پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1395 | دوره:8 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

مقدمه: عدالت در عرصه آموزش یکی از شاخصه های مهم توسعه همه جانبه سیستم آموزشی و زمینه ساز بروز استعداد ها و توانمندی ها درسطح کلان است. این مطالعه با هدف" تبیین عدالت آموزشی از دیدگاه دانشجویان و متولیان آموزش دانشگاه علوم پزشکی" صورت گرفت.روش ها: دراین مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوایی با رویکرد نمونه گیری هدفمند 39 دانشجوی پرستاری، اتاق عمل و هوشبری در دوره کارورزی عرصه و 4 نفر از مدیران و معاونین آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان شرکت داشتند. گردآوری اطلاعات از طریق انجام مصاحبه در گروه های متمرکز برای دانشجویان و مصاحبه فردی با مدیران آموزشی طی دو نیمسال تحصیلی 93-92 و آنالیز داده ها با رویکرد تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی انجام شد.یافته ها: نتایج در قالب دو تم اصلی عوامل تسهیل کننده و عوامل بازدارنده که به ترتیب شامل طبقات (برخورداری از تسهیلات، امکانات و تجهیزات برابر، استفاده از اساتید کارا، برنامه ریزی آموزشی هدفمند، هماهنگی بین تئوری و عمل، ارتباط بین آموزش و درمان) و (واقعیت های نامطلوب بالینی، کمبود اساتید بالینی توانمند، ارتباطات فردی، فرایند نامناسب ارزشیابی) که هریک به نوعی بر فرایند تحقق عدالت آموزشی در عرصه آموزش بالینی موثر است بدست آمد.نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر عدالت آموزشی یعنی امکان برخورداری از امکانات آموزشی برابر در بین کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی علی رغم رشته تحصیلی آنان، بطوری که برای کلیه دانشجویان اقداماتی یکسان در جهت ایجاد شرایط وامکانات مناسب، اساتید بالینی توانمند، کم کردن فاصله های موجود بین دروس عملی و آنچه در بالین صورت گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: توانمندسازی روان شناختی و فرسودگی شغلی اعضای هیات علمی از موضوعات بسیار مهمی هستند که می توانند تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله سازگاری شغلی قرار بگیرند. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه سازگاری شغلی با توانمندسازی روان شناختی و فرسودگی شغلی اعضای هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بود.روش ها: روش پژوهش توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بوده که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای آسان تعداد 183 نفر انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور بررسی متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های سازگاری شغلی، توانمندسازی روان شناختی و فرسودگی شغلی که روایی از طریق روایی محتوایی و پایایی آن ها از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب 0.76، 0.87 و 0.79 مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه همزمان از طریق نرم افزار آماری spss21 انجام شد.یافته ها: بر اساس نتایج مقدار ضریب همبستگی سازگاری شغلی با توانمندسازی روان شناختی و فرسودگی شغلی به ترتیب 0.736 و -0.687 بود (p<0.01). نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که سازگاری شغلی 56.9 درصد از واریانس توانمندسازی روان شناختی و 49.6 درصد از واریانس فرسودگی شغلی را تبیین می کند. نتیجه گیری: با توجه به رابطه مثبت سازگاری شغلی با توانمندسازی روان شناختی و رابطه منفی آن با فرسودگی شغلی، مدیریت منابع انسانی دانشگاه می تواند جهت افزایش توانمندسازی روان شناختی و کاهش فرسودگی شغلی اعضای هیات علمی، از مشاوره شغلی به شیوه سازگاری شغلی بهره گیرد.

