روز و 4.71 ± 74.15 درصد) بود (p<0.05). ضریب تبدیل غذای فیل ماهیان پرورش یافته در حوضچه های بتونی و استخرهای خاکی فاقد اختلاف معنی دار آماری بود (p>0.05). نتایج به دست آمده از این پژوهش بر این نکته اذعان دارد که صرف نظر از هزینه های اولیه ساخت استخرهای بتنی، پیش مولدسازی فیل ماهی در حوضچه های بتنی در مقایسه با استخرهای خاکی به دلایل افزایش رشد، صرفه جویی در فضای پرورش و مدیریت کاراتر، مقرون به صرفه تر است.