اطلاعات جغرافیایی
سال:1395 | دوره:25 | شماره:100 |تعداد مقالات:12

با توجه مطالعات اخیر، در سال 2025، کمبود آب در کشورهای فقیر که منابع محدودی دارند و جمعیت آنها به سرعت درحال افزایش است، نمود بیشتری پیدا خواهد کرد. بنابراین یک طرح درازمدت برای حفظ منابع آب لازم است. احداث سدهای مخزنی بزرگ بر روی رودخانه های دائمی کشور یکی از مهمترین طرح ها است و مرحله اصلی برای اجرای این طرح انتخاب مکان مناسب در حوزه آبریز می باشد. هدف از این مطالعه، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و توسعه روش تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس[1] برای انتخاب و رتبه بندی محل احداث سد در منطقه جنوبی استان سیستان و بلوچستان می باشد. با نظر کارشناسان و داده های موجود معیارهای تعیین مکان بهینه شامل معیارهای زمین شناسی، کاربری اراضی، رسوب، کیفیت آب، فرسایش، آب های زیرزمینی و هیدرولوژی انتخاب گردیده اند. برای مشخص کردن میزان اهمیت معیارهای ورودی از روش وزن دهی نسبتی استفاده شده است. در ابتدا با پیاده کردن الگوریتم تاپسیس در محیط نرم افزار ArcGIS لایه ای تحت عنوان "نزدیکی نسبی به راه حل ایده آل" که دارای مقادیر بین صفر و یک می باشد، ایجاد شده است. سپس با مدل سازی مسیر جریان آب و بررسی شرایط توپوگرافی منطقه و انجام محاسبات مربوط به ارتفاع و طول تاج سد و اعمال محدودیت حجم مخزن، 15 گزینه که پتانسیل احداث سد در آنها وجود دارد، انتخاب و در آخر با یافتن مقادیر هر گزینه در لایه ایجاد شده، گزینه ها رتبه بندی شده اند. با توجه به نتایج بدست آمده گزینه A که نمایانگر سد کهیر است، با امتیاز 85/0 بهترین گزینه انتخابی و گزینه P– سمت شرق محدوده-با امتیاز 47/0 بدترین گزینه می باشد و همچنین در بین سدهای احداث شده در منطقه سد پیشین با امتیاز 62/0 بدترین سد انتخاب گردید و گزینه K با امتیاز 67/0 بر روی شاخه سمت راست رودخانه سرباز به عنوان گزینه پیشنهادی انتخاب گردید.

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خاورمیانه و تهدیدات مستمر کشورهای همسایه و غیرهمسایه، متأسفانه پروژهها و تأسیسات اقتصادی و زیر بنایی بدون ملاحظات دفاعی و امنیتی در شهرها به صورت یک هدف تهدیدی قابل دسترس دشمن و هر تهاجمی استقرار یافتهاند. از این رو، تحقیق حاضر با هدف بررسی آسیبپذیری شهرها از منظر پدافند غیرعامل با مورد نمونه شهر اردبیل انجام گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی – توسعهای و از لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. در چارچوب مباحث پدافند غیر عامل دادههای 18 شاخص در قالب 5 مؤلفه شریانهای حیاتی، مراکز مدیریت بحران، مراکز نظامی و انتظامی، تجهیزات شهری و مراکز پشتیبانی با سه اولویت انهدام راهبردی، روانی و پشتیبانی تهیه شد. دادههای گردآوری شده در نرم افزار SuperDecision (تحلیل شبکه) وزن دهی، سپس در محیط GISنقشهسازی شده است. نتایج به دست آمده از بررسیهانشان میدهد، در سطح اردبیل شش پهنه مخاطرهآمیز عمده در شرایط بحران و مستعد آسیب وجود دارد که مهمترینآنها خروجی شمال شرقی اردبیل (میدان جهاد منتهی به دروازه آستارا)، جهت جنوبغربی اردبیل (از ایستگاه سرعین منتهی به میدان بسیج و به طرف روستای شاماسبی) ودر نهایت بخشهایی از شمال و شمال غربی اردبیل (میدان وحدت) با مجموع 17 درصد از کل مساحت کاربریهای سطح شهر بیشترین میزان آسیبپذیری را شامل شده که علت این امر وضعیت نامناسب شاخصهای کالبدی و تمرکز نهادهای مدیریتی، سازمانی، نظامی و استانی در این مناطق از شهر اردبیل میباشد.

