مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران
سال:1389 | دوره:12 | شماره:6 (مسلسل 54) |تعداد مقالات:19

رشد و کمی و کیفی مجلات علوم پزشکی داخل کشور مرهون تلاش های بی وقفه مدیران مسوول، سردبیران، اعضای هیات محترم هیات تحریریه، مسوولین دانشگاه ها، انجمن ها و کلیه دست اندرکاران تهیه مجلات پزشکی است و ... .

مقدمه: عوارض ناشی از تجویز ید رادیو اکتیو بر بافت ها و ارگان های مختلف یکی از نگرانی های عمده پزشکان است. یکی از این ارگان ها پانکراس می باشد که به دلیل وجودNIS (Sodium-Iodine Symporter)  در آن و توانایی تغلیظ ید رادیو اکتیو، اثرات مخرب تجویز ید رادیو اکتیو روی آن قابل انتظار است. هدف این پژوهش مقایسه تحمل گلوکز در بیماران مبتلا به گریوز مورد درمان مستمر با داروهای ضد تیروئید، با بیماران مبتلا به گریوز بود که ید رادیو اکتیو دریافت کرده اند. مواد و روش ها: در این بررسی 132 بیمار مبتلا به گریوز که پس از درمان دارویی دچار عود شده بودند به صورت تصادفی و یا به دلخواه بیمار برای ادامه درمان دارویی طولانی مدت با متی مازول و یا دریافت ید رادیو اکتیو انتخاب شدند. در هر گروه آزمایش های لازم برای قند خون ناشتا، تست تحمل گلوکز، پروفایل چربی، هورمون محرک تیروئید، انسولین،HOMA-IR  وHOMA-B  اندازه گیری شد. یافته ها: دو گروه از نظر سن، جنس، نمایه توده بدن و فشار خون اختلاف معنی داری نداشتند. میانه قند خون ناشتا و HOMA-IR در گروه ید رادیو اکتیو از گروه متی مازول بالاتر بود، به ترتیب (94 در مقابل 90 میلی گرم بر دسی لیتر،P=0.019 ) و 1.5 (1.2-2.3) در مقابل 1.3 (0.8-2.1)، P=0.045، ولی این تفاوت ها پس از تعدیل کردن با سایر فاکتورها از میان رفتHOMA-B ، قند خون دو ساعت پس از دریافت گلوکز و سطح سرمی انسولین در دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشتند. نتیجه گیری: احتمال می رود بین دریافت ید رادیو اکتیو و ایجاد اختلال در تحمل گلوکز ارتباطی وجود نداشته باشد.

مقدمه: میکروستلایت ها به طور گسترده ای در بررسی های لینکاژ و ژنتیک جمعیت ها، استفاده می شوند. این نشانگرها توالی های تکرار شونده ای روی ژنوم انسان هستند که تعداد این تکرارها در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد و همین تفاوت ها راهی برای یافتن ژن های موثر در بروز بعضی بیماری ها است. پژوهش حاضر به بررسی فراوانی 12 میکروستلایت در جمعیت تهران پرداخته است. مواد و روش ها: 591 نفر با میانگین سن 19±36 سال برای بررسی فراوانی پلی مورفیسم در میکروستلایت های D8S1132، D8S1779، D8S514، D8S1743 D11S1998، D11S1304، D11S934، D12S96، D12S1632، D12S329، D16S2624 و D16S3096 از جمعیت قند و لیپید تهران بر اساس ابتلا یا عدم ابتلا به سندرم متابولیک انتخاب شدند. به کمک روش PCR و آنالیز قطعه ای، الل های هر نشانگر مشخص شد. یافته ها: نشانگرهای کروموزوم 8، تکرارهای 10 تا 2، 26 جفت باز، نشانگرهای کروموزوم 11، تکرارهای 8.1 تا 32 جفت باز، نشانگرهای کروموزوم 12، تکرارهای 2 تا 32 جفت باز و هم چنین نشانگرهای کروموزوم 16 تکرارهای 2، 9 تا 28 جفت باز را نشان دادند. بیشترین میزان هتروزیگوسیتی به نشانگر D8S1132 و کمترین میزان آن به نشانگر D12S96 مربوط بود. نتیجه گیری: الل های جدیدی در جمعیت تهران برای نشانگرهای مورد بررسی یافت شد و برای اولین بار یافته های اللی این نشانگرها در جمعیت ایرانی، برای ثبت در پایگاه اطلاعاتی مربوط به فراوانی اللی میکروستلایت ها ارایه گردید. حضور الل های مختلف در افراد مختلف یک خانواده می تواند به بررسی بیماری ها کمک شایانی نماید.

