مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی
سال:1388 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثر تیمارهای فیزیکی و شیمیایی بر عمر انباری لیموشیرین رقم محلی منطقه جیرفت و بم استان کرمان صورت گرفت. میوه ها پس از برداشت تحت تاثیر تیمارهایی شامل قارچ کش، گرمادرمانی، و پوشش پلی اتیلن و ترکیبی از آنها قرار گرفتند و در جعبه های استاندارد مرکبات به مدت 3 ماه در دمای 3 درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی90-85 درصد نگهداری شدند. هر ماه یک بار آزمایش های کیفی شامل درصد کاهش وزن، اسیدیته قابل تیتر کردن، درصد آبدهی، درصد مواد جامد انحلال پذیر، سفتی بافت، و درصد ویتامین C روی نمونه ها اجرا شد. تیمار گرمادرمانی و قارچ کش به طور معنی داری میزان آلودگی میوه ها به قارچ های پنی سیلیم و آسپرژیلوس کاهش دادند. در بین تیمارهای اعمال شده، بیشترین درصد آبدهی از تیمار قارچ کش، قارچ کش به علاوه پوشش پلی اتیلن به دست آمد. بیشترین درصد ویتامین C در تیمار پوشش و تیمار قارچ کش به همراه پوشش دیده می شود. سفتی بافت نمونه ها با گذشت زمان کاهش پیدا می کند. تیمارهای ترکیبی پوشش پلی اتیلن و گرمادرمانی و قارچ کش، گرمادرمانی به علاوه پوشش پلی اتیلن در کنترل پوسیدگی لیموشیرین تاثیر قابل توجهی دارند. تیمار قارچ کش به همراه پوشش در کاهش ضایعات موثرند. تیمار ترکیبی قارچ کش، گرمادرمانی به علاوه پوشش پلی اتیلن در کنترل بیماری های ناشی از حمله، گونه های پنی سیلیومی و جلوگیری از کاهش وزن میوه ها کاملا موثرند برای نگهداری لیموشیرین در انبار می توان این تیمارها را توصیه کرد.

شوری خاک از مشکلات بزرگ در جنوب خوزستان است. این پژوهش طی دو سال 86-1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز، در یک خاک رسی- سیلتی با شوری 8 دسی زیمنس بر متر به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل شش روش کاشت 1- بذرپاش+ دیسک (P1)، -2 بذرپاش + دیسک + کروگیت (P2)،  -3خطی کار (P3)،4 - خطی کار + کروگیت(P4) ، -5 جوی پشته کار غلات با دو خط روی پشته (P5)، و 6- جوی پشته کار غلات با سه خط روی پشته (P6) و کرت های فرعی شامل چهار میزان بذر 6، 9، 12، و 15 کیلوگرم در هکتار و رقم کلزا کشت شده هیبرید هایولا 401 بود. نتایج نشان داد روش های کاشت از نظر میزان مصرف سوخت، ظرفیت مزرعه ای، و زمان مورد نیاز برای عملیات کاشت اختلاف بسیار معنی دار داشتند. کمترین مصرف سوخت به میزان 5.02 لیتر بر هکتار از روش P3 و پس از آن میزان 6 لیتر بر هکتار از روش P5 به دست آمد. بیشترین ظرفیت مزرعه ای (1.73 هکتار بر ساعت) در P5 حاصل شد و نسبت به روش های P1 تا P4 و P6، به ترتیب به میزان 63، 156، 5، 104 و 8 درصد افزایش نشان داد. کمترین زمان مورد نیاز (0.58 ساعت بر هکتار) در روش کاشت P5 به دست آمد و نسبت به روش های کاشت P1 تا P4 و P6 ، به ترتیب به میزان 38، 60، 13، 150 و 6 درصد کاهش نشان داد. بین روش های کاشت از نظر عملکرد دانه، درصد سبز شدن بذر، تعداد بوته در مترمربع، و تعداد خورجین در بوته تفاوت معنی دار بود اما از نظر تعداد دانه در خورجین و وزن هزاردانه تفاوت ها معنی دار نبودند. بین مقادیر بذر از نظر عملکرد دانه و تعداد بوته در مترمربع و تعداد دانه در خورجین تفاوت معنی دار بود، اما از نظر مدت زمان جوانه زنی، درصد سبز شدن بذر، تعداد خورجین در بوته، و وزن هزاردانه تفاوت ها معنی دار نبودند. بیشترین عملکرد دانه (2134 کیلوگرم در هکتار)، درصد سبز شدن (86 درصد)، تعداد بوته در مترمربع (99 بوته)، تعداد خورجین در بوته (78 عدد)، تعداد دانه در خورجین (23 عدد) از روش کاشتP5 به دست آمد. در نتیجه، برای کشت کلزا هیبرید هایولا 401 در اراضی لب شور خوزستان روش کاشت دو خط به فاصله 30 سانتی متر روی پشته 60 سانتی متری با مصرف بذر 12-9 کیلوگرم در هکتار پیشنهاد می شود.

