اخلاق زیستی
سال:1403 | دوره:14 | شماره:39 |تعداد مقالات:40

زمینه و هدف: با توجه به فزونی جمعیت سالمند در کشورها و نیز اهمیت سلامت این قشر از افراد جامعه و نیز اثر بالایی که شیوع بیماری کرونا بر سالمندان داشته است، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک زندگی سلامت محور و انگ اجتماعی سالمندی با میزان ترس از کرونا در بین کارکنان بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است. روش: روش تحقیق توصیفی ـ تبیینی از نوع پیمایشی و به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق حاضر مشتمل بر تمامی کارکنان بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی تبریز (حدود 9742 نفر) است که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 410 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. در این پژوهش روش نمونه گیری تصادفی ساده به کار گرفته شد. ابزار اندازه گیری در این تحقیق شامل سه پرسشنامه سبک زندگی سلامت محور واﮐﺮ و ﻫﻤﮑﺎران، پرسشنامه انگ اجتماعی (استیگما) کرونا و پرسشنامه ترس از کووید-19 ارسو و همکاران بوده است. جهت بررسی فرضیه های پژوهش نیز از نرم افزار spss v.22 استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت گردیده است و هیچ گونه آسیب احتمالی برای آزمودنی ها وجود ندارد. یافته ها: یافته های دو متغیره تحقیق حاکی از آن بود که بین انگ اجتماعی سالمندی و ابعاد آن (تصورات قالبی، احساسات منفی و رفتارهای اجتنابی)، سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن (استفاده از توصیه های پزشکی، ورزش، آگاهی از وضعیت جسمانی، تغذیه سالم، سلامت روانی، مصرف الکل و دخانیات، مراقبت از خود، تغذیه مناسب و عادات خواب) با میزان ترس از کرونا در بین بازنشستگان رابطه معناداری وجود دارد که جهت این رابطه در انگ اجتماعی سالمندی، مستقیم و در سبک زندگی سلامت محور، معکوس است. یافته های مدل رگرسیونی ترس از کرونا نیز نشان داد که هر دو متغیر مستقل (سبک زندگی سلامت محور و انگ اجتماعی سالمندی) در مدل رگرسیونی مذکور به لحاظ آماری معنادار شدند و توانستند حدود 17 درصد از تغییرات متغیر وابسته (ترس از کرونا در میان بازنشستگان) را تبیین نمایند که تأثیر نسبی سبک زندگی سلامت محور بیش از انگ اجتماعی سالمندی بود. نتیجه گیری: این تحقیق نشان می دهد که بین سبک زندگی سلامت محور و انگ اجتماعی سالمندی با میزان ترس از کرونا در بین بازنشستگان دانشگاه علوم پزشکی تبریز، رابطه معناداری وجود دارد که نتایج این تحقیق می تواند برای کل کارکنان بازنشسته دانشگاه قابل تعمیم باشد. بر این اساس، ضروری است که برنامه ریزی و اقدامات لازم در جهت تقویت سبک زندگی سلامت محور و کاهش انگ اجتماعی سالمندی انجام گیرد تا در زمان فراگیری بیماری هایی مانند کووید 19، کاهش ترس از بیماری که خود، عامل بیماری های مختلف جسمی و روانی است، مد نظر سیاستگذاران نظام سلامت قرار گیرد.

زمینه و هدف: ورزش در عصر حاضر جایگاهی ویژه در جوامع بشری یافته و افزایش دامنه و تعدد روزافزون فعالیت های ورزشی را در سراسر جهان موجب شده است. در عین حال مخاطرات مربوط به عملیات ورزشی مختلف منجر به بروز صدمات و خسارات گوناگونی شده که رسیدگی به آن ها در چهارچوب مسئولیت مدنی را امری ضروری ساخته است. بر این اساس، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث ورزشی، از جمله مباحث بسیار بااهمیت در حیطه حقوق ورزشی به شمار می رود. در این میان یکی از ارکان مهم مسئولیت مدنی ناشی از حوادث ورزشی، فعل زیانبار است که تمیز و تشخیص مفهوم، قلمرو و معیارهای آن اهمیت به سزایی در حل پرونده های مسئولیت مدنی دارد. روش: مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و ضمن بهره گیری از منابع کتابخانه ای فعل زیانبار و شرایط تحقق آن را به عنوان یکی از ارکان مسئولیت مدنی ناشی از حوادث ورزشی حین عملیات ورزشی مورد بحث و بررسی قرار داده است. ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه ملاحظات اخلاقی شامل اصالت، صداقت و امانتداری مورد توجه قرار گرفته است. یافته ها: با توجه به مبانی حقوقی و قوانین مربوطه به ویژه قانون مسئولیت مدنی و بند «ث» ماده 158 قانون مجازات اسلامی، اساساً فعل زیانبار مرادف با ارتکاب خطا و تقصیر است و معیار تشخیص آن، نقض مقررات یا عرف ورزشی در هر رشته، مغایرت مقررات ورزشی با موازین شرعی و نقض قرارداد ورزشی، خواهد بود. نتیجه گیری: فعل زیانبار یا تقصیر در حوادث ورزشی زمانی تحقق می یابد که از مقررات ورزشی، تعهدات قراردادی یا عرف حاکم بر رشته ورزشی تخطی شود یا اساساً مقررات یک ورزش با موازین شرعی در مغایرت باشد. تدوین قوانین جامع و دستورالعمل های روشن می تواند به کاهش ابهامات حقوقی، پیشگیری، تعیین دقیق مسئولیت ها و تسهیل در فرآیند جبران خسارت در حوادث ورزشی کمک شایانی نماید.

زمینه و هدف: ایمنی و بهداشت شغلی، اهمیت زیادی در مدیریت منابع انسانی به ویژه در محیط کار دارد. در عصر جهانی شدن و نوسازی، ایمنی و امنیت در اجرای کارآمد یک کسب و کار بسیار ضروری است و به عنوان مؤلفه ای پویا و درون زا در محیط کاری تأثیرگذار است و منجر به ایجاد سودآوری بیشتر برای کارفرما می شود. آموزه های دین اسلام علاوه بر توجه به سود مادی از منظری متفاوت به ایمنی و بهداشت شغلی می نگرد به طوری که می توان با واکاوی منابع دینی مبانی شناختی و اصول ایمنی و بهداشت شغلی را رصد کرد. ازاین رو، نویسنده در این مقاله به واکاوی راهکارهای آموزه های اسلام در ایجاد ایمنی شغلی می پردازد. روش: این تحقیق از نوع نظری است. روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی و روش جمع‏آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‏ای است و ضمن مراجعه به اسناد، کتب و مقالات، سازوکارهای آموزه های دینی را در ایجاد ایمنی و بهداشت شغلی، به عنوان یکی از موضوعات مهم در مدیریت منابع انسانی بررسی می نماید. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صادقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که آموزه های اسلام با رویکرد اخلاقی و نگاه فرامادی، مبانی شناختی چون کرامت انسانی، آخرت گرایی، عدالت محوری، حق حیات، برادری و رحمت و مهربانی جهت ایمنی شغلی ارائه داده است که لزوم اهتمام کارفرما به ایمنی و امنیت شغلی کارکنان را مبرهن می سازد. نتیجه گیری: ازجمله راهکارهای آموزه های اسلام در ایجاد ایمنی شغلی عبارتند از: بار کاری قابل مدیریت، پیشگیری از خطرات احتمالی، برنامه های آموزشی جهت آگاهی از ایمنی و سلامت، رعایت مقررات دولتی، ارزیابی و تعاون و همکاری کارگران.

زمینه و هدف: در عصر حاضر که خدمات فزاینده سلامت و اقدامات گسترده پزشکی تبعات حقوقی به ویژه در خصوص افزایش جرایم را منتج شده است، رعایت حقوق شهروندی و احترام به حقوق متهمان و بزه دیدگان در جرایم پزشکی از مسائل کلیدی نظام عدالت کیفری به شمار می­رود. با توجه به تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد و رفتار نیروی پلیس، این پژوهش به بررسی نقش فرهنگ سازمانی پلیس در احترام به حقوق متهمان و بزه دیدگان جرایم پزشکی می پردازد و به اصول اخلاقی و تأثیر قانون آیین دادرسی کیفری بر این موضوع تأکید دارد. روش: تحقیق به شیوه کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز از منابع مکتوب، قوانین و اسناد حقوقی گردآوری شد و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل کیفی، داده ها بررسی شدند تا الگوها و ارتباطات میان فرهنگ سازمانی پلیس و حقوق شهروندی در جرایم پزشکی شناسایی شوند. ملاحظات اخلاقی: جنبه­های اخلاقی مطالعات کتابخانه­ای در تحقیق حاضر مورد توجه قرار گرفته است. یافته ها: فرهنگ سازمانی پلیس، بر پایه ارزش های مشترک و باورهای اخلاقی، نقشی مؤثر در حفظ حقوق متهمان و بزه دیدگان جرایم پزشکی ایفا می کند. اصول عدالت ترمیمی و رویکرد قانون آیین دادرسی کیفری در این زمینه حاکی از لزوم تعامل سازنده و انسانی پلیس با متهمان و بزه دیدگان است. قانون آیین دادرسی کیفری، ضابطان قضایی را به طور عام و به صورت موردی، ملزم به رعایت حقوق شهروندی و حفظ کرامت انسانی در تمام مراحل دادرسی می کند که این مهم بستری بایسته برای رسیدگی مؤثر و کیفی به جرایم پزشکی را در قلمرو صلاحیت و حوزه تعاملی پلیس فراهم می­آورد. نتیجه گیری: تقویت فرهنگ سازمانی پلیس با تأکید بر اصول اخلاقی و در سایه آموزش های لازم، می تواند به تحقق عدالت ترمیمی و حمایت از حقوق متهمان و بزه دیدگان در جرایم پزشکی منجر شود. این امر نه تنها موجب افزایش اعتماد عمومی به نظام قضایی می شود، بلکه در کاهش تنش های اجتماعی و بهبود کیفیت تعاملات پلیس و شهروندان درگیر در پرونده­های پزشکی تأثیرگذار است. بر این اساس مهم ترین رویکردها در پرورش فرهنگ سازمانی شامل تقویت زیرساخت­ها و تخصصی­سازی در نیروی پلیس، آموزش قانون مداری، تدوین شیوه­نامه افتراقی رفتاری در خصوص جرایم پزشکی، نظام ارزشیابی عملکرد، نظام تشویق و تنبیه، ارزیابی فرایند پرورش فرهنگ سازمانی و حفظ فرهنگ سازمانی مطلوب بر اساس چشم­انداز قانون آیین دادرسی کیفری شایان توجه است.

