مهندسی آبیاری و آب ایران
سال:1398 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:15

در این مقاله توانایی روش آموزش ماشین Support Vector Machine (SVM) در پیش بینی حداکثر دبی خروجی سیلاب ناشی از شکست سدهای خاکی بررسی شده است. پارامترهای ورودی مدل مورد نظر، دو پارامتر مخزن در زمان شکست یعنی ارتفاع آب و حجم آب پشت سد انتخاب شد که برای آموزش این مدل ها از داده های جمع آوری شده در منابع مختلف استفاده شده است. از مجموع 112 داده، 70 درصد آن جهت آموزش مدل ها و 30 درصد آن جهت صحت سنجی، به نحوی که این دو زیرمجموعه از لحاظ آماری اختلاف معنی داری نداشته باشند، انتخاب شد. بعد از بررسی چهار مدل SVM، مشخص شد که استفاده از کرنل تابع پایه شعاعی بهترین نتیجه را در تخمین این پدیده حاصل می دهد (نتایج آماری این روش در تخمین پدیده مورد نظر با 96/0=R2، 03/0=RMSE و 94/0=R2 و 05/0=RMSE به ترتیب در فاز آموزش و آزمون). مقایسه ای نیز بین 6 رابطه تجربی کلاسیک و مدل توصیه شده صورت گرفت که نتایج نشانگر عملکرد ضعیف روابط تجربی در مقایسه با مدل پیشنهادی است. در نهایت با توجه به اهمیت مدیریت هنگام شکست سد استفاده از روش آموزش ماشین پیشنهادی برای تخمین مقدار ماکسیمم دبی خروجی از سد پیشنهاد می شود.

استفاده از گسیلنده مناسب نظیر لوله های روزنه دار در سیستم آبیاری زیرسطحی کارآمدی این سیستم ها را ارتقاء می دهد. در این پژوهش، بهترین شرایط هیدرودینامیکی محیط نشت، شرایط بهینه هیدرولیکی روزنه و اثر متقابل هیدرولیک روزنه و محیط پیرامون آن بررسی شد. بدین منظور وضعیت جریان و مقاومت جریان خروجی از لوله پلی اتیلن 16 میلیمتری با روزنه های به قطر 1، 5/2، 5، 8 و10 میلیمتر (در دو حالت استفاده از پوشش ژئوتکستایل و عدم استفاده از آن) در محیط خاک رسی و گراول با قطر متوسط 12 میلیمتر در فشارهای 25/0، 5/0، 75/0، 1، 25/1، 5/1، 75/1 و 2 اتمسفر بررسی گردید. نتایج آزمایش با استفاده از آزمون تجزیه واریانس دوطرفه مقایسه شد و منحنی های مشخصه روزنه های مختلف با برازش داده های آبدهی بر حسب فشار برای کلیه آزمایشات تهیه گردید. بازه مقادیر R2 و توان معادله دبی-فشار مربوطه به ترتیب معادل 99%-93% و 63/0-41/0 به دست آمد. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از گراول به تنهایی در اطراف روزنه مدفون در خاک در کلیه قطر ها موجب کاهش مقاومت جریان، افزایش سرعت خروج آب از روزنه و آشفتگی بیشتر جریان گردید و برعکس استفاده از ژئوتکستایل باعث افزایش مقاومت جریان شد و مشاهده شد که در روزنه های با قطرهای 1 و 5/2 میلیمتر لفاف ژئوتکستایل در خاک و گراول موجب بروز مقاومت با اختلاف معنی دار نسبت به حالت معمولی شد. بر مبنای نتایج حاصل استفاده از روزنه 1 میلیمتری در تمامی محیط ها و روزنه 5/2 میلیمتری در محیط خاک با وجود یا بدون وجود لفاف ژئوتکستایل در سیستم آبیاری زیرسطحی توصیه می گردد.

