مجله تحقیقات دامپزشکی
سال:1391 | دوره:67 | شماره:3 |تعداد مقالات:18

زمینه مطالعه: کریپتوسپوریدیوم انگل تک یاخته ای درون سلولی است که به عنوان عامل عمده ایجاد اسهال در انسان و حیوانات تلقی می گردد.هدف: میزان وقوع آلودگی به کریپتوسپوریدیوم در گوساله های مبتلا به اسهال در دامداری های اطراف تهران و همچنین نقش عوامل موثر در بروز آن مورد مطالعه قرار گرفت.روش کار: 200 نمونه مدفوع از گوساله های مبتلا به اسهال به روش نمونه گیری خوشه ای از دامداری های اطراف تهران تهیه و با روش رنگ آمیزی ذیل– نیلسن اصلاح شده مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: وجود کریپتوسپوریدیوز در 18 گوساله (9%) مورد تایید قرار گرفت. میزان شیوع آلودگی به کریپتوسپوریدیوز ارتباط معنی داری با جنسیت دام (p=0.928) و سابقه اسهال (p=0.640) نداشت، ولی میزان وقوع آلودگی در گوساله های شیرخوار با سن کمتر از دو ماه با بستر کود خشک، بیشتر بود.نتیجه گیری نهایی: با توجه به گزارش های آلودگی به کریپتوسپوریدیوز در بررسی های متعدد از مناطق مختلف کشور، شناخت متغیرهای تاثیرگذار بر وقوع آلودگی می تواند نقش بسزایی در کنترل این تک یاخته داشته باشد.

زمینه مطالعه: بروسلوز بیماری مشترک انسان و دام است که در کشورهای در حال توسعه، توزیع گسترده ای دارد.هدف: وضعیت برنامه مبارزه با بروسلوز گاوی در ایران از ابتدا تاکنون مورد بررسی قرار گرفت.روش کار: اطلاعات مربوط به دوره 59ساله مبارزه با بروسلوز گاوی، از سازمان دامپزشکی ایران اخذ گردید. نتایج: بروسلوز گاوی برای اولین بار در سال 1323 در ایران تشخیص داده شد و در حال حاضر بومی است. برنامه مبارزه با بروسلوز گاوی در سال 1328 آغاز شد که شامل مایه کوبی گوساله های ماده با S19/RB51، آزمایش تشخیص آلودگی و کشتار دام های آلوده می باشد. میزان آلودگی در گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی 0.3% محاسبه شد.نتیجه گیری نهایی: کنترل و پیشگیری از بروسلوز گاوی پیچیده تر از مایه کوبی و آزمایش و کشتار دام های آلوده است. برنامه کنترل و پیشگیری که حمایت مالی خوبی داشته باشد نیاز به همکاری دامداران و متولیان دولتی دارد تا بتواند از گسترش بیماری جلوگیری نماید که اگر این شرایط محقق نشود هر گونه استراتژی هر چند خوب نیز موفق نخواهد بود.

