طب و تزکیه
سال:1397 | دوره:27 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: موضوع آمایش سرزمینی از سال ها در ایران مطرح شده و در سال 1394 سند آمایش سرزمینی در آموزش عالی سلامت به عنوان اولین سند آمایش در کشور مصوب شد. یکی از ابعادی که در اجرای این مصوبه باید مورد توجه قرار گیرد موضوع همکاری بین بخشی است. به همین منظور مطالعه ای جهت طراحی الگوی همکاری بین بخشی برای اجرای مصوبه سیاست ها و ضوابط اجرایی آمایش آموزش عالی سلامت در جمهوری اسلامی ایران طراحی شده است. نوشته حاضر به بررسی چارچوب این مطالعه می پردازد.روش بررسی: این پژوهش به روش ترکیبی و با استراتژی کیفی نظریه پردازی داده بنیاد انجام خواهد شد. جامعه آماری این مطالعه مدیران ارشد حوزه آموزش وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی کشور می باشند و نمونه گیری تا حد اشباع اطلاعات انجام خواهد شد. داده های مطالعه با استفاده از مطالعه کتابخانه ای، بررسی اسناد، مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه گردآوری و پس از تحلیل داده ها نتایج آن در نشریات معتبر داخلی و بین المللی منتشر خواهد شد.نتیجه گیری: با استفاده از داده های حاصل از مطالعات گذشته 11 مولفه مرتبط با همکاری بین بخشی استخراج شده که در 3 گروه مولفه های ورودی، عملیاتی و خروجی مورد بررسی قرار می گیرد. این پژوهش به منظور تبیین الگویی بهینه برای همکاری بین بخشی در اجرای مصوبه آمایش سرزمینی به سوالاتی نظیر نهادهای مرتبط در اجرای مصوبه، ارتباط این نهادها، نقاط قوت و چالش های ارتباطی و راه حل های بهبود این ارتباط خواهد پرداخت.

زمینه و هدف: جوسازمانی مهم ترین منبع نوآوری آموزشی می باشد و گسترش فرهنگ نوآوری آموزشی نیازمند توجه اساسی به امر آموزش است. این مطالعه مقدماتی درجهت اجرای برنامه تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی، وضعیت جوسازمانی نوآورانه دانشگاه علوم پزشکی بابل را بررسی کرده است.روش بررسی: پژوهش از نوع توصیفی- مقطعی و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی بابل و 94 نفر به عنوان نمونه دردسترس انتخاب شده اند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای مشتمل بر مشخصات دموگرافیک و 14 گویه بوده که مبتنی بر هدف، از پرسش نامه جوسازمانی نوآورانه سیگل و کایمر اقتباس شده اند. نمره گذاری بر مبنای طیف لیکرت و مجموع نمرات گویه ها به عنوان نمره جوسازمانی نوآورانه که می تواند در بازه 70-14، با میانگین 42 متغیر باشد. روایی پرسشنامه توسط خبرگان مرتبط و پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر 0.93، تائید شد. توصیف و تحلیل اطلاعات، با استفاده از نرم افزار spss21 و آماره های توصیفی، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس انجام پذیرفت.یافته ها: میانگین سنی واحدهای پژوهش 41.9 سال و 63.8 درصد زن بوده اند. اکثریت دارای سابقه کار کمتر از 10 سال در واحد آموزش بوده، نیمی از کارکنان آموزش دانشکده ها و وضعیت استخدام 66 درصد رسمی و یا پیمانی بوده است. میانگین کل نمره جوسازمانی نوآورانه برابر 40.47±9.86 به دست آمد و با توجه به محل خدمت و وضعیت استخدام، با اختلافی معنادار محاسبه شد (P<0.05).نتیجه گیری: برای اجرای موفق برنامه تحول و نوآوری، لازم است تدابیر لازم برای ایجاد سازوکارهای حمایتی در قسمت های مختلف دانشگاه به ویژه دانشکده ها و همچنین جلب مشارکت کلیه کارکنان با وضعیت های مختلف استخدامی و گفتمان سازی تحول و نوآوری صورت پذیرد.