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یک مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتا در لایه سطحی خاک رسوب می کنند و در درازمدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان می شوند و در اندام های مختلف آنها تجمع پیدا می کنند. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونه های مختلف گیاهی و در بخش های مختلف گونه ها متفاوت و متاثر از غلظت فلز و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک است. مطالعات زیادی در زمینه استفاده از آب های آلوده و پساب های حاوی فلزات سنگین در کشاورزی اجرا شده است، ولی اطلاعات در زمینه مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین از محیط ریشه و تجمع آن در بخش های مختلف گونه های زراعی، به ویژه محصولات جالیزی بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندام های مختلف پنج گونه جالیزی رایج در ایران (خربزه، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی و کدو خورشتی)، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تیمار شامل غلظت های صفر، 50 و 100 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک و 50 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک به علاوه 25 میلی گرم اتیلن دی آمین تترااستیک اسید (EDTA) به هر کیلوگرم خاک از طریق آب آبیاری، در سه تکرار به اجرا در آمده است. خاک مورد استفاده از نوع لومی بود که از مزرعه چهارصد هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انتخاب و بعد از دو بار الک کردن با مش دو میلی متر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط کردن کامل تهیه شد. برای کاشت از گلدان های پلاستکی استوانه ای به قطر 40 و ارتفاع 60 سانتی متر استفاده شده است. در پایان فصل زراعی از بخش های مختلف گونه های مورد مطالعه جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونه برداری و آزمایش شده نتایج حاصل، پس از تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارSPSS ، نشان می دهد که میزان تجمع کادمیوم با افزایش غلظت آن در محیط ریشه نسبت مستقیم دارد و افزایشEDTA ، به طور میانگین باعث افزایشی معادل 27 درصد در جذب کادمیوم در برگ ها و 122 درصد در میوه می شود. به جز تیمار شاهد، در سایر تیمارها میزان تجمع کادمیوم در بخش های مختلف گونه های مورد مطالعه بیش از حد مجاز برای مصارف انسانی است. نتایج نشان می دهد که در ساقه و برگ به ترتیب خیار و کدو خورشتی بیشترین غلظت کادمیوم را دارند و گوجه فرنگی و هندوانه کمترین تجمع را دارند؛ میوه خربزه و هندوانه بیشترین و گوجه فرنگی کمترین میزان غلظت کادمیوم را دارند.

به منظور کاهش میزان آلودگی و کنترل آفات انباری در ارقام خرمای زاهدی و پیارم از روش های حرارت دهی (دماهای 50، 60، و 70 درجه سانتی گراد به مدت 1 و 2 ساعت در رطوبت نسبی 80-75 درصد) و برودت دهی (5- و 0 درجه سانتی گراد به مدت 24 و 48 ساعت) استفاده شد. میوه ها قبل و پس از تیمارشدن، از نظر آلوده بودن به آفات زنده، لارو، شفیره، و تخم حشرات بررسی شدند و با شمارش تعداد دانه های آلوده، درصد آلودگی تعیین شد. سپس ارقام خرما با دماهای انتخابی از مرحله اول، تیماردهی و پس از بسته بندی در انبار معمولی و سردخانه به مدت 6 ماه نگهداری شدند. میزان آلودگی به آفات بررسی و آزمون های میکروبی و شیمیایی به فاصله هر دو ماه و برای مدت 6 ماه انجام شد. بررسی های اولیه وجود آفاتی نظیر شب پره هندی (Plodia interpunctella)، شپشه آرد (Tribolium castaneum)، سوسک توتون(Lasioderma serricorne) ، شپشه دندانه دار(Oryzaephilus surinamensis) ، کرم میوه خوار خرما (Batrachedra amydraula)، سوسک میوه خوار (Sp. Carpophillus)  را در ارقام مذکور نشان داد. تیمار نمونه ها در مقایسه با شاهد، میزان آلودگی به آفت را به طور معنی داری در ارقام خرما کاهش داد که در این میان تیمارهای 70 درجه سانتی گراد به مدت 2 ساعت و 5- درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت بیشترین تاثیر را در کاهش آلودگی داشتند. نتایج حاصل از نگهداری نمونه های تیمار شده ارقام زاهدی و پیارم نشان داد که تیمار 5- درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت سبب کاهش میزان آلودگی به ده درصد می شود. اثر متقابل نوع انبار و زمان نگهداری بر میزان آلودگی به آفت و درصد اسیدیته (بر حسب اسید لاکتیک) دو رقم خرما معنی دار بود. با گذشت زمان نگهداری، میزان آلودگی به آفت و درصد اسیدیته خرماهای موجود در سردخانه به طور معنی داری کاهش یافت. بنابراین، نگهداری ارقام خرمای خشک و نیمه خشک در سردخانه در جلوگیری از فعالیت آفات و امراض موثر است.

