سلامت و مراقبت
سال:1403 | دوره:26 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: به دلیل مواجهه بیماران سرطانی با مسائل روانشناختی، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی دو روش معنویت درما‏‏‏‏نی ا‏‏‏‏سلا‏‏‏‏می و‏‏‏‏ درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برا‏‏‏‏بر ا‏‏‏‏سترس بر نارسایی هیجانی و حسا‏‏‏‏سیت ا‏‏‏‏ضطرا‏‏‏‏بی در بیماران مبتلا به سرطان معده شهر اردبیل انجام شد. روش کار: ‏‏‏‏این پژوهش، یک مطا‏‏‏‏لعه‏‏‏ی نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون و با‏‏‏‏ گروه کنترل بود. از بین بیماران مبتلا به سرطان معده مراجعه کننده به بیما‏‏‏‏رستا‏‏‏‏ن امام خمینی (ره) و مرکز شیمی درمانی شفا پرتو شهر اردبیل در سال 1401، تعداد 60 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) قرار گرفتند. ابزار سنجش در این پژوهش، مقیاس نارسایی هیجانی و پرسشنامه حساسیت اضطرابی بود که قبل از انجام مداخله گروهی و در پایان جلسه دهم در هر سه گروه، تکمیل شد. گروه آزمون اول در معرض معنویت درمانی اسلامی قرار گرفتند و گروه آزمون دوم، درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برا‏‏‏‏بر ا‏‏‏‏سترس را دریافت نمودند و گروه کنترل، درمان روانشناختی خاصی را دریافت نکردند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی، تجزیه و تحلیل شدند. جهت تحلیل داده­ها از نرم­افزار SPSS-23استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که هر دو روش معنویت درما‏‏‏‏نی ا‏‏‏‏سلا‏‏‏‏می و درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برا‏‏‏‏بر ا‏‏‏‏سترس، بر نارسایی هیجانی (11/058=F) و حسا‏‏‏‏سیت ا‏‏‏‏ضطرا‏‏‏‏بی (65/502=F)، تاثیر داشتند. ولی تاثیر روش معنویت درما‏‏‏‏نی ا‏‏‏‏سلا‏‏‏‏می روی متغیرهای پژوهش در مقایسه با روش درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ‏ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برابر استرس بیشتر بود (0/01≤ p). نتیجه­گیری: بر اساسنتایج، معنویت درما‏‏‏‏نی ا‏‏‏‏سلا‏‏‏‏می و درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برا‏‏‏‏بر ا‏‏‏‏سترس، بر نارسایی هیجانی و حسا‏‏‏‏سیت ا‏‏‏‏ضطرا‏‏‏‏بی تاثیر داشتند. مقایسه اثربخشی دو روش فوق نشان داد که تاثیر روش معنویت درما‏‏‏‏نی ا‏‏‏‏سلا‏‏‏‏می روی نارسایی هیجانی و حسا‏‏‏‏سیت ا‏‏‏‏ضطرا‏‏‏‏بی در مقایسه با روش درما‏‏‏‏ن شنا‏‏‏‏ختی-‏‏ رفتا‏‏‏‏ری مبتنی بر آموزش ‏ا‏‏‏‏یمن‏سازی در برابر استرس بیشتر بود. بنابراین، استفاده از این روش درمانی به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر درمان‏ها و توصیه‏ها برای بیماران مبتلا به سرطان معده، توصیه می شود.

زمینه و هدف: منظور از برون سپاری، انتقال خدمات یا کارکردهایی که به طور سنتی توسط خود سازمان انجام می شوند به یک تأمین کننده خارجی است که کنترل آن ها از طریق قرارداد و یا مدیریت مشارکتی انجام می گیرد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین اثرگذاری سیاست برون سپاری خدمات درمانی بر توسعه منابع انسانی بود. روش کار: این پژوهش از نوع ترکیبی (کیفی و کمی) بود. در مرحله کیفی، تعداد 10 نفر از مدیران ارشد دانشگاه های علومپزشکی کلان منطقه دو (اردبیل، تبریز، ارومیه و دانشکده های علوم پزشکی خلخال، سراب، مراغه و خوی) مورد مصاحبه قرار گرفته و نتایج به روش گراندد تئوری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA-3 تحلیل شد. در مرحله کمی، تعداد 380 نفر از کارکنان و مدیران دانشگاه های علوم پزشکی فوق که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند، به پرسشنامههای فرآیند برون سپاری عملیات خدمات درمانی و مدیریت منابع انسانی، پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل کمی داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-20 و Lisrel-10 با آزمون های معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی عوامل شناسایی شده از جمله عوامل مداخله گر و زمینه ای برون سپاری عملیات خدمات درمانی بر توسعه منابع انسانی تاثیرگذار بودند. بر اساس تحلیل رگرسیون، تاثیر ابعاد و نشانگرهای فرآیندهای برون سپاری خدمات درمانی بر توسعه مدیریت منابع انسانی 0/59 بود. نتیجه گیری: نتایج، اثرگذاری سیاست برون سپاری خدمات درمانی بر توسعه منابع انسانی را تایید کردند. لذا، توصیه میشود جهت توسعه هر چه بیشتر منابع انسانی در سازمانها از سیاست برون سپاری خدمات درمانی استفاده شود.