پیش بینی دبی رودخانه ها در شرایط پدیدار شدن وضعیت کانال مرکب یکی از پارامترهای مهم در مهندسی سیلاب و رودخانه ها می باشد. در این تحقیق با استفاده از رویکردهای داده محور از جمله شبکه عصبی مصنوعی(ANN) و ماشین های بردار پشتیبان(کلاس بندی(SVM) و رگرسیونی(SVR)) وهمچنین روش تجربی کانال تقسیم شده بروش تقسیم بندی عمودی(DCM) دبی کانال مرکب پیش بینی شده است. برای این هدف تعداد 150 داده آزمایشگاهی از 6 منبع علمی گرد آوری شد. این داده ها با استفاده از روش اعتبار سنجی متقابل k-تایی به چهار دسته بیست و پنج درصدی تقسیم بندی شدند. در هر مدل سازی در رویکردهای داده محور، آزمون مدل توسط یک دسته از داده ها صورت گرفت. پس از میانگین گرفتن از نتایج یکسان در هر رویکرد داده محور، نتایج برتری روش SVR را نشان داد. این روش با داشتن بیشترین مقدارضریب تعیین وضریب کارائی مدل نش ساتکلیف (NS) (بترتیب برابر با 92875/0 و898075/0 )و داشتن کمترین مقدار ریشه میانگین مجذور خطا (RMSE )و میانگین درصد خطای مطلق(MAPE ) (بترتیب برابر با ( )08435/0 و %89/23 ) و همچنین با داشتن بیشترین درصد برتری نسبی RMSE نسبت به شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی دبی کانال مرکب موفق تر از دیگر روش ها عمل کرده است.

در این پژوهش، کارآیی سیستم فازی-عصبی برای برآورد رواناب ناحیه کوهستانی حوضه هراز مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف ایجاد مدلی با توابع و درجه عضویت مناسب است که بتواند رابطه بارندگی-رواناب را در یک حوضه به درستی برقرار کند. بدین منظور برای پیش بینی رواناب، 44 ترکیب مختلف از پارامترهای بارندگی، دما، تبخیر، دبی جریان و شاخص بارش پیشین با تأخیر زمانی بین آنها به-صورت روزانه طی دوره 32 سال آماری وارد مدل ANFIS گردید. از بین ترکیبات مختلف ورودی، ساختار بارندگی و دمای متوسط روز جاری، شاخص رطوبتی و دبی یک روز قبل به عنوان مدل مناسب انتخاب شد. نتایج حاصل از آزمون آماری t-test برای تعیین اختلاف معنی داری نشان داد که بین دو روش ANFIS و MLR اختلاف معنی داری وجود ندارد. روش ANFIS با تابع عضویت مثلثی شکل درجه دو با معیارهای آماری 67/2= RMSE، 16/4= VE، 98/0= R2 و 97/0= EF نسبت به روش MLR با 83/2= RMSE، 55/4= VE، 94/0= R2 و 92/0= EF در دوره آزمون، عملکرد بهتری در مدل سازی بارش-رواناب ناحیه کوهستانی حوضه هراز دارد.

