پژوهش در نشخوار کنندگان
سال:1399 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: اسهال یک بیماری رایج میان گوساله ها بوده که سبب زیان اقتصادی چشمگیر در صنعت گاوهای شیری و گوشتی به علت افزایش میزان مرگ و میر، هزینه های درمان و کاهش نرخ رشد و افزایش سن اولین زایمان می گردد. روتاویروس گاوی یکی از عوامل اصلی ابتلا به اسهال در گوساله ها در سن یک تا دوهفتگی است. دو پروتئین vp4 و vp7 کپسید خارجی ویروس را ساخته و سبب تولید آنتی بادی و تحریک سیستم ایمنی می شوند. لاکتوفرامپین-لاکتوفریسین شتری یک ضد ویروس قوی است که با اتصال به هپارین سولفات پروتئوگلایسین مانع ورود ویروس به سلول میزبان شده و می تواند جایگزین داروهای ضد ویروسی شود. هدف از این پژوهش بررسی امکان جایگزینی پپتید لاکتوفرین شتری با داروهای ضد ویروسی می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه امکان جایگزینی شش پپتید نوترکیب لاکتوفرین شتری به نام های clf36-1، clf36-2، 12A-36F+BC، A_Scaning، AF، Arm با داروهای ضدویروسی و اتصال کارآمد این پپتیدها با پروتئین های سطحی روتاویروس گاوی(vp4 و vp7) با استفاده از روش شبیه سازی دینامیک مولکولی و با استفاده از نرم افزار گرومکس بررسی و با توجه به انرژی آزاد پیوند شدن لیگاند-پروتئین در مرحله داکینگ و میزان بار الکتریکی سیستم پیش از خنثی سازی بار در دینامیک مولکولی مورد مقایسه قرار گرفته و در نهایت بهترین پپتید جایگزین با توجه به نمودارهای شعاع چرخشی که مهم ترین عامل تعیین کننده در کارآمدی سیستم ها در شرایط درون تنی و همچنین نشان دهنده ی امکان اتصال پایدار پپتید نوترکیب لاکتوفرین با پروتئین سطحی ویروس است؛ از میان شش پپتید مورد مطالعه، انتخاب گردید. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد پپتید لاکتوفرین به خوبی با پروتئین های سطحی روتاویروس اتصال برقرار کرده و به این وسیله می تواند مانع ورود ویروس به درون سلول ها گردد. با این حال از میان شش پپتید مورد بررسی، پپتید 12A-36F+BC در دو سیستم vp4 و vp7 علی رغم داشتن بیشترین انرژی آزاد پیوند شدن لیگاند-پروتئین در بین مدل های مورد بررسی در مرحله داکینگ و مثبت ترین بار الکتریکی پیش از خنثی سازی بار در دینامیک مولکولی، به دلیل unfold بودن و تغییرات زیاد Rg آنها در طول زمانِ شبیه سازی به نظر می رسد در شرایط بدن اتصال کارآمدی نداشته باشند؛ از این رو با توجه به نمودارهای شعاع چرخشی از مطالعه حاضر انتظار می رود سیستم پروتئین سطحی vp4 و پپتید نوترکیب clf36-1 دارای بهترین اتصال باشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد پپتید clf36-1 از میان شش پپتید مورد بررسی طی زمان شبیه سازی پایدار و دارای اتصال کارآمد و مناسب با پروتئین سطحی vp4 بوده، ضمن اینکه طی زمان شبیه سازی ساختار خود را حفظ کرده و از این طریق میتواند مانع ورود ویروس به درون سلول ها شده و جایگزین مناسبی برای داروهای ضد ویروسی باشد. با این حال انجام آزمایشات در شرایط in vivo به منظور اثبات اثربخشی این پپتید ضروری می نماید.