موضوع خشکسالی در مطالعات منابع آب اهمیت زیادی دارد. شاخصهایخشکسالیهواشناسیمستقیماًازرویدادههایهواشناسینظیربارندگیمحاسبهمی شوند درصورتفقداندادههایمذکور، درپایشخشکسالیمفیدواقع نخواهندشد. لذاتکنیکسنجشازدورمیتواندابزاریمفیددرپایشخشکسالیبهشماررود. دراینتحقیقبااستفادهازتصاویرماهوارهایسنجنده MODIS روندتغییراتشاخصنرمالشدهپوششگیاهی استان اصفهان برای سالهای 2000 تا 2008 بررسی شد. شاخص NDVIعلاوه بر پوشش گیاهی طبیعی برای پایش خشکسالی به ویژه خشکسالی زراعی نوع دیم هم میتواند مؤثر باشد. بادرنظرگرفتناینشاخص، پوششگیاهیمنطقه به4گروهطبقهبندی شد ومساحتهرکدامازطبقاتنیزمحاسبهشد. درنهایتدوشاخص SPI و NDVI موردمقایسهقرارگرفت. نتایجحاصل ازمحاسبه شاخصSPI حاکی از وقوع خشکسالیشدید در سال 2008 و خشکسالیمتوسطبه ترتیب در سالهای2000 و 2001 دراستاناصفهان است. محاسبهشاخص NDVI دراینسهسالنیزنشاندادکهمیزانپوشش گیاهیضعیفبهطورقابلمحسوسیافزایشیافته است. با این حال نتایج حاصل از اثر تغییرات بارندگی بر روی شاخص NDVI نشان داد که همزمانی وقوع خشکسالی هواشناسی و خشکسالی کشاورزی در تمام سالها وجود ندارد. برای سال 2006 علیرغم اینکه بارش بیشتر از سالهای قبل و بعد و بیشتر از میانگین بارش استان بوده، اما براساس نتایج شاخص NDVI این سال همراه با خشکسالی کشاورزی (کاهش ارزش شاخص NDVI) بوده و برعکس در سالهای 2002 و 2004 که بارش کمتر از سال 2006 رخ داده اما شرایط دیم و مرتع بهتر از سال 2006 بوده و همچنین در سال 2003 با اختلاف 2 میلیمتر بارش در سال 2002، مقدار شاخص NDVIکاهش زیادی یافته است. نتایج این تحقیق ضرورت تعریف نمایهای که همه این موارد را بیان کند دوچندان میکند.

