مدیریت اطلاعات
سال:1395 | دوره:1 | شماره:1-2 |تعداد مقالات:7

تغییرات در سمت وسوی رشد فناوری به همراه تغییرات در اقتصاد جهانی باعث شده اند که شرکت های کوچک و متوسط از اهمیت روزافزونی در توسعه اقتصاد کشورها برخوردار شوند. این شرکت ها برای موفقیت در فضای رقابتی باید کیفیت محصولات و فرایندهای مدیریتی خود را هم زمان با کاهش هزینه ها بهبود بخشند. به همین منظور نیز کاربرد فناوری اطلاعات در آنها الزامی است. مطالعات نشان می دهند که هر چند این شرکت ها می توانند از فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک سود برند، اما برای بهره مندی از این مزایا و موفقیت در کاربرد این فناوری نیاز به تامین شرایطی خاص دارند.وجود چنین واقعیت هایی باعث شده است که مطالعات و پژوهش های زیادی به شناخت عوامل موثر بر کاربرد این فناوری در شرکت های کوچک و متوسط اختصاص یابند که در این مقاله به بررسی آنها پرداخته می شود. به این منظور ابتدا نقش شرکتهای کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی تبیین و سپس به کاربردهای فناوری اطلاعات در آنها پرداخته می شود. در ادامه نیز پژوهش هایی که به بررسی عوامل موثر بر کاربرد این فناوری در این شرکت ها پرداخته اند، معرفی و نتایج آنها در قالب مدل تغییر «پتیگرو» و «ویپ» دسته بندی و ارائه می شوند.

بکارگیری موثر فناوری اطلاعات یکی از عوامل موفقیت سازمان ها در کسب مزیت رقابتی و خدمت رسانی بهتر به مشتریان محسوب می شود. رشد فزاینده پیشرفت ها و نوآوری ها در این حوزه نیز چالش هایی را در زمینه همراستا نمودن راهبردهای فناوری اطلاعات با راهبردهای سازمان ایجاد کرده است. به گونه ای که همراستایی راهبردهای فناوری اطلاعات با راهبردهای کسب و کار همواره یکی از ده موضوع برتر بین مدیران این حوزه تلقی می شود. با وجود روش ها و مدل های متنوعی که در دهه های گذشته برای حل مساله همراستایی پیشنهاد و بکارگرفته شده است، همچنان چالش های جدی در این زمینه وجود دارد. نگاشت نقشه راه فناوری همواره به عنوان یکی از موثرترین رویکردها برای همراستا نمودن راهبردهای سازمان با برنامه ریزی در حوزه فناوری محسوب می شود. لیکن تاکنون از این رویکرد برای حل مساله «همراستایی راهبردهای فناوری اطلاعات با کسب و کار» استفاده نشده است. بنابراین در این پژوهش از طرفی با مرور ادبیات مساله همراستایی و تحلیل آن، چالش هایی که با وجود ابزارها و مدل های موجود در این زمینه همچنان برطرف نشده اند، استخراج می شود. از طرف دیگر مفاهیم نظری و کاربردی نقشه راه فناوری نیز به صورت سیستماتیک تحلیل می شوند و در نهایت نگاشتی بین چالش ها و مفاهیم حاصل می شود تا مشخص شود که تا چه میزان رویکرد نگاشت نقشه راه فناوری می تواند برای رفع چالش های مساله همراستایی مناسب باشد. در نهایت مفهوم رویکرد نگاشت نقشه راه فناوری اطلاعات با هدف همراستا نمودن اهداف و راهبردهای سازمان با پیشرفت های نوین در حوزه فناوری اطلاعات بررسی می شود و یک نمونه اولیه از نقشه راه فناوری اطلاعات برای یک سازمان خدمت محور ارائه می گردد.