مقدمه: بروز تغییر در میزان چربی های خون یکی از عوامل موثر در بیماری های قلبی-عروقی می باشد. آپولیپوپروتئین ها (APO) در تنظیم ساز و کار چربی ها نقش کلیدی دارند. در پژوهش حاضر پلی مورفیسم XbaI در ژن کد کننده آپولیپوپروتئین B با هدف بررسی ارتباط آن با تغییرات لیپیدها بررسی شده است. مواد و روش ها: در مطالعه مقطعی حاضر 849 نفر از جمعیت TLGS به طور تصادفی انتخاب شدند. میزان فشار خون آنها اندازه گیری و نمایه توده بدن محاسبه شد. میزان تری گلیسرید، کلسترول، قند خون ناشتا، کلسترول HDL-و زیر مجموعه های آن،APOB  و APOA1 اندازه گیری و میزان کلسترولLDL-  محاسبه گردید. قطعه مورد نظر از ژن  Apo Bبه روشPCR  تکثیر شد و پلی مرفیسم انتخابی با استفاده از آنزیم کوتاه اثرXbaI  به روشRFLP  تعیین گردید. یافته ها: فراوانی الل ها در جمعیت مورد بررسی برای X+ و X- به ترتیب %27.6 و %72.4 بود و هم چنین از قانون هاردی-واینبرگ تبعیت می کرد. تحلیل یافته های پژوهش نشان داد که حضور الل X+ به طور معنی داری با افزایش میزان کلسترول (1.2±X+X+:193 و 1.2±P 0.022 X-X- :182) و غلظت ApoB (1.5±X+X+: 116 و 1.4± X-X-: 104، P0.024) و ارتباط داشت. این ارتباط پس از مدل سازی و تعدیل عوامل مداخله گر هم چنان معنی دار بود. نتیجه گیری: فراوانی اللی با آنچه که در سایر پژوهش گزارش شده هم خوانی داشت. با توجه به ارتباط پلی مرفیسمXbaI  با فاکتورهای لیپیدی، اهمیت هر چه بیشتر لزوم بررسی ارتباط تغییرات ژنتیکی ژن آپولیپوپروتئین B و سایر ژن های مرتبط با سوخت و ساز لیپیدها مشخص می شود.