خودروهای اورژانس شهری با توجه به حساسیت مأموریت خود، همواره برای رسیدن به مقصد به دنبال کمترین زمان ممکن هستند. با توجه به پیچیدگی و گستردگی حمل و نقل و ترافیک در شهرهای بزرگ، عوامل و پارامترهای متعددی علاوه بر مسافت، در زمان رسیدن یک خودروی اورژانس به مقصد تأثیرگذار هستند که این پارامترها میتوانند کیفی یا کمی و پویا یا ایستا باشند. در این مقاله روشی نوین بر مبنای ترکیب مدلهای تلفیق، روش کمیسازی گاما، استفاده از روابط پیشبینی زمان سفر و الگوریتمهای فراابتکاری به منظور دستیابی به بهینهترین مسیر ارائه شده است. در این مقاله ابتدا کلیهی فاکتورهای تأثیرگذار کمی و کیفی قابل محاسبه و دسترسی از دید مسیریابی اورژانس شناسایی شده، سپس با تبدیل پارامترهای کیفی به کمی، هر پارامتر با روش محاسبهی حداکثر نرمال شده و بر اساس ارجحیت و میزان تأثیر هر پارامتر در یافتن مسیر بهینه تلفیق میگردند. روش تست گاما به عنوان یک روش برگرفته از داده برای محاسبهی میزان ارجحیت و تأثیرگذاری فاکتورها استفاده شد. روند مذکور با استفاده از دادهی شبکه معابر و حجم ترافیک دو منطقه از شهر تهران پیادهسازی شد. وزن در نظر گرفته شده برای هر زیرمعیار تشکیل دهندهی درجه سختی مسیر یعنی «کیفیت مسیر»، «عرض»، «شیب»، «نوع مسیر» و «میزان مستقیم بودن مسیر» بر اساس این روش به ترتیب 331/0، 286/0، 188/0، 172/0 و 020/0 بدست آمدند. در نهایت از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک برای انتخاب مسیر بهینه وسایل نقلیه اورژانس استفاده شد و نتایج آن با الگوریتم معمول مسیریابی دیکسترا مقایسه شد. بر مبنای مقایسهی انجام شده روش ارائه شده در این مقاله نسبت به روشهای سادهی فعلی برتری قابل ملاحظهای داشت.

میدان ثقل جهانی معمولاً توسط توابع پایهی هارمونیک کروی تا درجه معینی از قدرت تفکیک طیفی و مکانی مدل میشود. توزیع غیریکنواخت و کیفیت متفاوت دادهها، این توابع را در مدلسازی محلی میدان ثقل محدود میکند. این توابع بیشتر خاصیت جهانی میدان ثقل را نمایش میدهند و برای نمایش فرکانسهای پایین میدان ثقل مناسب هستند. در کاربردهای محلی، توابع پایهی شعاعی بر روی سطح کره با برخورداری از خاصیت محمل شبه محلی میتوانند به عنوان جایگزین مناسبی برای هارمونیکهای کروی استفاده شده و میدان گرانی زمین را تا درجهی بالایی از قدرت تفکیک طیفی و مکانی تقریب زنند. این مدلهای محلی معمولاً دقت بهتری در محل مورد نظر نسبت به مدلهای جهانی دارند. توابع پایهی شعاعی کروی معمولاً بر روی کره متعامد نیستند که این امر منجر به پیچیدگی بیشتر مسئله میشود. در این مقاله، عملکرد انواع مختلف توابع پایهی شعاعی کروی شامل کرنل جرم نقطهای، چندقطبی شعاعی، کرنل پواسن و ویولت پواسن در مدلسازی محلی میدان ثقل زمین با استفاده از دادههای شتاب گرانی در منطقهی فارس ساحلی مقایسه شده است. برای حل مسئلهی معکوس غیرخطی مدلسازی میدان گرانی زمین با استفاده از توابع پایهی شعاعی کروی، تکنیک "کمترین مربعات" به کار رفته است. بدین منظور، الگوریتم بهینهسازی لونبرگ-مارکواردت طی یک پروسهی تکراری با مینیمم کردن اختلاف بین مقادیر مشاهداتی و مقادیر مدل شده، پارامترهای مدلسازی را تخمین میزند. این پارامترها شامل تعداد، مکان، عمق و ضرایب مقیاس توابع پایه شعاعی هستند. به منظور افزایش کارایی عددی الگوریتم لونبرگ-مارکواردت در حل مسئلهی مدلسازی میدانگرانی، مقدار اولیهی پارامتر پایدارسازی از طریق رابطهای بر مبنای ژاکوبین تابع هدف تعیین و روشی برای به هنگامسازی این پارامتر ارائه شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در صورت انتخاب عمق مناسب توابع پایه، دقت مدلسازی محلی میدان گرانی برای انواع توابع پایهی شعاعی مورد بررسی تقریباً یکسان خواهد بود.

