مجله دانشکده پزشکی
سال:1396 | دوره:75 | شماره:8 |تعداد مقالات:12

امروزه کاربردهای فناوری داده ها و ارتباطات به عنوان عاملی مهم و کلیدی در پیشرفت همه سازمان ها از جمله سازمان های نظام سلامت و بهداشت محور می باشد. با عنایت به اهمیت موضوع فوق، این سازمان ها در جهت متعالی سازی سیستم های در حال استفاده خود، دگرگونی و تغییر و تحول خاصی ایجاد نمودند که یکی از این تغییرات ایجاد پرونده های الکترونیک سلامت (Electronic Health Records، EHR) می باشد. این سیستم متحول کننده با ایجاد بهره وری هم از حیث افزایش کارایی پرسنل و هم از حیث افزایش اثربخشی در فرآیند درمان، مسیر تشخیص تا درمان را ساده تر نموده و عملا از ارایه گزارش های مکتوب و حجیم درمانی ممانعت به عمل می آورد. با عنایت به رعایت اصول اخلاقی در حفظ اسرار بیماران و محرمانه بودن اطلاعات آن ها، نحوه ی بایگانی نمودن اسناد پزشکی الکترونیک در پایگاه داده های امن، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مهم از مهمترین مباحث اصول اخلاقی بوده و مدیران بیمارستانی می بایست سازوکاری تهیه نمایند تا داده های تمامی بیماران به طور مناسب ذخیره و نگهداری گردد. در این مقاله سعی شده مدلی برای نسخه بیمارستانی پرونده الکترونیک سلامت ارایه شود که بسیاری از بیمارستان ها بتوانند از این مدل برای بهینه سازی سیستم های ثبت پرونده پزشکی خود استفاده کنند. هدف از ارایه این مدل، تسریع و به کارگیری فرآیند ایجاد پرونده های الکترونیکی در نظام سلامت، به ویژه بیمارستان های دولتی کشور با حجم وسیعی از بیماران، می باشد. با به کارگیری این مدل، تعامل درون سازمانی و برون سازمانی برای سازمان تسهیل گردیده و امکان پاسخگویی چابک در زمان معین فراهم می گردد. علاوه بر موارد فوق با به کارگیری و عملیاتی شدن مدل، امکان کاهش حجم انتقادات و شکایات از بیمارستان ها نیز تحقق خواهد یافت و میزان استفاده از داروها بر اساس نیاز واقعی جامعه و مبتنی بر داده های فردی صورت خواهد پذیرفت. اجرای این مدل موانعی نیز در بر دارد که در مقاله به نمونه هایی از موانع اجرایی اشاره شده است ولی به منظور غلبه بر این موانع، نیازمند تلاش مدیریتی بیشتر و حمایت های گسترده تر دولتی می باشد. این تلاش ها در بستر فرهنگ سازی استفاده از فناوری اطلاعات چه در میان پرسنل بیمارستانی و چه در میان بیماران و مراجعان نظام سلامت از اهمیت بالایی برخوردار است.

به لحاظ تاریخی توبرکلوزیس عامل مهم مرگ و میر در سرتاسر جهان بوده است. عفونت توبرکلوزیس به دلیل مسری بودن، قابلیت ماندن به صورت نهفته در میزبان برای یک مدت طولانی و سپس پیدایش آن به شکل یک عفونت فعال هنوز به عنوان تهدیدی جدی برای سلامت انسان باقی مانده است. تخمین زده می شود که یک سوم از جمعیت جهان نزدیک به دو بیلیون نفر با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس آلوده شده اند. افراد مبتلا به عفونت نهفته تنها با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس آلوده شده اند بدون اینکه علایم بالینی داشته باشند. تست توبرکولین بیشترین تستی است که به طور گسترده در جهان برای تشخیص افراد آلوده شده با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس استفاده می شود. تست توبرکولین داده های ارزشمندی را در تشخیص عفونت نهفته فراهم می کند با این وجود واکسیناسیون با واکسن ب. ث. ژ و آلوده شدن با مایکوباکتریوم های غیرتوبرکلوزی اختصاصیت این تست را کاهش می دهد. در این تست پاسخ های ازدیاد حساسیت نسبت به مشتق پروتیینی تخلیص شده از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ازریابی می شود. تست توبرکولین مثبت نشان دهنده احتمال ابتلا به عفونت توبرکلوزیس و پیشرفت عفونت نهفته به عفونت فعال می باشد. مطالعات پیشین نشان داده است که بین پاسخ مثبت تست توبرکولین و احتمال عفونت فعال رابطه ای وجود دارد. شواهد تجربی نشان داده است که درمان عفونت نهفته احتمال عفونت فعال را کاهش می هد. اگرچه تست توبرکولین یک تست ایده آل نیست اما یک روش ساده و ارزان قیمت برای تشخیص توبرکلوزیس می باشد که این ویژگی ها باعث شده به روشی مناسب به ویژه در کشورهای در حال توسعه بدل شود.