ته نشینی به وسیله نیروی ثقل از معمول ترین و پرکاربردترین روشهای جداسازی ذرات جامد معلق در آب و فاضلاب می باشد. حوضچه های ته نشینی از اجزاء مهم و اصلی در هر فرآیند تصفیه آب به شمار می روند. به دلیل هزینه بسیار زیاد ساخت و نگهداری این حوضچه ها، عملکرد بهینه حوضچه های ته نشینی بسیار حائز اهمیت است. محققان به منظور افزایش کارایی حوضچه، روش های مختلفی پیشنهاد کرده اند که در این میان تغییر هندسه با نصب تیغه در حوضچه ها جزء روش های اقتصادی بوده و نظر محققان را جلب کرده است. ﺩ ﺭ ﺗ ﺤ ﻘ ﻴ ﻖ ﺣ ﺎ ﺿ ﺮ ﺟ ﺮ ﻳ ﺎ ﻥ ﺣ ﺎ ﻭ ﻱ ﺫ ﺭ ﺍ ﺕ رسوب ﺩ ﺭ ﺣ ﻮ ﺿ ﭽ ﻪ ته نشینی ﻣ ﺴ ﺘ ﻄ ﻴ ﻠ ﻲ ﺑ ﻪ ﺭ ﻭ ﺵ ﺣ ﺠ ﻢ ﻣ ﺤ ﺪ ﻭ ﺩ ، با استفاده از نرم افزار Flow3D ﻭ ﺑ ﺎ ﺍ ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ ﺩ ﻩ ﺍ ﺯ ﻣ ﺪ ﻝ ﺁ ﺷ ﻔ ﺘ ﮕ ﻲ RNG k-ε ﺑ ﻪ ﺻ ﻮ ﺭ ﺕ ﺗ ﻚ ﻓ ﺎ ﺯ ی ﺷ ﺒ ﻴ ﻪ ﺳ ﺎ ﺯ ﻱ ﺷ ﺪ ﻩ است. هدف از انجام این مطالعه، شبیه سازی عددی هیدرولیک جریان در حوضچه-های ته نشینی با آرایش تیغه های متفاوت و در نهایت دستیابی به بهترین هندسه برای کاربرد تیغه است. با توجه به تطابق نسبتاً ﺧ ﻮ ﺏ ﻧ ﺘ ﺎ ﻳ ﺞ مدل ﻋ ﺪ ﺩ ﻱ ﺣ ﺎ ﺿ ﺮ ﺑ ﺎ ﺩ ﺍ ﺩ ﻩ ﻫ ﺎ ﻱ ﺁ ﺯ ﻣ ﺎ ﻳ ﺸ ﮕ ﺎ ﻫ ﻲ ، ﺍ ﺯ ﺻ ﺤ ﺖ ﻧ ﺘ ﺎ ﻳ ﺞ ﺷ ﺒ ﻴ ﻪ ﺳ ﺎ ﺯ ﻱ عددی با نرم افزار Flow3D ﺍ ﻃ ﻤ ﻴ ﻨ ﺎ ﻥ ﺣ ﺎ ﺻ ﻞ ﺷ ﺪ ﻩ است. بررسی نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد جریان در حوضچه های رسوب گذار به شدت تحت تاثیر حضور تیغه است. با توجه به مدل های بررسی شده مشخص گردید حضور تیغه با ارتفاع کمتر و نزدیک تر به ورودی حوضچه و همچنین حضور تیغه با ارتفاع بیشتر و دورتر از ورودی حوضچه بیشترین تاثیر را بر راندمان ته نشینی دارد.

در رودخانه های درشت دانه فاکتور اصطکاک به عنوان نمایه مقاومت جریان، وابسته به اندازه ذرات و شکل بستر است. وجود دامنه وسیعی از اندازه های ذرات در این رودخانه ها سبب توسعه لایه سپر و ساختارهای خوشه ذرات شده که اثرات قابل توجهی بر فاکتور اصطکاک دارند. در این مطالعه به بررسی اثرات ارتباط فیزیکی بین فرآیند سپرشدگی بستر و فاکتور اصطکاک به دلیل لایه سپر پرداخته شده است. بدین منظور با لحاظ نمودن ویژگی های قانون لگاریتمی توزیع سرعت، فاکتور اصطکاک کل تعیین شد. سپس فاکتور اصطکاک ذره با روش های کلگان و پارامتر شیلدز محاسبه شد و نتایج حاصل مورد مقایسه قرار گرفت. در پایان فاکتور اصطکاک ناشی از شکل بستر از تفریق فاکتور اصطکاک ذره از کل بدست آمد. تحلیل نتایج نشان داد که فاکتور اصطکاک مستقل از توزیع ذرات تشکیل دهنده بستر بوده و پارامتر اصلی کنترل کننده آن شیب خط انرژی است. این نتایج غیرقابل انتظار حاصل از ارتباط فاکتور اصطکاک با آستانه حرکت و بازآرایی ذرات درشت دانه در پوشش سپر می باشد. همچنین نتایج نشان داد که تشکیل و توسعه لایه سپر همراه با ایجاد خوشه ذرات با افزایش زبری نسبی بستر و کاهش استغراق نسبی جریان سبب افزایش میزان مقاومت جریان و پایداری بستر می شود. مشاهدات میدانی حاکی از تغییر شرایط آستانه تنش شیلدز در رودخانه های درشت دانه به منظور ایجاد تعادل در نرخ انتقال ذرات درشت و ریز می باشد