سابقه وهدف: بهبود کیفیت فرآورده های دامی با اعمال روش های نوین علمی و عملی در رابطه با تغذیه دام بیش از هر زمانی مورد توجه محققین قرار گرفته است. پرورش دام در سیستم بسته و با دسترسی کم به علوفه مرتع، سبب کاهش اسیدهای چرب مفید در فراورده های دامی می شود. مطالعات متعدد نشان داده است که الگوی اسیدهای چرب بافت های عضله و چربی نشخوارکنندگان تا حدی از طریق عوامل پرورشی از جمله جیره، قابل تغییر است. بنابراین، در این مطالعه روغن هسته انار به دلیل نسبت بالاتر اسیدهای چرب غیراشباع و سرشار بودن از ترکیبات استروئیدی و پلی فنلی با هدف تأثیر آن بر فراسنجه های خونی و الگوی اسیدهای چرب عضله دو سر ران بره های پرواری، در جیره مورد استفاده قرار گرفت. مواد و روش ها: این آزمایش با 21 رأس بره نر نژاد سنجابی 3 تا 4 ماهه با میانگین وزنی 6/2± 5/27 کیلوگرم به منظور بررسی تاثیر روغن هسته انار بر پارامتر های خون و الگوی اسیدهای چرب عضله دو سر ران انجام شد. بره ها به طور تصادفی به سه گروه تقسیم و با جیره های پلت شده (شاهد، حاوی دو درصد و چهار درصد روغن هسته انار) به مدت 90 روز تغذیه شدند جیره های آزمایشی بر اساس جداول انجمن ملی تحقیقات(2001) به صورت ایزونیتروژنوس و ایزوکالریک تنظیم شدند. در پایان ماه های اول، دوم و سوم دوره پروار از هر دام 10 میلی لیتر خون گیری به عمل آمد و غلظت متابولیت های آن اندازه گیری شد. نمونه های هموژنیزه شده عضله دوسر ران برای تعیین ترکیب اسیدهای چرب طبق روش اصلاح شده فولچ و همکاران (1975) مورد بررسی قرار گرفت. مشتق سازی نمونه های چربی به روش متکالف و اشمیتز(1961) انجام شد. شناسایى و تعیین الگوی اسیدهاى چرب با دستگاه گاز کروماتوگرافی انجام شد. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. تجزیه آماری داده های با استفاده از رویه GLMو مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن با کمک نرم افزارSAS نسخه 1/9 انجام شد (17 و 36). یافته ها: نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که غلظت آنزیم های کبدی آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز و همچنین انسولین، اسید اوریک و کراتینین تحت تأثیر استفاده از سطوح مختلف روغن هسته انار در جیره قرار نگرفت. تفاوت معنی داری در میزان اسیدهای چرب پالمیتیک، استئاریک، میریستیک و ایزومرهای اسید لینولئیک و اسید لینولنیک در عضله ران بره های پرواری مشاهده نشد. با افزودن روغن هسته انار در سطح 4 درصد میزان اسیدهای چرب غیراشباع دارای یک پیوند دوگانه به طور معنی داری در مقایسه با کنترل (69/47 در مقابل 08/39) کاهش یافت (05/0P<). با اینکه تفاوت معنی داری در میزان اسیدهای چرب غیراشباع دارای چند پیوند دوگانه و نسبت اسیدهای چرب غیراشباع به اسیدهای چرب اشباع بین تیمارهای مختلف آزمایشی از لحاظ آماری مشاهده نشد، اما مقدار این اسیدهای چرب به ترتیب 3/2 و 2/2 برابر افزایش یافت. از طرفی میزان کل اسیدهای چرب غیر اشباع امگا-3 به طور معنی داری افزایش یافت. نتیجه گیری: با توجه به تغییرات مثبت مشاهده شده در اسیدهای چرب دارای یک پیوند دوگانه و اسیدهای چرب امگا-3 و نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع با افزایش سطح روغن هسته انار در جیره، استفاده از این روغن را می توان به میزان 4 درصد در جیره بره های پرواری توصیه نمود.