زمینه و هدف: نانوذرات به عنوان نسل جدیدی از مواد ضد میکروبی هستند. نانوذرات اکسید روی به علت طیف کاربردهایشان در علوم پزشکی جذابیت زیادی ایجاد کرده اند. هدف از این مطالعه، بررسی و مقایسه اثر ضد میکروبی نانوذرات اکسید روی سنتز شده به روش سبز روی دو سویه باکتریایی گرم منفی و گرم مثبت بود. روش بررسی: این مطالعه تجربی از فروردین تا شهریور سال 1396 در دانشگاه های علوم پزشکی کرمان و بم انجام شد. سنتز نانوذرات اکسید روی با استفاده از بذر زیره همانگونه که پیش تر شرح داده شده بود، انجام شد. مشخصات فیزیکوشیمیایی نانوذرات سنتز شده با استفاده از طیف سنجی مرئی-فرابنفش، پراش پرتو ایکس و میکروسکوپ الکترونی مطالعه شد. حداقل غلظت بازدارندگی از رشد و حداقل غلظت باکتری کشی نانوذرات بر روی سویه های سودوموناس آئروژنز و انتروکوکوس فکالیس با استفاده از روش میکرودیلوشن براث تعیین شد. یافته ها: طیف سنجی مرئی-فرابنفش، پیک جذبی در محدوده nm 370 را نشان داد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری سنتز نانوذراتی اکسید روی بیشتر کروی با اندازه کمتر از nm 50 را نشان داد. کمترین غلظت بازدارندگی از رشد نانوذرات اکسید روی علیه سویه های سودوموناس آئروژنز و انتروکوکوس فکالیس به ترتیب 6/25 و µ g/ml 12/5 تعیین شد. نتیجه گیری: نانوذرات اکسید روی با استفاده از منابع طبیعی ایران تولید و نتایج ما نشان دهنده اثر ضد باکتریایی چشمگیر بود. می توان خمیر دندان حاوی نانوذرات روی را تولید و برای بیمارانی که دچار نقص در سیستم ایمنی هستند، تجویز کرد تا از رشد عوامل بیماری زای میکروبی فرصت طلب در دهان و انتقال آن به بدن بیمار جلوگیری کرد.

زمینه و هدف: یکی از نکات قابل بحث در رابطه با جراحی های سرطان آندومتر و در رابطه با برداشتن و یا برنداشتن گره های لنفاوی سنتینل است. هدف از این مطالعه ارزشیابی قدرت تشخیصی Technetium-99 و Methylene blue در تشخیص درگیری گره های لنفاوی سنتینل در سرطان های اولیه آندومتر می باشد. روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی است که از فروردین تا اسفند سال 1395 بر روی 14 بیمار مبتلا به سرطان آندومتر مراحل اولیه که به بیمارستان های الزهرا (س) و شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران، ارجاع شده بودند انجام پذیرفت. 24-18 ساعت پیش از عمل جراحی، به همه بیماران Technetium-99 (Tc-99) تزریق کردند. در روز بعد Tc-99 با استفاده از گاما پروب دستی مورد بررسی و دید قرار گرفت. همچنین تزریق Methylene blue در اتاق عمل انجام پذیرفت. تمامی بیماران تحت عمل Total hysterectomy، bilateral salpingo-oophorectomy and total pelvic lymphadenectomy قرار گرفتند. گره های لنفاوی جدا شده، جهت تشخیص متاستاز و منفی یا مثبت بودن متاستاز ارسال شد. یافته ها: حدود 80 گره لنفاوی (SLNs) از بیماران جدا شد. 15 گره با استفاده از Methylene blue، 10 گره با استفاده از TC-99 و پنج گره لنفاوی همراه با هر دو روش تشخیص داده شد. تعداد دو نفر از بیماران دارای متاستاز گره های لنفاوی بودند. حساسیت، ارزش اخبای منفی و میزان تشخیص برای هر یک از تست ها به صورت جداگانه و همچنین تواما با هم 100% بود و منفی کاذب هر دو تست صفر درصد بود. نتیجه گیری: ترکیب استفاده از هر دو روش دارای حساسیت، میزان تشخیص و ارزش اخباری منفی 100% بود که این نتایج با نتایج استفاده از هر یک از روش های (Blue dye and Tc-99) به تنهایی نیز یکسان می باشد.

