مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال:1388 | دوره:27 | شماره:3 |تعداد مقالات:16

در جریان کنگره بین المللی جراحان که در شهریورماه 1388 (سپتامبر 2009) در شهر آدلاید استرالیا برگزار گردید و حقیر هم در آنجا حضور داشتم، یکی از نکاتی که بسیاری از سخنرانان مستقیم و غیرمستقیم روی آن تاکید داشتند موضوع ایجاد ترس و دلهره زیاد و غیر لازم درباره بیماری ها بود و اصرار به اینکه ایجاد هراس نه تنها پی آمدهای زیان بار روحی و روانی دارد بلکه از نظر اقتصادی هم به بودجه بهداشتی کشورها لطمات فراوانی وارد می کند در این راستا روی چند دسته از بیماری ها بیشتر بحث و مجادله شد.

زمینه: عقرب گزیدگی یکی از مشکلات بهداشتی عمومی در نواحی مختلف دنیا می باشد. کشور ایران با توجه به نوع اقلیم و آب و هوا از نظر گونه بندپایان مخصوصا عقرب ها بسیار غنی می باشد و در زمره کشورهایی است که گونه های زیادی از عقرب ها به ویژه انواع خطرناک آن را داراست. هر ساله 40 تا 50 هزار مورد عقرب گزیدگی و موارد متعدد مرگ ناشی از آن در کشور اتفاق می افتد. شهرستان های جنوب استان کرمان از مناطق مستعد آب و هوایی و اقلیمی برای عقرب گزیدگی می باشند.روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی مقطعی در طی فروردین 1382 لغایت شهریور 1385 در جنوب استان کرمان انجام شده و تمام موارد عقرب گزیده این شهرستان ها که به تنها بیمارستان موجود اعزام یا مراجعه می کردند مورد بررسی، معاینه و درمان قرار گرفتند و سپس پرسش نامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک، اپیدمیولوژی و اطلاعات بالینی برای آنها تکمیل می گردید. آنالیز آماری با استفاده از برنامه spss 15 انجام گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون مجذور کای استفاده شده است.یافته ها: در طی 42 ماه مطالعه 301 مورد عقرب گزیدگی مراجعه کردند که بیشترین گزش ها در فصل بهار و تابستان بود. بیشترین ساعات عقرب گزیدگی بین ساعت 0-6 بامداد صورت گرفته و بیشترین محل گزش در دست و پاها بوده است. 50 درصد از موارد گزش در کسانی بوده که بیرون ساختمان و روی زمین می خوابیدند. 20 درصد موارد در اطرافشان خار و خاشاک و هیزم نگهداری می کردند. اکثر مراجعه کنندگان تحت درمان قرار گرفته و مرخص شدند. فقط دو مورد منجر به فوت، وجود داشت.نتیجه گیری: به نظر می رسد یکسری عوامل پیشگیری از قبیل تعمیر درزها و شکاف ساختمان ها، دور نگه داشتن هیزم و خار و خاشاک از محل زندگی و نخوابیدن در محیط باز بیرون ساختمان بتواند تعداد عقرب گزیدگی را کاهش دهد.

زمینه: کاهش شنوایی اختلالی است که 2 تا 5 درصد از کودکان را مبتلا می نماید. از آنجا که اکثر علل منجر به کاهش شنوایی قابل تشخیص و درمان هستند. این مطالعه به منظور تعیین میزان فراوانی و علل کاهش شنوایی در بین کودکان دبستانی در شهر تهران انجام شده است.روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی بر روی 1000 کودک شاغل به تحصیل در سال اول دبستان در شهر تهران در سال های 1386 و  1387 انجام شده است. نمونه گیری به صورت تصادفی از بین خوشه های جمعیتی مدارس صورت گرفت. کاهش شنوایی به صورت عدم شنیدن صدا در فرکانس های 500، 1000، 2000 و 4000 هرتز و با شدت 25 دسی بل در اودیومتری (PTA) تعریف شد.یافته ها: در این مطالعه 433 مورد اختلال شنوایی وجود داشت که برای بررسی های بیشتر اودیومتریک و تیمپانومتریک به متخصصین گوش و حلق و بینی ارجاع شدند که از این میان در 37 مورد 3.7) درصد) کاهش شنوایی اثبات شد. سابقه زردی نوزادی، ازدواج فامیلی والدین و ناهنجاری مادرزای به طور معناداری با ابتلا به کم شنوایی همراه بودند (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به شیوع 3.7 درصدی کاهش شنوایی در بین کودکان سال اول دبستان انجام ارزیابی های بیشتر و غربالگری های گسترده تر ضروری به نظر می رسد.