برآورد دقیق تبخیر-تعرق گیاه مرجع (ETo) نقش بسزایی در بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و برنامه ریزی آبیاری دارد. روش های مختلفی جهت برآورد EToموجود می باشد. معتبرترین روش برآورد EToمدل فائو-پنمن-مانتیث (FAO-PM) می باشد، اما این مدل به داده-های ورودی زیادی نیاز دارد که در اکثر ایستگاه های هواشناسی بخصوص در کشورهای در حال توسعه به طور کامل اندازه گیری نشده و یا داده های اندازه گیری شده دقت کافی ندارند. لذا محققین به سایر روش های تجربی با داده ورودی کمتر روی آورده اند. در این مطالعه ابتدا مقادیر روزانه EToبا استفاده از روش های تجربی پریستلی-تایلور، هارگریوز، روش پیشنهادی فائو در شرایط کمبود داده و دو شکل معادله والیانتز در ایستگاه سینوپتیک مشهد محاسبه و با مقادیر محاسبه شده با روش FAO-PM مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین در این مقاله با اصلاح دو شکل معادلات والیانتز مدل های جدیدی برای برآورد EToدر شرایط کمبود داده سرعت باد و همچنین سرعت باد و رطوبت نسبی ارائه شد. نتایج نشان داد در شرایط کمبود داده سرعت باد و رطوبت نسبی مدل والیانتز اصلاح شده در این مقاله نسبت به سایر روش ها بالاترین دقت را داشت، به طوری که مقدار شاخص های R2، RMSE و MAE به ترتیب 85/0، 59/1 و 26/1 میلی متر در روز محاسبه گردیدند. همچنین نتایج نشان داد در شرایطی که در ایستگاه هواشناسی تنها داده دما موجود باشد، روش هارگریوز اصلاح شده بالاترین دقت را داشت.

در پژوهش حاضر، تأثیر تغییرات مقیاس زمانی بر آشوبناکی و دامنه آشوبناکی دبی جریان ایستگاه های بالادست و پایین دست مخزن سد زاینده رود، روند تغییرات بُعد همبستگی جریان و افق پیش بینی، طی 43 سال (92-1350) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. همچنین، ارتباط بین بُعد همبستگی و افق پیش بینی در گذر زمان مشخص شده است. بدین منظور، دبی ایستگاه های هیدرومتری اسکندری، قلعه شاهرخ، پل زمانخان و پل کله در چهار مقیاس زمانی روزانه، 3، 5 و 7 روزه به کار برده شده است. به عنوان گام نخست، زمان تأخیر و بُعد محاط سیستم از روش میانگین اطلاعات متقابل و نزدیکترین همسایگان کاذب محاسبه گردیده است. سپس، بُعد فرکتالی سیستم با استفاده از روش بُعد همبستگی تخمین زده شده است. در ادامه، با استفاده از شاخص نمای لیاپانوف، افق پیش بینی در سری های آشوبناک برآورد گردیده است. نتایج حاکی از آن است که دبی جریان در مقیاس 5 روزه در ایستگاه پل زمانخان و 7 روزه در ایستگاه های پل زمانخان و اسکندری، رفتار تصادفی دارد و در بقیه مقیاس ها، آشوبناک می باشد. ایستگاه های اسکندری، قلعه شاهرخ و پل زمانخان در تمام مقیاس های آشوبناک، دارای آشوب کم دامنه هستند. در ایستگاه پل کله، دبی جریان در مقیاس روزانه دارای آشوبناکی کم بوده و در مقیاس های 3، 5 و 7 روزه دارای آشوب با دامنه متوسط است. نتایج دیگر نشان دهنده آن است که با افزایش مقیاس زمانی، بُعد همبستگی افزایش و افق پیش بینی کاهش می یابد. از سوی دیگر، با توجه به نمای لیاپانوف، ایستگاه های بالادست دریاچه زاینده رود در تمام مقیاس ها نسبت به ایستگاه های پایین دست از افق پیش بینی بیشتری برخوردار هستند.

