اقتصاد توسعه و برنامه ریزی
سال:1391 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

بر اساس فرضیه اهلووالیا (1995)، رشد بهره وری عوامل تولید در کنار سرمایه گذاری های ساختاری دولتها سبب کاهش نابرابری درآمدی در مناطق روستایی کشورها می شود. لذا هدف کلی مطالعه حاضر، بررسی اثرات سرمایه گذاری های زیر بنایی و ساختاری دولت بر نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران بر طبق مدل خطی اهلووالیا است. برای این منظور با استفاده از مدل های رگرسیونی با وقفه های گسترده (ARDL) و به کمک داده های سری زمانی سالهای 1388- 1358 به بررسی تاثیر عوامل ساختاری و هزینه های عمرانی دولت در کنار بهره وری کل عوامل تولید کشاورزی برکاهش نابرابری درآمدی در بین روستائیان کشور پرداخته شد.نتایج مطالعه نشان داد که انواع سرمایه گذاری های زیربنایی نظیر نرخ باسوادی روستایی، مخارج تحقیق و ترویج کشاورزی، سرمایه گذاری در تاسیسات آبیاری، مخارج دولت بر روی جاده های روستایی و هزینه های برق رسانی در این مناطق، دارای تاثیر معنی دار بر کاهش نابرابری درآمدی در بخش روستایی می باشند. علاوه بر آن مدل خطی اهلووالیا مبتنی بر رابطه بین بهره وری کل عوامل تولید کشاورزی و نابرابری درآمدی در مناطق روستایی کشور قابل ابطال نیست.

این مقاله به بررسی اثر تکانه های مثبت و منفی قیمتی نفت بر رشد اقتصادی ایران و ژاپن با استفاده از یک الگوی خودبرگشت با وقفه های توزیعی(ARDL) می پردازد. بدین منظور، ابتدا یک مدل خود برگشت واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته GARCH (1,1) را برای متغیر قیمت نفت در دوره زمانی فصل اول سال 1359 تا فصل چهارم سال 1385 رگرس کرده، پس از محاسبه واریانس شرطی و بررسی اثر ARCH روی این متغیر تکانه های قیمتی نفت محاسبه شده است. سپس، طی 4 مدل مجزا اثر تکانه های مثبت و منفی قیمتی نفت بر رشد تولید ناخالص داخلی دو کشور، ایران به عنوان صادرکننده و ژاپن به عنوان واردکننده نفت مورد برآورد قرار گرفته است. نتایج کلی حاصل از برآوردها حاکی است که رابطه غیرمستقیمی بین تکانه های قیمتی نفت و رشد اقتصادی در کشور ایران وجود ندارد.یعنی، در ایران با افزایش قیمت نفت ٬رشد اقتصادی نیز افزایش می یابد و برعکس. همچنین، در خصوص کشور ژاپن نیز علائم ضرائب برآوردی موید وجود رابطه غیرمستقیم می باشد، یعنی با افزایش قیمت نفت، رشد اقتصادی کشور ژاپن کاهش می یابد و بر عکس.

نابرابری فضایی در انتخاب مکان صنایع یکی از دلایل نابرابری درآمدی ملتها ست. انتخاب مکان بهینه صنایع نه تنها منجر به استفاده بهینه از ظرفیتهای بالقوه تولید می شود بلکه هزینه تولید و توزیع کالا را به مشتریان بالقوه به حداقل رسانده و درآمد متوسط را در حد امکان به حداکثر می رساند. هدف این مقاله ارائه مدلی مناسب و کاربردی جهت پیدا کردن مکان بهینه هر فعالیت اقتصادی است. همچنین جواب دادن به این سوال که آیا مکان دقیق یک فعالیت اقتصادی به صورت بهینه قابل تعیین است. روش مطالعه از نظر هدف، کاربردی است که بر اساس مطالعات قبلی، اطلاعات اسنادی و جمع آوری اطلاعات به روش میدانی رفتار صنایع قند و شکر در استان های آذربایجان غربی و شرقی را با توجه به اهمیت استراتژیک این محصول به صورت موردی مطالعه می کند. دوره زمانی این مطالعه ده ساله ی (1375 - 1385) است. روش اقتصادسنجی این مطالعه مدل های «لاجیت و پروبیت چندگانه» با استفاده از نرم افزار Eviews است. پس از ت خمین مدل، از آماره t- استیودنت و «نسبت حداکثر راست نمایی» (Maximum Likelihood Ratio ) برای تبیین نتایج استفاده شد. سپس با بکارگیری تکنیک های مختلف ازجمله روش مولفه اصلی (Principal Component Analysis) و روش تحلیلی تاکسونومی عددی مکان های با احتمال سودآوری بیشتر اولویت بندی شد و بهترین مکان برای احداث کارخانه قند در این استا نها مشخص شده اند.