زمینه و هدف: یکی از موضوع هایی که امروزه در اخلاق حرفه ای پزشکی مورد تأکید است، موضوع مهم پاک­چشمی است. پاک­چشمیِ پزشک نه تنها در آثار اخلاقی و دینی به عنوان فضیلت اخلاقی و تکلیف دینی مورد تأکید است بلکه توجه جدی نسبت به آن در متون تاریخی و کهن پزشکی به جای مانده، دیده می شود. علاوه بر متون یاد شده، تأکید بر آن در بسیاری از متون آیینی یا دینی به خصوص منابع حدیثی و فقهی به نحو چشمگیری وجود دارد تا جایی که می توان آن را موضوعی تاریخی در این متون به شمار آورد. روش: این جستار با روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای انجام شده است. ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متن، صداقت و امانتداری، رعایت شده است. یافته ها: در پاسخ به این سؤال که پاک چشمی پزشک صِرفاً تکلیف یا فضیلتی اخلاقی و شخصی برای اوست یا اینکه حقیقتی فراتر است یعنی حقی از حقوق بیمار به شمار می آید در این پژوهش فرض دوم تقویت می گردد. یافتن پیشینۀ تاریخی کهن پزشکی برای این موضوع و دلالت های آیینی همسو با آن، به منزلۀ کشف فضیلت گرایی مقدم بر اخلاق حرفه ای امروزی و درنتیجه موجب بالندگی فرهنگی است. علاوه بر این که ره آوردهای امروزی را به گذشته درخصوص موضوع، پیوند می دهد. نتیجه گیری: موضوع پاک چشمی در متون کهن پزشکی صرف نظر از نگاه مذهبی، همواره مورد توجه بوده و لذا به لحاظ تاریخی در پیوند کامل و جدی با اخلاق حرفه ای این شاخه از علم است. این نتیجه ساختار اخلاق گرای امروزی را با گذشته دور مرتبط می سازد گویی آنچه امروز در مقولۀ چشم پاکی به عنوان حقی برای بیمار تأکید می شود، قبلاً بازتاب داشته است.

زمینه و هدف: ثبات تعاملات زناشویی و مسائل مربوط به روابط میان زوج ها نقش مهمی در سلامت روان و پایداری روابط آن ها دارد. هدف مطالعه حاضر تعیین نقش واسطه ای ذهن آگاهی در رابطه زناشویی ـ عاطفی و حساسیت به طرد در رابطه ی بین تمایزیافتگی با ثبات تعاملات زناشویی بود. روش: مطالعه حاضر به روش توصیفی ـ همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری شامل افراد متأهل شهر تهران بودند و با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 867 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه پرسشنامه های ثبات تعاملات زناشویی (1991 م.)، ذهن آگاهی در رابطه زناشویی (MCRS) (2022 م.)، حساسیت به طرد (RSQ) (1996 م.) و فرم کوتاه تمایزیافتگی (DSI-SH) (2011 م.) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و برازش مدل با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و AMOS 24 استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: در پژوهش انجام شده اصول اخلاقی از جمله رازداری و محرمانگی اطلاعات حفظ شده است. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد تمایزیافتگی و حساسیت به طرد با ثبات تعاملات زناشویی رابطه منفی دارد (به تربیب 24/0- و 26/0-)، در حالی که ذهن آگاهی در رابطه عاطفی با ثبات تعاملات زناشویی رابطه مثبت دارد (72/0، P<0/01). همچنین یافته ها نشان دادند که ذهن آگاهی در رابطه زناشویی و حساسیت به طرد در رابطه بین تمایزیافتگی و ثبات تعاملات زناشویی نقش میانجی دارد (P<0/01). نتیجه گیری: افراد با سطوح تمایزیافتگی بالاتر حساسیت کمتری نسبت به طرد درک شده دارند. این کاهش حساسیت به طردشدن، به نوبه خود به تعاملات زناشویی پایدارتر کمک می کند. رابطه منفی بین تمایزیافتگی و حساسیت به طرد، همراه با رابطه منفی بین حساسیت به طرد و ثبات زناشویی، نشان می دهد که تأثیر تمایزیافتگی بر ثبات زناشویی، حداقل تا حدی، از طریق حساسیت به طرد تبیین می شود.

زمینه و هدف: دوره قاجار از برجسته ترین دوره های تاریخ ایران می باشد که در این دوره حضور میسیونرها و سفرنامه نویسان به اوج خود رسیده است؛ سفرنامه نویسان، با انگیزه خاصی بنا به روحیه و جنبه فرهنگی و اجتماعی خود، به بررسی وضعیت طبیعی جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محل سفر خود می پرداختند. هدف نویسنده در این پژوهش، بیان گزارش های سفرنامه نویسان در مورد فرهنگ ایرانیان و به خصوص توسل در امور پزشکی است که در این راستا به بررسی و تحلیل گزارش های سفرنامه نویسان اروپایی نیز می پردازد. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای؛ سفرنامه دکتر ویلز و سفرنامه ایرانیان در میان انگلیسی ها از دنیس رایت و قرآن و روایات، به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: گزارش های ارائه شده سفرنامه نویسان از توسل در امور پزشکی و درمانی نشان می دهد که سفرنامه نویسان با اهداف و اغراض سوء این گزارش ها را بیان کرده اند. این در حالی است که توسلِ مورد انتقاد سفرنامه نویسان، به واسطه مبانی اسلامی جزء فضائل اخلاقی در میان مسلمانان دوره قاجار به شمار می رود. نتیجه گیری: در این پژوهش به گزارش های سفرنامه نویسان که با اهداف سوء از فرهنگ ایرانی و اسلامی و توسل در امور پزشکی ارائه شده است، به واسطه مبانی اخلاقی برگرفته شده از آیات قرآن پاسخ داده شده است. سفرنامه نویسان با اهداف سیاسی و فرهنگی، گزارش هایی منفی درباره ی توسل در میان ایرانیان ارائه داده اند. حال آنکه از دیدگاه فطری و عقلی و با توجه به مبانی اسلامی، توسل برای رسیدن به اهداف مادی و معنوی امری مقبول و مشروع است. با این حال، برخی مسلمانان در دوره قاجار در امور پزشکی به استفاده از طلسم و ادعیه غیر اسلامی روی آورده اند که با اصول اسلامی و اخلاقی مغایر است.

زمینه و هدف: اعتراض ثالث در امور کیفری همواره از جهات مختلف مورد مناقشه و اختلاف مراجع قضایی بوده است. فقدان قاعده کلی و ابهام در مواد فعلی قوانین کیفری از ریشه های این اختلافات قضایی به شمار می رود. اخیراً به موجب رأی وحدت رویه شماره 818 هیأت عمومی دیوان عالی کشور به بخشی از این اختلافات پاسخ داده شده و تعیین تکلیف شده است. با این حال و با توجه به فروض مختلف اعتراض ثالث در امور کیفری کماکان درخصوص کارکرد و قلمرو رأی مزبور چالش و اختلاف نظر وجود دارد و به نوعی حق اعتراض ثالث در امور کیفری در نظام حقوقی ایران هنوز آنچنان که در امور مدنی جاری است به عنوان یک قاعده عام مورد توجه قرار نگرفته است. بر این مبنا مطالعه حاضر با هدف روشن شدن ضرورت شناسایی و کاربست این حق در نظام قضایی به بررسی مبانی اخلاقی و حقوقی آن می پردازد. روش: تحقیق حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و ضمن بهره گیری از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: اصول اخلاقی به ویژه صداقت، اصالت و امانتداری در استناد به متون در این تحقیق رعایت شده اند. یافته ها: اعتراض ثالث در امور کیفری به عنوان یک ابزار حقوقی جهت حفاظت از حقوق اشخاص ثالث و تأمین اصل نسبی بودن آراء قضایی، جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی دارد. از منظر اخلاقی، این حق براساس اصول سودرسانی و منع زیان رسانی و استقرار عدالت اجتماعی، و به ویژه جلوگیری از زیان غیرموجه پشتیبانی می شود. نتیجه گیری: هرچند قواعد آیین دادرسی مدنی و برخی قوانین کیفری و رأی وحدت رویه شرایط به کارگیری حق اعتراض ثالث را در ساحت حقوق کیفری فراهم می­آورند لیکن همچنان نیاز به اصلاح قوانین در راستای پذیرش حق اعتراض ثالث در امور کیفری بر پایه اصول اخلاقی و حقوقی احساس می شود.

زمینه و هدف: نگرانی ها در خصوص تأثیرات محصولات تراریخته بر سلامتی انسان و محیط زیست وی موجب اهمیت یافتن نظارت بر فرایند تولید و توزیع این محصولات گردیده است. این تحقیق با هدف بررسی الزامات و راهکارهای نظارت بر محصولات تراریخته و اهمیت آن از منظر اصول اخلاق زیستی به انجام رسید. روش: تحقیق حاضر از حیث نوع، نظری و به لحاظ روش بحث، توصیفی ـ تحلیلی است. همچنین شیوه اجرای تحقیق، کتابخانه ای (اسنادی) می باشد. ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق جنبه های ملاحظات اخلاقی در مطالعه کتابخانه ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری مورد توجه قرار گرفته است. یافته ها: نظارت بر تولید و توزیع محصولات تراریخته با راهکارهای مختلفی چون ارزیابی میزان سمی بودن، آزمایش ها در مزارع، آزمایش های لازم به منظور رهاسازی محصولات، برچسب گذاری و سیستم ردیابی محصولات تراریخته، پیشتیبانی می شود. راهکارها و الزاماتی که رابطه ای تنگاتنگ با اصل زیان نرساندن و اصل احترام به استقلال و خودمختاری در چهارچوب اصول اخلاق زیستی دارند. نتیجه گیری: حراست از سلامت شهروندان و محیط زیست آنان و احترام به حق تصمیم گیری و انتخاب افراد که مستند به اصول محوری زیان نرساندن و خودمختاری در اخلاق زیستی می شوند، اعمال راهکارهای نظارتی در حیطه تولید و توزیع محصولات تراریخته را امری بایسته در قلمرو نظام های حقوقی نموده است.