زمینه مطالعه: پرتوتابی الکترون و استفاده از اسیدهای آلی سبب کاهش یا رفع آلودگی میکروبی جیره غذایی طیور می شوند.هدف: این مطالعه به منظور مقایسه اثر پرتوتابی الکترون و اسید آلی بر بار میکروبی جیره، سیستم ایمنی، لیپیدهای سرم، مورفولوژی روده، وزن نسبی اندام ها و شاخص های رشد جوجه های گوشتی انجام گرفت.روش کار: 300 قطعه جوجه گوشتی یک روزه نر (سویه کاب 500) به طور تصادفی به 5 گروه آزمایشی تقسیم شدند، به طوری که هر گروه شامل 4 تکرار 15 قطعه ای بود. تیمارهای آزمایشی شامل جیره پایه به عنوان شاهد، جیره های پرتوتابی شده با دزهای 3kGy، 5 و7 و جیره حاوی فورمایسین 0.2% بود.نتایج: بیشترین و کمترین میانگین افزایش وزن روزانه در دوره پایانی و کل دوره به ترتیب در جیره پرتوتابی شده با دز 7kGy و شاهد مشاهده شد (p<0.05). به علاوه، تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر کاهش آلودگی باکتریایی جیره داشتند (p<0.05). بالاترین (5.66) و پایین ترین (4.17) عیار پادتن بر علیه SRBC در نوبت دوم به ترتیب در تیمار فورمایسین و شاهد مشاهده شد (p<0.05). بیشترین و کمترین درصد وزن سینه و چربی بطنی به ترتیب در جیره پرتوتابی شده با دز 7kGy و شاهد مشاهده شد (p<0.05). بیشترین مقدار ارتفاع پرز ژژونوم (1089mm) و نسبت ارتفاع پرز بر عمق کریپت (5.84) در دز 7kGy به دست آمد (p<0.05).نتیجه گیری نهایی: پرتوتابی جیره های آزمایشی سبب بهبود عملکرد جوجه های گوشتی می شود که این روند با افزایش دز پرتوتابی بیشتر مشهود است.

زمینه مطالعه: در این مطالعه پاسخ های سلولی و هومورال سیستم ایمنی جوجه های گوشتی در هنگام مصرف مداوم لوامیزول خوراکی بررسی شد.هدف: هدف از انجام این مطالعه، تعیین بهتر مقدار لوامیزول آشامیدنی برای تحریک سیستم ایمنی جوجه های گوشتی بود.روش کار: این آزمایش با استفاده از 250 قطعه جوجه گوشتی (نر و ماده) یک روزه از سویه راس با میانگین وزن 40.2g انجام شد. اثر مقادیر صفر (شاهد L)‎، (L3.5)3.5، (L7)7، (L14)14 و mg/L(L28)28 لوامیزول آب آشامیدنی به طور مداوم از روز 5 تا 25 در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از آزمایش فاکتوریل در 5 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی پاسخ های ایمنی سلولی به کمک تزریق داخل پوستی فیتوهماگلوتینین (PHA-P) در چین پوستی بال (روز پانزدهم) و اندازه گیری ضخامت پوست بعد از 24 و 48 ساعت انجام شد. اندازه گیری پاسخ های ایمنی هومورال با استفاده از تزریق عضلانی محلول 25% گلبول قرمز گوسفند (SRBC) در روزهای 7 و 21 پرورش و تعیین تیتر آنتی بادی IgG علیه گلبول قرمز گوسفند در روزهای 7، 14، 28، 35 و 42 پرورش از طریق آزمایش آگلوتیناسیون انجام شد.نتایج: پاسخ های ایمنی سلولی به P در تیمارهای 7L و L14 (به ترتیب 0.272 و 0.205) به طور معنی داری تحت تاثیر لوامیزول قرار گرفت (p<0.05) تیتر آنتی بادی علیه SRBC در تیمار (6.16)L14 به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها بالاتر بود (p<0.05). مصرف مداوم و مقادیر مختلف لوامیزول تاثیری بر صفات لاشه جوجه های گوشتی نداشت (p>0.05).نتیجه گیری نهایی: استفاده از لوامیزول آشامیدنی به طور مداوم در مقادیر کم (تا 14mg/L) موجب تقویت پاسخ های ایمنی سلولی و هومورال جوجه های گوشتی می شود.

