تحقیقات نظام سلامت حکیم (حکیم)
سال:1389 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

مقدمه: این مطالعه با هدف ارزیابی دیدگاه متخصصین، مدیران و سیاست گذاران نظام سلامت ایران در خصوص توسعه خدمات مراقبت سلامت در منزل انجام گرفت.روش کـار: در این مطالعه که به روش کیفی و با استفاده از روش تحلیل درون مایه انجام شد، با استفاده از پرسشنامه نیمه ساختار یافته با 3 نفر از صاحب نظران نظام سلامت مصاحبه گردید و 16 نفر در جلسات بحث گروهی متمرکز شرکت کردند. بعد از پایان هر بحث گروهی و مصاحبه، برداشت ها با مشارکت کنندگان چک گردید. متن مصاحبه های اولیه همزمان توسط دو نفر از اعضای هیات علمی تحلیل شد و سپس تلفیق گشت.یافته ها: پنج درون مایه اصلی در خصوص مزایای مراقبت در منزل به دست آمد: مزایای اقتصادی، مزایای اجتماعی، مزایا برای بیمار، خانواده، و سیستم سلامت. نتایج نشان داد که مراقبت سلامت در منزل باعث تقویت همبستگی در خانواده ها، جامعه و نظام سلامت، و باعث ارتقای کیفیت زندگی بیماران، سلامتی جامعه و کاهش هزینه های سلامت می گردد. مراقبت در منزل، رضایت بیمار و خانواده وی را افزایش داده و منجر به افزایش کیفیت خدمات ارایه شده (به علت ارایه شدن در محیط صمیمی خانوادگی) و همچنین کاهش خطاهای پزشکی و عوارش ناشی از فرآیندهای بیمارستانی می گردد.نتیجه گیری: طبق نظر شرکت کنندگان، مراقبت در منزل به دلیل داشتن مزایای فوق می تواند با بهره گیری از ظرفیت خانواده ها، جامعه و سازمان های غیردولتی، نقش عمده ای در ارایه خدمات سلامتی ایفا نموده و به توسعه مشارکت جامعه کمک کند. بدیهی است برای شناسایی دقیق مزایای مراقبت در منزل انجام مطالعات عمیق تر و مبتنی بر شواهد از جمله ارزیابی هزینه اثربخشی و ضرورت دارد.

مقدمه: تخصیص بهینه و مبتنی بر نیاز منابع از وظایف مهم نظام سلامت می باشد. هدف این مطالعه مقایسه روش های موجود تخصیص منابع و تطبیق آنها با شرایط کشور و همچنین بررسی امکان انتخاب و بومی سازی ترکیبی از این شاخص ها و ارزیابی وضع موجود تخصیص منابع نظام سلامت در ایران بر اساس آنها است.روش کار: با استفاده از بانک های اطلاعاتی Medline و Google Scholar و تماس با افراد خبره، روش ها و شاخص های تخصیص مبتنی بر نیاز منابع شناسایی شدند و با انتخاب ترکیب مناسبی از آنها نسبت سهم هر استان از منابع نظام سلامت برآورد گردید. سپس وضع موجود تخصیص منابع در ایران بررسی و با وضعیت تخصیص منابع مبتنی بر شاخص های منتخب مقایسه شد.یافته ها: مهم ترین شاخص هایی که برای تخمین نیاز مناطق مختلف به منابع نظام سلامت مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از جمعیت، مرگ و میر، شاخص های اقتصادی-اجتماعی، هزینه های مربوط به بیماری های شایع، هزینه های اضافی مربوط به مناطق دور افتاده و روستایی، میزان مصرف منابع در گذشته، خدمات پزشک خانواده و هزینه های دارویی. هر کشور با توجه به شرایط خود و میزان دسترسی به داده ها، ترکیبی از این شاخص ها را استفاده کرده است. مقایسه مدل مبتنی بر شاخص های منتخب با وضع موجود تخصیص بودجه وزارت بهداشت نشان می دهد 12 استان از بودجه زیادتر، 14 استان از بودجه کمتر و 4 استان از بودجه متناسب برخوردار بوده اند.نتیجه گیری: ترکیب مناسبی از جمعیت، مرگ و درجه محرومیت هر استان می تواند به تخصیص مبتنی بر نیاز منابع نظام سلامت کمک نماید. بین منابع تخصیص یافته و مقدار بودجه ای که بر اساس روش مبتنی بر نیاز محاسبه شده است در برخی استان ها اختلاف زیادی وجود دارد. توسعه و تکمیل این الگو و استفاده از اطلاعات دقیق می تواند مبنای مناسبی برای تخصیص منابع باشد.