زمینه و هدف: ریفلاکس گاستروازوفاژیال امری شایع در بین نوزادان نارس هست که افزایش آن باعث مشکلاتی مانند کاهش میزان وزن گیری و افزایش طول مدت بستری می گردد. وضعیت دهی بدنی روش مناسبی برای کاهش ریفلاکس می باشد. اما در این زمینه مطالعات کافی در دسترس نیست. هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تاثیر وضعیت های بدنی بر میزان بروز ریفلاکس پس از تغذیه در نوزادان نارس بستری می باشد. روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی که از دی تا اسفند ماه سال 1393 در بیمارستان الزهرای تبریز انجام پذیرفت 32 نوزاد نارس بستری در بخش نوزادان با سن 36-33 هفته حاملگی انتخاب شدند. هر نوزاد به مدت چهار روز در مطالعه حضور داشت که در هر روز پس از هر دوره تغذیه و حدود دو ساعت تا شروع دوره تغذیه بعدی در طی یک دوره 12 ساعته (هشت صبح تا هشت عصر) به صورت تصادفی و غیرتکرار شونده و با استفاده از بلوک های تصادفی در یکی از وضعیت های لترال جنینی، لترال آزاد، سوپاین جنینی و سوپاین آزاد قرار گرفت و سپس میزان بروز ریفلاکس اندازه گیری شد. یافته ها: با توجه به نتایج آماری، وضعیت لترال جنینی از نظر بروز ریفلاکس اختلاف معناداری با سایر وضعیت ها داشت (0/001>P). تعداد دفعات ریفلاکس در وضعیت هایی که حالت جنینی داشت کمتر از وضعیت های بود که حالت آزاد داشت ولی در این رابطه اختلاف آماری معناداری مشاهده نگردید، همچنین تعداد دفعات ریفلاکس در وضعیت هایی که پوزیشن لترال داشتند به طور معناداری کمتر از وضعیت هایی با پوزیشن سوپاین بود (0/04=P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده حالت بدنی جنینی و پوزیشن لترال باعث کاهش تعداد دفعات بروز ریفلاکس در نوزادان نارس بستری می گردد.