مقدمه: پژوهش های اندکی در زمینه ارتباط بین دریافت حبوبات و بیماریهای مزمن صورت گرفته است. هدف از پژوهش کنونی، بررسی ارتباط بین دریافت حبوبات با سندرم متابولیک و اجزای تشکیل دهنده آن می باشد. مواد و روشها: روش مطالعه مورد-شاهدی بود که در آن 80 فرد مبتلا به سندرم متابولیک، و 160 فرد فاقد سندرم متابولیک به ترتیب به عنوان گروههای مورد و شاهد بررسی شدند. بیماران مبتلا به سندرم متابولیک بر اساس معیار ATP III شناسایی و شاخصهای بیوشیمیایی، تن سنجی و دریافت های غذایی تعیین شد. مقدار دریافت حبوبات در هر دو گروه تعیین و دریافت آن در افراد مبتلا به سندرم متابولیک بر مبنای نقطه برش (cut-off point) افراد گروه شاهد چارک بندی شد. یافته ها: میانگین سنی در هر دو گروه شرکت کننده 41.4 سال (25-55 سال) بود. هم چنین میانگین (±انحراف معیار) دریافت حبوبات در گروه مورد و شاهد به ترتیب 12.2± 130.0و 13.6±137.8 گرم در هفته بود(P<0.005) . شیوع سندرم متابولیک در بالاترین چارک دریافت حبوبات به طور معنی داری کمتر از پایین ترین چارک (به ترتیب%16.7  و %46.7، P<0.005) دیده شد. غلظت تریگلیسرید سرم، گلوکز ناشتای سرم، فشارخون سیستولی در بالاترین چارک دریافت حبوبات به طور معنی داری کمتر و غلظت کلسترولHDL- سرم به طور معنی داری بیشتر از پایین ترین چارک پس از تعدیل اثر متغیرهای مخدوش کننده بود. نسبت شانس سندرم متابولیک در بالاترین چارک دریافت حبوبات0.27  (فاصله اطمینان 95%: 0.08 تا 0.91) در مقایسه با پایین ترین چارک پس از تعدیل اثر متغیرهای مخدوش کننده بود. نتیجه گیری: در این پژوهش ارتباط معکوسی بین دریافت حبوبات با سندرم متابولیک و برخی اجزای تشکیل دهنده آن مشاهده شد.

مقدمه: عوامل خطر بیماری قلبی-عروقی از کودکی آغاز و به تدریج پیشرفت می کنند. کیفیت رژیم غذایی نقش مهمی در بروز این عوامل خطر دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند کیفیت رژیم غذایی کودکان و نوجوانان شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران، بر اساس توصیه های پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی طی 6.7 سال می باشد. مواد و روش ها: ویژگی های رژیم غذایی 113 نفر توسط پرسش نامه 24 ساعت یادآمد طی 2 روز و پرسش نامه بسامد خوراک، در سه مقطع زمانی جمع آوری شد. رژیم غذایی افراد با توصیه های تغذیه در زمینه پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی، مقایسه و امتیاز کیفیت رژیم غذایی تعیین شد. افراد بر اساس کیفیت رژیم غذایی به سه گروه ضعیف، متوسط و خوب طبقه بندی شدند. هم چنین روند کیفیت رژیم غذایی طی 6.7 سال ارزیابی شد. یافته ها: میانگین سنی افراد در ابتدای پژوهش 4.19±11.45 سال بود. درصد افراد با کیفیت رژیم غذایی ضعیف از %8.8 در ابتدای پژوهش به %28.3 در مرحله دوم (3.4 سال بعد)، و %32.4 در مرحله سوم (6.7 سال بعد) رسید. درصد افراد با کیفیت رژیم غذایی متوسط از 80% در مرحله اول به 70% و 65% در مرحله دوم و سوم پژوهش، به ترتیب کاهش یافت. بیش از 10% افراد در ابتدای بررسی کیفیت رژیم غذایی خوبی داشتند که در مرحله دوم و سوم بررسی به کمتر از 3% کاهش یافت. هم چنین کاهش معنی دار کیفیت رژیم غذایی در مرحله دوم و سوم نسبت به ابتدای پژوهش مشاهده گردید(P<0.05) . نتیجه گیری: کیفیت رژیم غذایی کودکان و نوجوانان در مقایسه با توصیه ها در زمینه پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی، روند نامطلوبی دارد.