تهراندرمنطقهای حادثه خیز قراردارد که احتمال وقوع زلزله و بروز خسارت های گسترده در نتیجة آن، بسیار زیاد است. گسلهایتهرانازمناطقپرتراکمویاازنزدیکیآنهاعبورمیکندودرصورت فعال شدن این گسلها امکانوقوعخسارتهای فراوان بسیار زیاد است. یکی از این مناطق مهم، منطقه یک شهر تهران است که به سبب قرارگیریدر دامنههای جنوبی البرز و گسل «مشا-فشم» و گسل«شمال تهران »، ساخت وساز در ارتفاعات، جمعیت، تمرکز سرمایه، برجهای بلند مرتبه در ارتفاعات، معابر کم عرض، ترافیک سنگین جادهها، رعایت نشدن قوانین ساخت و ساز در اکثر موارد؛ نیازمند برنامهریزی به منظور پیشگیری از بحران میباشد. با توجه به اینکه بیشتر صدمات ناشی از زلزله به سبب عدم مقاومت فیزیکی بافت، عدم امکان امدادرسانی و عدم توان برگشت پذیری بوده و ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با وضعیت نامطلوب کالبدی دارد، مقاله حاضر میکوشد تا با ارزیابی آسیبپذیری کالبدی و تعیین پهنههای آسیب پذیر، مؤثرترین راهبردهای نیل به ارتقاء کیفیت ایمنی محیط کالبدی دربرابر زلزله احتمالی را ارائه نماید. بدین منظور با استفاده از شاخصهای پنج گانه(تراکم جمعیتی، خطر پذیری کاربری اراضی، کیفیت ابنیه، عمرابنیه، دسترسی به مراکزامداد و نجات)لایههای اطلاعاتی هریک از متغیرهای مذکور تولید شد و با بهرهگیری از روش تحلیل سلسله مراتبیIHWP درمحیط Arc GIS اینلایهها تلفیق گردیده و موقعیت منطقه یک شهر تهران در برابر زلزله مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که بافت کالبدی منطقه یک دربرابرزلزله احتمالی شرایط نسبتاً ایمن دارد. نواحی 9و7 و5 بسیار ایمن، نواحی4 و6و10ایمن ونواحی 2و8 ایمنی متوسط و، نواحی 1و 3 از نواحی با ایمنی پائین و در معرض حادثه ارزیابی شدند. به طور کلی شمال این منطقه، دارای معابر و خیابانهای کم عرض و ساختمانهای بلند مرتبه، بافتهای فرسوده و اماکن مخروبه و. . . از نقاط نا امن و آسیبپذیر در برابر زلزله است. بنابراین براساس اصول مدیریت شهری درحال حاضر تراکم فروشی غیر اصولی شهرداری تهران در این منطقه و روند رو به رشد جمعیت، اصلیترین زنگ خطر جدّی برای حیات منطقه تلقی میگردد.

