پژوهش های اقتصادی ایران
سال:1390 | دوره:16 | شماره:46 |تعداد مقالات:16

در این مقاله که در چارچوب اقتصاد سیاسی نفت نگارش یافته است نخست مروری کوتاه بر ابزار سیاستی اوپک خواهیم داشت که مبتنی بر ظرفیت های مازاد تولید در کشورهای عضو و نظام سهمیه بندی تولید برای مدیریت بازار جهانی نفت است. کاستی های اساسی در مدلسازی رفتار اقتصادی اوپک موضوعی است که در ادامه بررسی شده است. چارچوب تحلیلی این مقاله برای پیش بینی نقش آتی اوپک در بازار جهانی انرژی، که در آینده از تنوع زیادی برخوردار خواهد بود، مشتمل بر تاثیر متغیرهای ذیل بر عرضه مورد انتظار اوپک می باشد: عرضه بالقوه نفت خام توسط غیر اوپک، عرضه بلندمدت منابع غیر متعارف نفت خام و پتانسیل بلندمدت تولید از منابع تجدیدپذیر انرژی. نتایج حاصل نشان می دهد که شواهد متعددی در دست است که از سناریوی استمرار اهمیت سهم تولید نفت خام اوپک در سبد متنوع انرژی در آینده حمایت می کند. از اینرو مقاله حاضر نشان می دهد که نقش اوپک در مدیریت بازار جهانی انرژی در آینده همچنان از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.

در این مقاله نخست به بررسی نقش انتظارات عقلایی، نقد لوکاس و مساله ناکارآمدی سیاستی در کاربردهای اقتصادی نظریه کنترل بهینه می پردازیم و سپس ناسازگاری زمانی در کنترل بهینه مدل های اقتصاد کلان با انتظارات عقلایی را بررسی می کنیم. تاثیر «اعتبار و حسن شهرت» و فضای تصادفی بر مساله ناسازگاری در انتخاب پویا، و این سوال که چگونه پیشرفت های نظری در کنترل بهینه مدل های اقتصاد کلان با انتظارات آینده نگر می تواند دستاوردهایی برای ساخت مدل های اقتصاد سنجی داشته باشد از دیگر مباحثی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. این مقاله مبتنی بر نگرش تاریخی می باشد و قلمرو تجزیه و تحلیل، محدود به مطالعه دستاوردهای قرن بیستم میلادی است.

کمبود منابع آب در ایران به حدی رسیده است که توجه بیش از پیش تمامی دست اندرکاران در این زمینه و خود مصرف کنندگان را طلب می کند. با وجود اینکه دولت به عنوان عرضه کننده و توزیع کننده آب تلاش های فراوانی را در بخش مدیریت عرضه آب انجام داده است، میانگین نزولات جوی معادل 251 میلیمتر در سال ظرفیت بخش عرضه را برای این مدیریت محدود کرده است. در نتیجه تلاش ها به طور روزافزونی به سوی مدیریت بخش تقاضای آب سوق داده شده است. موضوع این مقاله تعیین ارزش وجودی آب شیرین برای خانوارهای لارستان، و معیاری برای میزان تمایل به پرداخت (WTP) این خانوارها بر اساس روش ارزشگذاری مشروط (CV) و انتخاب دوگانه (DC) است. تخمین پارامترهای مدل در این مقاله با استفاده از روش حداکثر درستنمایی (ML) انجام شده است. به منظور تخمین مدل، از داده هایی که از 320 خانوار لارستانی که به صورت تصادفی انتخاب شده اند، استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که خانوارهای لارستانی حاضرند به منظور اجرای طرح لوله کشی آب شیرین تا منازل خود، مبلغ اضافی به میزان 24 سنت به ازای هر متر مکعب آب مصرفی، مازاد بر آنچه در حال حاضر میپردازند، پرداخت نمایند.

این مقاله با استفاده از الگوهای تصحیح خطا برای داده های پانل به بررسی روابط علیت کوتاه مدت و بلندمدت میان توسعه مالی و رشد اقتصادی در خاورمیانه می پردازد. در این تحقیق از سه شاخص متفاوت برای اندازه گیری توسعه مالی برای کشورهای خاورمیانه استفاده شده است. پس از انجام آزمون های لازم، از روش اثرات ثابت برای برآورد الگوها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که یک رابطه علیت گرنجری دو طرفه میان توسعه مالی و رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلندمدت برای مجموعه این کشورها وجود دارد. بنابراین نتایج بدست آمده دیدگاه سوم در ادبیات موضوع را تایید می نماید که بر اثر دو سویه و بازخوردی میان گسترش بخش مالی و رشد محصول تاکید دارد. به عبارت دیگر، پیشرفت بخش مالی می تواند رشد را تشویق کند و رشد محصول نیز به نوبه خود می تواند باعث توسعه مالی گردد. این نتایج می تواند برای سیاستگذاری توسط مسوولین کشورهای منطقه و نهادهای بین المللی کاربرد داشته باشد.