زمینه و هدف: به دنبال آمایش آموزش عالی در نظام سلامت و طرح تحول و نوآوری آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی ایران در سال 1394، دوازده بسته آموزشی به عنوان مبنای تحول و توسعه آموزشی قرار گرفت. یکی از مهمترین بسته های طرح تحول، بسته آموزش مجازی بود. این مقاله به بیان تجربه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ارائه الگوی هشت مرحله ای توسعه آموزش مجازی در کلان منطقه 5 می پردازد.روش بررسی: رویکرد پژوهش کیفی، به روش مطالعه موردی مبتنی بر بارش افکار نمایندگان توسعه آموزش مجازی و تحلیل اسناد، گزارشات و برنامه های مرتبط با توسعه آموزش مجازی در سال های 1394 تا 1396 در کلان منطقه 5 آمایشی بود. پس از تحلیل اسناد بالادستی و تحلیل SWOT، راهبردهای توسعه آموزش مجازی شامل هشت گام تنظیم شد.یافته ها: برای توسعه آموزش مجازی 8 گام تعلیم نیروی انسانی، تنظیم قوانین، تشویق و انگیزش، تولید محتوای الکترونیکی، تامین زیرساخت، تولید و نشر دانش، توسعه مجازی سازی و تازگی و نوآوری به عنوان راهبردهای اصلی تعیین شدند و در دو سال اخیر بیش از 36 اقدام عملیاتی در حوزه آموزش های مجازی انجام یا در حال انجام است.نتیجه گیری: آمایش آموزش عالی نظام سلامت تا حدی، زمینه هم افزایی منابع و امکانات را در سطح کلان منطقه فراهم آورده است اما ارتباطات کلان منطقه ها با حوزه ستادی و ایفای نقش دانشگاه ها در توسعه آموزش مجازی نیازمند تقویت نقش حمایتگری و پشتیبانی حوزه ستادی در تامین زیرساخت ها و منابع مالی و استقلال بیشتر به دانشگاه ها در برنامه ریزی و اجرای توسعه آموزش مجازی است.

زمینه و هدف: آمایش سرزمین یک برنامه توسعه بلندمدت است و اساس انواع برنامه ریزی های ملی و منطقه ای در کشورها را تشکیل می دهد. این مطالعه به منظور بررسی نقش آمایش سرزمینی در توسعه آموزش عالی با معرفی یک مدل اجرایی موفق (آمایش آموزش عالی سلامت) انجام شد.روش بررسی: این پژوهش کاربردی- تحلیلی و مطالعه اسنادی، با بررسی گزارش های عملکرد دانشگاه ها و مراکز، به ویژه دانشگاه های علوم پزشکی در ارتباط با آمایش سرزمین، بهره گیری از نظر خبرگان، مطالعه و بررسی جدید ترین مقالات و مستندات در زمینه موضوع تحقیق در اردیبهشت 1396 انجام شد.یافته ها: با توجه به قرابت و نسبت آموزش عالی با نظریه توسعه اجتماعی، برنامه ریزی در آموزش عالی از جایگاه ویژه ای در توسعه کشورها برخوردار می باشد. آمایش سرزمین، به عنوان راهنما و نقشه راه روشن برای برنامه ریزی بخش آموزش عالی می تواند هدایت کننده نظام های آموزش عالی به صورتی نظام مند، پایدار، مبتنی بر نیاز و مزیت های منطقه ای و الزامات بین المللی در افق چشم انداز علم و فناوری کشور باشد. نمونه اجرایی و تاثیر گذار برنامه آمایش آموزش عالی در کشور، آمایش سرزمینی آموزش عالی سلامت می باشد.نتیجه گیری: اطلاعات حاصل از آمایش سرزمین، نقشه جامعی برای نشان دادن توانایی ها، قابلیت ها، فرصت ها و نقاط ضعف هر منطقه از کشور بوده، زمینه ساز توسعه پایدار می باشد. اهمیت نقش آموزش عالی در توسعه کشور، توجه بیش از پیش به آن را می طلبد. طراحی و اجرای هدفمند برنامه های آمایش سرزمین آموزش عالی سلامت، به عنوان الگویی موفق در سایر بخش های آموزشی مورد انتظار است.