مقدمه: پرسشنامه کارکرد های مربیگری (MFQ-9) یکی از ابزار های برجسته برای ارزیابی حمایت شغلی، حمایت روانی-اجتماعی و الگوبرداری از نقش مربی/مدیر/سرپرست در سازمان ها است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی و تحلیل عاملی تاییدی MFQ-9 در کارکنان بیمارستانی بود.روش ها: روش شناسی این مطالعه، توصیفی و از نوع اعتبارسنجی بود. جامعه آماری شامل کلیه پزشکان، پرستاران، کارکنان بخش رادیولوژی، اداری و نیرو های خدماتی بیمارستان دولتی پورسینای شهر رشت بودند. 403 نفر از کارکنان درسال 1392 به شیوه نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. علاوه بر تحلیل ساختار سه- عاملی MFQ-9، پایایی همسانی درونی، اعتبار سازه ای و اعتبار همزمان آن مورد بررسی قرار گرفت. اعتبار سازه ای MFQ-9 با ابزار های دیگر که به لحاظ نظری انتظار می رفت با آن ها رابطه داشته باشد نظیر عدالت سازمانی، تعهد سازمانی، رضایت شغلی و کیفیت زندگی کاری بررسی گردید. سرانجام اعتبار ملاکی همزمان MFQ-9 از طریق تحلیل رگرسیون چند متغیری ارزیابی و کلیه تحلیل های آماری توسط نرم افزار های SPSS و AMOS انجام پذیرفت.یافته ها: تحلیل عاملی تاییدی نشان داد نسبت X2/df برای ساختارسه-عاملی MFQ-9، 3.75 است و شاخص های برازندگی برای این مدل ساختاری (0.083 RMSEA=، CFI=0.970، TLI=0.954، NFI=0.959، GFI=0.953) رضایت بخش هستند. همسانی درونی MFQ-9 (حمایت شغلی 0.84، حمایت روانی-اجتماعی 0.82، الگوبرداری از مربی 0.85 و کل پرسشنامه 0.92) قابل ملاحظه بودند. ضریب همبستگی گویه - نمره کل پس از حذف گویه برای هر یک از گویه ها بسیار قوی و در دامنه 0.60 تا 0.80 به دست آمد. نمرات کل MFQ-9 نسبت معنی داری از واریانس نمرات آزمون های عدالت سازمانی، تعهد سازمانی، رضایت شغلی و کیفیت زندگی کاری را پیش بینی کرد و در جهات مورد انتظار با آنها همبسته بود.نتیجه گیری: MFQ-9 دارای ویژگی های روان سنجی مطلوب و برازش مناسب در ساختار سه عاملی است و می تواند در موقعیت های مدیریتی-بیمارستانی به کار رود.

مقدمه: در آموزش بالینی، دانشجو در تعامل با مربی و محیط آموزشی بالینی، مفاهیم آموخته شده نظری و عملی قبلی را در موقعیت های واقعی و بر روی بیماران واقعی به کار می بندد. بنابراین هرگونه ضعف در زمینه آموزش بالینی دانشجویان موجب ضعف و کاهش کارایی دانش آموختگان خواهد شد. نتایج بسیاری از مطالعات بیانگر آن است که شکاف نسبتا عمیقی در روند آموزش علمی پرستاری و مامایی و عملکرد بالینی دانشجویان وجود دارد و آموزش های بالینی موجود، توانایی لازم را برای ابراز مهارت بالینی به دانشجو نمی دهد. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی مشکلات آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان رشته مامایی و ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت آن بود.روش ها: در این مطالعه توصیفی، کلیه دانشجویان ترم 7 و 8 کارشناسی مامایی سال تحصیلی 93-92 به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه دو بخشی شامل اطلاعات دموگرافیک و 30 سوال جهت بررسی مشکلات بالینی در سه حیطه عوامل فردی، عوامل مربوط به مربی و عوامل محیطی- فیزیکی و یک سوال باز درخصوص ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت آموزش بالینی بود. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، فراوانی) و از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: در این بررسی 88 درصد از دانشجویان معتقد بودند که انگیزه فردی و علاقه به رشته تحصیلی بر کیفیت عملکرد بالینی دانشجو در دوران کارورزی اثر می کند. 97 درصد از دانشجویان اظهار کردند که تعداد دانشجویان هر گروه، بر کیفیت آموزش بالینی در کارورزی موثر است. 92 درصد از واحد های پژوهش بیان کردند برخورد پرسنل درمانی و همچنین امکانات و تجهیزات محل کارورزی بر کیفیت آموزش بالینی تاثیر دارد.نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، جذب و به کارگیری اساتید بالینی مجرب، تلاش در جهت بهسازی محیط آموزشی، توسعه همکاری بین مدرسین و بخش های بالینی و توجه به هماهنگی و تناسب بین محتوای آموزش تئوری و مباحث عملی می تواند منجر به بهبود آموزش بالینی شود.