مقدمه: با توجه به اهمیت تغذیه در دوران بارداری و نقش آن در سلامت نسل آینده و نیز چاقی به عنوان عامل خطرساز بیماری های غیر واگیر، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی افزایش وزن و الگوهای غذایی در مادران باردار انجام گرفت. مواد و روش ها: پژوهش از نوع مقطعی و نمونه گیری به صورت سهمیه ای مبتنی بر هدف (265=تعداد) بود. داده ها به وسیله پرسش نامه ای شامل دو بخش آمارنگاری و یاد آمد غذایی 24 ساعته گردآوری شد. قد و وزن مادران اندازه گیری و برای محاسبه نمایه توده بدن (BMI)، وزن پیش از بارداری از پرونده ها استخراج شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با انجام آزمون های مجذور خی، آزمون تی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام شد. یافته ها: %57 نمونه های مورد بررسی دارای وزن طبیعی، 15% کم وزن، 16% دارای اضافه وزن و 12% چاق بودند. وزن گیری در گروه های دارای اضافه وزن و چاق بیش از مقدار توصیه شده بود(P<0.01) . در مقایسه با مقدارهای توصیه شده برای زنان باردار در هرم راهنمای غذایی، گروه های نان و غلات و شیر و لبنیات کمتر و سبزی ها و میوه ها، گوشت و جانشین های آن، چربی ها و شیرینی ها بیشتر از مقدارهای توصیه شده دریافت شد. مدل رگرسیون نشان داد با بالا رفتن تعداد فرزندان زنده و هفته بارداری، وزن گیری مادر افزایش و با افزایش سن و BMI پیش از بارداری، کاهش می یابد. نتیجه گیری: پایش مداوم وزن، ارایه الگوی غذایی مناسب و آگاهی از میزان صحیح افزایش وزن از راهکارهای مهم در پیشگیری از عوارض بعدی چاقی پس از زایمان به ویژه در مادران مسن تر و دارای اضافه وزن است.

مقدمه: پژوهش های قبلی نشان داده که التهاب فاکتور مهمی در بیماری زایی آترواسکلروز عروق می باشد و نشانگرهای جدید بیماریهای قلبی-عروقی مانند IL-1b، IL-6،HS-CRP  و فیبرینوژن در پیش بینی حوادث قلبی-عروقی از حساسیت و دقت بالایی برخوردار هستند. اثر تمرین مقاومتی در شدتهای مختلف بر شاخص های التهابی شناخته شده نیست. هدف این پژوهش بررسی اثر تمرین مقاومتی با شدت متوسط و بالا بر IL-1b، IL-6،HS-CRP  و فیبرینوژن بود. مواد و روشها: 30 مرد سالم جوان به طور تصادفی به سه گروه (تجربی 1: شدت متوسط (55-45% یک تکرار بیشینه)، تجربی 2: شدت بالا (90-80% یک تکرار بیشینه) و کنترل تقسیم شدند و سپس دو گروه تجربی 1 و 2 به مدت 6 هفته (سه روز در هفته) به اجرای تمرین مقاومتی پرداختند. در هر جلسه، 7 ایستگاه تمرینی به کار رفت و فاصله استراحت بین هر مرحله 1 تا 2 دقیقه و بین ایستگاه ها، 3 دقیقه بود. IL-1b، IL-6،HS-CRP  و فیبرینوژن قبل و پس از دوره تمرین اندازه گیری شد. سنجش آماری یافته ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس با طرح اندازه گیری مکرر بود. یافته ها: پس از دوره تمرین مقاومتی،IL-1  و IL-6 تغییر معنی داری نداشتند. HS-CRP در هر دو گروه تجربی 1 و 2 کاهش یافت که این کاهش از نظر آماری معنی دار نبود(P>0.05) . اما در پس آزمون، میزان HS-CRP در هر دو گروه تجربی 1 و 2 در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری پایین تر بود(P=0.008) . هم چنین سطح فیبرینوژن در گروه تجربی 2 به صورت معنی داری کاهش یافت(P=0.01) . نتیجه گیری: تمرین مقاومتی به مدت 6 هفته در افراد جوان سالم می تواند اثرات مفیدی روی برخی نشانگرهای التهابی بگذارد. علاوه بر این، تمرین مقاومتی شدید غلظت فیبرینوژن را کاهش می دهد.