از خصوصیات مهم اقلیم همدان نامنظم بودن زمان بارش و ریزش حداکثر 24 ساعته در ماههای اسفند و فروردین است. این عامل، یعنی ریزش بارانهای شدید باعث افزایش خطر سیل در این استان گشته است. فصل زمستان ریزش به صورت برف است و زمان ذوب آن در فروردین ماه همراه با بارش باران باعث طغیان رودخانهها میگردد. در ماههای دیگر سال خالی بودن زمین از پوشش زراعی و گیاهی و خشک بودن خاک و. . . باعث افزایش سیلاب میگردد. عوامل سیل خیزی در استان همدان گوناگون و متنوع میباشد. از علل مهم و مؤثر در سیلخیزی یک منطقه، آب و هوا، ناهمواری پوشش گیاهی و. . . هستند. در این مقاله حداکثر روزانه بارش به منظور پیشبینی حجم آب قابل استحصال ناشی از سیلابها و برنامهریزی در جهت مدیریت منابع آب منطقه، مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور بر اساس بارندگیهای حداکثر 24 ساعته، نقشه مدل ارتفاعی و گرادیان بارش و نقشه همباران منطقه برای دوره بازگشتهای 2، 10، 25، 50 با روش بهترین توزیع آماری برای منطقه (توزیع گمبل) برآورد و در محیط GISپهنهبندی شده (به روش کریجینگ) پهنهبندی شده با کاهش دوره بازگشت، میزان بارش محتمل روزانه کاهش مییابد. بر این اساس در دوره برگشتهای فوق مناطق جنوب شرق و شمال غرب استان همدان (دشت کبودر آهنگ) دارای بیشترین بارش محتمل روزانه است. فراوانی تعداد سیلهای رخ داده در استان، نشان دهنده این واقعیت است که مناطق نامبرده بیشترین و مهیبترین سیلها را در استان به خود اختصاص دادهاند (سیل سال 1366منطقه کبودر آهنگ). طبق این نقشهها مناطق شرقی استان دارای کمترین بارش محتمل روزانه است. نتایج این مطالعه میتواند در پهنهبندی و پیشبینی سیلاب و همچنین برنامهریزی و مدیریت منابع آب منطقه بکاربرده شود.

در مهندسی سواحل اطلاعاتمیدانی به هنگام و کافی از وضعیت کشندی برای مواردی نظیر توسعه سواحل، کالیبره کردن مدلهای هیدرودینامیکی عددی، هیدروگرافی، انتقال رسوب و سایر موارد از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف از این پژوهش ارزیابی و صحت سنجی مدل هیدرودینامیکی عددی کشندی در آبهای خلیج فارس با استفاده از اندازهگیریهای میدانی در ایستگاههای کشندسنجی و دستیابی به الگوی ترازهای کشندی میباشد. در همین راستا از دادههای عمقسنجی و خط ساحلی و اطلاعاتیک ساله ده ایستگاه کشندسنجی درخلیج فارس ومیدان باد GFS[1] استفاده شد. از مدل Flow Model)FM) نرم افزار MIKE21 با ساختار مش نامنظم و با در نظرگرفتن نیروهای نجومی جریانهای کشندی شبیهسازی شد و با نتایج اندازهگیریهای ایستگاهها صحت سنجی به عمل آمد. در گام بعدی مؤلفههای کشندی استخراج شد. شبیهسازی جریان کشندی خلیج فارس با مدلMIKEتطابق بسیار خوبی با دادههای میدانی ایستگاههای کشند سنجی نشان داد. در مرحله پایانی مقادیر ارائه شده توسط مدل جهانیFES با استفاده از نرم افزار Matlab استخراج شد. نتایج آنالیز کشندی حاصل از مدل جهانی کشند اقیانوسی با نتایج آنالیز کشندی حاصل از مدلسازی (نتایج حاصل از ایستگاههای کشند سنجی) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. براساس نتایج در محدوده مورد بررسی، مؤلفههای کشندی بدست آمده از مدل جهانی کشند اقیانوسی در نواحی ساحلی وکم عمق تطابق و دقت کمی با مؤلفههای کشندی ایستگاههای کشند سنجی را نشان داد این در حالی است که در مناطق عمیق اختلاف کمتری بین مؤلفههای متناظر مشاهده گردید.

