مهندسی بهداشت حرفه ای
سال:1397 | دوره:5 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف با توجه به اهمیت و شیوع بالای اختلالات اسکلتی-عضلانی (Musculoskeletal Disorder)، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش بارکاری ذهنی، خستگی و کیفیت خواب در ایجاد اختلالات اسکلتی-عضلانی انجام شد. مواد و روش ها جامعه پژوهش حاضر کارمندان شاغل در مرکز بهداشت شهر بروجرد بودند که براساس نمونه گیری تصادفی ساده، 243 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه اختلالات اسکلتی-عضلانی کرنل (CMDQ: Cronell Musculoskeletal Discomfort Questionnaire)، پرسشنامه خستگی سوفی (SOFI: Swedish Occupational Fatigue Inventory) و پرسشنامه کیفیت خواب پیتسبورگ (PSQI: Pittsburgh Sleep Quality Questionnaire) بودند. به منظور ارزیابی بارکار ذهنی از روش SWAT (Subjective Workload Assessment Technique) استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از آزمون های آماری ضریب همبستگی Pearson، کای دو و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS 18 بهره گرفته شد. یافته ها براساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، کمردرد بیشترین میزان شیوع را داشت. نتایج تحلیل همبستگی نشان دادند که بین بارکار ذهنی و خستگی با اختلالات اسکلتی-عضلانی رابطه معناداری وجود دارد (0/05P≤ ). همچنین بر مبنای نتایج بین کیفیت خواب با اختلالات اسکلتی-عضلانی رابطه معناداری به دست آمد(0/05P≤ ). نتیجه گیری براساس نتایج پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که با کاهش بارکاری ذهنی، کاهش خستگی و بهبود کیفیت خواب می توان احتمال بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی در کارکنان را کاهش داد.

سابقه و هدف در چند دهه گذشته عوامل سازمانی در ایمنی کار به شاخص های پیشرو در تشریح عملکرد ایمنی شغلی در صنایع تبدیل شده اند. ELMERI روش ساده و مقرون به صرفه ای برای نظارت بر عملکرد بهداشت و ایمنی شغلی در صنایع تولیدی می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی عملکرد ایمنی و بهداشت در یک صنعت فولاد با استفاده از شاخص ELMERI انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی-مقطعی، وضعیت ایمنی و بهداشت توسط کارشناسان HSE (Health and Safety Executive) با استفاده از شاخص ELMERI شامل: رفتارهای ایمنی، نظافت و نظم، ایمنی ماشین آلات، بهداشت صنعتی، رعایت ارگونومی، مسیرهای عبور و مرور و ایمنی حریق و کمک های اولیه مورد ارزیابی قرار گرفت و در ادامه براساس مشاهدات، میزان شاخص ELMERI بررسی گردید. یافته ها نتایج نشان دادند که سازمانی با شاخص ELMERI معادل 69 درصد دارای عملکرد متوسطی می باشد. درصد شاخص ها عبارت هستند از: رفتارهای ایمن 75 درصد، نظافت و نظم 64/4 درصد، ایمنی ماشین آلات 80/5 درصد، بهداشت صنعتی 51/4 درصد، رعایت ارگونومی 66 درصد، مسیرهای عبور و مرور 75 درصد و ایمنی حریق و کمک های اولیه 79/6 درصد. نتیجه گیری یکی از ویژگی های رایج، استفاده از روش ELMERI برای تنظیم هدف و نشان دادن زمان واقعی عملکرد OHS (Occupational Health and Safety) است. روش ELMERI شکاف بین فعالیت های مدیریتی و شاخص های مبتنی بر تصادف را در سیستم های مدیریت کیفیت OHS پر می کند. نتایج به دست آمده این فرصت را برای مدیران فراهم می کند تا بتوانند با استفاده از ارزیابی عملکرد ایمنی، بهترین تصمیم گیری را در ارائه و اجرای راه کارها و اقدامات پیشگیرانه داشته باشند.