مقدمه: برونکوسکوپی یک ابزار ضروری جهت اداره راه هوایی بیماران جهت اهداف درمانی و تشخیصی می باشد. اگرچه کسب مهارت کافی بر بالین بیمار به علت مشکلات اخلاقی و تکنیکی دشوار است. روش های متعددی جهت آموزش این تکنیک به دستیاران بکار گرفته شده است. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی استفاده از نرم افزار شبیه ساز برونکوسکوپی در دانش آناتومیک تراکئوبرونشیال در دستیاران بیهوشی صورت گرفت.روش ها: این مطالعه به روش نیمه تجربی quasi-experimental بر روی 28 نفر از رزیدنت های بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد. رزیدنت ها بصورت تصادفی در دو گروه سنتی و گروه شبیه ساز برونکوسکوپی قرار گرفتند. ابتدا از هر دو گروه پیش آزمون بصورت 15 تست چهارجوابی الکترونیکی بعمل آمد. سپس باتوجه به گروه های مورد مطالعه آموزش های لازم ارائه و مجددا پس آزمون از هر دوگروه گرفته شد. متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، مقطع تحصیلی)، نمره پیش و پس آزمون ثبت شد. در نهایت داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS با استفاده از آمون های t زوج و مستقل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: تفاوت آماری معنی داری از لحاظ سن، توزیع جنسی، مقطع تحصیلی میان دو گروه وجود نداشت. میانگین و انحراف معیار نمره پیش آزمون روش کنترل 55.83±17.82 و در گروه شبیه ساز 66.33±13.71 بود (p=0.280). اما در بررسی نمره پس آزمون، میانگین و انحراف معیار در گروه کنترل به 90.83±10.84 و در گروه شبیه ساز به 119.17±14.43 ارتقاء پیدا کردند (P<0.0001).نتیجه گیری: استفاده از روش شبیه سازی سبب افزایش آگاهی دستیاران در دانش آناتومی تراکئوبرونشیال می شود که این امر خود می تواند منجر به افزایش مهارت انجام برونکوسکوپی در این افراد گردد.

مقدمه: امروزه آموزش مجازی در شرف تبدیل شدن به یکی از مهمترین روش های آموزشی است. باتوجه به آغاز استفاده از این روش های مدرن آموزشی در دانشگاه های جهان و ایران، نیاز به اطلاع از دانش و نگرش دانشجویان به عنوان مهمترین عناصر سیستم آموزشی، ضروری بنظر می رسد. لذا این مطالعه به منظور بررسی دانش و نگرش دانشجویان آموزش مجازی دانشگاه گیلان با دانشجویان غیرمجازی دانشگاه علوم پزشکی گیلان طراحی گردید.روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 93 دانشجوی آموزش مجازی دانشگاه گیلان و 130 دانشجوی غیر مجازی (دوره های روزانه) دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال 1393 با روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، اطلاعات فن آوری، پرسشنامه دانش و نگرش میشرا جمع آوری گردید. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آمار توصیفی (جداول توزیع فراوانی، شاخص های مرکزی وپراکندگی (میانگین وانحراف معیار) و آمار استنباطی (t-test) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار سن در دانشجویان مجازی 33.92±7.2 و دانشجویان غیرمجازی 23.32±2.8 سال و میانگین نمره کل دانش در مورد آموزش الکترونیکی در دانشجویان مجازی 6.15±2.6 و غیرمجازی 5.03±2.1 بود.علی رغم میانگین بالاتر نمره دانش دانشجویان مجازی، نتایج نشان داد که بین دانش آموزش الکترونیک دانشجویان مجازی و غیر مجازی ارتباط معنی داری وجود دارد (P=0.001). میانگین و انحراف معیار نمره نگرش در آموزش الکترونیکی در دانشجویان مجازی 36.93±9.2 و غیرمجازی 36.62±9.6 بود و اختلاف آماری معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که در مجموع سطح دانش دانشجویان در هر دو گروه در مورد آموزش مجازی پایین و نگرش آن ها مثبت می باشد. جهت فراهم نمودن بستر مناسب برای ایجاد، توسعه و استفاده بهینه از آموزش الکترونیکی، ضرورت تلاش در جهت بالابردن سطح دانش دانشجویان و فرهنگ سازی در این زمینه بر اساس نیاز ها و خواسته های آنان احساس می گردد.