زمینه مطالعه: باکتری های واگیردار و محیطی از جمله علل متداول ورم پستان و تعداد باکتری های موجود در تانک شیر محسوب می شوند. در کنار سایر اقدامات بهداشتی کنترل ورم پستان، ضدعفونی کردن سرپستانک ها پس از دوشش با یک محلول مناسب از جایگاه ویژه ای برخوردار است و می تواند نقش مهمی در نوع ورم پستان گله و کاهش تعداد کل باکتری های شیر داشته باشد.هدف: این مطالعه به منظور بررسی کارآیی تغییر مقطعی مایع ضدعفونی سرپستانک پس از دوشش بر تعداد و نوع باکتری های تانک شیر انجام شد.روش کار: این بررسی در 2 دامپروری بزرگ اطراف تهران که محلول رایج ضدعفونی سرپستانک ها آنها ترکیبات یدوفور بود طی 4 مقطع زمانی در نیمه اول سال 1389 انجام شد. در هر 4 دوره پس از آخرین باری که محلول یده برای ضدعفونی سرپستانک ها استفاده شد، یک نمونه از تانک حمل شیر اخذ و 3 تست کلی شمارش سلول های سوماتیک در شیر مخزن کل، تست های کیفیت شیر و تست های جداسازی و شناسایی پاتوژن های مسبب ورم پستان انجام شد. سپس به مدت حداقل 2 هفته، ترکیب کلره جایگزین یده در ضدعفونی پس از دوشش شد. در خاتمه کار نیز نمونه دیگری اخذ و آزمایشات فوق تکرار شد.نتایج: تغییر مقطعی ماده ضدعفونی از یده به کلره در هر 4 بازه زمانی، با توجه به کاهش سلول های سوماتیک، تعداد کل باکتری ها، شمارش کلی فرمی، شمارش پس از انکوباسیون اولیه، شمارش پس از پاستوریزاسیون آزمایشگاه و شمارش استرپتوکوک ها، استافیلوکوک ها و سایر پاتوژن های مسبب ورم پستان، باعث افزایش کیفی شیر و کاهش ورم پستان در سطح گله شد.نتیجه گیری نهایی: تغییر مقطعی ماده ضدعفونی سرپستانک ها پس از دوشش، تاثیر مثبتی بر کیفیت شیر خام دارد.

زمینه مطالعه: قارچ ها یکی از عوامل شایع بیماریزا در التهاب مجرای شنوایی خارجی بشمار می روند.هدف: هدف این مطالعه مقایسه فلور قارچی مجرای شنوایی خارجی و بخش مقعر لاله گوش گربه های نژاد ایرانی و موکوتاه اهلی سالم بود.روش کار: نمونه برداری از 120 قلاده گربه سالم (60 قلاده نژاد ایرانی و 60 قلاده نژادموکوتاه اهلی) با استفاده از روش نوار چسب و سواب انجام شد.نتایج: از مجموع 103 مورد کشت مثبت، 83 مورد (80.6%) مربوط به قارچ های رشته ای بود. عفونت های درماتوفیتی در 3 مورد (5%) تشخیص داده شد. آلودگی های مخمری نیز در 20 مورد (19.4%) وجود داشت. براساس نتایج این مطالعه تفاوت معنی داری بین فلور قارچی گوش در گربه های ایرانی و موکوتاه اهلی وجود نداشت.نتیجه گیری نهایی: در مجرای شنوایی و لاله گوش بسیاری از گربه های سالم قارچ های مخمری و رشته ای وجود دارد که در صورت فراهم شدن شرایط مناسب ممکن است شکل بیماریزا پیدا کنند. همچنین عوامل درماتوفیتی ممکن است در گربه های به ظاهر سالم به صاحبانشان منتقل شود.