زمینه و هدف: فرزندآوری یکی از مولفه های مهم علم جمعیت و از جمله موضوعاتی است که در حوزه مسائل اجتماعی بسیار با اهمیت است. طی سال­های اخیر، لزوم کسب شناخت عمیقتری از فرایند تمایل افراد به فرزندآوری مطرح شده و ضروری است عوامل مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار بر این شرایط شناسایی شود. هدف این مطالعه تبیین چالشهای مرتبط با فرزندآوری از دیدگاه زنان متاهل 15-49 سال بود. روش کار: مطالعه کیفی حاضر در سال 1402 به روش تحلیل محتوای قراردادی مرسوم انجام شد. محل انجام پژوهش، محل زندگی و کار افراد در شهرستان خلخال بود. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف با رعایت اصل حداکثر تنوع انجام شد. پس از کسب رضایتنامه، مصاحبهها بصورت فردی و نیمه ساختاریافته با 24 نفر از زنان سنین باروری انجام و ضبط شد. جمعآوری دادهها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش پنج مرحله ای پیشنهاد شده توسط گرانهایم و لاندمن (2004) استفاده شد. یافته ها: از تحلیل مصاحبههای انجام شده با زنان متاهل در سنین باروری، 4 طبقه اصلی در زمینه فرزندآوری انتزاع گردید. این طبقات شامل چالشهای اقتصادی (مشکلات مالی و مشکلات تامین مسکن و مایحتاج زندگی)، عوامل فردی و خانوادگی (چالشهای شغلی مادر، مشکلات روحی و جسمی والدین، فردگرایی و گریز از دغدغههای فرزندپروری، جنسیت و تعداد دلخواه فرزند و حمایت ناکافی خانواده)، عوامل اجتماعی و فرهنگی (آینده تضمین نشده، الگوپذیری اجتماعی، کمبود امکانات فرزندپروری و سیاستهای فرزندآوری غیرموثر و ناکافی) و زایمان هراسی (تجربه ناخوشایند، تجربه زایمان و بارداری سخت) بود. مهمترین چالش در فرزندآوری، مشکلات اقتصادی با بیشترین مفهوم تکرارشونده در مصاحبهها بود. نتیجه گیری: الگوپذیری از اجتماع و هنجارشدن کم فرزندی در جامعه، معضلات اقتصادی و اجتماعی از یک سو و گرایشهای فردگرایی زنان و گریز از دغدغه های فرزندپروری از سوی دیگر، خانواده ها را به سمت کم فرزندآوری سوق میدهد که نیاز به اتخاذ سیاستها و راهبردهای تسهیلگر جهت بهبود رفتار فرزندآوری دارد. یافتههای این مطالعه میتواند تصویر کوچکی از وضعیت فعلی تمایل و عدم تمایل به فرزندآوری افراد جامعه ارائه داده و به عنوان راهنمای عمل مسئولان در برنامهریزیهای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در جهت افزایش تمایل به فرزندآوری ایفای نقش نماید.