هدف این مقاله گسترش مدلهای جدید سری زمانی چند متغیره پویای غیر ساختاری و ارزیابی عملکرد انواع این مدلهای جایگزین در پیش بینی تورم می باشد. روش شبه بیزی با اطلاعات Literman prior در چارچوب یک مدل خود رگرسیونی برداری برای اقتصاد ایران در دوره زمانی 1981-2006 جهت ارزیابی عملکرد مدلهای مختلف در طول افق زمانی متفاوت بکار گرفته شده است. همچنین به منظور محدود نمودن میانگین تغییر تورم به مقدار صفر، تبدیل Bewley جهت تصریح مجدد مدل خودرگرسیونی برداری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که کاربرد تبدیل Bewley در مدل خودرگرسیونی برداری مورد استفاده، باعث شده که دقت پیش بینی این مدلها نسبت به مدلهای خودرگرسیونی برداری بیزی کلاسیک بهبود یابد.

درک روستاییان از زندگی بهتر با مشاهده موفقیت سایر مردم و امید به برابرسازی آن، تغییر می کند. آنان می دانند که تحصیلات دانشگاهی منجر به کسب درآمد انتظاری بالاتری می شود. در حقیقیت شهرنشینی دارای منافعی می باشد، لیکن هزینه های آن (آلودگی، شلوغی و جرم) در کشورهای در حال توسعه فراگیر می باشد. به منظور درک بهتر مساله و بررسی سیاست های کنترل کننده این اثرات خارجی منفی، مطالعه و تحلیل عوامل موثر بر مهاجرت از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. بنابراین، در این مطالعه ما به بررسی این مهم با تاکید بر اثر سطح سواد روستاییان بر تابع مهاجرت روستا - شهر ایران با استفاده از مدل خودرگرسیو با وقفه های گسترده (ARDL) و داده های سری زمانی مربوط به سال های 1384-1338 پرداختیم. نتایج نشان داد که در بلندمدت سطح سواد روستاییان دارای بیشترین اثر بر روی این تابع می باشد. همچنین 1 درصد افزایش در دستمزدهای روستایی، دستمزدهای شهری، ارزش افزوده بخش کشاورزی و سطح سواد روستاییان می تواند تعداد مهاجران را به ترتیب 0.25 درصد کاهش، 0.32 درصد افزایش، 0.16 درصد کاهش 0.32 درصد افزایش دهد.

این مقاله مساله تورم در اقتصاد جوامع در حال توسعه را با توجه به ناکارآمدی سازوکار بازار در این جوامع مورد توجه قرار می دهد. پس از تحلیل نظری موضوع تورم و تغییر قیمت های نسبی، سیاست های اقتصادی مبتنی بر دیدگاههای خشک پولیون در این زمینه نقد گردیده و استدلال می شود که با توجه به اهمیت مساله تورم و بیکاری مزمن در اقتصادهای در حال توسعه، چاره جویی این مساله مستلزم واقع بینی بیشتر در مطالعات اقتصادی ناظر به این موضوع است. در مورد تورم و توزیع درآمد در ایران، پس از مرور سابقه عملکرد اقتصاد ایران در شرایط دوگانگی ساختاری اقتصاد، تحولات سالهای اخیر در زمینه تغییر قیمتها و اصلاح یارانه ها مورد تحلیل قرار گرفته و نشان داده می شود که هر چند این اصلاحات می تواند تا حدی در توزیع درآمد و بهبود کارایی اقتصادی موثر باشد، اما پیشرفت اساسی در این زمینه مستلزم توجه همه جانبه به وضعیت اقتصاد ایران و برنامه ریزی و سیاست گزاری کلان با هدف دستیابی به توازن اقتصادی و حصول رقابت پذیری پایدار در بازارهای جهانی است.

این مقاله رشد درونزا، بر پویایی مدلی در انباشت دانش تاکید دارد. با توجه به نااطمینانی موجود در هر فرایند جستجو، مدل یک ساختار پویای تصادفی که در آن فن آوری و انباشت دانش مکمل همدیگر می باشند ارایه می کند که هر یک از دو موتور رشد انباشت سرمایه و فن آوری تا یک نقطه مکمل همدیگر می باشند و بعد از آن تاثیر هر یک مقید به سطح دیگری است. نشان داده می شود که هر دو عامل انباشت سرمایه و پیشرفت فن آوری برای رشد پایدار ضروری می باشد و هیچکدام به تنهایی کافی نمی باشد. پیشرفتهای فن آوری با ارتقا بهره وری نهایی سرمایه، انباشت سرمایه را افزایش می دهد و انباشت سریع سرمایه با بالا بردن منافع حاصل انتظاری، تحقیق و توسعه را مقرون به صرفه می کند. این مقاله وضعیتهای مختلف یک اقتصاد در تعامل با انباشت سرمایه و پیشرفت فن آوری را بحث می کند و نتایج مهمی برای سیاستهای رشد و توسعه، ریزش دانش و جریان بین المللی سرمایه دارد.