تغذیه گیاهان باغی
سال:1398 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

در این تحقیق به منظور بررسی واکنش های مورفوفیزیولوژیکی گیاه خرفه به اسید هیومیک تحت تنش نیکل آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با دو فاکتور بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد که در آن غلظت های نیکل با 4 سطح (0، 2/0، 4/0 و 6/0 میلی مولار) به عنوان فاکتور اصلی و غلظت های اسید هیومیک با 4 سطح (0، 200، 400 و 600 میلی گرم در لیتر) به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که غلظت های مختلف نیکل و اسید هیومیک روی اکثر صفات مورفو-فیزیولوژیکی از قبیل طول ریشه، مالون دی آلدهید، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید اثرات معنی داری داشته است. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نیکل شاخص-های رشد از قبیل طول اندام هوایی و ریشه، وزن تر و خشک، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید کاهش یافت، در حالی که مقدار پرولین، مالون دی آلدهید و کاتالاز افزایش یافت. بیشترین میزان رشد و عملکرد گیاه و محتوای کلروفیل و کاروتنوئید در غلظت 600 میلی گرم بر لیتر هیومیک اسید و غلظت 4/0 میلی مولار نیکل به دست آمد. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که محلول پاشی هیومیک اسید می تواند یک روش مناسب برای کاهش اثرات مضر نیکل و بهبود فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و افزایش تحمل گیاه به تنش نیکل در گیاه خرفه گردد

آرابیدوپسیس (Arabidopsis thaliana) مهمترین گیاه مدل در تحقیقات تغذیه و ژنتیک گیاهی است. این آزمایش براساس اهمیت پرورش آرابیدوپسیس در سیستم های بدون خاک به منظور آزمایش های دقیق تغذیه ای و اهمیت سیستم جوانه زنی کارآمد و تولید گیاهچه های سالم، در بستر ترکیبی آگار و عناصر معدنی اجرا گردید. برهمین اساس میکروتیوب های دو میلی لیتری به طول 10 میلی متر برش و توسط نوار چسب عریض به شکل وارونه به میز هود متصل و سپس با محیط کشت حاوی آگار (55/0%) و عناصر معدنی (فرمولاسیون هوگلند) با نسبت حجمی 1: 1 پر شدند. پس از انجماد محیط کشت، میکروتیوب ها به شکل معمولی و طبیعی برگردانیده و بذور استریل و استراتیفه شده آرابیدوپسیس در آن-ها کشت و سپس به اتاقک رشد با شرایط محیطی کنترل شده منتقل گردیدند. درصد جوانه زنی بذور، وزن تر و خشک برگ، سطح رزت و گیاهچه های سالم و قابل انتقال (210 گیاهچه) طی سه هفته اول مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش بیانگر کارایی سیستم طراحی شده به منظور جوانه زنی بذور آرابیدوپسیس برای کشت های بدون خاک بود. درصد جوانه زنی بذور کشت شده بیش از 5/97% بود. بیش از 85% گیاهچه های تولیدی سالم، دارای رشد مناسب و یکنواخت، به-ویژه دارای ریشه های سالم و قابل بررسی در مطالعات بیولوژی ریشه و قابل انتقال به محیط کشت اصلی بودند. نشاهای تولید شده در این سیستم در هفته سوم و در مرحله 8 برگی پس از کشت آماده انتقال به محیط اصلی کشت بودند. براساس نتایج آزمایش سیستم طراحی شده در این تحقیق بدلیل کارایی بالا، کنترل دقیق محیط کشت جوانه زنی و رشد ریشه، جهت آزمایش های مربوط به جوانه زنی و کشت آرابیدوپسیس در سیستم بدون خاک به ویژه آزمایشات مرتبط با تغذیه معرفی می گردد.