مقدمه: یکی از تحولات مهم آموزش علوم سلامت در چند دهه اخیر در سطح جهانی، در جهت پاسخ گویی به ضرورت ارتقاء کیفیت و ایمنی درمان ها و مراقبت ها، تغییر رویکرد از آموزش تک حرفه ای به آموزش بین حرفه ای است، این مطالعه با هدف شناسایی و معرفی الگوهای اجرایی معتبر آموزش بین حرفه ای در جهان انجام شده است.روش ها: مطالعه مروری نظام مند در سال 94- 1393 با بهره گیری از راهبرد دانشگاه یورک و کلیدواژه های آموزش بین حرفه ای و الگوهای اجرایی در 4 پایگاه مطالعات علوم سلامت شامل Science direct و CINAHL و Pub med و Ovid و پایگاه عمومی مقالات علمی Scholar Google و مجلات و سازمان های مرتبط، در محدوده سال های 2000 تا 2015 به زبان انگلیسی انجام شده، مقالات بر اساس معیارهای کیفی مبتنی بر هدف، ارزیابی و مقالات نهایی انتخاب گردیدند، از 3137 مقاله بازیابی شده اولیه، 15 مقاله واجد معیارهای کیفی بودند. نتایج بر اساس رویکرد نظریه پردازی ملیس 2011 و در 3 مقوله ی" چارچوب مفهومی و مبانی علمی"، "چارچوب اجرایی و مداخلات آموزشی" و "ارزیابی پیامدهای آموزشی" در الگوها استخراج و نتایج به شیوه تفضیلی ارائه گردید.یافته ها: هفت الگوی اجرایی معتبر در آموزش بین حرفه ای، شامل الگوی دانشگاه بریتیش کلمبیا و دالهوزی از کانادا، دانشگاه واشینگتن، فرانکلین و فلوریدا از آمریکا و دانشگاه لینکوپینگ از سوئد و دانشگاه لیزستر از انگلستان شناسایی شدند. هدف آموزش بین حرفه ای در الگوهای اجرایی، تکامل تدریجی هویت در فراگیران علوم سلامت از هویت تک حرفه ای به هویت بین حرفه ای بود، چارچوب مفهومی الگوها، مبتنی بر نظریه های معتبر روانشناختی فردی و اجتماعی و آموزشی، چارچوب اجرایی بر ارتقاء فرایند اجتماعی شدن حرفه ای فراگیران با توسعه همکاری و تعاملات بین حرفه ای در قالب یادگیری مبتنی بر خدمات سلامت جامعه متمرکز بوده، و پیامدها نیز در سه حیطه فراگیران، اساتید و بیماران با ابزار های کیفی وکمی ارزیابی شده است.نتیجه گیری: الگوهای اجرایی در برنامه های آموزش بین حرفه ای، با ایجاد تعاملات گسترده بین حرفه ای و مبتنی بر نیاز سلامتی جوامع، زمینه ارتقاء فرآیند اجتماعی شدن حرفه ای دانشجویان علوم سلامت را در جهت کسب هویت بین حرفه ای در کنار هویت حرفه ای فراهم آورده و بدین ترتیب صلاحیت و توانمندی لازم جهت ارائه مراقبت تیمی جامع و یکپارچه مبتنی بر مددجو را در دانش آموختگان علوم سلامت به وجود می آورند.