زمینه و هدف: سال های اخیر ویروس آنفلوانزا نوع (H1N1) A باعث عفونت های متوسط تا شدید با میزان پراکندگی وسیع در سرتاسر دنیا شده است. بنابراین تشخیص افتراقی، سریع و ارزان قیمت بر پایه شناسایی آنتی ژن ها دارای اهمیت است. همچنین تولید آنتی بادی اختصاصی علیه آنتی ژن های آنفلوانزا برای موفقیت در تحقیقات پایه و پشرفته ضروری است. هماگلوتینین مهمترین گلیکوپروتیین سطحی ویروس آنفلوانزا است که به دو زیرواحد هماگلوتینین 1 و هماگلوتینین 2 شکسته می شود. از آن جایی که بیشتر مناطق آنتی ژنی در ناحیه هماگلوتینین 1 قرار دارند، بهره گیری از این دومین به عنوان آنتی ژن، جهت تولید آنتی بادی در این پژوهش مورد مطالعه قرارگرفت. روش بررسی: پروتیین نوترکیب هماگلوتینین 1 در پژوهشی تجربی با همکاری بخش آنفلوانزا انستیتو پاستور ایران در نیمه دوم سال 1393 بیان و تخلیص شد. در ادامه آنتی بادی پلی کلونال خرگوشی علیه آن در تابستان 1394 تولید شد. پروتیین هماگلوتینین 1 آنفلوانزا (A/PR/8/34) در وکتور pET28aHA1 در میزبان پروکاریتی ایشرشیاکلی BL21 در مقیاس زیاد بیان شد. با تغییر پارامترهایی مانند غلظت IPTG، زمان القاء و دمای بیان، بهینه سازی بیان صورت گرفت. سپس پروتیین با استفاده از ستون کروماتوگرافی تمایلی نیکل تخلیص شد. یافته ها: تولید آنتی بادی پلی کلونال علیه این پروتیین نوترکیب پس از تزریق آنتی ژن به همراه ادجوانت فروند بر اساس پروتکلی مشخص، در خرگوش انجام گرفت. همچنین کارایی سرم حاوی این آنتی بادی با استفاده از روش ELISA ارزیابی شد. تعیین میزان آنتی بادی در سرم خون های جمع آوری شده از خرگوش با استفاده از الایزا مبتنی بر سرم، افزایش آنتی بادی اختصاصی را طی دوره ایمیونیزاسیون نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به داده ها مشاهده می شود این آنتی بادی پلی کلونال ظرفیت تولید در خرگوش را داراست و می تواند در آینده در تست های تشخیص آنفلوانزا به مثابه سایر تست های ایمنی مانند وسترن بلات، ایمونوسیتوشیمی و ایمونوهیستوشیمی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس از شایعترین بیماری های مزمن سیستم عصبی مرکزی می باشد که فرد را با چالش های روان شناختی عمده ای روبه رو می کند. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی رفتار درمانگری شناختی به شیوه گروهی بر استقامت ذهنی و امید به زندگی بیماران مولتیپل اسکلروزیس بود. روش بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی (Quasi-experimental study) با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود که از مهرماه تا آذرماه 1395 در مرکز انجمن ام اس شهر زاهدان انجام شد. نمونه شامل 30 بیمار مبتلا به بیماری ام اس بود که به شیوه داوطلبانه انتخاب و به روش تصادفی به دو گروه (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. گروه آزمایش مداخله درمانی را در طی هشت جلسه هفتگی دریافت نمودند، ولی گروه کنترل هیچ نوع مداخله ای را دریافت نکردند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه امید به زندگی حلاجیان و پرسشنامه استقامت ذهنی (MTQ-48) بود. یافته ها: برای همسانی گروه ها از نظر سن و تحصیلات به ترتیب از آزمون t-test Student’ و Chi-square test استفاده شد که تفاوت معناداری در گروه آزمایش و کنترل مشاهده نشد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد رفتار درمانگری شناختی به شیوه گروهی افزایش معناداری در امید به زندگی و استقامت ذهنی بیماران داشت. به صورتی که میانگین نمره استقامت ذهنی در گروه آزمایش پیش از درمان 1/05 و پس از درمان 1/24 و پیگیری 1/21 و میانگین نمره امید به زندگی در گروه آزمایش پیش از درمان 4/67 و پس از درمان 7/20 و پیگیری 7/01 با (0/001P<) به دست آمد. نتیجه گیری: اجرای رفتار درمانگری شناختی به شکل گروهی در فرآیند درمان بیماران ام اس به افزایش استقامت ذهنی و امید به زندگی آن ها منجر شد.

زمینه و هدف: اختلال کم توجهی-بیش فعالی (Attention-deficit/hyperactivity disorder، ADHD) شایعترین اختلال روان شناختی کودکان است. علایم اصلی آن شامل تکانشگری، بیش فعالی و بی توجهی می باشد. برخی مطالعات ارتباط ADHD را با استرس اکسیداتیو و برخی دیگر، ارتباط ویتامین D را بر سطح آنتی اکسیدان ها نشان داده اند. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر مکمل یاری ویتامین D بر سطح سرمی آنتی اکسیدان ها در کودکان 13-6 ساله مبتلا به ADHD انجام گرفت. روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی دو سوکور که از آبان تا اسفندماه 1394 در شهر اصفهان انجام گرفته، تعداد 35 نفر در هر گروه قرار گرفتند. گروه سنی 13-6 سال مبتلا به ADHD بر اساس تشخیص روانپزشک کودک و نوجوان به طور تصادفی انتخاب شدند. گروه مداخله روزانه به مدت سه ماه به میزان IU 1000 مکمل ویتامین D3 و گروه کنترل دارونما مصرف کردند. قد و وزن اندازه گیری شد و ثبت سه روزه غذایی از نمونه ها گرفته شد. کاتالاز (CAT)، ظرفیت آنتی اکسیدانی کل (TAC)، مالون دی آلدیید (MDA)، گلوتاتیون (GSH) و 25-hydroxyvitamin D3 (25(OH)D3) سرم شرکت کنندگان پیش و پس از مداخله در دو گروه اندازه گیری شد. یافته ها: دو گروه بر حسب سن، جنس و نمایه توده بدنی با یکدیگر جور شدند. پس از مداخله در گروه دریافت کننده ویتامین D، TAC افزایش (0/001P=) و MDA کاهش یافت (0/01P=). CAT و GSH در دو گروه پیش و پس از مداخله تغییر چشمگیری نشان نداد (0/86P=، 0/56P=). نتیجه گیری: مکمل یاری ویتامین D در مدت سه ماه، منجر به بهبود توانایی آنتی اکسیدانی با افزایش TAC و کاهش MDA شد اما تغییر چشمگیری در CAT و GSH ایجاد نکرده است.

