آموزش و سلامت جامعه
سال:1398 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

اهداف نقش خودکارآمدی در گستره زندگی افراد به عنوان عامل مهمی در بروز و نگهداری نشانه های مرضی و رفتارهای ارتقادهنده سلامت مشخص شده است. بنابراین نظر به این که امروزه سلامت روان در تحول شخصیت، دارای نقشی بنیادی است، این پژوهش با هدف مدل یابی رابطه بین خودکارآمدی و سلامت روان با میانجی گری رفتارهای ارتقادهنده سلامت در دانش آموزان انجام شد. ابزار و روش ها در این پژوهش توصیفی-همبستگی، 260 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر ساری در سال تحصیلی 97-1396 به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه خودکارآمدی شرر، مقیاس سلامت روان و پرسش نامه رفتارهای ارتقادهنده سلامت پندر بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و روش مدل یابی معادلات رگرسیونی ساختاری به کمک نرم افزار های SPSS 24 و Amos 23 انجام گرفت. یافته ها بین تمام متغیرهای پژوهش همبستگی معنی دار وجود داشت (0. 01>P). با توجه به مقادیر به دست آمده شاخص های نیکویی برازش، مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار بود. مسیرهای خودکارآمدی و رفتارهای ارتقادهنده سلامت اثر مستقیم و معنی داری بر سلامت روانی داشتند. همچنین خودکارآمدی با میانجی گری رفتارهای ارتقادهنده سلامت اثر غیرمستقیمی بر سلامت روانی نشان داد (0. 05>P). براساس مدل نهایی، خودکارآمدی با میانجی گری رفتارهای ارتقادهنده سلامت بر سلامت روانی اثر غیرمستقیم داشت (0. 06=R2). نتیجه گیری خودکارآمدی هم به صورت مستقیم و هم با میانجی گری رفتارهای ارتقادهنده سلامت بر سلامت روان دانش آموزان موثر است.

اهداف برای ارایه مراقبت های بهداشتی خوب و مناسب، ارتباط موثر بین بهورزان و مردم یک مهارت ضروری است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر مداخله آموزشی بر مهارت های ارتباطی و خودکارآمدی بهورزان انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه نیمه تجربی در سال 1397، تعداد 104 بهورز شاغل در مراکز بهداشت ساوه و زرندیه وارد مطالعه شدند که بهورزان ساوه به روش تصادفی ساده در گروه آزمون (60 نفر) و تمامی بهورزان شاغل در زرندیه (44 نفر) در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمون در 4 جلسه آموزشی 90دقیقه ای مهارت های ارتباطی و خودکارآمدی شرکت کردند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک، خودکارآمدی و چک لیست مهارت های ارتباطی، قبل و 2 ماه بعد از مداخله آموزشی از هر دو گروه جمع آوری شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS 19 و آزمون های مجذور کای، T مستقل و T زوجی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها قبل از مداخله آموزشی بین گروه آزمون و کنترل از نظر میانگین نمرات مهارت های ارتباطی و خودکارآمدی اختلاف معنی داری وجود نداشت (0. 05>P). اما بعد از مداخله آموزشی بین دو گروه در تمامی حیطه های مهارت ارتباطی (شروع جلسه و ایجاد رابطه، جمع آوری اطلاعات، توجه به دیدگاه مراجعان و ارایه اطلاعات، توافق دوطرفه و پایان دادن به جلسه) و خودکارآمدی تفاوت معنی دار مشاهده شد (0. 001>P). همچنین در گروه آزمون بعد از مداخله آموزشی میانگین نمرات خودکارآمدی و همه حیطه های مهارت ارتباطی افزایش معنی دار یافت (0. 001>P). نتیجه گیری مداخله آموزشی موجب بهبود خودکارآمدی و مهارت های ارتباطی بهورزان می شود.