بی کربنات بالای ناشی از قلیایی بودن آب و خاک، از مهم ترین فاکتورهای محدود کننده ی تولید محصولات کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک ایران محسوب می شود. به منظور ارزیابی تأثیر منبع نیتروژن بر ویژگی های رشدی و محتوی عناصر غذایی اندام هوایی سیر در شرایط تنش قلیائیت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتورهای این آزمایش عبارت بودند از: بی کربنات سدیم محلول غذایی (0، 10 و 20 میلی مولار)، منبع نیتروژن (سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم و نیترات کلسیم با غلظت 5 میلی مولار) و ژنوتیپ سیر (سفید و بنفش). در این آزمایش، ژنوتیپ های سیر یک ماهه به مدت 8 هفته در شرایط هیدروپونیک تحت تیمارهای یاد شده قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، وزن خشک و تر اندام هوایی و ریشه با افزایش بی کربنات سدیم محلول غذایی از 10 به 20 میلی مولار، کاهش یافت. کاربرد نیترات و سولفات آمونیوم، اثر منفی بی کربنات را بر وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک ریشه کاهش داد. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش غلظت بی کربنات، غلظت نیتروژن و پتاسیم در هر دو ژنوتیپ سیر تغذیه شده با سولفات یا نیترات آمونیوم افزایش یافت. همچنین، غلظت کلسیم و منیزیم گیاهانی که با منابع سولفات آمونیوم و نیترات کلسیم تغذیه شده بودند با افزایش تنش قلیائیت در هر دو ژنوتیپ افزایش یافت. در حالیکه غلظت آهن اندام هوایی در هر دو ژنوتیپ سیر تحت تأثیر بی کربنات در هر سه منبع نیتروژن کاهش یافت. در مجموع، کاربرد منابع سولفات و نیترات آمونیوم در محلول غذایی، کارایی بهتری در جذب و افزایش محتوای عناصر غذایی در اندام هوایی سیر و متعاقباً رشد بهتر این گیاه در شرایط تنش بی کربنات داشت.

نیتروژن به دو شکل نیترات و آمونیوم توسط گیاه جذب می شود که یک تعادل مناسب از آمونیوم و نیترات برای رشد مطلوب گیاه نیاز است. با هدف بررسی نسبت های مختلف NO3-: NH4+(100: 0، 75: 25، 50: 50، 25: 75، 0: 100) آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار روی گیاه عروسک پشت پرده تحت شرایط آبکشت انجام شد. پس از رشد گیاهان، فاکتورهای رشدی، فیزیولوژیکی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاثیر تیمارها بر وزن خشک اندام های هوایی، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، قطر ساقه و سطح برگ معنی دار بود و حداکثر وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ و سطح برگ در تیمار 50: 50 مشاهده شد. تیمارها تاثیر معنی داری بر غلظت سه عنصر نیتروژن، کلسیم و پتاسیم در برگ داشتند. افزایش مقدار آمونیوم از 50 به 100 درصد در محلول غذایی عملکرد را از نظر وزن میوه 67% و از نظر تعداد میوه 57% کاهش داد. نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر صفات کیفی از جمله مقدار مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون و ویتامین ث معنی دار بود و کم ترین مقدار ویتامین ث و اسیدیته در تیمارهایی با درصد آمونیوم بالای 50 درصد مشاهده گردید. نتایج نشان دهنده این بود که نسبت های 75: 25 و 50: 50 تاثیر مثبتی بر فاکتورهای اندازه گیری شده داشتند.

این مطالعه به منظور بررسی تأثیر انواع کود بر عملکرد و ترکیبات شیمیایی گیاه زرشک بی دانه به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار شیوه کاربرد کود (1-عدم کاربرد، 2-کود شیمیایی، 3-کود آلی و 4-50% کود شیمیایی (تیمار 2) و 50% کود آلی (تیمار 3) و عامل فرعی شامل عدم کاربرد کود زیستی و اسید هیومیک، کاربرد کود زیستی فسفات بارور 2، کاربرد اسیدهیومیک و کاربرد فسفات بارور 2 + اسید هیومیک بودند. تیمارهای کودی اثر معنی داری بر تمام صفات داشتند، به طوری که مخلوط کود های شیمیایی و دامی همراه با کودآبیاری اسیدهیومیک و فسفات بارور 2 بیشترین وزن تر (343/17 کیلوگرم) و خشک حبه در هر درختچه (237/4 کیلوگرم )، وزن تر شاخه های بارده (864/18 کیلوگرم)، ویتامین ث (170/10 میلی گرم در 100 گرم میوه تازه)، آنتوسیانین (513/5 میلی گرم در لیتر) و درصد خاکستر میوه (026/7 درصد) را به خود اختصاص داد. کود دامی با کودآبیاری اسید هیومیک و فسفات بارور 2 موجب بیشترین فلاونوئید (203/32 میلی گرم در گرم) و درصد فسفر (0254/0 درصد) و پتاسیم (625/3 درصد) میوه گردید. بیشترین ماده خشک (294/26 درصد) و نیتروژن میوه (2604/0 درصد) مربوط به کاربرد مخلوط کود شیمیایی و دامی به همراه کودآبیاری اسید هیومیک بود. عملکرد خشک حبه در تیمار مخلوط کود های شیمیایی و دامی با کودآبیاری اسید هیومیک و فسفات بارور، 48/10 درصد نسبت به تیمار کود آلی+ اسید هیومیک+فسفات بارور 2، 11/20 درصد نسبت به تیمار کود شیمیایی+اسید-هیومیک+فسفات بارور 2 و 30/27 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. با توجه به این نتایج می توان گفت تیمار ترکیب کودهای دامی و شیمیایی + فسفات بارور2 + اسیدهیومیک و سایر تیمارهای تلفیقی به کار رفته در این پژوهش به مراتب نسبت به کاربرد کودهای موجود در آن ها به تنهایی برتری در اکثر صفات را نشان دادند. هم چنین کاربرد تیمارهای کودی آلی (کود دامی و اسیدهیومیک)، چه به صورت جداگانه و چه به صورت ترکیبی در صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی میوه زرشک تاثیرات مثبت قابل ملاحظه ای داشتند. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که سیستم تغذیه تلفیقی باغات زرشک می تواند موجب ارتقای کمی و کیفی میوه و بهبود سلامت گیاه گردد.