یکی از مسائل مهم بهینه سازی در مدیریت منابع آب، مسأله بهره برداری بهینه از مخازن سدها است. در خصوص مسائل بهینه سازی روش های مختلفی به کار گرفته شده که با توجه به عدم توانایی روش های بهینه سازی معمول، در حل مسائل پیچیده بهینه سازی، به کارگیری الگوریتم های فرا ابتکاری بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است. لذا در این تحقیق برای بهینه سازی مخازن آب چاه نیمه سیستان از الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک استفاده شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر تخصیص بهینه آب مخازن چاه نیمه به ذینفعان منطقه سیستان با استفاده از الگوریتم ژنتیک تحت سناریوهای مدیریتی با تأکید بر سناریوی تثبیت ریزگردها می باشد. نتایج الگوریتم ژنتیک نشان داد که در سال اول مقدار رهاسازی بهینه 3531/20 میلیون متر مکعب و میزان تقاضا 3121/98 میلیون متر مکعب می باشد که به مقدار 959/77 میلیون متر مکعب عدم تامین نیاز وجود دارد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که الگوریتم ژنتیک همانند تحقیقات گذشته توانسته است به جواب بهینه مناسبی دست پیدا کند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده در سناریوی تثبیت ریزگردها، پس از مدتی در صورت اجرای سناریوی مذکور، دیگر رهاسازی برای بخش کشاورزی (سال 1409 شمسی) امکان پذیر نمی باشد.

ارزیابی یک سامانه به مجموعه ای از شاخص ها که بیانگر وضعیت حال و آینده آن باشد، نیاز دارد. آبخوان های چندلایه به دلیل تفاوت در فرآیندهای تغذیه و تخلیه ی هر لایه، دارای پیچیدگی های خاصی است. هدف از این مقاله بررسی پایداری سفره های آزاد و تحت فشار آبخوان آبرفتی استان گلستان است. آمار مورد استفاده شامل مقادیر بارندگی ماهانه 19 ایستگاه باران سنجی، مقادیر رقوم سطح آب 19 چاه مشاهده ای در سفره آزاد و سطح پیزومتریک 19 چاه در سفره تحت فشار می باشد. در این مقاله از ترکیب یازده شاخص که بر اساس داده های موجود در منطقه انتخاب شده اند، به منظور ارزیابی پایداری استفاده شد. نتایج نشان داد با وجود عدم معناداری روند بارندگی، روند کاهشی در سطح ایستابی لایه آزاد و سطح پیزومتریک لایه تحت فشار وجود دارد. شاخص پایداری آبخوان برای لایه های آزاد و تحت فشار به ترتیب برابر 89/0 و 01/1 است که ناپایداری هر دو لایه و ناپایدارتر بودن لایه تحت فشار را نشان می دهد. البته شرایط ناپایدار لایه تحت فشار تحت پوشش ذخایر آب زیرزمینی غیرتجدیدشونده موجود در آن قرار گرفته است. بر اساس شاخص قابلیت توسعه بهره برداری برابر 26/0، طرح های توسعه منابع آب با در نظر گرفتن محدودیت های موجود در کمیت و کیفیت آب قابل اجرا است. همچنین شاخص توان بازیابی آبخوان برابر 82/2 نشان می دهد هر دو لایه توان بازیابی خوبی دارند و در صورت بهبود عوامل محیطی تاثیرگذار، با سرعت نسبتاً بالایی به حالت پایدار بازمی گردند. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه با وضعیت کمبود آب مواجه است که به معنای محدودیت در توسعه اقتصادی، سلامت و بهداشت جوامع انسانی می باشد.