اهداف با توجه به شیوع کم خونی فقر آهن و در معرض خطر بودن دختران نوجوان، این مطالعه با هدف تعیین پیشگویی کننده های مصرف مکمل آهن در دختران دبیرستانی با استفاده از الگوی ارتقای سلامت انجام گرفت. ابزار و روش ها در این پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی که در سال 1396 انجام شد، 230 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر میبد، استان یزد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته ویژگی های جمعیت شناختی و سازه های الگوی ارتقای سلامت بود که به صورت خودایفا تکمیل شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS 16 و با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن و آنالیز رگرسیون خطی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته امیانگین مصرف مکمل آهن از 16 عدد مکمل توزیع شده، 5. 19± 8. 44 بود. خودکارآمدی درک شده و احساسات مثبت، قوی ترین همبستگی را با مصرف مکمل آهن داشتند (0. 01>P). در مجموع 19. 1% واریانس رفتار توسط دو متغیر خودکارآمدی درک شده و موانع درک شده تبیین شد که در این میان خودکارآمدی درک شده قوی ترین پیش بینی کننده معنی دار رفتار مصرف مکمل آهن بود (0. 001>P). نتیجه گیری افزایش خودکارآمدی و کاهش موانع درک شده می تواند مصرف صحیح مکمل آهن را در دانش آموزان دختر دبیرستانی افزایش دهد.

اهداف قدردانی از جمله سازه های جدید رویکرد روان شناسی مثبت نگر است که پژوهش ها حاکی از نقش آن در سلامت روان و سایر کارکردهای مثبت روان شناختی هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر قدردانی بر سلامت روان، با توجه به نقش واسطه ای عاطفه مثبت و منفی انجام شد. ابزار و روش ها پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-همبستگی از طریق مدل یابی معادله ساختاری (SEM) است. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در سال تحصیلی 97-1396 بودند که از بین آنها 242 نفر به عنوان نمونه پژوهش با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه قدردانی، پرسش نامه سلامت عمومی و مقیاس عاطفه مثبت و عاطفه منفی بود. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، روش مدل یابی معادلات ساختاری و روش بوت استراپ و از طریق نرم افزارهای AMOS 24 و SPSS 24 انجام گرفت. یافته ها بین تمام متغیرهای پژوهش، همبستگی معنی دار وجود داشت (0. 01>P). مدل با انجام برخی اصلاحات، از برازش مطلوبی برخوردار بود. همچنین قدردانی اثر مستقیم بر سلامت روان، عاطفه مثبت و منفی داشت (0. 05>P). عاطفه مثبت و منفی نیز بر سلامت روان اثر مستقیم داشتند (0. 05>P). علاوه بر این، قدردانی از طریق عاطفه مثبت و منفی، اثر غیرمستقیم بر سلامت روان داشت (0. 05>P). نتیجه گیری قدردانی به صورت مستقیم و همچنین غیرمستقیم از طریق افزایش عاطفه مثبت و کاهش عاطفه منفی، با افزایش سلامت روان همراه است.

اهداف پرفشاری خون به عنوان قاتل خاموش می تواند سلامت سالمندان را به مخاطره بیندازد. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر مصاحبه انگیزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر پرفشاری خون، خودمراقبتی و کیفیت زندگی سالمندان روستایی انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه نیمه تجربی بدون گروه شاهد در سال 1396، تعداد 120 سالمند روستایی بالای 60 سال تحت پوشش خانه های بهداشت شهرستان رامهرمز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. سالمندان طی یک ماه هر هفته 2 جلسه به مدت 45-30 دقیقه در کلاس های آموزشی مصاحبه انگیزشی شرکت کردند. داده ها با استفاده از پرسش نامه های حمایت اجتماعی، موانع درک شده، خودکارآمدی، خودمراقبتی و کیفیت زندگی، قبل و 2 ماه بعد از مداخله آموزشی جمع آوری شدند و توسط نرم افزارهای آماری LISREL 8. 5 و SPSS 22 با استفاده از آزمون آماری ویلکاکسون، آزمون Pearson-Fillon Z و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها بعد از مداخله آموزشی، میانگین فشار خون سیستولیک-دیاستولیک و میانگین نمرات حمایت اجتماعی، موانع درک شده، خودکارآمدی، خودمراقبتی و کیفیت زندگی به صورت معنی داری بهبود یافت (0. 001>P). همچنین میزان تبیین واریانس خودمراقبتی و کیفیت زندگی بعد از مداخله آموزشی به ترتیب از 13% و 8% به 40% و 31% افزایش یافت. نتیجه گیری مصاحبه انگیزشی می تواند با اصلاح باورهای ذهنی سالمندان موجب تبیین بهتر مدل اعتقاد بهداشتی در خودمراقبتی و کیفیت زندگی شود.