هماهنگی، همکاری و تخصیص وظایف بر اساس شاخص کارایی بین مکانیزم بازار و مجموعه دولت، قاعده بلندمدت و کلی است که هر جامعه با توجه به نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، ارزش های فرهنگی و میزان برخورداری از عوامل و امکانات زیربنایی باید در زمینه دستیابی به ترکیب مطلوب بین دولت و بازار، آن را مورد توجه قرار دهد. با توجه به نقش حیاتی که بخش خصوصی هر کشور در زمینه تولیدات کارا و رقابت پذیر در کنار بخش عمومی می تواند ایفا نماید و همچنین با توجه به اهمیت گسترش بخش خصوصی کشور، در این پژوهش پس از بررسی عملکرد شرکت های دولتی و روند خصوصی سازی در ایران، با استفاده از تکنیک تحلیل مرزی تصادفی که یک روش اقتصادسنجی می باشد میزان کارایی تکنیکی زیر بخش های عمده صنعت ایران در دو بخش خصوصی و عمومی به تفکیک نوع مالکیت، برآورد و مورد مقایسه قرار داده شده است. پارامترهای مدل از روش حداکثر راستنمایی طی دوره زمانی 1384-1373 برای 6 صنعت عمده کشور تخمین زده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کارایی تکنیکی برآوردی هر 6 صنعت بخش خصوصی روند یکسانی داشته، در حالی که این روند در بخش عمومی کاهش ملموسی داشته است. همچنین میانگین کارایی بخش عمومی به جز سه سال اول دوره مورد بررسی در بقیه سال ها از کارایی همان زیر بخش ها نسبت به بخش خصوصی کمتر بوده است.

افزایش دستوری نرخ ارز ممکن است همواره موجب ارتقاء صادرات غیرنفتی نگردد و صادرات کالاهای مختلف نسبت به این نرخ، واکنش های متفاوتی داشته باشند. از این رو، در این مطالعه تلاش شده است تا اثر نرخ موثر واقعی ارز بر صادرات کشمش ایران مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده، تابع عرضه صادرات محصول کشمش ایران مورد برآورد قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز این مطالعه برای دوره زمانی 1386-1353 از سالنامه آمار بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران، سالنامه آماری صندوق بین المللی پول، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد و نشریات مختلف بانک مرکزی به دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که نرخ موثر واقعی ارز، درآمد کشورهای واردکننده و تولید داخلی بر صادرات کشمش اثر مثبت داشته اما نسبت شاخص قیمت داخلی به شاخص قیمت جهانی کشمش بر صادرات این محصول بی اثر بوده است.

به کارگیری سیاست های تغییر تعرفه در عرصه تجارت، در دهه های اخیر مورد توجه خاص کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است. هدف اولیه ی استفاده از تعرفه، حمایت از صنایع داخلی و بهبود و موازنه پرداخت ها بود، اما امروزه تعرفه یکی از مهمترین ابزارهای سیاست بازرگانی است که شکل و حجم تجارت یک کشور را با سایر کشورها تحت تاثیر قرار می دهد. با توجه به اثرات اقتصادی تعرفه های گمرکی در تجارت بین الملل، هر کشوری می تواند در راستای اهداف ملی خود از این ابزار بهره مند گردد. در این مطالعه آثار کاهش تعرفه بر تولید ناخالص ملی و واردات برای بخش خودرو و سایر بخش های اقتصادی بر اساس یک الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر (CGE) برای ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است، این مدل برمبنای ماتریس داده های خرد سال 1380، طراحی شده است. نتایج حاکی از آن است که کاهش تعرفه بخش خودرو، واردات در بخش خودرو و سایر بخش ها را افزایش داده است و تولید ناخالص ملی و رفاه نیز افزایش یافته است. همچنین کاهش تعرفه سایر بخش ها باعث کاهش واردات بخش خودرو و افزایش واردات سایر بخش ها شده است و تولید ناخالص ملی نیز افزایش یافته اند.

با توجه به اینکه امروزه آموزش و تحقیق یک عامل مهم در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی می باشد این مقاله به بررسی اثر متغیرهای سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه با استفاده از داده های آماری سری زمانی ( 1386-1347 ) و به کارگیری الگوی سولوی تعمیم یافته، بر رشد اقتصادی ایران پرداخته است. بدین منظور با استفاده از الگوی خود توضیح برداری با وقفه های گسترده (ARDL) به بررسی الگوی پویا پرداخته شده و پس از اطمینان از و جود رابطه بلند مدت ضرایب آن برآورد شده اند. نتایج حاصل شده از نظرآماری مثبت و معنی دار بودن اثر متغیرهای سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی، و تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی را نشان می دهد. ضریب مدل تصحیح خطا (ECM) به دست آمده برای الگو برابر با 0.33- می باشد نشانگر این است که در هر دوره 33 در صد از انحراف در تولید ناخالص داخلی از مسیر بلند مدت، در دوره بعد توسط متغیر های الگو تصحیح می شود.

در این مقاله رابطه علی بین تقاضای بیمه عمر و جمعیت شاغل با استفاده از داده های سالیانه ایران طی دوره 1388-1348 مبتنی بر آزمون علیت گرنجری با استفاده از نرم افزار Eviews و تخمین به روش OLS مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان دهنده یک رابطه علی یک طرفه از تقاضای بیمه عمر به اشتغال طی دوره مورد بررسی می باشد. با توجه به این نتیجه پیشنهاد می گردد، که سیاست گذاران در برآورد الگوی اشتغال، بیمه عمر را به عنوان یک عامل مهم در نظر بگیرند.