مقدمه: انفارکتوس حاد میوکارد یکی از دلایل شایع بستری در بیمارستان و مرگ و میر در جوامع صنعتی محسوب می شود. این اختلال در برخی کارگران باعث از کارافتادگی و یا ناتوانی در انجام بعضی کارها می شود. هدف این مطالعه بررسی میزان بازگشت به کار و شناسایی متغیرهای دموگرافیک، شغلی و بالینی می باشد.روش کار: در یک مطالعه 384 بیمار که بین سال های 85 تا 87 با تشخیص انفارکتوس حاد میوکارد در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) بستری شده بودند مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات مربوط به بازگشت به کار به صورت مصاحبه تلفنی استخراج شدند. اطلاعات لازم در مورد متغیرهای دموگرافیک، شغلی و بالینی بیماران از پرونده پزشکی آنها جمع آوری شد.یافته ها: 303 نفر (%79) از بیماران به کار برگشتند. میانگین مدت زمان بازگشت به کار برابر 2.23 ماه بود (انحراف معیار 2.2). عوامل پیش گویی کننده بازگشت به کار عبارت بودند از سن، طول مدت بستری، میزان کسر جهشی بطن چپ، سابقه دیابت، رخداد آنژین بعد از انفارکتوس میوکارد در بیمارستان و انجام عمل بای پس کرونر(p<0.05) .نتیجه گیری: بازگشت به کار متعاقب انفارکتوس حاد میوکارد تحت تاثیر عوامل بالینی، دموگرافیک، روحی-روانی و شغلی می باشد. علاوه بر توجه به عوامل بالینی و عوامل دموگرافیک، بررسی عوامل شغلی به طور دقیق از جمله نوع شغل و انرژی مورد نیاز آن و بررسی تناسب آن با وضعیت بالینی فرد در بازگشت به کار موفقیت آمیز، تاثیرگذار می باشد.

مقدمه: در نظریه دلبستگی، رفتار مادرانه و واکنش های مادرانه به فرزند تحت تاثیر سبک دلبستگی است. هدف این پژوهش ارزیابی ارتباط سبک دلبستگی مادران با بلوغ اجتماعی فرزندان پسر عقب مانده ذهنی آموزش پذیر است.روش کـار: در این پژوهش همبستگی سبک دلبستگی مادر و بلوغ اجتماعی دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی بررسی شده است. نمونه پژوهش با استفاده از تمام شماری 127 دانش آموز پسر عقب مانده ذهنی دوره راهنمایی شهر شیراز در هر سه پایه اول، دوم و سوم که در سال تحصیلی 1387-8 به تحصیل اشتغال داشتند به همراه مادران آنها به دست آمد. برای جمع آوری داده های مربوط به سبک دلبستگی مادر از پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسالان (1987) (AAS) استفاده شد و داده های مربوط به بلوغ اجتماعی دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی به وسیله آزمون بلوغ اجتماعی واینلند (1965) جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از همبستگی اسپیرمن و تحلیل واریانس استفاده شد.یافته ها: مهارت های ارتباطی دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی با سبک دلبستگی ایمن در مادران ارتباط مثبت معنادار(p<0.001)  و با سبک دلبستگی ناایمن (اجتنابی و دوسوگرا) در مادران ارتباط منفی معنادار داشت (به ترتیب p=0.019 و p<0.001).نتیجه گیری: هر چه سبک دلبستگی مادران ایمن تر باشد، میانگین نمرات بلوغ اجتماعی فرزندان پسر آنها بالاتر و هر چه سبک دلبستگی مادران ناایمن تر (اجتنابی و دوسوگرا) باشد، میانگین نمرات بلوغ اجتماعی فرزندان پسر آنها کمتر می باشد.