سابقه و هدف: گوساله های شیرخواردر چند هفته اول زندگی به دلیل عدم توسعه کامل شکمبه قادر به مصرف کافی خوراک جامد نبوده و لذا در این دوره شیر یا جایگزین شیر، مهم ترین منابع تامین انرژی و پروتئین و دیگر مواد مغذی برای رشد و سلامتی و عملکرد مناسب گوساله می باشند. اما کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی در شیر، باعث بروز مشکلاتی در رشد و سلامتی گوساله-های شیرخوار می شود. از طرفی میزان تولید ویتامین گروه B در گوساله های تازه متولد شده به دلیل توسعه نیافتن کامل دستگاه گوارش کافی نیست. لذا این مطالعه به منظور بررسی تاثیر مکمل ویتامینی و معدنی شیر (روماک اکسترا) بر عملکرد گوساله های شیرخوار هلشتاین انجام گرفت. مواد و روش ها: مکمل شیر روماک اکسترا از شرکت سها آگرین تک تهیه شد که متشکل از ویتامین های محلول در آب و محلول در چربی، مواد معدنی (میکروالمنت ها) و پروبیوتیک می باشد. در این طرح از 30 راس گوساله شیرخوار هلشتاین استفاده شد که طی 60 روز (4 دوره 15 روزه) در باکس های انفرادی مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهش به صورت طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار به این شرح انجام شد: 1-تیمار شاهد (CON) بدون اضافه کردن مکمل ویتامینی و مواد معدنی روماک اکسترا 2-تیمار LRE: اضافه کردن 15 گرم مکمل ویتامینی و مواد معدنی روماک اکسترا در هر لیتر شیر 3-تیمار HRE: اضافه کردن 25 گرم مکمل ویتامینی و مواد معدنی روماک اکسترا در هر لیتر شیر. شیر کامل برای تغذیه گوساله ها در دو وعده 9 صبح و 5 عصر به گوساله ها ارائه شد. خوراک آغازین از لحاظ پروتئین (20 درصد) و انرژی (3/3 مگاکالری بر کیلوگرم) و ترکیبات غذایی در بین تیمارها یکسان بود و گوساله ها از روز سوم طرح دسترسی آزاد به خوراک آغازین و آب داشتند. تجزیه و تحلیل داده های مصرف استارتر، وزن، ضریب تبدیل، رفتارهای تغذیه ای، صفات رشد و پارامترهای خونی توسط نرم افزار آماری SAS و رویه Mixed انجام شد. یافته ها: تغییرات وزن بدن و افزایش وزن روزانه در بین گوساله های دریافت کننده مکمل و گروه شاهد معنی دار نشد (05/0˃ P). میزان مصرف استارتر در تیمار شاهد نسبت به دو تیمار دیگر بیشتر بود (05/0>P). همچنین طول مدت زمان خوردن استارتر در گروه شاهد هم نسبت به دو تیمار دیگر بیشتر شد (05/0˂ P). مکمل روماک اکسترا تاثیر معنی داری بر طول مدت زمان خوردن آب و کاه نداشت (05/0˃ P). همچنین تفاوت معنی دار بین مدت زمان استراحت و ایستادن در بین تیمارها مشاهده نشد (05/0˃ P) غلظت آلبومین، گلوکز و بتاهیدروکسی بوتیرات خون تحت تاثیر مکمل قرار نگرفت (05/0˃ P). اما غلظت پروتئین تام و نیتروژن اوره ای خون در تیمار شاهد نسبت به تیمارهای دریافت کننده مکمل بیشتر شد (05/0>P). قابلیت هضم ماده خشک و ضریب تبدیل در تیمارهای دریافت کننده مکمل بیشتر از گروه شاهد گردید (05/0>P). نتیجه گیری: به طور کلی، علی رغم کاهش در مقدار مصرف خوراک و زمان صرف شده برای مصرف استارتر، بدلیل بهبود ضریب تبدیل و قابلیت هضم مواد مغذی، مقادیر وزن نهایی و افزایش وزن روزانه گوساله های دریافت کننده افزودنی مشابه با تیمار شاهد بود که نشان دهنده بهبود عملکرد در گوساله های دریافت کننده مکمل روماک استرا است.