مقدمه: گرلین و ابستاتین دو پپتید اشتها آور و ضد اشتها هستند. به نظر می رسد تعادل حساس این دو پپتید در تنظیم هموستاز انرژی و کنترل وزن بدن مهم می باشد. این پژوهش با هدف شناسایی ساز و کارهای احتمالی اثر تمرین مقاومتی بر هموستاز انرژی و کنترل وزن انجام گرفت.مواد و روش ها: 27 دانشجوی دختر با میانگین سن 1.54±22 سال و نمایه توده بدن 1.86±20.76 کیلوگرم بر متر مربع به طور تصادفی در گروه های تجربی و کنترل قرار گرفتند. آزمودنی ها برنامه تمرین را با دو شدت 40 و 80% یک تکرار بیشینه و به مدت 4 هفته انجام دادند. سطح گرلین تام، ابستاتین، نسبت سطح گرلین به ابستاتین و گلوکز پلاسمای آزمودنی ها قبل و بعد از دوره تمرین اندازه گیری شد. یافته ها: یافته های آزمون آنالیز واریانس نشان داد نسبت سطح گرلین به ابستاتین پلاسما در گروه 80% یک تکرار بیشینه به طور معنی داری(P<0.05)  افزایش و سطح ابستاتین نیز در گروه 80% یک تکرار بیشینه به طور معنی داری(P<0.05)  کاهش یافت. نتیجه گیری: به نظر می رسد در شرایط کسر انرژی به دست آمده در گروه 80% یک تکرار بیشینه، شکست پیش ساز گرلین (پروگرلین) بیشتر به سمت تولید گرلین پیش رفته است، در نتیجه ترشح ابستاتین کاهش و نسبت گرلین به ابستاتین افزایش یافته تا رفتار دریافت غذا تحریک، منابع از دست رفته انرژی جبران و در نهایت تعادل انرژی بدن دوباره برقرار شود.

مقدمه: استرس اکسیداتیو نتیجه عدم تعادل بین تولید پیش سازهای اکسیدانی و ظرفیت دفاع آنتی اکسیدانی بدن است. رادیکال های آزاد اکسیژن نقش مهمی در ایجاد بیماری های قلبی-عروقی بر عهده دارند. در پژوهش حاضر این پرسش که آیا اکسی توسین (OT) می تواند استرس اکسیداتیو ناشی از انفارکتوس قلبی را در موش های صحرایی کاهش دهد، بررسی شد. مواد و روش ها: ایسکمی میوکارد با بستن شریان کرونر نزولی قدامی چپ به مدت 25 دقیقه و پرفیوژن مجدد به مدت 120 دقیقه ایجاد شد. اکسی توسین در دوزهای 1-0.0001 میکروگرم 30 دقیقه قبل از ایسکمی به صورت داخل صفاقی تزریق گردید. برای اندازه گیری میزان پلاسمایی شاخص استرس اکسیداتیو مالون دی آلدئید (MDA)، در انتهای پرفیوژن مجدد یک نمونه خون تهیه شد. یافته ها: بین دوز اکسی توسین و سطح MDA پلاسما یک رابطه وابسته به دوز مشاهده شد. اکسی توسین0.01  میکروگرم به طور معنی داری میزان MDA را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد. بلوک گیرنده های OT به وسیله آتوسیبان موجب از بین رفتن اثر آن در کاهش استرس اکسیداتیو گردید. میزان MDA در گروه های L-NAME و آتروپین نسبت به گروه OT افزایش یافته و به سطح گروه کنترل رسید. در گروه آنانتین میزان MDA مانند گروه OT و به طور معنی داری کمتر از کنترل بود. نتیجه گیری: اکسی توسین در برابر آسیب استرس اکسیداتیو ناشی از ایسکمی-پرفیوژن مجدد مفید بوده و در ایجاد این اثر اکسید نیتریک و استیل کولین نقش دارند. یافته های این پژوهش پیشنهاد می کند که شاید بتوان از اکسی توسین برای حفاظت بافت در مقابل استرس اکسیداتیو استفاده کرد.