سابقه و هدف پیشرفت تکنولوژی و به کارگیری تکنیک های نوین جراحی باعث اقبال بیشتر جراحان و بیماران به لاپاروسکوپی شده است که این امر می تواند به طور بالقوه جراحان را در معرض مشکلات مربوط به سلامت ناشی از آن قرار دهد. آگاهی و عمل به اصول ارگونومی می تواند تا حد زیادی سبب کاهش این گونه مشکلات گردد. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف بررسی مشکلات ارگونومیکی جراحان لاپاروسکوپی انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه مقطعی 50 نفر از جراحان لاپاروسکوپی شاغل در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از روش سرشماری انتخاب و بررسی شدند. داده ها توسط چک لیست ارگونومی در جراحی لاپاروسکوپی پژوهشگرساخته جمع آوری گردیدند. تمامی اطلاعات توصیفی با استفاده از نرم افزار SPSS 21 ارائه شد. یافته ها نتایج نشان دادند که بیشتر جراحان در استفاده از ابزار جراحی (72 درصد) و پدال پا (38 درصد) ناراضی می باشند. همچنین، جراحان (48 درصد) موافق بودند که وضعیت نامناسب مانیتور و ارتفاع نامناسب تخت جراحی (34 درصد) منجر به آسیب های گردن و شانه می شود؛ هرچند تنها 24 درصد از جراحان از دستورالعمل های ارگونومی مرتبط با جراحی لاپاروسکوپی آگاه بودند. نتیجه گیری مطابق با نتایج به دست آمده، جراحان بیان داشتند که درک مشکلات ارگونومی محیط های کاری با هدف یافتن مداخلات موثر ضروری می باشد. بر این اساس می توان با درنظرگرفتن تعاملات بین جراح و اتاق عمل و افزایش آگاهی جراحان لاپاروسکوپ از اصول ارگونومی، نقش مهمی را در کاهش آسیب های شغلی ایشان ایفا نمود.

سابقه و هدف امروزه فتوکاتالیست بخش عمده ای از تحقیقات در حوزه های علمی از قبیل فیزیک، شیمی و مهندسی سطح را از آن خود کرده است و امید آن می رود که بتوان برای رفع مشکلات مختلف زیست محیطی، راه حل های مناسبی را به کمک این علم به دست آورد. در این مطالعه با تثبیت نانوذرات TiO2 بر روی جاذب زغال فعال و عبور جریان هوای آلوده به غلظت های مختلف از آلاینده زایلن، اثر نوع لامپ UV (Ultraviolet) بر کارایی حذف زایلن مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها در این مطالعه تجربی پس از تثبیت نانوذرات بر روی بستر زغال فعال، ویژگی های کاتالیست های تولیدشده با تعیین سطح ویژه با استفاده از آنالیز BET (Brunauer-Emmett-Teller) و تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی مشخص شدند. برای تولید بخار زایلن از سیستم غلظت ساز دینامیک استفاده گردید. همچنین، کارآیی حذف فتوکاتالیستی زایلن با سه غلظت ورودی از آلاینده تحت تابش اشعه های فرابنفش در نواحی طول موج های A و C مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نتایج حاصل از آنالیز BET و تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان دادند که نانوذرات به خوبی بر روی بستر زغال فعال تثبیت شده اند. علاوه براین، کارایی حذف فتوکاتالیستی در غلظت های 50، 100 و 300 بخش بر میلیون به ترتیب برابر با 87/8، 98/8 و 90/8 درصد به دست آمد. شایان ذکر است که تفاوت معناداری در کارایی حذف فتوکاتالیستی زایلن تحت تابش اشعه UV-A و UV-C مشاهده نشد. نتیجه گیری مطابق با نتایج مطالعه حاضر، غلظت ورودی آلاینده بر روی کارایی حذف فتوکاتالیستی آن اثرگذار می باشد؛ اما تفاوت معناداری در کارایی حذف زایلن تحت تابش اشعه UV-A و UV-C مشاهده نگردید.