زمینه و هدف: دیابت ملیتوس با شیوع 39/2% نیز عامل زمینه ای در بیماران دیالیزی می باشد. میزان موربیدیتی و مورتالیتی در بیماران همودیالیزی مبتلا به دیابت در مقایسه با بیماران همودیالیزی بدون دیابت بیشتر می باشد. با توجه به اهمیت و شیوع بالای زخم پای دیابتیک در این بیماران، هدف این مطالعه بررسی عوامل خطر و باکتری های عامل عفونت در بیماران نارسایی کلیه تحت همودیالیز مبتلا به زخم پای دیابتی بود. روش بررسی: در این مطالعه ی مقطعی 30 بیمار دیابتیک همودیالیزی مراجعه کننده به بخش عفونی بیمارستان امام رضا (ع) شهر تبریز از فروردین 1395 تا فروردین 1396 که به صورت تصادفی انتخاب شدند مورد بررسی قرار گرفتند. معیارهای خروج عبارت بودند از، بیماران دارای سابقه پیوند کلیه جهت درمان بیماری کلیوی حاضر. بیماران دارای سابقه پیشین دیالیز صفاقی. بیماران دیابتی دیالیزی با سابقه زخم پای دیابتی بهبود یافته. داده ها در پرسشنامه های از پیش طراحی شده از پرونده بیماران جهت آنالیز آتی جمع آوری گردید. یافته ها: از 30 بیمار مورد بررسی 19 بیمار مرد و 11 مورد زن بودند. میانگین سنی و مدت دیالیز به ترتیب 12/74± 51/23 سال و 15/58± 5/3 سال بود. میانگینHBA1C 8/48± 9/1 بود. تنها در 56/7% عامل باکتریایی از زخم پا ایزوله گردید. از 17 مورد باکتری ایزوله شده 47/05% بی هوازی، 35/29% گرم مثبت و 17/64% گرم منفی بودند. در 26/7% آمپوتاسیون انجام گرفت. میزان مورتالیتی بیماران مورد بررسی، 13/3% گزارش گردید. نتیجه گیری: کاهش بهداشت فردی، ایجاد واسکولوپاتی، میزان مورتالیتی، و آمپوتاسیون در نوع بی هوازی شایعتر بود. بیشتر عفونت ها در گروه با کفایت دیالیز نامناسب دیده شد. کفایت همودیالیز پایین، آمپوتاسیون، واسکولوپاتی، افزایش مدت دیالیز، بهداشت فردی ضعیف در افراد با HbA1C بالاتر دیده شد.

زمینه و هدف: بررسی های مختلف نشان داده است که بین تمایز غدد جنسی و انگشتان ارتباط وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی دیمورفیسم جنسیتی در نسبت اندازه انگشتان دست راست و چپ به عنوان شاخص تعیین جنسیت در نژاد ایرانی می باشد. روش بررسی: مطالعه بر روی 100 نفر انسان سالم با طیف سنی 19 تا 35 سال در شش ماهه ی اول سال 1396 در شهرهای تهران و کاشان انجام شد. طول انگشتان دوم، سوم، چهارم و پنجم هر دو دست از برش پایه انگشتی کف دست تا نوک انگشت با خط کش دقیق و با دقت mm 0/01 اندازه گیری شد. نسبت طول انگشتان مختلف شامل 3D: 4D، 3D: 5D، 2D: 5D، 2D: 3D، 2D: 4D و 4D: 5D محاسبه گردید. یافته ها: میانگین نسبت انگشتان دست راست و دست چپ در گروه های مورد مقایسه با هم برابر نبود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که می توان از نسبت 2D: 4D در انگشتان هر دو دست در مقایسه با سایر نسبت ها به عنوان ابزاری قدرتمند در تعیین دیمورفیسم جنسی در جمعیت ایرانی بهره جست.