استان مازندران با داشتن رتبه دوم تولید توت فرنگی کشور یکی از قطب های مهم تولید این ریزمیوه محبوب بشمار می آید. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر منابع سیلیسیمی آلی و شیمیایی به ترتیب شامل پوسته برنج، سیلیکات سدیم و پتاسیم بر توت فرنگی در کشت بدون خاک صورت گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور بستر کاشت (دوگانه و سه گانه) و تغذیه سیلیکات سدیم و پتاسیم (شاهد، 50 و 100 میلی گرم بر لیتر سیلیسیم) در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. بطوریکه هر تکرار حاوی سه بوته توت فرنگی رقم کاماروسا بود. نتایج نشان داد گیاهان تیمارشده با سیلیکات سدیم 100، نسبت به سایر تیمارهای سیلیسیمی از میزان کلروفیل a بیشتری برخوردار بودند. غلظت پتاسیم و کلسیم برگ توت فرنگی در بستر دوگانه (فاقد پوسته برنج) به طور معنی داری بیشتر از بستر سه گانه (حاوی پوسته برنج) بود. از میان تیمارهای به کار رفته تنها تیمار محلول پاشی سیلیکات پتاسیم 100 به طور معنی داری موجب افزایش سیلیسیم برگ نسبت به سایر تیمارها در سطح احتمال یک درصد شد. میزان فلاونوئید کل در تیمار سیلیکات پتاسیم 100 در بستر فاقد پوسته برنج به طور معنی داری از تمامی تیمارها به غیر از تیمار سیلیکات پتاسیم 50 در بستر حاوی پوسته برنج، بیشتر بود. به طورکلی از نظر جذب عناصر غذایی و کیفیت میوه توت فرنگی، تیمار سیلیکات پتاسیم 100 در بستر فاقد پوسته برنج مؤثرتر از سایر تیمارها بود.

این پژوهش به منظور بررسی اثرات کود زیستی نیتروکسین و سوپر جاذب رطوبتی بر صفات رشد و اجزای عملکرد بلال ذرت در تحت شرایط تنش کمبود آب به اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتور آبیاری با سه سطح شامل آبیاری نرمال (آبیاری در پتانسیل آب خاک 3-بار)، تنش متوسط (آبیاری در پتانسیل آب خاک 7-بار) و تنش شدید (آبیاری در پتانسیل آب خاک 11-بار) بعنوان عامل اصلی و کود زیستی نیتروکسین و پلیمر سوپر جاذب و ترکیب آن ها به همراه تیمار شاهد (عدم مصرف نیتروکسین و سوپرجاذب) در چهار سطح بعنوان عامل فرعی به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد اندازه گیری شامل ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، طول بلال، محیط بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود. نتایج نشان داد که اغلب صفات رشد و نیز عملکرد به صورت معناداری تحت تأثیر کاربرد سوپرجاذب و نیتروکسین قرار گرفتند. این اثربخشی در شرایط تنش ملایم کمتر و با تنش شدید بیشتر بود. کاربرد توأم سوپرجاذب و نیتروکسین در هر دو شرایط تنش ملایم و خفیف وضعیت بهتری در صفات رشد و اجزای عملکرد ایجاد کرد. عملکرد دانه در شرایط تنش شدید با استفاده از نیتروکسین و سوپر جاذب و ترکیب آن ها در مقایسه با عدم استفاده از آ ن ها به ترتیب 35، 60 و 68 درصد افزایش یافت. کمترین عملکرد دانه (65/4 تن در هکتار) با تنش شدید آبی و عدم استفاده از کود زیستی نیتروکسین و سوپرجاذب حاصل شد.