زمینه مطالعه: بررسی تعداد و تنوع جمعیتی تک یاخته های شکمبه در نشخوارکنندگان مناطق گوناگون علاوه بر افزودن اطلاعات در زمینه تنوع گونه های تک یاخته، تا حدی میزان قرابت حیوانات نشخوارکننده را نشان می دهد.هدف: هدف از این پژوهش، مطالعه جمعیت تک یاخته های مژکدار در شکمبه شترهای یک کوهانه از نژادهای بلوچی (14 نفر) و سندی (6 نفر) بود.روش کار: از محتویات شکمبه پس از کشتار نمونه برداری شد. نمونه ها به داخل ظرف حاوی فرمالین منتقل شدند. در ابتدا تعداد کل تک یاخته ها شمارش و سپس سلول ها در حد جنس و گونه شناسایی شدند.نتایج: میانگین تعداد تک یاخته های مژکدار در نژاد بلوچی 29.4x104 و در نژاد سندی 35.6x104 به ازای هر میلی لیتر محتویات شکمبه بود. در هر دو اکوتیپ گونه های انتودینیوم دوباردی، دیپلودینیوم کملی، اپیدینیوم ایکوداتوم، اپیدینیوم کوداتوم و کالواسکولکس کملینوس مشاهده شد. فراوانی اپیدینیوم کوداتوم در شترهای سندی (15x104/mL) نسبت به بلوچی (12x104/mL) بیشتر بود (p<0.001). گونه دیپلودینیوم دنتاتوم فقط در نژاد بلوچی (18.1x104/mL) و گونه یودیپلودینیوم مگی تنها در نژاد سندی مشاهده شد.نتیجه گیری نهایی: جمعیت مژکداران شکمبه در هر دو نژاد شباهت زیادی به همدیگر دارند. در عین حال، تعدادی از گونه ها منحصرا در یک اکوتیپ از شترها وجود دارند و برای میزبان مربوطه اختصاصی هستند.

زمینه مطالعه: عسل از دیرباز در طب سنتی برای التیام انواع زخم ها مورد استفاده قرار می گرفته است. در این مجموعه پژوهشی تاثیرات بالینی و هیستوپاتولوژیکی عسل خام و فرآوری نشده آذربایجان غربی در روند التیامی زخم های جراحی (بریدگی ها) مورد ارزیابی قرار گرفت.هدف: این مطالعه به منظور بررسی و برآورد اثر عسل بر درمان زخم های تجربی در سگ و نقش آن در سرعت و کیفیت کاهش مساحت زخم در زمان مشخص انجام شد.روش کار: 30 قلاده سگ هر کدام به وزن تقریبی 20-25Kg در 2 گروه مطالعه بالینی (10 قلاده) و مطالعه هیستوپاتولوژیکی (20 قلاده) تقسیم شدند. در هر گروه پس از آماده سازی جراحی و بیهوشی، زخم های جراحی با ابعاد یکسان (مستطیل، 50x25mm2) در سطح پشتی (ناحیه سینه ای- کمری) ایجاد شد. به طور قراردادی زخم های طرف چپ به عنوان گروه درمان و زخم های طرف راست به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. در گروه درمان پس از شستشوی زخم ها با سرم فیزیولوژیک، یک لایه عسل 20g روی زخم ها مالیده شد. در گروه شاهد، زخم ها فقط با سرم فیزیولوژیک شستشو داده شدند. متغیرهای بالینی و هیستوپاتولوژیکی در روزهای 7، 14، 21 و 28 بعد از عمل مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج: عسل سبب تسریع روند التیام و سرعت بسته شدن زخم های جراحی و کاهش میزان ترشح و عفونت در گروه درمان در مقایسه با گروه شاهد شد که در روزهای 14 و 28 به طور معنی داری بیشتر جلب نظر نمود (p<0.05) کاهش مساحت زخم طی دوره تحقیق، در گروه درمان شده با عسل 11.1% بیش از گروه شاهد بود. از لحاظ هیستوپاتولوژیکی، از هفته دوم به بعد نفوذ نوتروفیل ها و ترشحات عفونی در گروه درمان نسبت به گروه شاهد کاهش پیدا کرد و همچنین در گروه درمان، بافت همبند ترمیمی با سرعت بیشتری تشکیل شد.نتیجه گیری نهایی: عسل خام و فرآوری نشده آذربایجان غربی به طور بالقوه به عنوان دارو در تسریع التیام زخم های جراحی موثر است.