سابقه و هدف: با توجه به تمایل فزاینده پرورش دهنده گان گوسفند به استفاده از تلقیح مصنوعی، یافتن راهکارهایی برای حفط باردری منی منجمد قوچ می تواند دارای اهمیت و کاربردی باشد. یکی از اثرات منفی انجماد منی دام ها، افزایش رادیکال های آزاد و در نتیجه افزایش پراکسیداسیون غشای سلولی اسپرم است که در نهایت باعث کاهش باروری منی پس از یخ گشایی می گردد. برخی گیاهان با داشتن سطوح بالای آنتی اکسیدان طبیعی می توانند به کاهش پراکسیداسیون منی کمک نمایند. از سوی دیگر، اسید آمینه سیستئین به عنوان پیش ساز گلوتاتیون، یکی از ظرفیت های آنتی اکسیدانتی منی به شمار می رود. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی اثر افزودن عصاره اتانولی گیاه پونه به عنوان منبع آنتی اکسیدانت های طبیعی و اسید آمینه سیستئین به منی قوچ بر ویژگی های باروری منی پس از فرآیند انجماد و یخ گشایی بود. مواد و روش ها: در این تحقیق نمونه های منی از چهار رأس قوچ بلوچی بالغ و بارور (میانگین سن بیش از دو سال) با استفاده از مهبل مصنوعی جمع آوری گردید و پس از ارزیابی اولیه با یکدیگر مخلوط شدند. سپس نمونه ها با استفاده از رقیق کننده منی بر پایه تریس-زرده تخم مرغ رقیق سازی گردیدند. تیمارهای آزمایش بصورت (3×3) در قالب فاکتوریل طرح کاملا تصادفی با 9 تیمار و 6 تکرار انجام شده که به هر گروه تیماری شش نی (پایوت) اختصاص یافت. پس از افزودن سطوح مختلف عصاره اتانولی پونه (صفر، 100 و 200 میکرولیتر بر میلی لیتر) و اسید آمینه سیستئین (صفر، 5 و 10 میلی مول)، نی های با منی پر شده و به مدت دو ساعت در دمای یخچال (چهار درجه سانتی گراد) خنک شدند و سپس در نیتروژون مایع، منجمد و به مخزن نیتروژن منتقل شدند. پس از گذشت 10 روز، یخ گشایی نی ها در آب ولرم انجام شد و فراسنجه های حرکتی اسپرم توسط دستگاه ارزیابی کامپیوتری ارزیابی شد. درصد زنده مانی، یکپارچگی غشای پلاسمایی و ریخت شناسی طبیعی اسپرم ها به کمک میکروسکوپ ارزیابی شد. داده های این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SAS با رویه GLM مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفاوت آماری بین میانگین ها نیز با استفاده از آزمون توکی-کرامر (درسطح احتمال 5 درصد) انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر افزودن عصاره گیاه پونه و سیستئین و همچنین برهم کنش آن ها بر همه فراسنجه های جنبایی و زنده مانی اسپرم منجمد قوچ پس از یخ گشایی معنی دار بود (05/0P<) بجز درصد اسپرم ها با ریخت شناسی غیرطبیعی که صرفا اثر افزودن سیستئین معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین جنبایی کل، یکپارچگی غشای پلاسمایی، خطی بودن جنبایی و سرعت در مسیر منحنی اسپرم در تیمار سیستئین 10 (بدون عصاره پونه) و بیشترین زنده مانی، سرعت اسپرم در مسیر مستقیم و سرعت اسپرم در مسیر میانگین در تیمار سیستئین 5 مشاهده شد. بیشترین درصد جنبایی پیش رونده اسپرم در تیمار عصاره پونه 200 (بدون سیستئین) بود. نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به تاثیر مثبت افزودن اسیدآمینه سیستئین در رقیق کننده بر پایه تریس– زرده تخم مرغ بر بیشتر فراسنجه های باروری اسپرم منجمد پس از یخ گشایی، استفاده از سطوح 5 و 10 میلی مول سیستئین در هر میلی لیتر رقیق کننده برای حفظ باروری منی منجمد قوچ پیشنهاد می گردد.