زمینه و هدف: اسلام هراسی یا اسلام ستیزی به ترس، نفرت یا تبعیض علیه دین اسلام یا مسلمانان به طور کلی گفته می شود، به ویژه هنگامی که به عنوان یک نیروی ژئوپلتیک یا منبع تروریسم تلقی می شود. جدال درباره معنی این واژه همچنان مورد بحث است و برخی آن را مشکل ساز می دانند. بسیاری از محققان اسلام هراسی را نوعی بیگانه هراسی یا نژادپرستی می دانند، اگرچه مشروعیت این تعریف مورد مناقشه است. برخی از محققان اسلام هراسی و نژادپرستی را تا حدی پدیده های همپوشانی می دانند، در حالی که برخی دیگر این رابطه را در درجه اول به این دلیل که دین یک نژاد نیست، مورد مناقشه قرار می دهند. علل و ویژگی های اسلام هراسی نیز موضوعات مورد بحث است، لذا سؤالاتی که در این مقاله به دنبال پاسخ آن ها هستیم، این است که آیا می توان اسلام هراسی را در زیرمجموعه جرائم مبتنی بر نفرت قرار داد یا خیر و اینکه در کشور آمریکا که خواستگاه اصلی اسلام هراسی است، به چه شکلی به این موضوع نگاه می شود. روش: روش تحقیق پژوهش پیش رو، توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای است. ملاحظات اخلاقی: این مقاله به اصول اخلاقی، صداقت، رعایت حقوق، رازداری و اصل مالکیت مادی ـ معنوی پایبند بوده است. یافته ها: یافته های این تحقیق که از روش توصیفی ـ تحلیلی و با گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است، مشخص می کند که مهم ترین هدف از اسلام هراسی، دشمن سازی، جلوگیری از گرایش به اسلام، مقابله با انقلاب اسلامی ایران و تداوم حضور نظامی در منطقه، با ابزارهایی نظیر رسانه، گروه های افراطی، سیاستمداران پرنفوذ، تحریم کشورهای اسلامی و دیپلماسی عمومی بهره برده شده است که پیامدهای بدی را هم در داخل آمریکا و هم در خارج از آن مانند قتل و کشتار و برخورد امنیتی ـ پلیسی، توهین به مقدسات و غارت منابع کشورهای اسلامی را به همراه داشته است و نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که اسلام هراسی به عنوان یک دیدگاه در آمریکا از اهمیت زیادی برخوردار است، لذا به صورت برنامه ریزی شده در راستای گسترش نفرت و تبعیض این اعمال در کشور آمریکا انجام می گیرد. نتیجه گیری: یافته های ارائه شده نشان می دهد که نژاد شکل نمادین اسلام هراسی است. مطابق با اشکال نمادین اسلام هراسی پیش از انتشار از طریق وقایع تبعیض ضد مسلمانان، پخش، تولید و ساخته می شوند. حوادث بررسی شده در این مقاله نشان می دهد که اسلام هراسی در حوزه نقد «عقلانی» از اسلام یا مسلمانان نیست. این اغلب تبعیض علیه افرادی است که از نظر اکثریت شهروندان ایالات متحده متفاوت به نظر می رسند. تجلی اسلام هراسی در ایالات متحده همچنین اغلب تعصبات نژادی و مذهبی را در هم می آمیزد، عمدتاً به این دلیل که مسلمان کلیشه ای به عنوان یک شخصیت شوم ساخته شده است: ریش دار، تروریست تیره پوست و عمامه پوش که توسط اعمال مذهبی باستانی ادراک شده هدایت می شود. تولید مسلمانان به عنوان «کهن الگوهای مرئی»، معانی منفی ارزیابی شده درباره اسلام و مسلمانان در ایالات متحده را حفظ و تداوم می بخشد.

زمینه و هدف: یکی از اساسی ترین چالش ها در بسیاری از حوزه های علم اخلاق ارائه تعریف از مفاهیم اخلاقی است. از جمله این مفاهیم که از دیرباز تاکنون در عین اینکه همواره به عنوان فضیلت اخلاقی از آن نام برده شده، مفهوم شجاعت است. شجاعت به عنوان مفهومی تربیتی و اخلاقی در تعریف دچار ابهام و پیچیدگی است. هدف این مقاله، تبیین تعریف شجاعت با رویکرد پدیدارشناسی و نگاهی به رفتارهای معمول زندگی است. روش: پژوهش به روش تحلیل محتوا و با بهره­گیری از مطالعات کتابخانه ای و استفاده از گزارش ها، کتب و مقالات منتشرشده در این زمینه به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: در تدوین مقاله، اصول اخلاقی به ویژه امانتداری در استناد به متون و حفظ اصالت مقاله، رعایت شده است. یافته ها: در دهه های اخیر روش های مختلفی برای ارائه تعریف مفاهیم بیان و توصیه شده است. در این میان یکی از مکاتب فکری که توانسته است با روش خاص خود بسیاری از پیچیدگی های مفهومی را حل کند، روش پدیدارشناسی است که بیشترین تأکیدش بر تجربه اول شخص تجربه کننده در تعریف مفاهیم است. در این جستار پس از بیان اصول اساسی روش پدیدارشناسی با استفاده از این روش و تجارب شخصی، مفهوم شجاعت را تعریف نموده ایم. نتیجه گیری: بنا بر چهار عنصر به دست آمده در روش پدیدارشناسی می توان شجاعت را عبارت دانست از: هر عملی که من برای آن در خود استعدادی می یابم و با اعتماد به نفس نسبت به توانایی های خودم و با باور به عملی که می خواهم انجام دهم، به صورت آزادانه آن عمل را انجام می دهم، در این حالت آن عمل از نظر من شجاعانه است و من خود را شجاع می دانم.

زمینه و هدف: قرآن کریم بر موضوع اخلاق تأکید بسیار داشته است و مسأله توجه به اخلاق در تصمیم گیری های سیاسی موضوعی بسیار مهم در حکمرانی سیاسی اسلام است، به گونه ای که هدف نهایی در سیاست و حکمرانی کسب سعادت امت اسلامی می باشد، نه دستیابی به سلطه و قدرت. در آغاز دوره حکومت امویان قبضه قدرت برای تأمین منافع شخصی و قبیله ای هدف اقدامات حکمرانان گردید و عملکرد معاویه مبتنی بر عدم رابطه دوسویه سیاست و اخلاق، الگوی خلفای بعد از وی گردید، بدین صورت سیاستگذاری امویان به رهبری معاویه تفکیک میان دو مقوله سیاست و اخلاق بود. مسأله پژوهش حاضر بررسی عملکرد معاویه در رابطه با انفکاک اخلاق و سیاست و تحلیل مصادیق نقض اخلاقیات در سیاست گذاری های وی به عنوان بنیانگذار حکومت امویان در تاریخ اسلام است. در این راستا نگاهی به نظریه مالک بن نبی در اخلاق سیاسی عصر اموی خواهد داشت تا روشن شود از نظر اندیشه سیاسی اقدامات معاویه در حوزه عمل و نظر چگونه حکمرانی اسلامی را به زوال کشاند و توانست اخلاق سیاسی را در حاکمیت اسلامی به قهقرا برد. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه مروری، توصیفی و تحلیلی است و داده­های آن از طریق گردآوری فیش های تحقیقاتی از منابع کتابخانه ای فراهم آورده شده است. ملاحظات اخلاقی: در تمامی فرآیند پژوهش، اصول صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: در دوره بنی امیه به ویژه دوره حکومت معاویه به دلیل اولویت قدرت نسبت به سعادت رابطه ای سازنده میان اخلاق و سیاست برقرار نشد، بلکه برای پیمودن راه کسب قدرت، شیوه های مخالف رهیافت اخلاق و سیاست اتخاذ گردید. نتیجه گیری: معاویه و به طور کلی حکومت امویان در عرصه تمدن اسلامی با به کارگیری روش هایی چون ایجاد رعب و وحشت، مسمومیت سازی و ترور، دروغ پردازی، جعل حدیث و فعالیت های فرهنگی و بازتولید اندیشه های جاهلی و... باعث شدند رابطه منفی و ناسازگار میان اخلاق و سیاست در حوزه حکمرانی صورت گیرد.

زمینه و هدف: روابط فرازناشویی یکی از شایع ترین آسیب های اجتماعی است که پیامدهای گسترده ای بر روی نظام خانواده دارد. در سال های اخیر تحقیقات متعددی در ایران در خصوص تمایل به روابط فرازناشویی صورت گرفته است، اما مسأله اصلی این پژوهش ها، عدم تسلط بر همه جنبه های این موضوع است. بنابراین مطالعه حاضر با بهره گیری از روش فراتحلیل با هدف تحلیل و ترکیب یافته های تحقیقات انجام شده در زمینه عوامل مؤثر بر روابط فرازناشویی انجام شد. روش: روش پژوهش به کار گرفته شده در تحقیق حاضر فراتحلیل است و جامعه آماری آن را تحقیقات انجام شده با موضوع تمایل به روابط فرازناشویی در ایران طی سال های 1401-1391 تشکیل داده اند. پس از طی مراحل مشخص (جستجو، غربال گری، شایستگی و مشمول بودن) نمونه گیری انجام گرفت و 18 تحقیق به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، پس از کدگذاری، از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2) استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: با ارجاع دقیق به تحقیقات صورت گرفته، امانتداری علمی رعایت شده است. یافته ها: مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تمایل افراد به روابط فرازناشویی در ایران عبارتند از: سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا (652/0)، سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی (620/0)، سبک دلبستگی ایمن (601/0-)، استفاده از رسانه های نوین (370/0)، رضایت جنسی (322/0) و نگرش مذهبی (251/0-). نتیجه گیری: با بهبود سبک دلبستگی ایمن و کاهش سبک های دلبستگی ناایمن (اجتنابی و دوسوگرا)، افزایش سواد رسانه ای کاربران رسانه های نوین، ارتقای رضایت جنسی و نگرش های مذهبی زوجین می توان تا حد زیادی از تمایل افراد به روابط فرازناشویی فرو کاست.

زمینه و هدف: تأثیر اخلاقیات بر معنویت در محل کار، در بسیار از تحقیقات مورد توجه قرار گرفته است. توجه به مفاهیم اخلاقی و ارزشی و به ویژه اخلاق کار اسلامی در شناخت معنویت در محل کار افراد مؤثر است. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی تأثیر بافت اخلاقی سازمان بر معنویت در محل کار با نقش میانجی متغیر اخلاق کار اسلامی و ارزش های کاری در بین کارکنان آب منطقه ای خراسان رضوی، است. روش: روش تحقیق همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان آب منطقه ای خراسان رضوی به تعداد 184 نفر بود که از این تعداد 125 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از چهار پرسشنامه شامل پرسشنامه معنویت در محل کار (میلیمان و همکاران، 2003)، پرسشنامه ادراک از بافت اخلاقی (هانت و همکاران، 1989)، پرسشنامه ارزش های کاری (چانگ و همکاران، 2013) و پرسشنامه اخلاق کار اسلامی (بین صلاح الدین، 2016) انجام شد. تحلیل داده ها با کمک نرم افزار Smart Pls 3 و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شده است. ملاحظات اخلاقی: در تدوین این مقاله جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متون، صداقت، امانتداری، رضایت و اطلاع رسانی رعایت شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد ادراک از بافت اخلاقی بر معنویت در محل کار، ارزش های کاری و اخلاق کار اسلامی به ترتیب با ضرایب مسیر 552/0، 536/0 و 525/0 تأثیر معناداری دارد. نقش میانجی متغیرهای اخلاق کار اسلامی و ارزش های کاری نیز تأیید شد. نتیجه گیری: ادراک از بافت اخلاقی، اخلاق کار اسلامی و ارزش های کاری باعث معنویت در محل کار می شود. این امر لزوم توجه ویژه مدیران به ارزش های اخلاقی در سازمان را نمایان می­سازد.