مقدمه: شاخص سلامت و میزان مرگ و میر کودکان از جمله شاخص های مهم بهداشتی است که بررسی های مختلف نشان دهنده تفاوت آنها در استان های کشور می باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی این شاخص ها در استان های کشور و بررسی ارتباط آن با شاخص های اجتماعی و اقتصادی می باشد.روش کار: داده های مرتبط با شاخص های سلامت بر اساس اطلاعات مرکز توسعه و ارتقا سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمع آوری گردید. با استفاده از روش تحلیل عاملی، رتبه سلامت در استان ها تعیین شد و با استفاده از رگرسیون چندگانه با توجه به نمره استاندارد شده در اولین عامل تلخیص شده از تحلیل عاملی، ارتباط بین وضعیت سلامت کودکان با وضعیت اجتماعی اقتصادی استان ها ارزیابی گشت.یافته ها: بررسی 46 شاخص سلامت و مرگ و میر کودکان در اولین فاکتور تحلیل عاملی نشان داد که به ترتیب استان های تهران، گیلان، سمنان، اصفهان از نظر این شاخص ها در وضعیت مطلوب تری قرار دارند و نیز استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و لرستان به ترتیب در وضعیت نامطلوب تری قرار دارند. همچنین ارزیابی وضعیت سلامت با 13 شاخص مرتبط با وضعیت اجتماعی اقتصادی نشان داد شاخص های جمعیت کودکان زیر 5 سال و میزان بی سرپرستی کودکان در وضعیت سلامت اثر منفی داشته است. علاوه بر این استان هایی که مهاجرپذیر بوده اند از لحاظ وضعیت سلامت در شرایط مطلوب تری قرار داشته اند.نتیجه گیری: استان هایی که وضعیت اجتماعی اقتصادی بهتری داشته اند از لحاظ وضعیت سلامت و نیز میزان مرگ و میر کودکان در شرایط مطلوب تری قرار داشته اند، لذا توسعه اقتصادی و اجتماعی از عوامل مهم و تاثیرگذار در وضعیت سلامت کودکان در استان های مختلف کشور محسوب می گردد.

مقدمه: مطالعات مختلف نشان می دهد که سیگار کشیدن تا حد زیادی توانایی های فرد را در انجام حرکات فیزیکی کاهش می دهد، بنابراین باعث خستگی زودرس در ورزشکاران می شود. ورزشکاران از افراد محبوب و خاص جامعه هستند که رفتار آنها می تواند الگویی برای جوانان و نوجوانان باشد. در این مطالعه وضعیت استعمال دخانیات و آگاهی و نگرش ورزشکاران مرد 10 تیم ملی کشور مورد بررسی قرار گرفت.روش کـار: این یک مطالعه مقطعی-توصیفی است که بر روی ورزشکاران مرد تیم های ملی 10 رشته مختلف ورزشی انجام شد. موارد مورد مطالعه به صورت سرشماری مورد پرسشگری قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی بود و اطلاعات توسط پرسشگری مجرب، به روش چهره به چهره از افراد کسب شد. نهایتا اطلاعات بدست آمده به وسیله نرم افزار SPSS16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: 220 نفر در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سن افراد مورد مطالعه 10±28.8 بود. 88 نفر (%40) از جامعه مورد مطالعه تجربه مصرف سیگار یا قلیان را ذکر کردند. 30 نفر (%13.6 کل جامعه مورد نظر) سیگاری بودند. 7 نفر (%23.3) سیگار خود را ترک کرده بودند. نمره متوسط آگاهی در مورد مضرات دخانیات در این جامعه 2.1±20.4 و نمره متوسط نگرش 1.9±66.3 بوده است.نتیجه گیری: شیوع استعمال دخانیات در ورزشکاران مرد تیم های ملی مورد نظر نسبت به جامعه عمومی مردان کمتر است ولی رقم به دست آمده نگران کننده می باشد. آگاهی در مورد مضرات دخانیات در این جامعه کم می باشد ولی نگرش قابل قبول است. البته ارتباط معنی داری بین آگاهی و نگرش وجود نداشت.