سابقه و هدف: مشخص شده که استفاده از چربی در جیره باعث بهبود عملکرد تولید مثلی و شیردهی می گردد. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی اثرات افزودن دانه کتان و کلزا به جیره میش های کردی، بر پاسخ قابلیت هضم مواد مغذی، برخی متابولیت ها و هورمون های خونی پس از زایش انجام شد. مواد و روش: این طرح در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل 1) جیره بدون دانه روغنی 2) جیره حاوی 6% ماده خشک دانه کلزا 3) جیره حاوی 6% ماده خشک دانه کتان 4) جیره حاوی 3% ماده خشک دانه کتان و 3% ماده خشک دانه کلزا بود. قابلیت هضم خوراک طبق روش ونکولن و یانگ (1977) محاسبه شد. نمونه گیری خون در هفته های 5، 3 و 1 بعد از زایش برای بررسی متابولیت ها و هورمون های خون انجام شد. مایع شکمبه از راه دهان به وسیله یک لوله که انتهای آن دارای سوراخ های متعددی بود، توسط دستگاه مکنده اخذگردید. تجزیه و تحلیل آماری داده ها، با استفاده از رویه GLM نرم افزار آماری SAS انجام گردید. میانگین داده های آزمایش با آزمون توکی-کرامر و در سطح معنی داری پنج و یک درصد مقایسه شد. نتایج: نتایج نشان داد تأثیر تیمارها بر pH شکمبه در دوره بعد از زایش در سطح 5 درصد معنی دار بود، به طوری که بیشترین pH مربوط به تیمار دارای دانه کلزا (60/6) بوده است. میزان گلوکز خون در همه دوره های پس از زایش (1، 3 و 5 هفته) به طور معنی داری در تیمارهای دانه های روغنی افزایش یافت (01/0P<). بیشترین میزان گلوکز مربوط به تیمار دانه کلزا در هفته پنجم زایشmg/dl) 90/90) بوده است. میزان کلسترول خون در هر سه دوره در تیمارهای دانه های روغنی به طور معنی داری افزایش یافت و بیشترین میزان کلسترول مربوط به تیمار یک هفته بعد از زایش در ترکیب کلزا و کتان mg/dl) 85) بوده است (01/0P<). میزان انسولین در تیمار کلزا در هفته سوم و پنجم به طور معنی داری افزایش یافت (01/0P<). در بین فاکتورهای قابلیت هضم، ماده خشک در تیمارهای دانه های روغنی افزایش یافت و بیشترین میزان ماده خشک در تیمار مخلوط کتان و کلزا (42/54) بوده است (05/0P<). میزان NDF در تیمارهای دانه های روغنی به طور معنی داری کاهش یافت و کمترین میزان NDF در تیمار دانه کلزا (52/45) بوده است (05/0P<). نتیجه گیری: نتیجه گیری کلی حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از دانه های روغنی کتان، کلزا و ترکیب این دو باعث بهبود قابلیت هضم شده و تاثیر مثبت درفرانسجه های خونی در دوره پس از زایش داشته است. بنابراین توصیه می شود از جیره حاوی 3 درصد ماده خشک دانه کتان و 3 درصد ماده خشک دانه کلزا در دروه پس از زایش استفاده گردد.