زمینه و هدف: در این مطالعه کارنامه عملکرد فراگیران بهورزی به عنوان ابزاری برای ثبت تجارب یادگیری، مستندسازی مراحل یادگیری و ارزشیابی دوره آموزش کارآموزی و ارائه باز خورد مناسب به فراگیر، مدرس و سیستم آموزشی و نیز اصلاح برنامه درسی تدوین گردیده است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که در سال 1397 در کشور انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارشناسان مسوول بهورزی در 47 دانشگاه علوم پزشکی هستند. پس از مرور متون و انجام یک گروه کانونی، پرسشنامه اولیه تدوین و از نمونه ها نظرسنجی شد. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات صاحبنظران بهورزی وزارت بهداشت و تعدادی از مدیران و مربیان بهورزی بر اساس ضوابط علمی انجام گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 96درصد تعیین گردید.یافته ها: پرسشنامه ها با 17پودمان و 205 مهارت بر اساس کوریکولوم مصوب آموزش بهورزی تدوین شد. پس از نظرسنجی، سطح شایستگی مورد انتظار تک تک مهارتها حاصل گردید در بخش مهارت های پروسیجرال نیز در مجموع 32مهارت پروسیجرال استخراج و در قالب کارنامه عملکرد بالینی پیشنهادی آورده شد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه ابزار ارزشمندی را در جهت ارزیابی توانمندی فراگیران بهورزی معرفی می کند که می تواند برای ارزیابی توانمندی مهارتی فراگیران بهورزی بر اساس شیوه های نوین و به روز ارزیابی به کار گرفته شود.

زمینه و هدف: سرعت بالای پیشرفت در علوم پزشکی، خلاقیت در فناوری، زمان محدود برای انجام کارهای جدید، چشم انداز جدیدی را در آموزش پزشکی به وجود آورده است. با این شرایط دانشگاه های علوم پزشکی جهت انتقال اطلاعات و مهارت ها با دشواری هایی روبرو هستند. شاید یکی از جدیدترین رویکردها به یادگیری، رویکردهای یادگیری سیار است که در جهت انتقال آسان تر دانش و مهارت ها ظهور کرده است و استفاده از آن رو به گسترش است. این تحقیق با رویکردی مروری و تحلیل محتوایی مقالات این حوزه، سعی در شناخت جنبه های مختلف بکار رفته در یادگیری سیار را دارد.روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از کلمات کلیدی یادگیری سیار، آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی، و معادل انگلیسی آن ها، مقالات مطالعات مرتبط از سال 2000 تا2016 در پایگاه هایGoogle scholar، pub med،Scopus و مجلات معتبر داخلی و خارجی مرتبط با آموزش پزشکی انتخاب شدند و بر اساس حیطه های مطرح در این نوع آموزش، در نهایت36 مقاله انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از جستجو و تحلیل محتوای مقالات، مطالب در 6 دسته زیر دسته بندی شدند: 1- نظرات دانشجویان 2-نتایج و پیامدهای استفاده از یادگیری سیار 3-مقایسه با دیگر روش های آموزشی 4-کاربرد در رابطه با برنامه آموزشی و ارزیابی دانشجو 5- ارتباط با تئوری های یادگیری 6-چالش های یادگیری سیار.نتیجه گیری: مطالعات بررسی شده از اثرات مثبت این روش در آموزش پزشکی حمایت نمودند. مهم ترین مشخصه های این نوع از یادگیری عبارت بود از در دسترس بودن، یادگیرنده محور بودن، شخصی و غیررسمی. از طرفی نبود زیرساخت ها، هزینه بالا، آشنا نبودن با این روش ها، و کمبود نرم افزارهای کاربردی از چالش های این روش یادگیری و آموزش بود. با توجه به نتایج مطالعات مختلف، استفاده از این روش ها نیاز به آموزش اعضای هیات علمی و مدیران آموزشی دارد. از این رو و با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در این حوزه برگزاری کارگاه های آموزشی و پانل های تخصصی در این حوزه و پژوهش های بیشتر برای نمایان شدن ابعاد و تاثیرات این روش پیشنهاد می گردد.