استفاده از آهک به صورت دوغاب غلیظ یا پودر خشک به منظور اصلاح خاک از قرن ها پیش شناخته شده و در پروژه های عمرانی به کار گرفته شده است. مقاله حاضر روشی جدید برای افزایش آهک به خاک در پروژه هایی معرفی می کند که به هر دلیل امکان حفر، اصلاح، و بازگرداندن آن وجود ندارد؛ این مقاله همچنین اثربخشی روش جدید را بررسی می کند. در این روش، آهک به صورت محلول و به حالت ثقلی از داخل چاله های کم عمق به خاک وارد و با ایجاد واکنش با ذرات خاک، موجب اصلاح ویژگی های مکانیکی و فیزیکی آن می شود. یک مدل فیزیکی در آزمایشگاه مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری طراحی و ساخته شد و در آن خاک با دانسیته معین، متراکم شده به مدت 60 روز محلول اشباع آهک از آن عبور داده شد و در فواصل زمانی مختلف و از نقاط متعدد آن نمونه دست نخورده گرفته شد. نتایج آزمایش های حدود اتربرگ، برش مستقیم، و اندازه گیری های پارامترهای شیمیایی آب و خاک نشان می دهد که افزایش نیم درصد وزنی آهک به خاک، بدون ایجاد اثر منفی زیست محیطی، چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی آن را به ترتیب تا نزدیک به 220 و 300 درصد افزایش و نشست اولیه و شاخص خمیری را به ترتیب تا 14 و 58 درصد کاهش می دهد.

روش تحلیل پویایی سیستم یکی از روش های شبیه سازی است که به صورت شی گرا و مبتنی بر روابط بازخورد است. این روش علاوه بر تشریح پویایی سیستم های پیچیده، می تواند قابلیت مدل سازی ساده و راحت را برای کاربر ایجاد کند و به عنوان ابزاری مفید در تصمیم گیری در مسائل مهندسی به کار رود. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل پویایی سیستم و به کمک معادلات بیلان آبی در سطح خاک و ناحیه غیر اشباع، عملکرد یک سیستم زهکشی زیرزمینی در شرایط غیر ماندگار به طور کامل مدل سازی شد؛ و به منظور بررسی نتایج مدل، علاوه بر آنالیز حساسیت و آزمون شرایط حدی، مطالعه موردی روی مزرعه 25 هکتاری ARC 2-5 واقع در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر واحد امیرکبیر که یکی از واحدهای هفتگانه طرح توسعه نیشکر است، صورت گرفت. آبیاری این مزرعه در اوایل سال 1383 شروع شد و 5 ماه طول کشید. با اجرای مدل فوق، تاثیر هر یک از عوامل موثر بر مدیریت تراز سطح آب و مقدار خروجی زه آب به صورت روزانه بررسی شد. تجزیه و تحلیل آماری بین مقادیر مشاهده ای و شبیه سازی شد نشان داد که انحراف معیار برای سطوح ایستابی و شدت زه آب خروجی به ترتیب 10.2 سانتی متر و 0.13 سانتی متر بر روز است. نتایج حاکی از آن است که مدل حاضر می تواند به عنوان ابزاری مناسب برای طراحی و مدیریت سیستم های زهکشی برای مشاوران، کارفرمایان، پیمانکاران، و سایر علاقه مند این رشته به کار گرفته شود.

خواص فیزیکی محصولات کشاورزی از مهمترین پارامترهای طراحی سیستم های بسته بندی، فراوری، انتقال، و درجه بندی هستند. در میان این خواص حجم، جرم، سطح تصویر شده، و مرکز ثقل محصولات از عوامل مهم در سیستم های سایزبندی هستند. در این مطالعه، از روش قطعه بندی با استفاده از سیستم ماشین بینایی برای تخمین حجم لیمو استفاده شده است. در مجموع 50 لیمو مورد آزمون قرار گرفت. سیستم ماشین بینایی طراحی شده شامل دو عدد دوربین CCD، دو عدد کارت تصویرگیر، یک سیستم نورپردازی، و یک کامپیوتر شخصی است. دوربین ها با زاویه 90 درجه نسبت به هم قرار گرفته اند تا دو تصویر عمود بر هم از لیمو تهیه کنند. حجم محاسبه شده با این روش با حجم واقعی اندازه گیری شده با روش جابه جایی آب با آزمون t و نیز آزمون بلاند - آلتمن مقایسه شد. حجم محاسبه شده با روش ماشین بینایی با حجم واقعی اختلاف معنی داری نداشت p>0.05)). اختلاف میانگین بین روش جابه جایی آب با روش ماشین بینایی 0.06 سانتی مترمکعب بود. نتایج خصوصیتی لیموها نشان داد که پارامترهای حجم محاسبه شده (V) و جرم اندازه گیری شده لیموها (M) وابستگی خوبی نسبت به هم، M=0.8894 V + 2.2757 و با ضریب تبیین، 0.96، دارند. در کل، روش ماشین بینایی به عنوان روشی ساده، دقیق، سریع، و غیر مخرب برای تخمین حجم و جرم لیمو و سایر مرکبات پیشنهاد می شود.