زمینه و هدف: یکی از عوامل آسیب­زا در ساختار خانواده، مسئله خیانت زناشویی است که دردناک­ترین تجربیات مربوط به زندگی زناشویی را به همراه دارد. با توجه به ارزش و جایگاه نهاد خانواده، باید به آسیب­های ناشی از خیانت زناشویی به­خصوص در زنان توجه ویژه ای نمود. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی زوج درمانی متمرکز بر شفقت بر بخشش و کیفیت زندگی زناشویی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی بود. روش کار: روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری و با گروه کنترل بود. جامعه آماری را زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی شهر تبریز که در سال 1402 برای مشاوره به مراکز تخصصی این شهر مراجعه کرده بودند، تشکیل دادند. از بین جامعه پژوهش، تعداد 30 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). اعضای گروه آزمایش، زوج درمانی متمرکز بر شفقت را در 8 جلسه یک و نیم ساعته دریافت کردند، در حالی که اعضای گروه کنترل، درمانی اخذ نکردند. هر دو گروه، پیش، پس و 4 ماه پس از مداخله به پرسشنامه های بخشش ری و همکاران (2001) و کیفیت زندگی زناشویی ژانگ و همکاران (2013) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-24 و آزمون های کای دو، تی تست و تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین نمرات بخشش و کیفیت زندگی زناشویی در گروه آزمایش و کنترل در پیش آزمون تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتایج نشان داد که زوج درمانی متمرکز بر شفقت در مقایسه با گروه کنترل، بخشش و کیفیت زندگی زناشویی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی را در پس آزمون افزایش داده است (0/001> p). تأثیر زوج درمانی متمرکز بر شفقت بر بخشش و کیفیت زندگی زناشویی در مرحله پیگیری ماندگار بود (0/001> p). نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که زوج درمانی متمرکز بر شفقت، بخشش و کیفیت زندگی زناشویی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی را افزایش می دهد. بنابراین، مشاوران و درمان­گران می­توانند از روش درمانی مذکور برای افزایش بخشش و کیفیت زندگی زناشویی زنان استفاده کنند.

زمینه و هدف: تهدید زندگی و مواجهه با مرگ در افراد مبتلا به کووید-19 سبب شده است که پس از بهبودی کامل و حتی با گذشت چندین سال، همچنان آسیب های روانی و هیجانی را تجربه کنند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اضطراب مرگ بر اساس هیجان ابراز شده، عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب تجربی در بهبودیافتگان از بیماری کووید-19 انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. کلیه افراد بهبود یافته از بیماری کووید-19 با سابقه بستری در شهر خرم آباد در نیمه دوم سال 1402، جامعه آماری این پژوهش بودند. از بین آنها، تعداد 190 نفر با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و به پرسشنامه های اضطراب مرگ تمپلر، هیجان ابراز شده کول و کازاریان، عدم تحمل بلاتکلیفی فریستون و همکاران و اجتناب تجربی بوند و همکاران پاسخ دادند. داده های بدست آمده با روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام در نرم افزار SPSS-24 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که هیجان ابراز شده در جهت منفی و عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب تجربی در جهت مثبت، اضطراب مرگ بهبود یافتگان از بیماری کووید-19 با سابقه بستری را پیش بینی می کنند ( 0/001≤p). نتیجه گیری: این پژوهش بر نقش عوامل هیجانی و تفکرات ناکارآمد همچون عدم تحمل ابهام و اجتناب تجربی در ایجاد اضطراب مرگ بهبود یافتگان از بیماری کووید-19 با سابقه بستری تأکید دارد. لذا، پیشنهاد می شود که روان شناسان، مشاوران و روان پزشکان از فنونی که موجب به کارگیری راهبردهای سازگارانه بروز هیجانات و شناخت های کارآمد می شوند، در درمان اضطراب مرگ این افراد استفاده کنند.

زمینه و هدف: ماستیت گرانولوماتوز، یک بیماری التهابی مزمن نادر پستان است که در کنار دردهای مزمن و مشکلات جسمانی، بیماران را با مشکلات و چالش­های فراوانی در زمینه رضایت زناشویی، روابط جنسی و سازگاری با بیماری روبرو می سازد. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رضایت زناشویی، تاب آوری و تمایلات جنسی زنان مبتلا به ماستیت گرانولوماتوز شهر اصفهان انجام شد. روش کار: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه بیماران مبتلا به بیماری ماستیت گرانولوماتوز مراجعه کننده به بیمارستان های الزهرا، زهرای مرضیه، شریعتی، سینا و عیسی ابن مریم شهر اصفهان در سال 1402 بود. از بین آنها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (RISC–CD)، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (EMSS) و پرسشنامه تمایلات جنسی هالبرت (HISD) بود که در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون روی گروه آزمایش و کنترل اجرا گردید. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در 9 جلسه 90 دقیقه ای و به صورت یک بار در هفته در گروه آزمایش برگزار شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-24و روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان در گروه آزمایش، 2/82±31/48 و در گروه کنترل، 3/91±32/49 سال بود. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که 64/8 درصد از واریانس افزایش رضایت زناشویی، 71/2 درصد تمایلات جنسی و 71/9 درصد تاب آوری در مرحله ی پس آزمون ناشی از اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بود (0/001>p). نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رضایت زناشویی، تمایلات جنسی و تاب آوری زنان مبتلا به ماستیت گرانولوماتوز، پیشنهاد می شود روانشناسان و مشاوران از این روش مداخله برای افزایش رضایت زناشویی، تاب آوری و حل مشکلات زناشویی در بیماران مبتلا به بیماری ماستیت گرانولوماتوز استفاده نمایند.