زمینه مطالعه: تیروئید از جمله غدد درون ریزی است که بر بسیاری از اندام های بدن تاثیر گذاشته و در متابولیسم بدن حیوانات نقش مهمی ایفا می کند. با این حال، پژوهش های انجام شده در ایران در مورد خصوصیات آناتومیکی و بافت شناسی این غده در شتر اندک است.هدف: هدف از انجام این مطالعه، بررسی ساختار تشریحی و بافت شناسی غده تیروئید در شتر یک کوهانه بود.روش کار: در این مطالعه که بر روی 40 نفر شتر 10-6 ساله (20 نفر شتر نر و 20 نفر شتر ماده) صورت گرفت، ساختار تشریحی غده تیروئید از نظر خصوصیات مرفولوژیکی و توپوگرافی و همچنین ساختار بافت شناسی، پس از تهیه مقطع و رنگ آمیزی های هماتوکسیلین و ائوزین، ورهوف و تولوئیدین بلو با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: غده تیروئید شتر یک کوهانه در سطح جانبی نای قرار داشت و لوب راست آن جلو تر از لوب چپ و بلافاصله در سمت خلفی غضروف حنجره قرار گرفته بود.دو لوب توسط تنگه ای که در سطح شکمی نای قرار گرفته به یکدیگر متصل می شدند.بیشترین طول، عرض و ضخامت غده تیروئید در جنس نر به ترتیب 5.15±0.65cm، 2.25±0.75 و 0.9±0.5 و در جنس ماده 5.55±0.5cm، 2.65±0.3 و 0.9±0.52 بود. وزن غده تیروئید در دو جنس نر و ماده به ترتیب 51.69±0.52g و 53.07±0.25 بود. از نظر بافت شناسی، غده تیروئید واجد فولیکول، بافت پوششی فولیکولر و سلول های پارافولیکولر بود و سلول های اخیر تقریبا 5% جمعیت سلولی غده را به خود اختصاص دادند. اغلب فولیکول های بزرگ و غیرفعال در قسمت های محیطی غده و فولیکول های کوچک و فعال در قسمت مرکزی غده قرار داشتند. قسمت های مرکزی غده در مقایسه با قسمت های محیطی از بستر عروقی غنی تری برخوردار بودند.نتیجه گیری نهایی: غده تیروئید در شتر یک کوهانه از نظر ساختار تشریحی و بافت شناسی تفاوت قابل توجهی با سایر پستانداران اهلی ندارد.

زمینه مطالعه: فنل ماده شیمیایی آلی سمی است که در مواد غذایی و شیمیایی محیط اطراف ما یافت می شود.هدف: با توجه به کاربرد وسیع و اثرات مخرب فنل خالص، این مطالعه برای تعیین تاثیر آن بر ساختار مورفومتری و هیستومتری بیضه انجام شد.روش کار: 24سر موش سوری نر بالغ در یک گروه کنترل و 3 گروه تجربی، برای مدت 35 روز دوز های 30mg/kg، 75 و 100 فنل خالص را از طریق گاواژ دریافت کردند. در پایان، وزن بدن، بیضه ها و سپیدپرده، میزان شاخص گنادی و همچنین طول، عرض و ضخامت بیضه تعیین شد. در مطالعه هسیتومتریک، قطر لوله های اسپرم ساز و ضخامت اپیتلیوم ژرمینال اندازه گیری شد.تایج: وزن بدن در دوز های 75mg/kgو 100 (به ترتیب 2.02±4.09g و 2.33±3.55) در مقایسه با گروه کنترل (10.16±3.97g) کاهش معنی داری داشت (p<0.05). درحالی که وزن، طول، عرض و ضخامت بیضه ها در گرو ه های تجربی نسبت به گروه کنترل اختلاف معنی داری نداشت، ولی شاخص گنادی در دوز های 30mg/kg، 75 و 100 (به ترتیب 0.53±0.11 و 0.53±0.07 و 0.5±0.07%) در مقایسه با گروه کنترل (0.088±0.0083%) افزایش معنی داری داشت (p<0.05). وزن سپیدپرده تنها در دوز 75 mg/kg (0.01±0.006g) نسبت به گروه کنترل (0.002±0.002g) افزایش معنی داری نشان داد (p<0.05). قطر لوله های اسپرم ساز در دوزهای 30mg/kg و 75 (به ترتیب 130.18±49.44mm و 156.89±53.36mm) نسبت به گروه کنترل (100.42±12.41mm) و ضخامت اپیتلیوم ژرمینال (به ترتیب 37.18±14.44mm و 30.13±5.04mm) نسبت به گروه کنترل (47.96±18.42mm) اختلاف معنی داری داشت (p<0.05).نتیجه گیری نهایی: فنل خالص می تواند موجب تغییراتی در وزن بدن، میزان شاخص گنادی و ساختار هیستومتریک بیضه شود.