زمینه و هدف: در این پژوهش به مبانی انسان شناسی فلسفه با رویکردی انتقادی برای کودکان ازجمله ماهیت زیستی و طبیعی، ماهیت اجتماعی و ماهیت عقلانی و سایر موارد به صورت مفصل پرداخته شده است. این امر، از منظر فلسفه و اخلاق اسلامی و با تکیه بر دیدگاه دو فیلسوف صاحب نام و پرآوازة مسلمان، ابن سینا و ملاصدرا و همچنین با توجه به آرای لیپمن، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. از منظر فلسفه و اخلاق، اعتقاد به مبدأ و منشأ انسان با ابهام و سردرگمی مواجه است و جهت اجرای آن در سطح کشور به اصلاحات لازم در حوزه مبانی انسان شناسی نیاز است تا از اقدامات اثربخش این برنامه در تربیت نسل جدید استفاده شود. روش: این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و ضمن بهره­گیری از منابع کتابخانه­ای به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: در نگارش مقاله حاضر ملاحظات اخلاقی شامل اصالت متن، صداقت و امانتداری، مورد توجه قرار گرفته است. یافته ها: یافته های مطالعه حاکی از آن است که بهره گیری از فلسفه و اخلاق اسلامی می تواند بیانگر توان دیدگاه فلسفی و اخلاق اسلامی در عرصه ایجاد یک نظام آموزشی براساس شکل گیری باورهای عقلانی و ایمانی در کودکان باشد. نتیجه گیری: مطالعات نشان داد با در نظر گرفتن جنبه های مشترکی که در برنامه فلسفه برای کودکان و فلسفه اسلامی وجود دارد و توانمندی این برنامه در پرورش مهارت های عقلانی در کودکان و نوجوانان و با حذف عناصر ناهماهنگ و جایگزین نمودن عناصر هماهنگ و درنتیجه اصلاح نسخه تعدیل یافته و بومی شده می توان این برنامه را در نظام تربیتی کشورمان با ایجاد زمینه های فرهنگی پیاده نمود.

زمینه و هدف: روش های جدید در درمان بیماری های صعب العلاج مانند سرطان، تالاسمی، پارکینسون، تولید هورمون رشد بیانگر میزان فرصت های به وجود آمده برای بهره گیری از فناوری زیستی است اما فناوری زیستی با چالش هایی مانند مسئولیت مدنی و جبران خسارت نیز مواجه شده است. بر همین اساس، هدف مقاله حاضر، بررسی مسئولیت مدنی ناشی از خسارت فناوری زیستی از منظر اصول اخلاق زیستی است. روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است یافته ها: براساس اصول مهم اخلاق زیستی مانند اصل عدم ضرررسانی و همچنین اصل سودمندی، فناوری زیستی لازم است هم موجب ضرر نشود و هم سودمند باشد. در صورت ورود ضرر ناشی از فناوری زیستی، لازم است جبران خسارت شود. اما در حقوق ایران مبنای نظام مسؤلیت بر پایه تقصیر بوده و مشکل بزرگی که در زمینة جبران خسارت وارده به زیان دیده در چنین نظامی وجود دارد در سختی اثبات تقصیر، توسط زیان دیده است که درنتیجه آن نیز خسارت وی جبران نشده باقی می ماند. لذا به نظر می رسد نظریه مسئولیت محض در این خصوص کارآمد است. نتیجه گیری: قانون مسؤلیت مدنی، پاسخگوی نیازهای جامعه امروز نیست و لازم است که رویکرد قانون گذار در مسئولیت مدنی ناشی از خسارت فناوری زیستی با تکیه بر اصول اخلاق زیستی به سمت مسئولیت محض سوق پیدا کند

زمینه و هدف: سواد اخلاقی معلمان از اهمیت ویژه ای در تربیت دانش آموزان برخوردار است، چرا که آنان را در فهم و به کارگیری ارزش ها و اصول اخلاقی یاری می دهد و زمینه ساز پرورش نسلی مسئولیت پذیر و اخلاق مدار می گردد. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر سواد اخلاقی معلمان ابتدایی از دیدگاه معلمان نمونه شهر اردبیل بود. روش: روش این پژوهش از نوع کیفی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان نمونه شهر اردبیل طی سه سال (از سال 1398 تا 1400 ش.) بودند. تعداد کل این معلمان 85 نفر بود. برای نمونه گیری از روش هدفمند استفاده شد. تعداد نمونه شامل 27 نفر از جامعه آماری مذکور بود که به شیوه تدریجی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها از روش تجزیه و تحلیل تم استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: در تدوین این مقاله جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متون، صداقت، امانتداری، رضایت و اطلاع رسانی رعایت شده است. یافته ها: بر اساس یافته ها مقوله های اساسی مبین سواد اخلاقی مشتمل بر 16 مقوله بود که بیانگر سه دسته عوامل علّی (مانند امور اداری، وضعیت مدرسه، چشم انداز آتی، ارتباطات، کسب دانش، هنجارهای موجود و بینش اخلاقی)، عوامل مداخله ای (وضعیت شغلی، ساختار سازمانی، مدیریتی و قراردادهای روان شناختی) و عوامل زمینه‎ای (سن، جنسیت، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، مذهب، تعداد فرزندان، تحصیلات والدین، تحصیلات همسر، سابقه خدمت، رشته تحصیلی، شغل، شرکت در گردهمایی هایی اجتماعی، نمایشگاه ها و کلاس های آموزشی و محل خدمت شهری و روستایی) بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش بر اهمیت توجه به مقوله های شناسایی شده به عنوان عوامل مؤثر بر سواد اخلاقی معلمان ابتدایی تأکید دارد و نشان می دهد که درک و به کارگیری این عوامل می تواند به بهبود کیفیت آموزشی و تربیتی در مدارس ابتدایی و مآلاً بازتاب آن در آتیه جامعه منجر شود.

زمینه و هدف: امروزه پدیده سقط جنین علاوه بر زندگی های متزلزل زناشویی، در ازدواج های موفق نیز رخ می دهد. طبق پژوهش ها، عوامل روان شناختی بسیاری در بروز این پدیده اثرگذارند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل روان شناختی منجر به تمایل زنان به سقط جنین خواسته شده در ازدواج های موفق بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی ـ پیمایشی با روش مقطعی بود. جامعه آماری زنان باردار متمایل به سقط جنین خواسته شده مراجعه کننده به بیمارستان های منطقه 1 و 3 تهران در سال 1401 به تعداد 3600 نفر بودند که براساس جدول مورگان، 351 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر متخصصان و تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در نرم افزار SPSS-26 انجام شد. ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل انجام پژوهش، اصول اخلاق در پژوهش، حفظ امانت داری و محرمانگی طبق بیانیه هلسینکی (2008) رعایت شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، براساس آزمون همبستگی بین عوامل روان شناختی شامل استرس و اضطراب، نگرانی از سلامتی خود و جنین، خستگی زودرس و سردرد، نداشتن آمادگی و بارداری ناخواسته با تمایل به سقط جنین خواسته شده همبستگی معنی دار وجود داشت (05/0> P). بین بی ثباتی خلقی و عدم تطابق با تغییرات بدنی با تمایل به سقط جنین خواسته شده همبستگی معنی دار وجود نداشت (05/0> P). نتایج رگرسیون نشان داد که بین کلیه عوامل روان شناختی و تمایل به سقط جنین خواسته شده همبستگی چندگانه معنادار و قابل قبولی وجود دارد (05/0> P). نتیجه گیری: طبق یافته های پژوهش، کنترل برخی از عوامل روان شناختی اثرگذار در دوران بارداری که زمینه کاهش تمایل زنان به سقط جنین خواسته شده را فراهم می کند ضروری است.

زمینه و هدف: با گسترش رفتارها و رویدادهای غیر اخلاقی، اتخاذ رهبری فروتنانه از جانب مدیران می تواند نقش مهمی در مدیریت اثربخش سازمان ها و کاهش رفتارهای غیر اخلاقی ایفا نماید. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی رهبری فروتنانه برای مدیران انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، با رویکرد کیفی و با استفاده از روش فراترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی و باروس (2007 م.) انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه مطالعات فارسی و انگلیسی چاپ شده در حوزه رهبری فروتنانه برای مدیران در بین سال های 2000 تا 2023 بود. در این راستا، واژگان کلیدی مرتبط با هدف پژوهش مورد جستجو قرار گرفت و مقالات و اسناد به دست آمده با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند که در نهایت 50 مقاله که از معیارهای ورود به مطالعه برخوردار بودند، با استفاده از روش کد گذاری سه مرحله ای (باز، محوری، انتخابی) از طریق نرم افزار Maxqda 2020 تجزیه و تحلیل شدند. پایایی کدگذاری ها با استفاده از ضریب توافق کاپا با مقدار 92/0 تأیید شد و برای بررسی روایی پژوهش، یافته ها در اختیار 4 نفر از خبرگان تحقیق کیفی قرار گرفت. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل پژوهش حاضر، جنبه های اخلاقی شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل داده ها، 90 کد باز شناسایی شد که در 20 مفهوم و 4 مقوله دسته بندی شد. یافته ها نشان داد 4 مؤلفه مدیریت بر خود (هوش هیجانی، هوش اخلاقی، عاطفه مثبت، تعهد دینی، رفتار معنوی، ویژگی های شخصیتی رهبر و ویژگی وضعیت)، مدیریت افراد (غنی سازی کانال های ارتباطی، ویژگی شخصیتی پیروان، پویایی گروه، توانمندسازی روان شناختی، امنیت روانی، توانمندسازی شناختی و سرمایه روان شناختی)، مدیریت سازمان (رهبری مشارکتی، توانمندسازی ساختاری، فرهنگ سازمانی و ارزش های فرهنگی) و حمایت سازمانی (حمایت مدیریت ارشد و انتظارات رهبر نسبت به زیردستان) بر اتخاذ سبک رهبری فروتنانه در مدیران تأثیر دارند. نتیجه گیری: با توجه به بررسی های صورت پذیرفته، می توان نتیجه گرفت که وجود اتخاذ رهبری فروتنانه از جانب مدیران می تواند منجر به رشد و اثربخشی شخص مدیر، پیروان و سازمان گردد.