سابقه و هدف فقدان داده های آنتروپومتری در طراحی ایستگاه های کاری و تجهیزات می تواند منجر به آسیب های مرتبط با کار شود؛ از این رو ایجاد بانک اطلاعات آنتروپومتریک ضروری می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی تناسب شاخص های ارگونومی تجهیزات بیمارستانی با ابعاد آنتروپومتریک پرستاران زن در یکی از بیمارستان های آموزشی و درمانی شهر سبزوار انجام شد. مواد و روش ها در پژوهش توصیفی-مقطعی حاضر 96 نفر از پرستاران زن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در فاز ابتدایی، پرسشنامه دموگرافیک و فرم Body Map را تکمیل نمودند. در ادامه علاوه بر قد و وزن، اندازه گیری 14 بعد از ابعاد آنتروپومتریک پرستاران زن توسط متخصص ارگونومی و به وسیله کولیس آنتروپومتری انجام شد. همچنین جهت مقایسه ابعاد آنتروپومتریک پرستاران زن با ابعاد تجهیزات موجود در بیمارستان، ابعاد 10 وسیله پرکاربرد در بیمارستان اندازه گیری گردید. در ادامه، داده ها توسط نرم افزار SPSS و آزمون آماری کای اسکوئر، Fisher، T، Mann-Whitney و آمار توصیفی در سطح معناداری 0/05 مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها یافته های پژوهش حاکی از شیوع بالای دردهای اسکلتی-عضلانی در بین پرستاران زن به ویژه در نواحی گردن، کمر، پشت، شانه و زانو به ترتیب با 73/7، 70/62، 69/38، 14/55و 32/48 درصد بودند. همچنین بررسی ابعاد آنترومتریک شرکت کنندگان در پژوهش و اندازه گیری ابعاد تجهیزات موجود در بیمارستان نشان داد که در بسیاری از ابعاد از جمله حد دسترسی، ارتفاع شانه ایستاده و ارتفاع آرنج ایستاده با تجهیزاتی از قبیل پایه سرم، ترالی، ایستگاه پرستاری قفسه دارویی و تخت بستری تناسبی وجود ندارد. نتیجه گیری متاسفانه با وجود تفاوت های موجود در ابعاد بدنی پرستاران زن، وسایل و تجهیزات مورد استفاده تناسبی با ابعاد آنتروپومتریک بدن شرکت کنندگان در پژوهش نداشتند. توجه به این مساله جهت کاهش بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی امری ضروری می باشد.

سابقه و هدف خستگی ذهنی معمولا در پی فعالیت های طولانی مدت شناختی مشاهده می شود. خستگی ذهنی می تواند اثرات مهمی بر زندگی روزمره افراد سالم داشته باشد. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف برآورد خستگی ذهنی و تاثیر آن بر عملکرد کارمندان انجام شد. مواد و روش ها مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر در مورد 10 کارمند (6/19± 36 سال) انجام شد. به منظور بررسی عملکرد از شرکت کنندگان خواسته شد که متنی با غلط های املایی را مطالعه کنند و آن ها را تصحیح نمایند. این آزمایش در پنج مرحله 15 دقیقه ای انجام شد و EEG (Electroencephalography) در تمامی مراحل ثبت گردید. در هر مرحله مقیاس خواب آلودگی کارولینسکا (KSS: Karolinska Sleepiness Scale) توسط افراد تکمیل شد و داده ها توسط آزمون آنالیز واریانس اندازه گیری مکرر و ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. یافته ها نتایج نشان دادند که امواج مغزی در طول آزمایش کاهش یافته اند که این امر نشان دهنده افزایش خستگی ذهنی می باشد. در پژوهش حاضر امواج EEG ثبت شده در 15 دقیقه اول و انتهایی به ترتیب معادل 59/98± 213/14 و 68/21± 68/77 به دست آمد. شرکت کنندگان در این مطالعه خستگی خود را توسط KSS گزارش نمودند که بر مبنای نتایج، عملکرد آن ها از 3/53± 27/4 به 5/19± 17/5 کاهش داشت. نتیجه گیری در این پژوهش نشان داده شد که با استفاده از EEG می توان به بررسی خستگی ذهنی در مدت زمان های مختلف پرداخت. همان گونه که مشاهده گردید، خستگی ذهنی در فعالیت های شناختی طولانی مدت می تواند باعث کاهش دقت، تمرکز و هوشیاری کارمندان شود. در پژوهش حاضر افزایش خستگی ذهنی منجر به کاهش عملکرد و کیفیت فعالیت افراد گردید.