آزمایشی به منظور ارزیابی تأثیر کاربرد کودهای زیستی در کاهش مصرف کود شیمیایی اوره اجرا گردید و اثر تیمارهای تغذیه ای بر کمیت و کیفیت محصول گیاه دارویی شوید بررسی شد. این آزمایش در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، واقع در شهر قزوین انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل 4 سویه باکتری محرک رشد (Azotobacter، Azospirillum، Pseudomonas stutzeri و Pseudomonas putida) بود که با نسبت مساوی با هم ترکیب شده و به عنوان کود زیستی به کار گرفته شد. کود زیستی تهیه شده در ترکیب با سطوح مختلف اوره (صفر، 25، 50 و 100 درصد مقدار توصیه شده اوره برای گیاه شوید) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که کود اوره به صورت جدا و ترکیب با کود زیستی ویژگی های رشد رویشی، مقدار محصول بذر (4/964 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس (70/2 درصد) و مقدار کلروفیل برگ (74/1 میلی گرم در گرم وزن تر) را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. آنالیز اسانس حاصل از بذر شوید نشان داد که مهمترین ترکیبات اسانس کارون (23/56 درصد)، لیمونن (7/26 درصد) و آپیول (08/18 درصد) بود که به طور معنی داری تحت تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی قرار گرفتند. استفاده از نصف مقدار توصیه شده کود اوره به همراه کود زیستی، علاوه بر افزایش مقدار محصول سبب بالا رفتن کیفیت شوید می گردد. در واقع به منظور کاهش مقدار کود شیمیایی، استفاده از کوددهی تلفیقی پیشنهاد می شود.

امروزه به دلیل اثرات مضر مواد شیمیایی بر سلامت انسان و محیط زیست استفاده از این مواد با محدودیتهایی روبرو است. از این رو یافتن مواد سالم برای استفاده در فن آوری پس از برداشت میوه ها و سبزی ها ضروری می باشد. ترکیبات کلسیم از جمله موادی است که در کاهش ضایعات موثر بوده و موجب حفظ کیفیت میوه گلابی در طول مدت انبارمانی می گردد. به منظور بررسی اثرات محلول پاشی ترکیبات کلسیمی بر خواص کیفی و عمر انباری گلابی رقم درگزی، آزمایشی در سال 1396 در زنجان (ابهر) بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل ترکیبات حاوی کلسیم (کلرید کلسیم، لاکتات کلسیم و لیگنوسولفونات کلسیم با غلظت 3 درصد و شاهد (آب مقطر)) و عمر انبارمانی (بلافاصله پس از برداشت، 45 و 90 روز پس از انبارمانی) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش طول انبارمانی سفتی بافت، مواد جامد محلول کل، اسید کل، فلاونوئید، فنل کل و مقدار ویتامین ث میوه کاهش یافت. استفاده از ترکیبات کلسیم سبب افزایش مقدار کلسیم کل میوه نسبت به شاهد شد و در زمان برداشت میوه های تیمار شده با لیگنوسولفونات کلسیم، مقدار کلسیم داخلی بیشتری را نشان دادند. با افزایش عمر انباری مقدار کلسیم کل افزایش یافت و در زمان بررسی 45 و 90 روز اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف کلسیمی مشاهده نشد. استفاده از محلول پاشی کلسیم سبب حفظ سفتی، مواد جامد محلول کل، اسید کل بیشتر بافت میوه نسبت به شاهد شد. بیشترین میزان اسید کل هم در تیمارهای لیگنوسولفات کلسیم و لاکتات کلسیم در زمان سوم مشاهده شد. بیشترین مقدار آنتی اکسیدان کل در تیمار لاکتات کلسیم در زمان سوم و کمترین مقدار آن هم در تیمار شاهد و زمان دوم به دست آمد. تیمارهای کلسیمی با افزایش میزان فنل کل، فلاونوئید کل و اسید اسکوربیک باعث بهبود ظرفیت آنتی اکسیدانی میوه ها گردیدند. بیشترین مقدار فنل کل در زمان برداشت و در محلول پاشی لاکتات کلسیم دیده شد. با افزایش عمر انباری مقدار ویتامین ث کاهش نشان داد و استفاده از ترکیب لیگنوسولفونات کلسیم سبب حفظ مقدار ویتامین ث نسبت به شاهد شد. لذا با توجه به تاثیر ترکیبات کلسیمی در افزایش عمر انبارمانی، حفظ کیفیت و خواص آنتی-اکسیدانی میوه گلابی استفاده از این ترکیبات توصیه می شود.