زمینه و هدف: با شیوع ویروس کرونا، نظام آموزشی ایران، همچون بسیاری از کشورهای دیگر، با چالش ها و فرصت های عدیده ای مواجه گردید. این مقاله ابعاد جامعه شناختی زیست بوم کرونا و کارکردهای مناسب و نامناسب آن در نظام آموزش و پرورش ایران را مورد مطالعه قرار داده است. روش: پژوهش به روش آمیخته متوالی به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران کلان، میانی و مدرسه ای، معلمان، دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و دانش آموزان می شود که مطالعه روی 1229 نفر به عنوان حجم نمونه به انجام رسیده است. حجم نمونه با استفاده از جدول کهن و مورگان مشخص شد. شیوه نمونه گیری به شکل ترکیبی از نمونه گیری تصادفی خوشه ای و سهمیه بندی نامتناسب به انجام رسیده است. ابزار جمع آوری اطلاعات و یافته های تحقیق به دو طریق مشاهده مشارکتی و تجارب زیسته و نیز دو پرسشنامه محقق ساخته اول شامل 85 سؤال برای مدیران و معلمان و 65 سؤال برای دانش آموزان که عمدتاً به شکل طیف لیکرت می باشد، برگزیده شد. روایی پرسشنامه از طریق Pre Test، روایی صوری و محتوایی و اعتبار آن از طریق توافق داوران سنجش شده است. یافته های تحقیق از طریق نرم افزار SPSS و با روش های آمار توصیفی و استنباطی و آزمون های T test، تحلیل واریانس، Tuky LSD، ATA آزمون x2، فی گرامر و ضریب همبستگی اسپیرمن، تی بی و تی سی کندال و آزمون کراسکال والیس H مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ملاحظات اخلاقی: در تدوین مقاله، اصول اخلاقی به ویژه امانتداری در استناد به متون، حفظ اصالت مقاله و کسب رضایت آگاهانه از شرکت کنندگان، رعایت شده است. یافته ها: نتایج تحقیق مبین آن است که شرایط آموزش و پرورش در زیست بوم کرونا وضعیتی است که از آن به جامعه طوفانی و لحظه ای تعبیر می شود و دارای کارکردهای نامناسب در ابعاد آموزش، عدالت و سلامت و البته دارای کارکردهای پنهان مناسب مانند افزایش توان فناوری، ارتباطات و مشارکت می باشد. نتیجه گیری: زیست بوم کرونا تحولات عمده ای در نظام آموزش و پرورش ایران را به همراه داشته است. این تغییرات علاوه بر ایجاد چالش هایی در ابعاد آموزش، عدالت و سلامت، فرصت هایی برای افزایش توان فناوری، بهبود ارتباطات و افزایش مشارکت را نیز فراهم کرده است. در دوران پساکرونا، برای بهره گیری از فرصت ها و آمادگی برای بحران ها، لازم است به تدریج زیرساخت های فناوری آموزشی ارتقا یابد و برنامه های جامع تری برای آموزش عادلانه و فراگیر تدوین شود.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر با گسترش مسائل و مخاطرات زیست محیطی توجه به رفتارهای زیست محیطی اهمیت یافته است. رفتارهای زیست محیطی از عوامل مختلفی تأثیر می پذیرند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر فراتحلیل عوامل مؤثر بر رفتارهای زیست محیطی شهروندان ایرانی است. روش: روش پژوهش به کارگرفته شده در تحقیق حاضر فراتحلیل است و جامعه آماری آن را تحقیقات انجام شده با موضوع رفتارهای زیست محیطی در ایران طی سال های 1400-1380 تشکیل داده اند. پس از طی مراحل مشخص (جستجو، غربال گری، شایستگی و مشمول بودن) نمونه گیری انجام گرفت و 18 تحقیق به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل اطّلاعات گردآوری شده، پس از کدگذاری، از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2) استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: با ارجاع دقیق به تحقیقات صورت گرفته، امانتداری علمی رعایت شده است. یافته ها: مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر رفتارهای زیست محیطی شهروندان ایرانی عبارتند از: سرمایه فرهنگی (37/0)، نگرش های زیست محیطی (29/0)، ارزش های زیست محیطی (27/0)، سرمایه اجتماعی (25/0)، آگاهی زیست محیطی (19/0)، دانش زیست محیطی (18/0) و تحصیلات (15/0). نتیجه گیری: برای ارتقای رفتارهای زیست محیطی در شهروندان توجه به سرمایه های فرهنگی و اجتماعی، نگرش، ارزش ، آگاهی و دانش زیست محیطی ضروری است.

زمینه و هدف: رشد اخلاقی با توجه به نقش آن در شکل گیری شخصیت بهنجار یا نابهنجار از مهمترین محورهای تحولی انسان محسوب می گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش عامل وراثت و محیط در شکل گیری رشد اخلاقی صورت گرفت. روش: مطالعه حاضر از نوع مطالعات توصیفی علی ـ مقایسه ای بود. سطوح رشد اخلاقی کودکان چهار تا شش ساله در چهار گروه غیر دوقلو، دوقلوهای همسان و غیر همسان پرورش­یافته در محیط خانواده با کودکان بی سرپرست پرورش­یافته در محیط پرورشگاه مقایسه گردید. کودکان واجد شرایط شرکت در پژوهش براساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. حجم نمونه نهایی با قرار گرفتن 24 نفر در هر یک از گروه های مورد مقایسه مجموعاً برابر 96 نفر بود. سطوح رشد اخلاقی این کودکان با کمک آزمایه رشد اخلاقی ایزنبرگ اندازه گیری شد. ملاحظات اخلاقی: در نگارش این مقاله جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متون، صداقت و امانتداری و رضایت و اطلاع رسانی لحاظ گردید. یافته ها: مجموعه ای از آزمون های تحلیل واریانس و تعقیبی نشان داد که کودکان پرورشگاهی از رشد اخلاقی پایین تری در مقایسه با کودکان پرورش یافته در خانواده اعم از دوقلو و غیر دوقلو برخوردار بودند. بین کودکان غیر دوقلو و دوقلوهای همسان و غیر همسان تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه حاکی از نقش مؤثرتر محیط در پرورش رشد اخلاقی است. سطح پایین تر عملکرد کودکان پرورشگاهی در آزمایه رشد اخلاقی بیانگر اهمیت توجه به پرورش این ویژگی در این گروه از کودکان می باشد.

زمینه و هدف: فضای مجازی آن گونه که می بایست، آزاد و دموکراتیک نیست، مخصوصاً این آزادی در حوزه زنان و کودکان به شکلی معکوس عمل نموده است. اگرچه آزادی بیان در اعلامیه جهانی حقوق بشر حمایت شده است، اما در بسیاری از نقاط جهان، زنان نمی توانند بدون ترس از این حق استفاده کنند، زیرا اعمال تبعیض آمیز دولت ها و جوامع، یا عدم توانایی دولت ها برای ارتقای دسترسی دختران و زنان به امکانات و حمایت از آنان در سطوح مختلف خود معضلی بازدارنده است. روش: این پژوهش با روشی تحلیلی و توصیفی مبتنی بر داده های کتابخانه ای در صدد است به این پرسش اصلی پاسخ گوید که در فضای مجازی زنان همانند مردان از برابری بهره مند هستند یا خیر و در صورت عدم بهره مندی از فضای امن سایبر، چه تبعیض هایی درخصوص آن ها اعمال و تحمیل می گردد؟ ملاحظات اخلاقی: در تدوین این مقاله جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متون، صداقت و امانتداری، رعایت شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که علی رغم وجود ظرفیت های قوی بالقوه در فضای مجازی جهت تحقق برابری جنسیتی، همچنان به دلیل وجود کلیشه های جنسیتی مردمحور و تفوق اندیشه های تاریخی مرد سالاری در جامعه، فضای مجازی نیز در همان مسیر تبعیض جنسیتی قرار گرفته و خشونت علیه زنان به شکل خشونت سفید کماکان وجود دارد. هرچند حمایت های قابل توجهی از زنان در دولت های توسعه یافته و دمکراتیک در دوران اخیر صورت گرفته است. نتیجه گیری: جهت مبارزه با تبعیض در فضای مجازی علیه زنان باید فناوری جدید را به عنوان توانمندسازی مشخصی در حوزه عملکردی برای زنان مورد شناسایی قرار داد. چرا که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای پیشبرد برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان نه تنها برای زنان و دختران و حتی کودکان حیاتی است، بلکه برای دستیابی به دستور کار 2030 برای توسعه پایدار ضرورت فزاینده دارد.

زمینه و هدف: بررسی وضعیت اخلاق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن، همواره دغدغه جامعه شناسان بوده است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر پیش بینی اخلاق شهروندی براساس نقش مؤلفه های آموزش شهروندی و خانواده قرار گرفت. روش: پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق کلیه افراد بالای 18 سال تا 65 سال ساکن تهران در سال 1402 بودند. روش نمونه گیری، خوشه ای دو مرحله ای بود که 1200 نفر برحسب معیارهای ورود انتخاب شدند و به پرسشنامه محقق­ساخته استاندارد پژوهش که شامل مؤلفه های اخلاق شهروندی، خانواده و آموزش شهروندی بود و پایایی و روایی آن تأیید شد، پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS-26 استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: پس از کسب اجازه از شرکت کنندگان و بیان اهداف برای شرکت کنندگان، رضایت شفاهی از آن ها کسب و درباره محرمانگی اطلاعات به آن ها اطمینان خاطر داده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین نهاد خانواده (728/0= β) و نهاد آموزش (718/0= β) با اخلاق شهروندی، ارتباط مستقیم و معنی داری وجود داشت (05/0>P)؛ و مؤلفه های آموزش و خانواده، اخلاق شهروندی شهروندان را به خوبی پیش بینی و تبیین می کنند. نتیجه گیری: بررسی ها نشان داد نهاد خانواده و آموزش و تربیت به شکل مثبت و معنی داری اخلاق شهروندی شهروندان تهران را پیش بینی می کنند. در مجموع یافته های پژوهش حاضر، زمینه ای را برای پژوهش های آموزشی بیشتر و عمیق تر در حوزه برنامه ریزی آموزش خانواده و بهبود سیستم آموزشی با هدف بهبود اخلاق شهروندی فراهم می کند.