تحلیل اکتشافی دادههای فضایی[1](ESDA)، به دنبال تشخیص تمایز بین الگوهای تصادفی و غیر تصادفی میباشد. در این تحقیق با استفاده از دادههای 37 ایستگاه بارانسنجی و سینوپتیک در منطقه شمالی خلیجفارس (حوضههای آبریز مند وحله) اقدام به تحلیل اکتشافی دادههای فضایی (آمارفضایی) تغییرات رژیم بارش (ماهانه و فصلی) شده است. نتایج حاصل از این تحقیق مشخص مینماید که بر اساس نیمرخهای ترسیم شده بر بارش ماهانه در فصول مختلف سال در امتداد نصف النهارات و مدارات، بارش از غرب به شرق حوضه دارای روند افزایشی است. همچنین در امتداد نصفالنهارها در منطقه نیز در مقطع ماهانه روند بارش از شمال به جنوب حوضه کاهشی میباشد. تحلیل اکتشافی دادههای فضایی بارش در حوضههای آبریز مند و حله نشان داد که مراکز میانگین و بیضیهای استاندارد در فصول پاییز، زمستان و بهار در مرکز و متمایل به مناطق پربارش محدوده مورد مطالعه واقع هستند. اما در فصل تابستان رفتاری متفاوتتر به خود گرفته و مرکز میانگین و بیضیهای استاندارد بارش، به سمت جنوب و جنوب شرق منطقه مورد مطالعه متمایل شده اند. در بررسی تحلیل خودهمبستگی فضایی آماره موران محلی مشخص شد که برروی بارش ماههای مختلف سال، خوشههای بالا – بالای بارش در اکثر ماهها به جز دوماه از فصل تابستان (جولای و آگوست) در قسمت شرق و شمال شرق منطقه واقع شده و خوشههای پایین – پایین بارش نیز در بخشهای غرب، جنوب و جنوب غرب حوضههای مورد مطالعه قرار گرفته اند.

برنامهریزی با هدف مدیریت بحران و تخمین ریسک زمین لرزه همواره یکی از دغدغههای اصلی برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. شناخت و تعیین میزان آسیب پذیری بافتهای شهری در برابر زلزله بهمنظور برنامهریزی مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله الزامی به نظر رسیده است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی مناسب جهت ارزیابی وضعیت آسیب پذیری بافتهای شهری در برابر زلزله، بافتهای شهر سمیرم در استان اصفهان را مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده و بررسی در آن به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. به منظور نیل به اهداف پژوهش ابتدا معیارهای مؤثر در آسیبپذیری بافتهای شهری در برابر زلزله شناسایی گردیده، سپس با بهره گیری از مدل تحلیل شبکهای (ANP) و نرمافزار آن، ارزش و اهمیت هر یک از معیارها تعیین شده، در مرحله بعد نتایج حاصل از فرآیند تحلیل شبکهای با لایه راههای شریانی درجه یک، درجه دو و درجه سه، تراکم جمعیتی، کیفیت ابنیه، شیب زمین، فاصله از گسل، فضای باز و سبز، مراکز درمانی، مراکز فرهنگی، مراکز آموزشی و مسکونی، تلفیق و نقشه میزان آسیبپذیری بافتهای شهری در شهر سمیرم تهیه گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده که از میان معیارهای تأثیرگذار، معیارهای تراکم جمعیت، راه شریانی درجه 2 و فاصله از گسل دارای بیشترین اهمیت بوده و نیز فاصله از مراکز فرهنگی و مراکز آموزشی کمترین اهمیت در میزان آسیبپذیری بافتهای شهری را داشتهاند. همچنین نتایج پژوهش نشان داده است که میزان آسیبپذیری در قسمت شمالی و مرکزی شهر سمیرم به علت نزدیکی به خط گسل و فرسوده بودن بناها بیشتر از سایر مناطق این شهر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از لایه رقومی بافتهای شهری سمیرم با انجام برنامهریزیهای صحیح قبل از وقوع و نیز داشتن طرحهای مدیریتی پس از بحران میتوان به میزان قابل توجهی از تلفات وخسارات ناشی از پیامدهای خسارات ناشی از زلزله کاهش داد. همچنین لازم به ذکر است که یکی از عوامل مورد غفلت قرار گرفته در طول تاریخ، عامل تکتونیک بوده، از این رو توجه به مبحث شیب و سایر عوامل، همواره در شهرسازی سیر تکاملی داشتهاند.