سابقه و هدف آنتی بیوتیک ها از گذشته به طور گسترده ای برای تحریک رشد و جلوگیری از بیماری در حیوان استفاده شده اند. اما نگرانی از مقاومت باکتریایی و بروز ناهنجاری های گوارشی، متخصصین تغذیه را به یافتن جایگزین هایی برای آن ها ترغیب کرده است. پروبیوتیک ها و محرک های رشد شکمبه ای از جمله آن ها می باشند. پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که مصرف آن ها توسط نشخوارکننده اثرات مفیدی بر رشد و تعادل جمعیت میکروبی شکمبه داشته و با بهبود ضریب تبدیل خوراک، افزایش عملکرد دام را به همراه خواهند داشت. گوساله ها در بدو تولد به دلیل نقص در سیستم ایمنی و عدم توسعه دستگاه گوارش با انواع مختلفی از وقایع تنش زا مواجه هستند. لذا تحریک توسعه شکمبه، تعادل جمعیت میکروبی و انتقال گوساله از حالت تک معده ای به نشخوارکنندگی ضرورت دارد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر افزودن مکمل پروبیوتیکی و یک محرک رشد شکمبه ای بر مصرف خوراک، وزن بدن، شاخصهای رشد اسکلتی و متابولیت های خونی گوساله های شیرخوار بود. مواد و روش ها در این پژوهش از 24 راس گوساله ماده هلشتاین در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار استفاده شد. گوساله ها پس از تولد به یکی از 4 تیمار آزمایشی شامل: 1) شاهد (بدون افزودنی)، 2) گوساله های دریافت کننده پروبیوتیک به شکل مایع و 3) گوساله های دریافت کننده محرک رشد شکمبه و 4) گوساله های دریافت کننده پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه ای، اختصاص داده شدند. اندازه گیری ماده خشک مصرفی و ثبت نمره مدفوع به صورت روزانه و وزن کشی گوساله ها هر 15 روز یک بار انجام شد. نمونه گیری خون در سنین 21 و 45 روز گی، 3 ساعت پس از تغذیه صبح، انجام شد. مایع شکمبه 4 ساعت پس از تغذیه صبح در روزهای 21 و 45 آزمایش برای اندازه گیری pH و نیتروژن آمونیاکی جمع آوری شد. شاخص های رشد اسکلتی تا 90 روزگی و هر15 روز یک بار اندازه گیری شدند. داده های حاصل از این پژوهش مطابق طرح های کاملا تصادفی و اندازه گیری های مکرر تجزیه شدند. یافته ها نتایج نشان داد افزودن پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه ای تاثیر معنی داری بر وزن بدن، تغیرات افزایش وزن بدن و نیز میانگین وزن بدن اختلاف نداشت (05/0P>). بین گوساله های شاهد و گوساله های تغذیه شده با مکمل پروبیوتیکی و محرک رشد شکمبه ای از نظر شاخص های رشد اسکلتی اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0P>). نمره وضعیت مدفوع گوساله ها در گروه شاهد بالاتر از سایر تیمارها بود (05/0< P). غلظت نیتروژن آمونیاکی در روزهای 21 و 45 آزمایش در تیمارهای پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه ای کمتر از شاهد بود (05/0< P). تیمارها تاثیر معنی داری بر غلظت گلوکز، کلسترول، اوره و بتاهیدروکسی بوتیرات خون نداشتند (05/0P>). اما غلظت تری گلیسرید، پروتیین کل و آلبومین میان تیمارها متفاوت بود (05/0P<). نتیجه گیری به طور کلی، نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده از افزودنی پروبیوتیکی و محرک رشد شکمبه ای با توجه به شرایط موجود، بر صفات مورد مطالعه تاثیر قابل ملاحظه ای نداشت.