زمینه و هدف: یکی از مسائل اصلی و بحرانی جهان امروز مسأله محیط زیست است. در این زمینه، از جمله مهم ترین موضوعاتی که باید به آن پاسخ داده شود، نحوه مواجهه اخلاقی ما با محیط زیست است. هدف این مقاله بررسی جهان بینی اسلامی و مشخصاً قرآن در زمینه طبیعت و محیط زیست، و سپس ارائه یک الگوی رفتاری متناسب با این جهان بینی است. روش: این مقاله با رویکرد کیفی و به شیوه تحلیلی ـ استنتاجی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای به انجام رسیده است. یافته ها: با توجه به احکام و مصادیق مطروحه در قرآن کریم در مورد زمین و آسمان و هر آنچه در آن هاست، می توان یک الگوی رفتاری شامل 6 عنصر زیر را بیرون کشید: 1) توجه به عدالت و اصلاح 2) تکیه بر آموزه های دینی 3) حفظ جدی محیط زیست و طبیعت 4) ارزش کار و اهمیت اقتصاد 5) تولید حداکثری و مصرف حداقلی6) آموزش. نتیجه گیری: نشان داده شد که قرآن کریم، از سویی همه موجودات و مخلوقات عالم را با ارزش می داند و از سوی دیگر، حق و مسئولیت اخلاقی را ویژه انسان می داند. نه مانند نظریه انسان مدار است که فقط انسان را با ارزش بداند و سایر مخلوقات را بی ارزش تلقی کند. نه مانند نظریه عالم مدار است که همه موجودات عالم را دارای حق و مسئولیت اخلاقی قلمداد کند. اگر انسان را شریف ترین مخلوقات می داند، او را در برابر همه موجودات دیگر نیز مسئول به حساب می آورد. نشان داده شد که بنابر جهان بینی اسلامی همه موجودات عالم بنا به غایت و حکمتی خلق شده اند و انسان موظف است حرمت آن ها را پاس بدارد. ازاین رو، احکامی در این زمینه صادر شده است، مانند: 1) آباد ساختن زمین؛ 2) نهی از فساد در زمین؛ 3) بهره گیری مناسب و معتدل از نعمت های طبیعی؛ 4) تفکر و تأمل در آیات الهی

زمینه و هدف: در سال های اخیر، تلاش های فراوان علمی برای درک مفهوم مصرف اخلاقی و پیشایندها و پسایندهای آن صورت گرفته است. ازاین رو، مرور کامل این حوزة تحقیقاتی مهم و ضروری به نظر می رسد. مطالعه حاضر با هدف مرور سیستماتیک پژوهش های حوزة خرید و مصرف اخلاقی و تحلیل روندهای تحقیقات فعلی و کشف موضوعات تحقیقاتی نوظهور آتی انجام شد. روش: در این مطالعه مرور سیستماتیک و تحلیل کتاب شناختی پژوهش های حوزة خرید و مصرف اخلاقی طی سال های 2000 تا 2024 انجام شده است. به این منظور، پس از تدوین استراتژی جستجو و معیارهای ورود و خروج مستندات، از دو پایگاه اصلی معتبر نمایه سازی انتشارات علمی (WOS و Scopus) برای جمع آوری و از بسته نرم افزاری Bibliometrix و VOSviewer برای تحلیل و مصوّرسازی داده ها استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: در تدوین این مقاله اصول اخلاقی شامل صداقت، امانتداری و اصالت متون رعایت شده است. یافته ها: در مجموع 1136 مقالة پژوهشی مرتبط و متمایز در حوزه خرید و مصرف اخلاقی بازیابی شد. روند رشد سالانه پژوهش های این حوزه تا پایان سال 2024 برابر 16/9 است که حاکی از استقبال فزاینده پژوهشگران از این موضوع است. نتایج حاصل از تحلیل نقشه موضوعی و تحلیل واژه های کلیدی تحقیقات این حوزه حاکی از آن است که اگرچه مفهوم مصرف اخلاقی تعاریف متعددی را شامل می شود اما تأکید بسیاری از پژوهش ها بر تجارتِ منصفانه با تأکید بر حقوق همه موجودات زنده (شامل انسان ها حیوانات و کره زمین) است. همچنین نتایج نشان داد که گسترش مفهوم مصرف اخلاقی بیشتر در صنعت مُد (با تأکید بر مُدِ اخلاقی و مُدِ پایدار) و صنایع غذایی (با تأکید بر غذای ارگانیک، گیاهی و محلی) است. نتیجه گیری: تکرار مضامینی از قبیل «پایداری»، «توسعه پایدار»، «مصرف پایدار»، «مصرف سبز»، «نگرش زیست محیطی»، «صرف جویی»، «ضدِ مصرف»، «مُد پایدار» و «بازاریابی سبز»، در مطالعات بازیابی شده حاکی از آن است که هدف اصلی مصرف اخلاقی پایداری وحفظ محیط زیست است و این رویکرد راهبردی برای شکل گیری یک اقتصاد مسئولیت پذیر و پایدار محسوب می شود.

زمینه و هدف: امروزه در کنار افزایش طول عمر و امید به زندگی در جوامع، کیفیت زندگی سالمندان به مثابه سازه ای چندوجهی مورد توجه محققان و پژوهشگران است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش تاب آوری و احساس پیوستگی روانی در پیش بینی کیفیت زندگی زنان سالمند انجام شد. روش: روش پژوهش، توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل تمامی زنان سالمند تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) استان خراسان جنوبی در پاییز سال 1402 بودند که بر اساس فرمول تاباچینگ و فیدل (Tabachnick & Fidell) (2013 م.) 120 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های تاب آوری کونور و دیویدسون (Connor & Davidson) (2003 م.)، احساس پیوستگی روانی آنتونووسکی (Antonovsky) (1987 م.) و کیفیت زندگی WHO (2000 م.) بودند. تحلیل داده ها با آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه، با کمک نرم افزار SPSS 24 انجام شد. ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش حفظ اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است و مشارکت کنندگان با آگاهی از اهداف پژوهش به پرسشنامه ها پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد بین تاب آوری (663/0= r) و احساس پیوستگی روانی (580/0= r) با کیفیت زندگی زنان سالمند ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت. همچنین تاب آوری به میزان 5/43 درصد و مؤلفه های احساس پیوستگی روانی به میزان 1/32 درصد بر کیفیت زندگی زنان سالمند تأثیر دارند (01/0>p). نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان گفت با ارتقای سطح تاب آوری و احساس پیوستگی روانی در زنان سالمند می توان کیفیت زندگی آنان را بهبود بخشید.

زمینه و هدف: در پی اخراج اجباری و گسترده غیر نظامیان و کودکان از سرزمین های اشغالی در طول جنگ جهانی دوم که عموماً به قصد الحاق سرزمین یا کار اجباری بود، در ماده 49 کنوانسیون چهارم ژنو تدابیر مهمی پیش بینی شده است که بر اساس آن انتقال اجباری اشخاص مورد حمایت به صورت دسته جمعی یا انفرادی و اخراج آن ها از سرزمین های اشغالی به هر علتی ممنوع می باشد و این انتقال به عنوان انتقال غیر قانونی و نقص عمده کنوانسیون تلقی می گردد، البته دولت اشغالگر می تواند در صورتی که امنیت اهالی یا موجبات عالیه نظامی ایجاب کند، با رعایت استثنائاتی، به تخلیه تمام یا قسمتی از ناحیه اشغال شده مبادرت ورزد، اما این تخلیه نباید موجب نقل مکان اشخاص مورد حمایت به خارج از سرزمین های اشغالی گردد. روش: این تحقیق از نوع نظری است، روش تحقیق به صورت تحلیل اسناد و دکترین حقوقی می باشد و روش جمع‏آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‏ای است و با مراجعه به کتب و مقالات و اسناد حقوقی بین المللی و قوانین و مقررات مرتبط با موضوع صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: امنیت اهالی و ضرورت و تناسب نظامی و رعایت اصل تفکیک، ازجمله استثنائات وارد بر ممنوعیت انتقال کودکان به سرزمین های دیگر می باشد. مشکل اصلی در اجرای این قاعده، ابهام در تفسیر «امنیت اهالی و ضرورت نظامی» است که ممکن است منجر به جایگزینی استثنائات، بر اصل مزبور گردد. تلاش اسناد بین المللی در پیشگیری از انتقال اجباری کودکان در سرزمین های اشغالی، ازجمله ماده 8(2) (ب) اساسنامه دیوان بین المللی کیفری، با موانع حقوقی مواجه است. نتیجه گیری: این مقاله مترصّد پدیدارشناسی و علت شناسی نقض اخلاق جنگ توسط قدرت اشغالگر ـ با دو نمونه پژوهی: رژیم اسرائیل و روسیه علیه کودکان غزه و اوکراین ـ و ارائه راهکارهای حقوقیِ برون شد از موانع کاربست هنجارهای افتراقی اخلاق جنگ در اجرای ضمیمه سازی قلمرو اشغال شده، به عنوان یکی از مباحث مهم اخلاق مخاصمات است. این مهم، در جهت کاهش تعارض های عینی میان اصول نظامی و اصول اخلاقی بر پایه تبیین حاکمیت اصالت اخلاق، اصل کرامت، اصل تفکیک، اصل تناسب، و اصل صلح ورزی بر خشونتِ ارتکابیِ قدرت اشغالگر بحث می شود.

زمینه و هدف: شناسایی عوامل مؤثر در کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان، برای تمهید پیشرفت علمی و رشد همه جانبه آنان که یکی از وظایف مهم نظام آموزشی است، اهمیت به سزایی دارد، بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش جو اخلاقی مدرسه و انسجام روان شناختی در کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانش آموزان پسر متوسطه اول ناحیه پنج تهران در سال تحصیلی 03-1402 بودند که 120 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های جو اخلاقی مدرسه شولت و همکاران (2002 م.)، انسجام روان شناختی آنتونووسکی (1987 م.) و کیفیت زندگی تحصیلی بورک و اسمیت (1989 م.) بودند. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با کمک نرم افزار آماری SPSS 22 تحلیل شدند. ملاحظات اخلاقی: رضایت شفاهی مشارکت کنندگان اخذ و درباره محرمانه ماندن اطلاعات به آن‏ها اطمینان خاطر داده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین مؤلفه های جو اخلاقی مدرسه و انسجام روان شناختی با کیفیت زندگی تحصیلی ارتباط مستقیم وجود داشت (01/0>P). همچنین مؤلفه های جو اخلاقی مدرسه و انسجام روان شناختی، 58 درصد از واریانس کیفیت زندگی تحصیلی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به منظور بهبود کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان می توان به تدوین برنامه هایی در جهت بهبود جو اخلاقی مدرسه و به تبع آن انسجام روان شناختی دانش آموزان اقدام کرد.