آب به عنوان نهاده اولیه در تابع تولید در بخش کشاورزی، صنعت و معدن، به عنوان کالای واسطه ای در بخش گردشگری، خدمات و بازرگانی، به عنوان کالا در سبد مصرفی خانوار و به عنوان مهم ترین فاکتور در بخش محیط زیست، شاید مهم ترین کالای اقتصادی-اجتماعی و محیط زیستی باشد و با توجه به افزایش تقاضا و کاهش عرضه آب که منجر به شدت کمیابی آب، به خصوص آب های زیرزمینی می شود، تاثیر این متغیر بر رشد اقتصادی و رابطه معکوس آن بسیار مورد توجه اقتصاددانان است. هدف این پژوهش ارزیابی علیت کرنلی بین استخراج منابع آب زیرزمینی و رشد اقتصادی با استفاده از مدل رگرسیون نادارایا – واتسون و ضریب همبستگی تعمیم یافته در دوره 1362 تا 1394 برای اقتصاد ایران است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اگرچه علیت گرانجر، حاکی از عدم ارتباط بین مصرف آب و تولید ناخالص داخلی است؛ اما ضریب همبستگی تعمیم یافته و رگرسیون ناپارامتریک نشان از وجود علیت کرنلی یک طرفه از تولید ناخالص داخلی به مصرف آب است. بنابراین افت سطح آب زیرزمینی و تهی شدن سفره های آب زیرزمینی به شدت می تواند رشد اقتصادی را متاثر کند.

تاکنون شاخص های متعددی توسط محققان مختلف برای بررسی پدیده خشکسالی معرفی و استفاده شده اند که هر کدام به فراخور شرایط منطقه و پارامترهای تاثیرگذار بر خشکسالی، دارای توانایی ها و نواقصی خواهند بود. طی سال های اخیر شاخص خشکسالی اجمالی (RDI) بدلیل در نظر گرفتن توام بارش و تبخیر و تعرق، با استقبال بیشتری نسبت به سایر شاخص ها روبرو بوده و گاهاً مبنای مقایسه شدت خشکسالی و برآورد خسارات بالقوه آن در سطح ملی قرار گرفته است. تحقیق حاضر به بررسی شاخص RDI، مزایا، معایب و مشکلات پهنه بندی و تعمیم نتایج از مقیاس ملی به استانی پرداخته است. به همین منظور از آمار و ارقام ایستگاه های هواشناسی سینوپتیک استان یزد استفاده شد و پس از محاسبه RDI برای هر ایستگاه، با نتایج ارائه شده در نقشه RDI کشوری در دوره زمانی مشابه، مقایسه و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش در قالب ارائه نکات و ملاحظات فنی برای محاسبه و پهنه بندی RDI در مقیاس ملی و نحوه تعمیم به سطوح استانی با محوریت استان یزد و پیشنهادات اجرایی مربوطه برای تدقیق مطالعات و روش های پهنه بندی خشکسالی در کشور می باشد که به تفصیل به هر یک از آن ها پرداخته شده است.

آلودگی آب آشامیدنی یکی از زمینه های مهم نگرانی برای طرفداران محیط زیست است. کیفیت آب، شاخص سلامت و رفاه جامعه است. در این پژوهش غلظت و پهنه بندی برخی پارامترهای کیفی آب آشامیدنی شهر ملایر با استفاده از روش های آماری وGIS ارزیابی شد. جامعه آماری مورد پژوهش شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر ملایر بود. بدین منظور این شهر به چندین منطقه تقسیم شد به نحوی که کل منطقه شهری ملایر پوشش داده شود. در مجموع، 48 نمونه آب آشامیدنی از شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر در خرداد 1395 جمع آوری شد. پارامترهای مختلف مانند pH، هدایت الکتریکی (EC)، کاتیون ها (Na، K) و آنیون (NO3) اندازه گیری شد. . غلظت نیترات در آب آشامیدنی توسط دستگاه اسپکتروفتومتر، سدیم و پتاسیم با دستگاه فلیم فتومتر اندازه گیری شد. میانگین پارمترهای اندازه گیری شده به ترتیب نیترات 61/27 میلی گرم بر لیتر، pH 79/6، EC69/0 دسی زیمنس بر متر، پتاسیم41/0 میلی گرم بر لیتر و سدیم 37/1 میلی گرم بر لیتر بود. دامنه غلظت نیترات نمونه ها از 34/19 تا 83/47 میلی گرم بر لیتر تغییر داشت. تمام پارامترهای اندازه گیری شده نمونه های آب آشامیدنی ملایر کمتر از استاندارد WHO و استاندارد ملی ایران بود. با توجه به نقشه های GIS غلظت نیترات، سدیم و EC در بخش های شمالی و شمال غربی شهر بالاتر بود. از جمله دلایل بالا بودن نیترات در منطقه دفع غیراصولی فاضلاب های شهری می باشد. به منظور جلوگیری از افزایش نیترات در شبکه توزیع آب آشامیدنی، اقداماتی چون عدم ورود فاضلاب شهری به منابع آب و تصفیه فاضلاب ضروری به نظر می رسد. با توجه به این که غلظت های نیترات 45-20 میلی گرم بر لیتر در آب را به عنوان آب های آلوده به شمار می آیند، آب شرب شهر ملایر جزء آب های آلوده طبقه بندی می شوند.