سابقه و هدف: بیشترین هزینه در صنعت دامپروری مربوط به هزینه های خوراک می باشد که حدود 70-60 درصد از کل هزینه های جاری را شامل می شود استفاده از منابع جدید به عنوان منبع انرژی و پروتئین می تواند در کاهش این هزینه ها کمک شایانی نماید. بقولات(نخود) از نظر موادمغذی انرژی و پروتئین بالا می باشد برای همین خوراک دو منظوره می دانند. و درخصوص مقایسه دالاق و نژاد دالاق و آمیخته رومانف مطالعات کمی صورت گرفته است. لذا هدف از این پژوهش بررسی عملکرد و قابلیت هضم بره ها با جایگزینی دانه نخود با جو و کنجاله سویا در جیره های گوسفند نژاد دالاق و آمیخته رومانف بود. مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل 3×2 با سه نوع جیره غذائی شامل سطوح صفر، 10 و 20درصد دانه نخود و دو نژاد دالاق و آمیخته دالاق-رومانف انجام گرفت. جهت اجرای طرح از 15راس بره نژاد دالاق و 15 راس بره آمیخته دالاق-رومانف با میانگین وزن به ترتیب/2 ± 66/30 و 5/1 ± 2/24 کیلوگرم استفاده شد که به صورت انفرادی به مدت 84 روز(به علاوه 15 روز عادت پذیری) نگهداری شدند. جیره ها از نطر محتوی پروتئین و انرژی برابر بودند. وزن کشی و مصرف خوراک روزانه انجام شده و در پایان درصد و وزن لاشه و میزان قابلیت هضم خوراک در تیمارها مورد بررسی قرار گرفت. تمامی واکاوی های آماری در نرم افزار SAS نسخه 1/9 و رویه رگرسیون مختلط(Proc Mixed) انجام شد. یافته ها: بین تیمارهای مختلف از نظر افزایش وزن تفاوت معنی داری مشاهده نشد(P > 0. 05). در نژاد دالاق خالص تیمارهای شاهد و 20 درصد نخود به ترتیب با 294 و 265 گرم در روز بیشترین و کمترین افزایش وزنه روزانه را داشتند. کمترین و بیشترین وزن نهایی در نژاد دالاق با متوسط 5/49 و 6/52 کیلوگرم در تیمارهای 10 درصد نخود و شاهد مشاهده شد(P > 0. 05). همچنین بیشترین و کمترین میزان افزایش وزن روزانه در آمیخته دالاق-رومانف با متوسط 294 و 288 گرم در روز به ترتیب در گروه 20 درصد نخود و کنترل مشاهده شد(P > 0. 05). به طور متوسط میانگین افزایش وزن روزانه در دو نژاد در سه تیمار کنترل، 10 و 20 درصد نخود به ترتیب 5/291، 3/275 و 8/279 گرم بود. قابلیت هضم خوراک در سه تیمار تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. درصد و وزن لاشه در نژاد دالاق با افزایش سطح نخود در خوراک کاهش یافت در صورتی که در آمیخته دالاق-رومانف عکس آن بود. نتیجه گیری: استفاده از دانه نخود به جای سویا روی عملکرد پرواری را دچار افت نکرد ضمن اینکه به لحاظ هضم پذیری نیز تقریبا مشابه کنجاله سویا بود. عملکرد پرواری و قابلیت هضم پذیری خوراک در آمیخته دالاق-رومانف نسبت به دالاق خالص بهتر بود. به طور کلی می توان گفت جایگزینی دانه نخود به وجود محدودیت های موجود در خصوص واردات می تواند تاحد زیادی به صنعت پرواربندی گوسفند کمک نماید.