اصلی ترین راه حلی که برای مشکلات ثبات و یکتایی در حوزه شناسایی اشیا دیجیتالی در محیط وب ارائه شده است استفاده از شناسگرهای دیجیتالی به جای «یو.آر.ال.» است. پایه اصلی این راه حل در نظام های شناسگر دیجیتالی مکانیزمی با نام وضوح است. وضوح، فرآیند ارسال شناسگر مبتنی بر نام به یک سرویس شبکه ای (نظام شناسگر دیجیتالی) و در بازگشت دریافت یک یا چند قطعه از اطلاعات جاری مربوط به شئ شناسایی شده، مانند مکان («یو.آر.ال.») آن شئ است. با توجه به اینکه این مکانیزم به عنوان پایه اصلی بخش فنی نظام های شناسگر دیجیتالی شناخته می شوند، این نظام ها سعی دارند تا با روش های مختلف اقدام به پیاده سازی این مکانیزم با کیفت محتوایی و فنی بالا کنند. بر این اساس، ارزیابی کارایی ساختار وضوح نظام های شناسگر دیجیتالی در پژوهش حاضر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور دستیابی به این هدف، ضمن بررسی این مکانیزم از منظر تئوری اشیا دیجیتالی، بر مبنای روش ارزیابی روشنگرانه، فرآیندی شامل دو گام طراحی و اجرا شد. در گام اول اقدام به طراحی چارچوب پایه ارزیابی کارایی ساختار وضوح به روش دلفی شد. چارچوب پایه ارزیابی استخراج شده در این گام شامل 9 شاخص کارایی ثبات مفهومی و فنی وضوح، قابلیت های همکاری و اطمینان، سرعت و کارایی، مقیاس پذیری، وضوح چندگانه، کارکرد اینترنتی و عدم نیاز به نصب است. درگام دوم، با استناد به چارچوب پایه طراحی شده، اقدام به ارزیابی تطبیقی 6 نظام شناسگر دیجیتال مطرح در سطح جهان به روش «تاپسیس» شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که نظام های «دی.ا.آی.»، «هندل» و «یو.سی.آی.»دارای انطباق بالا، نظام «پی.یو.آر.ال.» دارای انطباق متوسط و نظام «آ.ر.ک.» دارای انطباق کمی با چارچوب پایه ارزیابی کارایی هستند و نظام «یو.آر.ان.» بدون پیاده سازی مشخصی برای مکانیزم وضوح، هیچگونه انطباقی را با این چارچوب پایه ندارد. در تحلیل این نتایج نیز مشخص شد که از مهمترین دلایل کارایی بالای نظام های دارای انطباق بالا را می توان استفاده از وب پروکسی به عنوان رابط کاربری، استفاده از راهکارهای افزایش دهنده سرعت و کارایی از جمله تکثیر و حافظه نهان و پیاده سازی مکانیزم وضوح چندگانه معرفی کرد. نتایج این پژوهش می تواند توسط پژوهشگران فعال در محیط دیجیتالی و کاربران و مجریان این نظام ها مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی مطالعه حاضر، تحلیل وضعیت و جایگاه نظام شماره گذاری استاندارد بین المللی کتاب (شابک) در بین کشورهای عضو و نحوه عمل موسسه های ملی به وظایف محوله از سوی سازمان جهانی شابک است. روش. روش پژوهش از نوع پیمایشی است و جامعه آماری تمامی نمایندگان سازمان جهانی شابک نزدیک به 160کشور است که از بین آنها 66 نماینده فعال به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه پژوهشگر ساخته و روش تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش آمار توصیفی نظیر فراوانی، درصد، و... می باشد.یافته ها: یافته ها نشان می دهند تنها 42 درصد کشورها، شابک را به صورت رایگان در اختیار ناشران قرار می دهند. 60.6 درصد کشورهای عضو، بانک اطلاعاتی کتابشناختی منابع دارای شابک را تولید کرده اند. 74.2 درصد موسسه های ملی اطلاعات ناشران عضو را برای درج در راهنمای بین المللی ناشران در اختیار سازمان جهانی قرار می دهند. در این میان تنها 42.4 درصد موسسه ها، شابک های غلط اختصاص یافته از سوی ناشران را اصلاح می کنند. از نظر کاربرد فهرست برداری، توزیع، جستجوی کتابشناختی به ترتیب بیشترین کاربرد را دارند. در 27 درصد کشورها، ناشران آگاهی کافی از نظام شابک دارند.کشورهای عضو، کتابخانه ملی و اتحادیه ناشران را مهم ترین حامیان نظام شابک، و برگزاری کارگاه و همایش را مهم ترین روش افزایش آگاهی و انگیزه ناشران برای استفاده از شابک می دانند. موسسات ملی، اطلاع رسانی از طریق رسانه های همگانی در باره فواید و کاربردهای شابک و برگزاری کارگاه ها آموزشی و همایش های منطقه ای و بین المللی را مهم ترین راه کارهای بهبود نظام شابک عنوان کرده اند.نتایج: نظام شابک از نظر کارآیی و میزان تمایل ناشران به استفاده از آن، از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست. شکل گیری کتاب خوان های الکترونیکی و تبلت ها، و عدم تمایل برخی از آنها به استفاده از نظام شابک و همچنین شکل گیری استانداردهای جدید نظر DOI و ISAN و یکسانی بیش از حد شماره شابک با شماره EAN موجودیت نظام شابک را با تهدید همراه کرده است و لازم است نظام شابک بازتعریفی از ماهیت، ساختار، عملکرد، و کارآیی خویش داشته باشد.