آبیاری سطحی سنتی به دلیل سادگی آن یکی از روش های معمول آبیاری می باشد. در این روش با برداشتن قسمتی از دیواره کانال انتقال، آب وارد جویچه ها می گردد اما گاهی اوقات نیز برای این کار از سازه ساده ای به نام سیفون استفاده می شود. این تحقیق جهت ارزیابی و مقایسه دو روش آبیاری سطحی سنتی و سازه ای(سیفون) در سال زراعی 1396 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان انجام گردیده است. به این منظور دوقطعه زمین انتخاب و در قطعه اول از روش سطحی سنتی و در قطعه دوم از سازه سیفون در کشت ذرت استفاده شد. نتایج تحقیقات نشان-داد در ده نوبت آبیاری انجام شده آب مصرفی در روش سازه ای 1251 مترمکعب کمتر از روش سنتی می باشد. همچنین متوسط سرعت پیشروی آب در طول فاروها در روش آبیاری سازه ای 18/0 متر در دقیقه بیشتر از روش سنتی می باشد. مقادیر کارایی مصرف آب و راندمان آبیاری نیز به ترتیب در روش آبیاری سنتی برابر 01/1 و 61 درصد و در روش آبیاری سازه ای برابر 2/1 و 71 درصد تعیین گردید و عملکرد تولید محصول در دو روش نیز تقریبا یکسان به دست آمد. در مجموع می توان چنین بیان نمود که علی رغم برابری عملکرد محصول، روش آبیاری سازه ای به دلیل صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان آبیاری نسبت به روش سنتی برتری دارد.

به منظور تنظیم زمان آبیاری گیاه کنجد با استفاده از تشت تبخیر، آزمایشی به مدت دو سال زراعی و در سه تکرار در مناطق عمده کشت کشور (بوشهر، داراب و جیرفت) اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل I0 (دورآبیاری براساس عرف زارع)، I1 (دور آبیاری بر اساس 90 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A)، I2 (دور آبیاری بر اساس 120 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A)، I3 (دور آبیاری بر اساس 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A)، I4 (دور آبیاری بر اساس 180 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A )، I5 (دور آبیاری بر اساس 90 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A تا شروع گلدهی و 180 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A بعد از شروع گلدهی) و I6 (دور آبیاری بر اساس 180 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A تا شروع گلدهی و 90 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت کلاس A بعد از شروع گلدهی) بودند. نتایج نشان داد که کنجد در تمام نقاط اجرای طرح تا قبل از گلدهی حساسیت زیادی به تنش آبی نداشت و می توان با دور 180 میلی متر تبخیر از تشت ( تقریبا دور 12 روز) آبیاری انجام داد اما با فرا رسیدن موعد گلدهی، آبیاری با این دور باعث کاهش شدید عملکرد شده و آبیاری می بایست بر اساس 90 میلی متر تبخیر از تشت (تقریبا دور 7 روز) صورت گیرد.