زمینه مطالعه: اخیرا، استفاده از محرک های ایمنی و رشد با منشاء گیاهی در آبزی پروری در سرتاسر جهان رواج یافته است.هدف: این مطالعه به منظور بررسی اثر تجویز خوراکی عصاره های دو گیاه دارواش (Viscum album) و سیاه دانه (Nigella sativa) بر میزان بازماندگی، فاکتورهای رشد و مقاومت در برابر عفونت با آئروموناس هیدروفیلا در ماهی طلایی (Carassius auratus) انجام شد.روش کار: 270 قطعه ماهی طلایی به دو گروه ایمن و غیرایمن و هر گروه به سه تیمار دارواش، سیاه دانه و کنترل (در سه تکرار) تقسیم شدند. ماهی های هر تیمار به مدت49 روز با خوراک حاوی 0.5% عصاره تغذیه شد، گروه کنترل با خوراک فاقد عصاره تغذیه گردید. در انتهای دوره، میزان بازماندگی، فاکتورهای رشد و مقاومت در برابر عفونت با باکتری آئروموناس هیدروفیلا بین تیمارها مقایسه شد.نتایج: درصد تلفات ماهی ها در گروه های مختلف 9.33 تا 12% بود و تجویز این دو عصاره تاثیری در میزان بازماندگی تیمار ها نداشت (p>0.05) ضریب تبدیل غذایی و درصد افزایش وزن در تیمار دارواش به ترتیب 2.56±0.31 و 131.6±25.05% و در تیمار کنترل به ترتیب 3.12±0.37 و 73.2±4.53% بود که در تیمار دارواش افزایش معنی داری نشان داد (p<0.05)، ولی در تیمار سیاه دانه فاکتورهای رشد تغییر معنی داری نسبت به تیمار کنترل نداشتند (p=0.15). تلفات بعد از چالش باکتریایی نیز در تیمارهای تغذیه شده با دارواش کاهش معنی داری نشان داد (p<0.05)، به طوری که تلفات در تیمار ایمن و غیرایمن تغذیه شده با دارواش به ترتیب 40 و 80% بود، درصورتی که در تیمارهای کنترل به ترتیب 63.3 و 100% بود. سیاه دانه تاثیری در تلفات بعد از چالش ایجاد ننمود (p=0.45).نتیجه گیری نهایی: مصرف خوراکی عصاره دارواش در ماهی طلایی اثرات تحریک ایمنی و رشد مشابه آنچه در حیوانات خونگرم گزارش شده دارد ولی سیاه دانه فاقد چنین اثراتی است.