سامانه های اطلاعاتی امروزه به یک بخش کلیدی در هر سازمانی مبدل شده اند. این سامانه ها از یک سو مبنای تصمیم گیری های مدیریتی و کارشناسی محسوب شده و از سوی دیگر به کاربران و مشتریان درون و برون سازمانی خدمت رسانی می نمایند. لذا عملکرد مطلوب این سامانه ها می تواند به یکی از اهداف اصلی مدیران ارشد در هر سازمانی تبدیل گردد. سامانه های اطلاعاتی تحقیقاتی از قاعده فوق مستثنی نبوده و بمنظور بهبود مستمر این سامانه ها مشکلات کیفی آن ها بایستی با رویکردهای مناسبی تجزیه تحلیل شده تا عملکرد آنها ارتقاء یابد. مقاله حاضر در قالب یک مطالعه موردی رویکردهای تحلیل ریشه در حل مشکلات سامانه های اطلاعاتی تحقیقاتی مورد توجه قرار داده و نتایج عملیاتی استفاده از این رویکرد در سامانه اشاعه اطلاعات پایان نامه ها/ رساله های دانش آموختگان داخل کشور (گنج) ارائه شده است. یافته ها نشان می دهد به کمک تکنیک های مناسب تحلیل ریشه می توان مشکلات کیفی سامانه های اطلاعاتی را شناسایی، دسته بندی و ریشه یابی نمود و اقدامات عملیاتی مناسبی در خصوص بهبود عملکرد این سامانه ها را ارائه کرد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی صحت استنادی پایان نامه های دفاع شده دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1393 بود. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیو گردآوری داده ها پیمایشی و جامعه آماری شامل 42 پایان نامه دفاع شده دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1393 بود. تعداد کل استنادهای 42 پایان نامه مورد بررسی به صورت تقریبی برابر با 1878 استناد بود که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان تعداد 320 استناد برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه نامه انجمن روان شناسی آمریکا (APA) انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها، مشاهده مستقیم و جستجوی استنادها از طریق پایگاه های اطلاعتی و موتورهای جستجو بود، داده ها در سیاهه وارسی محقق ساخته بر اساس پژوهش آزاده، واعظ و قریب (1388) وارد و تحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از 262 استناد در مقاله های مورد بررسی، 58استناد فاقد هر گونه خطای استنادی بودند. همچنین صحت استنادی پایان نامه ها بر اساس مولفه جنسیت تفاوت معناداری وجود نداشت، صحت استنادی دانشجویان دکتری نسبت به دانشجویان کارشناسی ارشد و منابع استنادی لاتین نسبت به منابع استنادی فارسی بیشتر بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که به صورت میانگین هر استناد دارای 2.53 خطای استنادی است و عوامل مختلفی را می توان در بروز وضعیت نامطلوب استناددهی در پایان نامه ها از جمله، عدم آگاهی دانشجویان از اهمیت یک دستی استنادها در آثار علمی، عدم آشنایی پژوهشگران با نرم افزارهای مدیریت منابع و مآخذ مثل (اندنوت، پژوهیار و غیره) به منظور مدیریت بهینه استناددهی در پایان نامه ها و کپی برداری از استنادها، برشمرد.

اگرچه آموزش الکترونیکی، توانایی ها و امکانات بالقوه ای را برای گسترش افق های آموزشی و علمی به ارمغان می آورد، اما ممکن است کیفیت و چگونگی تاثیر این تغییرات و هم چنین عواملی که این تغییرات را به هنگام استفاده از آن شتاب می بخشد برای مان چندان روشن و شفاف نباشد. چنین ابهام هایی موجب پیدایش مسائل و موضوعات اخلاقی و اجتماعی گسترده ای پیرامون این مصنوع فناورانه می شود. در اینجا، توجه به رابطه آموزش الکترونیکی و جامعه هدف برای دستیابی به مفهوم سازی های نوین و مرتبط با اخلاق آموزش الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است. از این رو، مهم ترین وظیفه اخلاق آموزش الکترونیکی، پیشنهاد و ارائه چارچوب مفهومی مناسب برای تبیین رابطه هنجاری میان آموزش الکترونیکی و جامعه است. در این مقاله، برای معرفی و بررسی چارچوب های مفهومی بدیل در اخلاق آموزش الکترونیکی مبتنی بر دو رهیافت فلسفی موجبیت گرایی فناورانه و برساخت اجتماعی فناوری، مدل تحلیلی جفریز-استال-مک راب را مبنای این تحلیل مقایسه ای قرار می دهیم. در پایان، پس از تجزیه وتحلیل ماهیت اخلاق آموزش الکترونیکی مبتنی بر مدل سه جانبه پداگوژی، فناوری اطلاعات و اخلاق ذیل دو رهیافت مذکور به تعریف های بدیلی از اخلاق آموزش الکترونیکی دست می یابیم.