سابقه و هدف کاه گندم علیرغم ارزش غذایی پایین اما به دلیل دسترسی بالا و همچنین قیمت کمتر از منابع علوفه ای دیگر مصرف زیادی در پرواربندی بره دارد. روش های متفاوتی نظیر فرآوری شیمیایی کاه گندم صورت گرفته است که می تواند برای دامدار و دام همراه با عوارض باشد. از طرف دیگر یکی از روش های بهبود قابلیت هضم علوفه های کم کیفیت و افزایش عملکرد دام ها، توازن مناسب منابع نیتروژنی موجود در جیره است. به گونه ای که افزایش سطح پروتیین عبوری در جیره نشخوارکنندگان سبب بهبود کارایی مورد استفاده قرار گرفتن منابع علوفه ای کم کیفیت شده است. بنابراین در مطالعه حاضر تاثیر سه سطح متفاوت پروتیین غیر قابل تجزیه به پروتیین قابل تجزیه در شکمبه در جیره های حاوی سطح بالایی از کاه گندم (400 گرم در کیلوگرم) بر روی فراسنجه های تخمیر، قابلیت هضم مواد غذایی، متابولیت های خونی و مشتقات پورینی ادرار مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها تعداد سه راس بره نژاد فراهانی با فیستولای دایم شکمبه ای در قالب سه تیمار و طرح مربع لاتین 3 در 3 و با دوره های 21 روزه (14 روز برای سازش پذیری به جیره ها و 7 روز برای نمونه گیری) تحت آزمایش قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل سه تیمار بود که شامل؛ (1) نسبت پروتیین غیر قابل تجزیه به پروتیین قابل تجزیه با نسبت (30: 70) معادل نسبت کم، (2) نسبت (35: 65) معادل نسبت متوسط، و (3) نسبت (40: 60) برابر نسبت بالا بود. با جایگزینی کنجاله سویای فرآوری شده به جای کنجاله سویای معمولی نسبت پروتیین غیر قابل تجزیه به پروتیین قابل تجزیه در شکمبه در جیره های آزمایشی متوازن شد. جیره پایه در آزمایش حاضر حاوی 400 گرم در هر کیلوگرم کاه گندم بود. در آزمایش حاضر الگوی تخمیر شکمبه-ای، قابلیت هضم مواد مغذی، سنتز پروتیین میکروبی از طریق مشتقات پورینی ادرار، متابولیت های خونی و فعالیت آنزیم های کبدی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها مقدار خوراک مصرفی در بین سه تیمار تفاوت معنی داری نداشت (05/0 > P). تفاوت غلظت کل اسیدهای چرب فرار تولید شده در مایع شکمبه در بین تیمارها معنی دار نبود، اما سطح استات تولید شده و همچنین سطح اسیدهای چرب فرار شاخه دار نیز در تیمار با نسبت پایین افزایش داشت (01/0 = P). سطح نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه نیز در بالاترین سطح برای تیمار با نسبت پایین قرار داشت. فراسنجه های مربوط به قابلیت هضم بجز دیواره سلولی تفاوتی در بین تیمارها نداشتند و تیمار با نسبت پایین پروتیین غیر قابل تجزیه دارای بیشترین قابلیت هضم دیواره سلولی بود (04/0 = P). در بین متابولیت های خونی، تیمار با نسبت بالای پروتیین غیر قابل تجزیه سبب کاهش نیتروژن اوره ای خون گردید (04/0 = P) ولی فراسنجه دیگری تحت تاثیر قرار نگرفت. غلظت آنزیم های کبدی نیز تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. سطح آلانتویین دفع شده از طریق ادرار (03/0 = P) و به دنبال آن مجموع آلانتویین و اسید اوریک دفعی در تیمار با نسبت بالای پروتیین غیر قابل تجزیه افزایش یافت (04/0 = P) و از طرف دیگر دفع اوره ادراری در این تیمار کاهش نشان داد (05/0 = P) که نشان دهنده بازدهی بالاتر نیتروژن مصرفی در این تیمار بود. نتیجه گیری نتایج آزمایش حاضر نشان داد که سطح پایین پروتیین غیر قابل تجزیه در شکمبه (70: 30) سبب بهبود قابلیت هضم فیبر شد از طرفی سبب کاهش سنتز پروتیین میکروبی و افزایش دفع اوره از طریق ادرار شد و این فراسنجه ها در سطح بالاتر یعنی سطح 40: 60 بهبود نشان دادند. لذا سطح بالاتر پروتیین غیر قابل تجزیه به پروتیین قابل تجزیه در شکمبه (40: 60) در جیره هایی که سطح بالایی از کاه گندم به عنوان علوفه کم کیفیت دارد قابل توصیه می باشد.