زمینه مطالعه: ماهی کپوردندانی زاگرس (Aphanius vladykovi) از ماهیان بومی ایران است که در آبگیرهای استان چهارمحال و بختیاری یافت می شود.هدف: در این مطالعه، تعداد کروموزوم ها و کاریوتایپ ماهی کپوردندانی زاگرس مورد بررسی قرار گرفت.روش کار: برای به دست آوردن گسترش های کروموزومی متافازی in vivo، ماهیان 2.1-5.4g با کلچی سین 1% به میزان 0.1-0.15mg به ازای هر گرم از وزن بدن مورد تزریق داخل صفاقی قرار گرفته و پس از نگهداری در مخزن با دمای 22-23oC با هوادهی به مدت 5-4 ساعت، کشته شدند. بافت های خونساز، بیضه یا تخمدان، آبشش، طحال و کبد از ماهیان جدا و پس از هیپوتونیزاسیون در محلول 0.075 مولار کلرید پتاسیم، در محلول کارنوی سرد تثبیت شدند. گسترش های کروموزومی به دو روش چکاندن تعلیق سلولی یا مهر زدن از بافت های مورد نظر تهیه شدند. لام ها پس از رنگ آمیزی با گیمسای 10% با میکروسکوپ مورد مشاهده قرار گرفتند. پلاک های متافازی مناسب به طور دیجیتالی عکس برداری و کروموزوم های آنها شمارش و کاریوتایپ شدند.نتایج: عدد کروموزومی دیپلویید در دامنه 42 تا 49 قرار داشت و تعداد نمایی (2n) آنها 48 بود.بر اساس کاریوتایپ تهیه شده، فرمول کروموزومی این گونه 12st+36a/t بود و تعداد بازوهای کروموزومی (FN) 60 محاسبه شد. در این گونه، کروموزوم های جنسی هترومورفیک قابل تشخیص نبودند.نتیجه گیری نهایی:عدد کروموزومی دیپلویید در ماهی کپوردندانی زاگرس مشابه دیگر گونه های این جنس است که تاکنون بررسی شده اند.

زمینه مطالعه: تغییر سطوح پروتئین و تعادل الکترولیت جیره می تواند در بهبود عملکرد جوجه های تحت تنش گرمایی مفید واقع شود.هدف: این مطالعه به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پروتئین و توازن الکترولیت در جیره جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی بر عملکرد تولید و صفات لاشه انجام شد.روش کار: 486 قطعه جوجه گوشتی (سویه راس) به روش فاکتوریل 3×3 در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار برای هر تیمار به مدت 42 روز مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور 9 جیره بر اساس توصیه انجمن تحقیقات ملی (NRC) تهیه شد که حاوی سه سطح پروتئین (100، 90 و 80%، و سه سطح الکترولیت (DCAB) به میزان 200meq/kg، 260 و 320 بود. پرندگان روزانه 8 ساعت از ساعت 10 صبح تا 18 عصر تحت تنش گرمایی (34±3oC) قرار گرفتند.نتایج: جیره غذایی حاوی DCAB، 260meq/kg موجب افزایش وزن بیشتری نسبت به سایر گروه ها در دوره های آزمایشی (آغازین، رشد و کل دوره) شد (p<0.05). خوراک مصرفی در دوره رشد (14.83g روزانه) تحت تاثیر سطوح مختلف توازن الکترولیت قرار گرفت (p<0.05). سطوح مختلف پروتئین تغییر معنی داری در صفت افزایش وزن و خوراک مصرفی در دوره های آغازین، رشد و کل دوره ایجاد نکرد. اثر متقابل معنی داری بین سطوح مختلف توازن الکترولیت و پروتئین در میانگین افزایش وزن (11.5g روزانه) و خوراک مصرفی (21.11g روزانه) ملاحظه شد (p<0.05) در حالیکه در کل دوره سطوح توازن الکترولیتی 200meq/kg و 260، ضریب تبدیل خوراک را در مقایسه با 320meq/kg به ترتیب 0.15 و 0.2کاهش داد (p<0.05)، ولی سطوح مختلف پروتئین تاثیری بر ضریب تبدیل خوراک نشان نداد. سطح الکترولیت بر مقدار لاشه قابل طبخ (3.25%)، سینه (1.63%) و وزن نسبی کبد (0.26%) و سنگدل (0.56%) تاثیر معنی دار (p<0.05) نشان داد و سایر ترکیبات لاشه (درصد ران، قلب و چربی حفره بطنی) تفاوت معنی داری نداشت. کاهش سطح پروتئین جیره هم بر ترکیبات لاشه به غیر از درصد لاشه تاثیر معنی دار نداشت.نتیجه گیری نهایی: در تنش گرمایی، سطح الکترولیت 260meq/kg و پروتئین متوسط 90% توصیه NRC قابل استفاده است.