زمینه و هدف: طلاق و عوامل مرتبط با آن همواره مورد توجه روانشناسان بوده است. بررسی ها نشان می دهد روابط موضوعی و تیپ های شخصیتی ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم با تصمیم گیری به طلاق مرتبط باشند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی نقش روابط موضوعی در پیش بینی تصمیم گیری به طلاق با نقش واسطه ای تیپ های شخصیتی بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش، تمامی افراد متقاضی طلاق در سال 1402 بودند که برای نخستین بار در زندگی شان به منظور پایان دادن به زندگی مشترک به دادگاه خانواده شهرستان قم مراجعه کرده بودند که به روش نمونه گیری هدفمند مبتنی بر ملاک، از این میان، 350 نفر، انتخاب که بعد از افت افراد نمونه 297 نفر درنهایت باقی ماندند و پرسشنامه های شخصیت مایرز ـ بریگز (1962)، روابط موضوعی بل (1995) و عدم ثبات زناشویی ادواردز و همکاران (1987) را تکمیل نمودند. داده ها با آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد و مدل پژوهش با استفاده از تکنیک آماری تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS-26 و AMOS آزمون شد. ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل انجام پژوهش، اصول اخلاق در پژوهش، حفظ امانت داری و محرمانگی برحسب بیانیه هلسینکی (2008) توسط پژوهشگران رعایت شد. یافته ها: نتایج نشان داد که نقش میانجی گر صفت برونگرایی، صفت تفکر و صفت قضاوتی در رابطه بین روابط موضوعی و تصمیم گیری به طلاق تأیید شد؛ اما نقش میانجی گر صفت شهودی تأیید نشد؛ در واقع روابط موضوعی از طریق سه صفت برونگرایی، تفکر و قضاوتی بر تصمیم گیری به طلاق اثر غیرمستقیم داشت. مدل پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بود. نتیجه گیری: طبق یافته های پژوهش، توجه به روابط موضوعی و تیپ های شخصیتی و تلاش برای سازمان دادن تیپ های شخصیتی از طریق روابط موضوعی با هدف سازگاری بیشتر زوجین و ثبات زناشویی بیشتر، مهم و ضروری است.

زمینه و هدف: درصورتی که محیط مدرسه بتواند نیازهای دانش آموزان را برآورده کند، باعث ایجاد پیوند با مدرسه و امید به تحصیل می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش هوش اخلاقی بر امید تحصیلی و پیوند با مدرسه دانش آموزان انجام شد. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان دختر ششم ابتدایی ناحیه یک اصفهان در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که از بین این افراد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. برنامه آموزشی هوش اخلاقی در طی 11 جلسه، 60 دقیقه ای (هر هفته دو جلسه) به صورت گروهی، بر روی گروه آزمایش اجرا شد؛ درحالی که گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های امید تحصیلی خرمایی و کمری (1396) و پیوند با مدرسه براون وایوانز (2002) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد تحلیل قرار گرفت. ملاحظات اخلاقی: پژوهش حاضر مطالعه مستقلی است که در آن اصول اخلاقی، ازجمله رازداری و محرمانه ماندن اطلاعات، رعایت شده و هیچ گونه آسیب احتمالی برای آزمودنی ها نداشته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون گروه های آزمایش و کنترل در متغیرهای امید تحصیلی و پیوند با مدرسه تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>P). در نتیجه با توجه به میانگین های حاصل شده می توان گفت امید تحصیلی و پیوند با مدرسه گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش داشته است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود تا جهت افزایش امید تحصیلی و پیوند با مدرسه دانش آموزان، برنامه آموزش هوش اخلاقی به عنوان مداخله ای سودمند، مورد توجه مشاوران مدارس قرار گیرد.

زمینه و هدف: عدالت ترمیمی به عنوان رویکردی نوین در نظام های حقوقی معاصر، بر ترمیم آسیب های وارده بر قربانی، پاسخگویی مرتکب، و در مقیاس کلان افزایش سطح تعاملات مثبت شهروندان و تقویت و تعمیق ارتباطات مدنی تأکید دارد. این رویکرد با تکیه بر اصول اخلاقی ظرفیت مساعدی برای تعدیل قواعد سخت گیرانه حقوقی و افزایش ضریب قانون پذیری فراهم می آورد. هدف این پژوهش بررسی نقش توسعه عدالت ترمیمی در آمیزش و همگرایی قواعد اخلاقی و حقوقی و در امتداد آن تحقق بازسازی اجتماعی بر مبنای مسئولیت پذیری شهروندان است. روش: این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام می پذیرد. بر این اساس، داده ها از منابع کتابخانه ای مشتمل بر کتب، مقالات علمی، و گزارش نهادهای ذی ربط گردآوری و در چارچوب مسأله تحقیق، تحلیل می شوند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که عدالت ترمیمی اصولی مانند بخشش، همدلی، بازسازی اعتماد، و عدالت توزیعی را در چارچوب های حقوقی نهادینه می کند. این رویکرد با تأکید بر ارزش های انسانی، تعارض میان قواعد اخلاقی و حقوقی را کاهش داده و زمینه را برای تعامل بیشتر این دو حوزه فراهم می کند. در مقایسه با عدالت کیفری، برنامه های عدالت ترمیمی موفقیت بیشتری در کاهش تکرار جرم، بازتوانی مرتکبان و بازسازی روابط اجتماعی داشته اند و به تعمیق سطح مناسبات اخلاقی جامعه نیز مساعدت خواهند نمود. در حال حاضر، فقدان چارچوب های قانونی جامع، نیروهای متخصص و آموزش دیده و تعارض با برخی اصول سنتی حقوقی، از موانع توسعه عدالت ترمیمی به شمار می آید. نتیجه گیری: گسترش عدالت ترمیمی فرصتی است برای تعمیق پیوند میان قواعد اخلاقی و حقوقی در جامعه، که خود می تواند به تحقق عدالت اجتماعی و انسانی تر کردن فرآیندهای حقوقی کمک کند و بازسازی روابط اجتماعی را میسر نماید. این پژوهش پیشنهاد می کند که با توسعه چارچوب های قانونی و تقویت آموزش عمومی و مهارت های تخصصی در زمینه اصول عدالت ترمیمی، از ظرفیت های آن برای کاهش تعارضات اخلاقی-حقوقی و ارتقای نظام حقوقی و اجتماعی کشور بهره برداری شود.

زمینه و هدف: ارتقای کیفیت زندگی دانشجویان، برای پیشرفت علمی جامعه اهمیت به سزایی دارد، همچنین یکی از مسئولیت های مهم دانشگاه علاوه بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، توجه به کیفیت زندگی دانشجویان است، بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش هوش اخلاقی و سواد اقتصادی در پیش بینی کیفیت زندگی دانشجویان انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان دختر و پسر کارشناسی دانشگاه فرهنگیان استان قزوین در سال تحصیلی 02-1401 بودند که از این تعداد 269 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های هوش اخلاقی Lennick & Kiel (2007 م.)، سواد اقتصادی صف آرا و همکاران (1400 ش.) و کیفیت زندگی Ware و همکاران (2001 م.) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با کمک نرم افزار SPSS 24 انجام شد. ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه اصول اخلاقی شامل رازداری، محرمانگی اطلاعات شرکت کنندگان و رضایت آگاهانه رعایت شده است. یافته ها: نتایج نشان داد بین هوش اخلاقی (746/0=r) و سواد اقتصادی (604/0=r) با کیفیت زندگی دانشجویان ارتباط مستقیم وجود داشت و مؤلفه های هوش اخلاقی، 3/54 درصد و سواد اقتصادی، 36 درصد از واریانس کیفیت زندگی را تبیین می کنند (01/0>P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج، بایسته است سیاستگذاران و مسئولان نظام آموزش عالی توجه بیشتری به طراحی و ارتقای برنامه های آموزش مفاهیم اخلاقی، از جمله هوش اخلاقی و برنامه های آموزش مالی، از جمله سواد اقتصادی اختصاص دهند تا زمینه کیفیت زندگی بهتر دانشجویان، رشد اقتصادی و توسعه پایدار جامعه فراهم شود.

زمینه و هدف: توجه به اخلاق در حکمرانی سرمایه انسانی در سازمان ها از ملزومات مدیریت کارآمد است چراکه تأثیر اخلاق در بعد فردی و اجتماعی زندگی انسان ها، امری قابل توجه و انکارناپذیر است. سازمان های امروزی نیازمند بازطراحی در رویکردهای مدیریتی خود بر مبنای زمینه های اخلاقی هستند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی و واکاوی مؤلفه های اخلاقی حکمرانی سرمایه های انسانی با رویکرد مدیریت کارآمد انجام گرفت. روش: رویکرد پژوهش کیفی و روش سنتز پژوهی برای دستیابی به هدف پژوهش حاضر استفاده شد. قلمرو پژوهش کلیه مقالاتی هستند (132 مقاله) که در فاصله سالیان اخیر در مورد شاخص های اخلاقی حکمرانی سرمایه های انسانی در پایگاه های تخصصی و علمی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 25 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شد. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد موردمطالعه، گردآوری شده اند. ملاحظات اخلاقی: در تدوین مقاله، اصول اخلاقی به ویژه امانتداری در استناد به متون و حفظ اصالت مقاله، رعایت شده است. یافته ها: با تجزیه وتحلیل داده ها، شاخص ها و مؤلفه های اخلاقی حکمرانی سرمایه های انسانی در سه بُعد منتخب و 11 محور مؤلفه های فردی (مشتمل بر اعتدال و میانه روی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، تعامل گرایی، ظرفیت سازی، انتقادپذیری، انضباط کاری)؛ مؤلفه های سازمانی (مشتمل بر حکمرانی اخلاقی- راهبردی، عدالت محوری، تعهد سازمانی، پایش عملکرد اخلاقی سرمایه انسانی، شفافیت)؛ مؤلفه های مدیریتی (مشتمل بر توانمندسازی سرمایه انسانی، مدیریت تعارض در حکمرانی سرمایه انسانی، ابتکار و نوآوری در حکمرانی، مشارکت و حکمرانی مبادله ای، نظارت و رهبری سرمایه انسانی) مورد سازمان دهی قرار گرفت. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت جهت حکمرانی اخلاقی نیروی انسانی و مدیریت کارآمد در سازمان نیازمند توجه به سه محور فردی، مدیریتی و سازمانی به صورت هم زمان هستیم؛ بازنگری و تحول در سازمان نیازمند بسترسازی و تحول در هر سه بُعد است.