زمینه و هدف: بیماری آلزایمر با تاثیر بر حافظه و شناخت فرد باعث افزایش وابستگی وی به مراقبین خود میشود. مراقبین غیر رسمی به واسطه وجود فرد بیمار در خانواده بتدریج احساس طردشدگی از جامعه میکنند که این مساله منجر به ایجاد انگ وابسته میشود. این مطالعه با هدف تعیین انگ وابسته و عوامل مرتبط با آن در مراقبین خانوادگی سالمندان مبتلا به آلزایمر انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بود که روی 203 نفر از مراقبین خانوادگی سالمندان مبتلا به بیماری آلزایمر مراجعه کننده به انجمن دمانس و آلزایمر ایران در شهر تهران انجام شد. نمونه گیری به روش مستمر به مدت دو ماه از آبان تا دی ماه 1402 انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها فرم اطلاعات جمعیت شناختی و پرسشنامه انگ وابسته (ASS) بود. دادهها در نرم افزار SPSS-16 و با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج، میانگین سن بیماران مبتلا به آلزایمر و مراقبین خانوادگی آنها به ترتیب 7/87±76/62 و 13/66±55/59 سال بود. میانگین نمره انگ وابسته در مراقبین خانوادگی سالمندان مبتلا به آلزایمر، 10/35±37/14 بود. در بین ابعاد انگ وابسته، حیطه عاطفی با نمره 0/59±2/09 بالاترین امتیاز و حیطه رفتاری با نمره 0/49± 1/5 پایینترین امتیاز را کسب کردند. بین انگ وابسته با متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل و نسبت مراقبین خانوادگی با بیمار، رابطه معنی داری دیده شد (05/0>p). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که انگ وابسته در مراقبین خانوادگی بیماران مبتلا به آلزایمر به مقدار کمی وجود دارد. با این حال، انگ در هر اندازه ای که باشد یک مشکل عمده محسوب شده و می تواند بر جنبههای مختلف زندگی مراقب و بیمار تاثیر بگذارد. لذا، لازم است با برنامه ریزی های مناسب در جهت ارائه خدمات موثر برای مراقبین خانوادگی سالمندان مبتلا به آلزایمر و افزایش کیفیت زندگی این گروه آسیب پذیر، اقدام کرد.

زمینه و هدف: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOs)، شایع ترین اختلال آندوکرینی در زنان است که 4 تا 20 درصد از زنان را در سطح جهان تحت تاثیر قرار می دهد. درمان دارویی و تغییر سبک زندگی برای کنترل PCOs مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین مصرف چربی های حیوانی و گیاهی با این سندرم انجام شد. روش کار: در این مطالعه مورد-شاهدی، 64 زن سالم و 64 زن مبتلا به PCOs شرکت کردند. جهت جمع آوری داده ها از فرم اطلاعات عمومی و پرسشنامه بسامد خوراک 168 آیتمی استفاده شد. وزن و قد افراد با استفاده از ترازو و قدسنج اندازه گیری و نمایه توده بدنی با تقسیم وزن بر مجذور قد محاسبه گردید. مقدار چربی مصرفی با استفاده از نرم افزار Nutritionist-4 تعیین شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-27 و آزمون های مقایسه میانگین دو نمونه مستقل، کای-دو و رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین شرکت کنندگان دو گروه از نظر اشتغال، وضعیت تاهل، سن، نمایه توده بدنی، تحصیلات، قد و وزن اختلاف معنیداری وجود نداشت. اگرچه میزان مصرف چربی حیوانی و گیاهی در گروه مورد ببیشتر از گروه شاهد بود، اما این اختلاف تنها در مورد چربی های گیاهی معنیدار دیده شد (0/001=p). همچنین، مصرف برخی از چربی های حیوانی شامل کره (0/001> p)، پیه (0/001> p) و خامه (0/021= p) در گروه مورد بالاتر از گروه شاهد بود. نتایج رگرسیون لجستیک ارتباط معنیداری را بین مصرف چربی گیاهی، کره و پیه با PCOs نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر، مصرف چربی گیاهی و برخی از انواع چربی حیوانی در زنان گروه مورد، بالاتر از شاهد بود. بنابراین، ممکن است مصرف متعادل چربی در ارتقاء سطح سلامت زنان مبتلا به PCOsموثر باشد.