مقدمه: شکست بازار آزاد در تامین اندوخته فردی و اجتماعی بهداشت، که از آن به عنوان سرمایه نیز یاد می شود، زمینه دخالت دولت در این بخش مهم را فراهم نموده است. از سوی دیگر برنامه توسعه هزاره سازمان ملل نیز تاکید زیادی در توسعه شاخص های بهداشتی داشته است. این موضوع سبب شده است تا تامین بخشی از نیازهای بهداشتی و آموزشی جامعه بر دوش دولت گذاشته شود.روش کار: در مطالعه حاضر، به منظور بررسی میزان تاثیرگذاری هزینه های دولت بر متغیرهای کمی بخش بهداشت در کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی، از روش های اقتصاد سنجی متداول و داده های دوره زمانی 1991-2005 استفاده گردیده است.یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از تاثیر مثبت و معنی دار هزینه های دولت بر متغیر های مختلف بهداشتی می باشد. به علاوه مشاهده گردید که درآمد سرانه از جمله مهم ترین متغیرهایی است که شاخص های در نظر گرفته شده برای وضعیت بهداشتی (نرخ مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر 5 سال) را تحت تاثیر قرار داده است. متغیر باسوادی بزرگسالان که برای بررسی تاثیر وضعیت آموزش بر بهداشت در مدل ها وارد گردیده، تاثیری مطابق با انتظارات تئوریک داشته و از معنی داری مناسبی برخوردار می باشد.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر معنی داری که هزینه های دولت بر متغیرهای کمی سلامت داشته است، می توان عنوان نمود که در راستای نیل به اهداف هزاره توسعه سازمان ملل، انجام هزینه های مذکور یکی از مهم ترین ابزارهای موجود بوده و بدون انجام این هزینه ها، دستیابی به این اهداف کمی، میسر نخواهد گردید.

مقدمه: طول مدت اقامت یکی از شاخص های میزان مصرف منابع بیمارستانی است. در این مطالعه عوامل بالینی و غیربالینی (دموگرافیک و بیمارستانی) موثر بر مدت اقامت بیماران در بیمارستان تخصصی زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران بررسی شده است.روش کار: در یک مطالعه توصیفی-تحلیلی و مقطعی، پرونده 3421 بیمار بخش های انکولوژی، جراحی و زایمان در سال 1387 بررسی شد و با استفاده از فرم ثبت اطلاعات و مصاحبه، اطلاعات بیمار جمع آوری گردید. جهت تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنف، من-ویتنی، کروسکال-والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.یافته ها: میانه مدت اقامت در این بیمارستان، 50.8 ساعت و در بخش های زایمان، جراحی و انکولوژی به ترتیب 48.5، 54.4 و 94.2 ساعت بود. متغیرهای افزایش دهنده طول مدت اقامت عبارت بودند از: مجرد بودن، کارگر، کشاورز، دامدار و بازنشسته بودن همسر بیمار، بیمه خدمات روستایی، بستری در بخش انکولوژی، بستری شدن در روز چهارشنبه و پنجشنبه، بستری توسط متخصص داخلی، رزیدنت بودن پزشک بستری کننده بیمار، نیاز به پیگیری پس از ترخیص و یا برخورداری از بهبودی نسبی در زمان ترخیص، بستری به صورت الکتیو، تعداد کل بررسی های پاراکلینیکی انجام شده برای بیمار و مبتلا بودن بیمار به بیماری های سیستم گوارشی، نئوپلاسم و بیماری های غدد درون ریز(p<0.05) .نتیجه گیری: سیاست گذاران از بین این متغیرها تنها در مورد روز پذیرش بیمار و تعداد آزمایش ها، رادیوگرافی ها و سونوگرافی های انجام شده می توانند تصمیم گیری کنند، بدین ترتیب که از پذیرش های غیر ضروری در روزهای آخر هفته جلوگیری نمایند و از سوی دیگر تست های تشخیصی را حتی الامکان قبل از پذیرش و بستری شدن بیمار انجام دهند.