مقدمه: بررسی های متعدد نشان داده اند گواتر در زنان شایع تر از مردان می باشد. با توجه به این که اختلاف جنسی قبل از بلوغ دیده نمی شود، می توان تصور کرد که هورمون های جنسی تاثیری بر حجم تیروئید دارند. کمبود ید سبب افزایش شیوع گواتر می شود ولی تفاوت آن در دو جنس مشخص نیست. هدف این پژوهش، متا آنالیز مقالاتی بود که به مقایسه شیوع گواتر در مردان و زنان در مناطق مختلف وضعیت ید و در رده های سنی متفاوت پرداخته بودند. مواد و روش ها: نوع مطالعه مرور سیستماتیک و متا آنالیز بر اساس معیار Cochrane می باشد که با استفاده از منابع الکترونیکی MEDLINE-EMBASE-Cochrane و منابع الکترونیکی فارسی زبانIrondoc-Iranmedex-Magiran-SID ، تمام مقالاتی که در آنها معاینه تیرویید در هر دو جنس صورت گرفته است، وارد مطالعه شدند. یافته ها: 105 مطالعه، شامل 429252 نفر با محدوده سنی 1 تا 80 سال، وارد متاآنالیز گردیدند. نسبت شیوع گواتر توتال در جنس مونث به مذکر، در کل مطالعات 1.39 بود (%95=1.28-1.51 فاصله اطمینان)، این نسبت در مناطق طولانی مدت ید ناکافی نسبت به مناطق ید کافی اخیر، بالاتر بود (1.94 در برابر 1.36)، ولی در مناطق با ید کافی تفاوتی مشهود نبود. این نسبت برای گواتر درجه دو نسبت به گواتر درجه یک بالاتر بود (1.78 در برابر 1.30) و نیز این نسبت به خصوص در مناطق کمبود ید بعد از 15 سالگی افزایش واضح نشان داد. نتیجه گیری: در مناطق کمبود ید بعد از بلوغ، گواتر در زنان نسبت به مردان شایع تر است.

مقدمه: هورمون پپتیدی ابستاتین مانند هورمون گرلین از ژن پری پروگرلین مشتق می شود. این پپتید اطلاعات وضعیت تغذیه ای و ذخیره انرژی بدن را به سیستم عصبی مرکزی انتقال می دهد. در افراد چاق سطح این پپتید در گردش خون تغییر می کند. گرلین به طور عمده از راه گیرنده هورمون محرکه هورمون رشد عمل می کند و یک پپتید اشتها آور و تنظیم کننده طولانی مدت انرژی می باشد که به واسطه اثرات ضد اشتهایی و اتصال به گیرنده GPR39 معرفی شد. بررسی های اخیر نقش سیستم ابستاتین GPR39/را در تنظیم تعادل انرژی تایید نمی کند و ماهیت گیرنده ابستاتین هم چنان به عنوان یک سوال باقی مانده است. فعالیت ورزشی منجربه کاهش وزن و بهبود وضعیت تندرستی آزمودنی های چاق می شود، بنابراین بررسی اثرات فعالیت بدنی بر ابستاتین می تواند به شناخت بهتر اثر فعالیت بدنی بر تندرستی منجر شود. سطح ابستاتین در پاسخ به فعالیت حاد افزایش نمی یابد، بنابراین ابستاتین در افزایش هورمون رشد ناشی از فعالیت های ورزشی نقشی ایفا نمی کند. در برخی پژوهش ها سطح ابستاتین پلاسمایی به دنبال فعالیت های مقاومتی با سطح افزایش یافته هورمون رشد تغییری نکرده و در بافت ها نیز به دنبال انجام فعالیت های ورزشی طولانی مدت کاهش یافته اما در پلاسما تغییری نکرده است. این پژوهش ابتدا به معرفی ابستاتین پرداخته، سپس ارتباط آن را با تغییرات متابولیکی و هورمونی موثر بر تعادل انرژی، مورد بررسی قرار داده و در نهایت اثرات حاد و مزمن فعالیت های ورزشی بر سطح پلاسمایی و بافتی ابستاتین و ساز و کارهای احتمالی درگیر را بررسی نموده است.