سابقه و هدف نیمی از حوادث شغلی در ایران مربوط به ساخت و ساز می باشد؛ بنابراین، تحلیل عاملی ریسک فاکتورهای اثرگذار بر آسیب های شغلی در صنعت ساختمان می تواند منجر به درک و کاهش نرخ آسیب ها در این پروژه ها شود. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف شناسایی ریسک فاکتورهای اثرگذار بر انواع آسیب در پروژه های ساختمانی براساس تحلیل عاملی انجام شد. مواد و روش ها مطالعه میدانی حاضر در ارتباط با 65 پروژه ساختمانی فعال صورت گرفت. داده های مطالعه شامل 55 حادثه آسیب زا بودند. واکاوی داده های مطالعه براساس تحلیل عاملی اکتشافی (EFA: Exploratory Factor Analysis) و تحلیل عاملی تاییدی (CFA: Confirmatory Factor Analysis) انجام شد. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار تحلیلی SPSS 22 صورت گرفت. یافته ها بیشترین فراوانی نوع آسیب به ترتیب شامل: آسیب ستون فقرات (41/2درصد)، بریدگی (32/4 درصد)، نقص عضو (17/6 درصد) و زخم های چندگانه (8/8 درصد) بود. براساس تحلیل عاملی اکتشافی، 26 متغیر نشانگر جمع آوری شده در شش گروه فاکتور پنهان شامل: فردی، شغلی، شرایط و اعمال ناایمن، نوع آسیب و نوع بروز آن طبقه بندی شدند. یافته های تحلیل عاملی تاییدی فاکتورهای پنهان گویای آن بودند که اغلب این فاکتورها ارتباط معنا داری با یکدیگر دارند (05/0>P). نیکویی برازش مدل نیز مناسب ارزیابی شد (0/063=RMSEA). نتیجه گیری یافته های مطالعه حاضر بیانگر آن بودند که بروز انواع آسیب در پروژه های ساختمانی می تواند ناشی از برهم کنش متغیرهای نشانگر و فاکتورهای مختلف باشد. نتایج تحلیل عاملی نیز نشان دادند که میزان اثر هریک از متغیرها و فاکتورهای پنهان، متفاوت می باشد.

سابقه و هدف شهرک های صنعتی دارای پتانسیل بالایی در رخدادهای آتش سوزی هستند. مطابق با بررسی های انجام شده، بیش از 85 درصد از حوادث صنعتی در شهرک های صنعتی در طول دهه 80 و 90، حوادث آتش سوزی بوده اند که در 10 درصد از موارد، بیش از یک کارخانه درگیر بوده اند. مواد و روش ها ابتدا 30 مورد از صنایع پرخطر شهرک صنعتی عباس آباد شناسایی گردید و پس از اعمال HAZOP (Hazard and Operability Analysis)، درخت خطا رسم شد. سپس با استفاده از شبکه Bayesian و آنالیزهای کمی و کیفی، لینک های ضعیف سیستم مشخص شدند و نرخ شکست در هر نقطه با استفاده از اطلاعات موجود و نظرات خبرگان پیش بینی گردید و با استفاده از روش فازی و Monte Carlo محاسبه گشت. در ادامه با ورود داده ها به نرم افزار کریستال بال، ریسک ها تجزیه و تحلیل شدند و با استفاده از روش Bow-tie، ریسک های پرخطر شناسایی و فیلتر گردیدند و اقدامات مدیریتی جهت کاهش آن ها ارائه گردید. یافته ها با استفاده از نظر خبرگان در طول فرایند HAZOP و فیلترهای اعمال شده، 15 رویداد پایه ای استخراج گردید که شش رویداد احتمالاتی و نه رویداد فازی بودند. با توجه به نتایج حاصل از نظر خبرگان و مدل مورد نظر، ریسک ها امتیازبندی شدند که بیشترین امتیاز را صنایع فوم و رنگ به دست آوردند. نتیجه گیری صنایع دارای مواد با نقطه اشتعال پایین، خطر آتش سوزی بالایی دارند؛ از این رو لازم است دقت بیشتری به منظور کنترل آن ها صورت گیرد. با استفاده از نتایج این مطالعه و ارائه دستورالعمل ها و آموزش های لازم به مدیران صنایع، داده های آماری کاهش چشم گیری را در تعداد حوادث اتفاق افتاده در شهرک صنعتی عباس آباد نشان دادند.