زمینه و هدف: توجه به فرهنگ های محیطی و عمل بر مبنای آن یکی از شاخص های اصلی موفقیت مدیریت منابع انسانی است. این مهم برای آموزش و پرورش با توجه به دامنه گسترده و اهداف آن یکی از الزامات اصلی جهت ایجاد وحدت ملی است، لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی ابعاد و مؤلفه های اخلاقی مدیریت در مدارس چندفرهنگی انجام گرفته است. روش: رویکرد پژوهش حاضر، کیفی و روش آن فراترکیب بود. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالات منتشرشده در دهه اخیر (1402-1392 ش.) در زمینه شاخص های اخلاقی در مدیریت مدارس مناطق دارای خرده فرهنگ بود که از این میان تعداد 25 عنوان بر اساس پایش موضوعی محتوایی به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش با تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه گردآوری شدند. ملاحظات اخلاقی: در نگارش مقاله جنبه های اخلاقی شامل حفظ اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: با تجزیه و تحلیل داده ها، شاخص های اخلاقی مدیریت در مدارس مناطق دارای خرده فرهنگ در 4 بُعد، 13 عامل و 67 مقوله شامل بُعد مؤلفه های فردی ـ شخصیتی (مشتمل بر نگرش اخلاق فرهنگی، دانش اخلاق فرهنگی)، مؤلفه های اجتماعی (مهارت های ارتباطی، سازنده گرایی فرهنگی، اخلاق مداری بین فرهنگی)، مؤلفه های حرفه ای ـ تخصصی (مدیریت تنوع در منابع انسانی، توسعه حرفه ای تخصصی، تعهد حرفه ای و مسئولیت پذیری)، مؤلفه های رهبری ـ مدیریتی (توجه به یادگیری چندفرهنگی، مدیریت تعارضات بین فرهنگی، تحول در راستای تکثرگرایی) طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که توجه به ویژگی های شخصیتی و توانمندساز در راستای مدیریت اخلاقی منابع انسانی و درک تنوع فرهنگی و توانایی مشارکتی سازی فضای مدرسه بر ایجاد یک محیط اخلاقی در مدارس چندفرهنگی کمک می کند.

زمینه و هدف: احساس امنیت اجتماعی یکی از بنیادی ترین اصل های توسعه و رفاه اجتماعی تلقی می شود، زیرا در صورت عدم احساس امنیت سرمایه انسانی کشور به خطر می افتد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عدالت اجتماعی و بیگانگی اجتماعی در پیش بینی امنیت اجتماعی انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل تمامی شهروندان 18 تا 69 سال شهر تهران در سال 1401 بودند که بر اساس فرمول کوکران 768 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای (زن و مرد) انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های عدالت اجتماعی ریاحی و همکاران (1397 ش.)، بیگانگی اجتماعی افشانی و جواهرچیان (1395 ش.) و احساس امنیت اجتماعی وثوقی اصل و همکاران (1402 ش.) بودند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و با نرم افزار SPSS 24 انجام گرفت. ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه، حفظ امانتداری در ارجاع به منابع و تکمیل پرسشنامه ها با رضایت کامل مشارکت کنندگان مورد لحاظ قرار گرفت و اطلاعات شخصی آن ها در تمام مراحل پژوهش محرمانه ماند. یافته ها: نتایج نشان داد همبستگی بین عدالت اجتماعی با امنیت اجتماعی (553/0=r) مثبت و معنی دار، و همبستگی بین بیگانگی اجتماعی با امنیت اجتماعی (665/0- =r) منفی و معنی دار بود (01/0>p) و مؤلفه های عدالت اجتماعی، 4/30 درصد و مؤلفه های بیگانگی اجتماعی، 8/42 درصد از واریانس امنیت اجتماعی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که توجه به عدالت اجتماعی و بیگانگی اجتماعی می تواند به تبیین و توسعه امنیت اجتماعی شهروندان در جامعه کمک نماید.

زمینه و هدف: قمار به عنوان یکی از روش های تحصیل نامشروع مال، همواره مورد توجه قانونگذار بوده و راهبرد مرتبط با موازین شرعی، نقش عمده ای را در ایجاد حمایت کیفری در مقابل این بزه ایفا نموده است. وجود برخی ایرادات و ابهامات تقنینی ناظر بر مقابله با قمار و شرط بندی به عنوان یکی از جرایمی که با ظهور ابزار و رسانه های اجتماعی ابعاد جدیدی پیدا نموده، اصلاح قوانین مربوطه را ضروری ساخته بود. هدف پژوهش بررسی سیاست جنایی فعلی ایران در قبال بزه ضد اخلاقی قمار است. روش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و بهره­گیری از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است. ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش، امانتداری علمی رعایت شده است. یافته ها: طرح اصلاح مواد (705) تا (711) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) که با اصلاحاتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ در شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و شورای نگهبان مصوبه مجلس را تأیید نمود. علاوه بر این در این مدت، شورای عالی فضای مجازی کشور سند پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی مصوب 1401 را برای اجرا ابلاغ نمود. نتیجه گیری: این پژوهش به این نتیجه دست یافته که شورای عالی فضای مجازی با تصویب و ابلاغ سند«پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی» پیشگیری های سازمان مداری را به تصویب رسانده که با ارجاع امر به سازمان ها و نهادهای مختلف پیشگیری های اجتماعی، وضعی، رشدمدار و خانواده مداری را مورد پیش بینی قرار داده است. از سوی دیگر، با تأیید قانون فوق الذکر بخت آزمایی و شرط بندی نیز تعریف و تعیین تکلیف شد. پیش بینی اعلام جرم اجباری، تسامح صفر در ارجاع کیفری در فرض افساد فی الارض یا اخلالگر اقتصادی، مجازات های انفصال و محدودگر همه از مؤلفه های اصلاحی سیاست کیفری قانونگذار در قانون اصلاح مواد 705 تا 711 قانون مجازات اسلامی است.

زمینه و هدف: اخلاق حرفه ای یکی از مهم ترین ویژگی های معلمان و دانشجومعلمان به شمار می رود و بررسی عوامل مؤثر بر آن امری ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اخلاق حرفه ای دانشجویان دبیری آموزش زبان انگلیسی انجام گرفت. روش: روش پژوهش کیفی بود و از آنجایی که هدف، بررسی ادراک دانشجومعلمان از عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه ای بود، از روش پدیدارشناسی استفاده شد. مشارکت کنندگان این پژوهش 18 نفر (10دختر و 8پسر) از این دانشجومعلمان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند از نوع معیار (کسب نمره بالا در درس اخلاق حرفه ای) انتخاب شدند و نمونه گیری تا اشباع نظری داده ها ادامه یافت. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که از طریق تعیین وقت قبلی انجام گرفت. داده های به دست آمده به روش کلایزی تجزیه وتحلیل شد و با استفاده از ملاک های چهارگانه گوبا و لینکلن، نتایج مورد ارزیابی قرار گرفت. ملاحظات اخلاقی: در انجام پژوهش، اصول اخلاق در پژوهش مانند امانت داری و گزارش دقیق داده ها رعایت شد. پژوهش حاضر مستخرج از رساله دکتری نویسنده اول با کد 15932/32/د بود. یافته ها: یافته های به دست آمده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با دانشجومعلمان دبیری زبان انگلیسی، در قالب پنج مضمون «آموزش مداوم و خودآگاهی»، «تعهد به یادگیری و تدریس»، «اخلاق و رفتار حرفه ای»، «مسئولیت پذیری و پاسخگویی» و «فرهنگ سازی و ارزش های اجتماعی» دسته بندی شد. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، علاوه بر دوره های کارورزی دانشجومعلمان زبان انگلیسی، توجه به آموزش مداوم و خودآگاهی آنان در قالب کارگاه های آموزشی، برگزاری دوره های تعهد و اخلاق حرفه ای به وسیله معلمان زبان دارای سابقه خدمت و برگزاری دوره های ضمن خدمت دانشجویی باهدف بهبود مسئولیت پذیری و فرهنگ سازی، مهم و ضروری است.

زمینه و هدف: آموزش و پرورش به منظور تحقق اهداف خود، یعنی تعلیم و تربیت انسان ها نیازمند برخورداری از معلمان تلاشگر، دلسوز و متعهد و با سازگاری شغلی بالا و دارای سلامت روان است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش هوش معنوی و اخلاق کار اسلامی در پیش بینی سازگاری شغلی معلمان ابتدایی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه پژوهش، تمامی معلمان مرد دوره دوم ابتدایی ناحیه یک بهارستان در سال تحصیلی 02-1401 بودند که بر اساس جدول Krejcie & Morgan (1971 م.) 300 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های هوش معنوی فرهوش و همکاران (1398 ش.)، اخلاق کار اسلامی Ali (1988 م.) و سازگاری شغلی پورکبیریان (1386 ش.) بود. در تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 22 و آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: پس از توضیح درباره اهداف مطالعه و اطمینان بخشی به شرکت کنندگان درباره محرمانگی اطلاعات و رضایت شفاهی آنان، پرسشنامه ها بین شرکت کنندگان توزیع گردید. یافته ها: نتایج نشان داد رابطه بین هوش معنوی و اخلاق کار اسلامی با سازگاری شغلی مثبت و معنی دار است (01/0>p) و مؤلفه های هوش معنوی 39 درصد و اخلاق کار اسلامی 6/22 درصد از واریانس سازگاری شغلی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: ارتقای هوش معنوی و نهادینه کردن اخلاق کار اسلامی در محیط های آموزشی، زمینه مناسب بهبود عملکرد شغلی را فراهم می آورد که در نهایت سازگاری شغلی معلمان را به دنبال خواهد داشت.

زمینه و هدف: بررسی عوامل تأثیرگذار و راهکارهای ارتقاء علاقه به مدرسه و موفقیت تحصیلی یکی از مهم ترین و اساسی ترین فعالیت ها در هر نظام آموزشی است، بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش اخلاق تحصیلی در علاقه به مدرسه و موفقیت تحصیلی دانش آموزان انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه دهم دبیرستان های دخترانه ناحیه یک کرج در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه های علاقه به مدرسه بهاری و همکاران (1400) و موفقیت تحصیلی صالحی و همکاران (1393) بودند. جلسات آموزش اخلاق تحصیلی در طی 8 هفته هر هفته یک جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش برگزار شد، اما گروه گواه در این مدت هیچ آموزشی دریافت ننمود. در تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: فرم رضایت نامه و اطمینان از محرمانه­بودن اطلاعات به آزمودنی ها داده شد، همچنین به آنان اطلاع داده شده بود که شرکت در جلسات داوطلبانه است و هر زمان مایل بودند می توانند همکاری خود را ادامه ندهند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه آزمایش و گواه در علاقه به مدرسه و موفقیت تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد، به طوری که میانگین و انحراف معیار علاقه به مدرسه گروه آزمایش قبل و بعد از مداخله به ترتیب برابر با 03/7 ± 46/68 ؛ 27/7 ± 35/60 و موفقیت تحصیلی قبل و بعد از مداخله به ترتیب برابر با 22/4 ± 40/58 ؛ 54/4 ± 13/53 بود. همچنین اندازه اثر برای مؤلفه های علاقه به مدرسه شامل مشارکت در فعالیت های مدرسه (1/28 درصد) تعهد به مدرسه (2/26 درصد)، تعلق به مدرسه (7/24 درصد) و موفقیت تحصیلی (233/0 درصد) به دست آمد (001/0> P). نتیجه گیری: با توجه به یافته­های پژوهش پیشنهاد می شود معلمان و متصدیان حوزه آموزش در برنامه های آموزشی با به کارگیری آموزش اخلاق تحصیلی، علاقه به مدرسه و موفقیت تحصیلی دانش آموزان را بهبود بخشند.