اهداف منابع اطلاعاتی زیادی از جمله رسانه های ارتباط جمعی تلاش دارند با افزایش اطلاعات سلامت افراد نقش مهمی در ارتقای سلامت افراد جامعه ایفا کنند. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان استفاده شهروندان تهرانی از اطلاعات سلامت رسانه های ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی مجازی انجام گرفت. ابزار و روش ها در این مطالعه توصیفی به صورت مقطعی در سال 1395، تعداد 1196 شهروند تهرانی 18 تا 65 سال از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و توسط نرم افزار SPSS 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها 1196 نفر از شهروندان تهرانی (581 زن و 615 مرد) با میانگین سنی 13. 2± 37. 2 سال در مطالعه شرکت کردند. بیشترین میزان استفاده از اطلاعات سلامت در رسانه های ارتباط جمعی به ترتیب در مورد تلویزیون (حدود 81%)، اینترنت (حدود 64%) و رسانه های مکتوب (حدود 58%) و میزان استفاده از اطلاعات سلامت شبکه های اجتماعی مجازی حدود 56% بود. استفاده از اطلاعات سلامت رسانه های ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی مجازی در گروه سنی 35-24 سال، متاهلان، افراد با تحصیلات 13 سال به بالا و شاغلان بیش از دیگر گروه ها از نظر سن، وضعیت تاهل، شغل و تحصیل بود. نتیجه گیری میزان استفاده مردم شهر تهران از اطلاعات سلامت تلویزیون در حد قابل توجهی است. همچنین جایگاه جست وجوی اینترنتی و شبکه های اجتماعی مجازی در اطلاع رسانی سلامت نیز باید توسط متولیان امر سلامت مورد توجه قرار بگیرد.

اهداف با پیشرفت های علم پزشکی می توان انتظار داشت که زنان یائسه سال های بیشتری را زنده بمانند. بنابراین سلامتی زنان در سال های پس از یائسگی از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف از انجام این مطالعه تعیین عوامل مرتبط با میزان استفاده از خدمات بهداشتی در بین زنان یائسه شهر مشهد بر مبنای نظریه رفتار برنامه ریزی شده و نقش زمینه ای سواد سلامت بود. ابزار وروش ها این پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی در سال 1397 در بین 425 نفر از زنان یائسه 65-45ساله شهر مشهد انجام شد که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش نامه های دموگرافیک، سواد سلامت بالغین و پرسش نامه بومی سازی شده مبتنی بر سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود که از طریق مصاحبه تکمیل شدند. داده های به دست آمده به وسیله نرم افزار SPSS 24 با استفاده از آزمون های کروسکال والیس، رگرسیون خطی، همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها از بین ویژگی های دموگرافیک، میزان درآمد و سطح تحصیلات بر میزان سواد سلامت موثر بودند (0. 001=p). میزان سواد سلامت گروه هدف ناکافی بود، به طوری که میانگین متغیر یادشده 20. 69± 54. 06 بود که معادل سطح مرزی است. موثرترین سازه که بیشترین قدرت پیشگویی کنندگی را داشت سازه کنترل رفتاری درک شده با ضریب رگرسیون 0. 6 برای سازه رفتار و 0. 11 برای سازه قصد رفتاری بود. نتیجه گیری سواد سلامت زنان یائسه شهر مشهد در سطح نامطلوب است و سازه کنترل رفتاری درک شده مهم ترین عامل تاثیرگذار بر قصد و رفتار زنان است.

اهداف حساسیت زیاد دوره بارداری و آسیب پذیربودن مادران در این دوران بر اهمیت شرکت آنان در تصمیمات بالینی می افزاید. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مشاوره فردی بر میزان مشارکت مادران باردار در تصمیم گیری در مراحل درمان انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه کارآزمایی بالینی در سال 1397، تعداد 190 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مرکز آموزشی-درمانی کوثر شهرستان قزوین به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به روش تخصیص تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل (هر گروه 95 نفر) قرار گرفتند. مداخله به صورت یک جلسه 60دقیقه ای مشاوره فردی برای گروه آزمون برگزار شد. ابزار پژوهش، پرسش نامه مشارکت در تصمیم گیری کریستون و همکاران بود. داده ها توسط نرم افزار SPSS 23 و با استفاده از آزمون های T مستقل، T زوجی و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها بین میانگین نمرات میزان مشارکت مادران قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد (0. 001>P)، اما در گروه کنترل میانگین میزان مشارکت مادران قبل و پس از مداخله تفاوت آماری معنی داری نداشت (0. 05P). نتیجه گیری مشاوره فردی، مداخله موثر و مناسبی برای ارتقای میزان مشارکت مادران باردار در تصمیم گیری برای مراحل درمان است.