روزهای گرم از حالتهای فرین دمایی و یکی از پدیدههای مهم اقلیمی به شمار میآید. تغییرات بلندمدت (روند) این پدیده از پیامدها و نیز شواهد تغییرات دمایی – اقلیمی است. همچنین این روزها میتوانند زیستبومها و زندگی انسانی را متأثر سازند. از این رو شناخت رفتار روزهای گرم میتواند راهگشای بسیاری از مباحث باشد. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از دادههای شبکهای میانگین دمای بیشینه کشور از سال1340 تا 1386 و بهکارگیری روشهای آماری، روند بلندمدت شمار روزهای گرم ایران بررسی شود. بدین منظور نمایه ی روز گرم بر اساس صدک نود برای هر یاخته از شبکه ی مورد بررسی و در هر روز سال برآورد گردید. به این ترتیب برای هر یاخته در هر روز یک آستانهی رخداد گرما به دست آمد. سپس روزهایی که دمای آنها برابر یا بیش تر از این آستانه بود، روز گرم محسوب شدند. میانگین شمار روزهای گرم در کشور 39 روز است. ماههای فصل سرد و نیز فروردین دارای بیشترین فراوانی میانگین روزهای گرم هستند. فراوانی روزهای گرم روندی افزایشی دارد. شمارِ روزهای گرمِ حدودِ نیمی از گستره کشور روند مثبت داشته است. همچنین میانگین دمای روزهای گرم نیز بررسی شده است. در بیش از نیمی از گستره ی کشور روندِ میانگینِ دمایِ روزهای گرم، مثبت و در حدود یک سوم از کشور، این روند منفی بوده است. رویدادهای دمایی روزهای گرم ایران دارای یک چرخه 4-3 ساله میباشد. برای واکاوی روند در دادهها از رگرسیون خطی با روش کمترین مربعات خطا استفاده شد. برای برسی وجود نوسانهای معنیدار در دادهها نیز روش تحلیل طیفی به کار گرفته شد.

بیابانزاییپسازدوچالشتغییراقلیموکمبودآبشیرین، سومینچالشمهمجامعهجهانیدرقرنبیستویکم می باشد، کهبهعنوانیکیازبارزترینوجوهتخریبمحیط زیستوانهداممنابعطبیعیدرجهان مطرحگردیده است. این پدیدهباتأثیربرپوششگیاهی، آبوخاک، عامل جدّی تهدید کننده پارکهای ملی در مناطق خشک و نیمهخشک از جمله ایران است. اقداماتاجرایی دررابطهباکنترلبیابانزاییبایدمتکیبرشناختوضعیتفعلیبیابانی شدنوشدتآنباشد. در این پژوهش به منظور ارزیابی و پایش بیابانزایی پارک ملی بمو-شیراز، روند تغییرات سالانه پوشش گیاهی در بازه زمانی(2014-2000) مورد بررسی قرار گرفت. فرضبرایناستکهباتحلیلسری هایزمانیبلندمدتداده هایماهوارهای و با استفاده از شاخصهای پوشش گیاهی (NDVI و(EVI، میتوان چنین تغییراتی را پایش نمود. لذا در این پژوهش، پروفیل و نقشهتغییرات سالانه مقادیر NDVI و EVIدر طی14 سال، بااستفادهازمحصول MOD13A1 سنجندهMODISماهواره Terra سیستم Aqua، در محیط نرمافزاری IDRISI Selva تهیه و مورد تحلیل قرارگرفت. در نهایت با بهکارگیری منطق فازی، پروفیل و نقشه شدت بیابانزایی در بازه زمانی مذکور، تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان دهنده تخریب پوششگیاهی وافزایش شدت بیابانزایی در قسمت شمال غربی است. این تخریب شکل جدیدی از بیابانزایی به نام بیابانزایی تکنوژنیکی میباشد که دلیل آن احداث شهر جدید صدرا در قسمت شمال غربی و غرب این پارک بودهاست به طوریکه با احداث شهر صدرا در محدوده غربی این پارک، عملاً حفاظت از این قسمت نا ممکن گردیدهاست.