به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی در کاهش اثر تنش کم آبیاری در شنبلیله، آزمایشی به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه ای اجرا شد. عامل اول آبیاری در دو سطح بدون تنش (آبیاری بر اساس 100 درصد ظرفیت خاک) و تنش کم آبیاری (آبیاری بر اساس 40 درصد ظرفیت خاک) و عامل دوم کود زیستی در سه سطح بدون کود زیستی، استفاده از قارچ میکوریزا و استفاده از عصاره جلبک در نظر گرفته شدند. صفات مورد بررسی شامل میزان سبزینگی، میزان آب نسبی برگ، شاخص پایداری غشاء، وزن تر بوته، عملکرد دانه، تعداد و عرض روزنه های برگ، تعداد غلاف و تعداد دانه در غلاف بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر آبیاری برای تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد روزنه معنی دار بود. همچنین اثر کود زیستی نیز برای تمام صفات و اثر متقابل آبیاری و کود زیستی برای اکثر صفات به جز میزان آب نسبی برگ معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه و وزن تر بوته به ترتیب به میزان 55/4 گرم در بوته و 06/18 گرم، در شرایط بدون تنش و با استفاده از کود میکوریزا حاصل شد. استفاده از کود میکوریزا در شرایط تنش سبب بهبود اکثر صفات در مقایسه با عدم استفاده از کود زیستی شد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد دانه در غلاف در شرایط تنش و بدون تنش بیشترین اثر را بر عملکرد دانه داشت درحالی که تعداد روزنه ها در شرایط بدون تنش و تعداد و عرض روزنه ها در شرایط تنش بیشترین اثر را بر وزن تر بوته داشتند. درنتیجه از صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد روزنه و عرض روزنه برای بهبود عملکرد دانه و وزن تر شنبلیله می توان استفاده کرد.

به منظور ارزیابی اثرات کاربرد کمپوست پسماند شهری بر عملکرد، غلظت نیترات میوه و برخی خصوصیات شیمیایی خاک، یک آزمایش مزرعه ای با 9 تیمار در قالب طرح آماری کرت های خرد شده در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. اثر کمپوست پسماند شهری، اثر نیتروژن و اثر متقابل آن ها بر عملکرد از نظر آماری معنی دار بود. بالاترین عملکرد میوه به میزان 68785 کیلوگرم در هکتار، از مصرف 20 تن در هکتار کمپوست همراه با 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. مصرف 20 تن در هکتار کمپوست پسماند شهری غلظت سرب، کادمیوم و نیکل در میوه گوجه فرنگی را به ترتیب به میزان 2804، 2400 و 3022 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی دار داد. با این وجود، غلظت هیچ یک از عناصر فوق در میوه، بیش از حداکثر مجاز استاندارد ملی کشور نبود. هم چنین مصرف کمپوست پسماند شهری موجب افزایش غلظت کل سرب، نیکل و کادمیوم خاک گردید که این افزایش غلظت نیز در محدوده مجاز بود. با توجه به نتایج به دست آمده از اجرای آزمایش، تکرار چند ساله آزمایش و بررسی الگوی تجمعی فلزات سنگین در خاک و میوه گوجه فرنگی ضروری به نظر می رسد. با این وصف، استفاده محدود از کمپوست پسماند شهری همراه با 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، همراه با پایش غلظت این فلزات در خاک و گیاه می تواند موجب افزایش عملکرد گوجه فرنگی گردد.