زمینه: اختلال دیدرنگی در محیط های کاری شیوع نسبتا بالایی دارد و می تواند در کارهای روزمره اختلال ایجاد نماید. همچنین بسیاری از مشاغل نیاز به درک نرمال دیدرنگی دارند.روش کار: این مطالعه مقطعی در یک کارخانه خودروسازی انجام شد. گروه مورد کارگران شاغل در سالن رنگ این کارخانه و گروه شاهد کارگران شاغل در سالن مونتاژ همان کارخانه بودند. ابتدا پرسش نامه ای حاوی اطلاعات مورد نیاز مانند سن، سابقه کار، سابقه آسیب و اختلال مادرزادی سیستم بینایی، مصرف الکل و ... برای کلیه کارگران تحت بررسی تکمیل شد و پس از لحاظ کردن معیارهای خروج، 121 کارگر گروه مورد با 157 کارگر گروه شاهد از نظر وضعیت دیدرنگی مقایسه شدند. برای بررسی درک دیدرنگی از Ishihara Plates test برای تشخیص اختلال مادرزادی دیدرنگی و Lanthony D-15 Desaturated Test (D-15) برای غربالگری اختلال اکتسابی دیدرنگی، استفاده شد. غلظت مخلوط حلال های آلی در سالن رنگ کارخانه پایین تر از حد مجاز بود.یافته ها: به وسیله تست LD-15 مشخص شد که %31.4 کارگران در گروه مورد دچار اختلال اکتسابی در دیدرنگی بودند. در گروه مورد اکثر اختلال اکتسابی دیدرنگی در طیف زرد- آبی بود. همچنین شیوع اختلال اکتسابی دیدرنگی در گروه شاهد %3.8 بود. شیوع اختلال اکتسابی دیدرنگی در گروه مورد به طور معنی داری از گروه شاهد بالاتر بود P<) (38.28-47.4CI=0.001)، (=52.11OR. علاوه بر آن میانگین شاخص اختلال دیدرنگی (CCI) محاسبه شده از تست LD-15 درگروه مورد به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد بالاتر بود 1.14) در مقابل 1.03 و (>P0.001. نتایج آنالیز آماری رگرسیون لوجستیک نشان داد بین شاخص اختلال دیدرنگی و مواجهه مزمن با مخلوط حلال های آلی ارتباط معنی داری وجود دارد (>P0.001).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه به نظر می رسد اختلال اکتسابی دیدرنگی یک شاخص حساس برای تشخیص اختلال سیستم عصبی ناشی از مواجهه با حلال های آلی در نقاشان خودرو باشد. در نهایت نویسندگان پیشنهاد می نمایند که شاید بتوان از شاخص اختلال دیدرنگی (CCI) به عنوان یک شاخص مناسب جهت تشخیص زودرس اختلال سیستم عصبی در کارگرانی که در مواجهه مزمن با مخلوط حلال های آلی در غلظت های پایین قرار دارند، استفاده نمود.

زمینه: متاسفانه هنوز بسیاری از پزشکان و حتی برخی از دندانپزشکان با بیماری های مخاط دهان آشنایی کافی ندارند و این امر موجب می گردد که بسیاری از مبتلایان به بیماری های دهان قبل از مراجعه به متخصصان این رشته تحت درمان های نامناسب قرار گیرند. این اقدامات غلط باعث می گردد وقت و هزینه زیادی از بیماران تلف شده و گاهی عوارض جبران ناپذیری برای بیمار به بار آید. هدف از انجام این مطالعه بررسی نوع و فراوانی قصورهای پزشکی انجام شده و در صورت امکان پیداکردن راهکارهای مناسب برای حل این مشکل می باشد.روش کار: این تحقیق یک پژوهش توصیفی و مقطعی است که در آن پرونده 735 بیمار که از سال 1378 تا 1385 با شکایت از مشکلات مخاط دهان به بخش تخصصی بیماری های دهان دانشکده دندانپزشکی کرمان مراجعه نموده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. پس از ارزیابی کلیه پرونده ها و تکمیل فرم های اطلاعاتی، داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS V.17 آنالیز گردید.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین فاصله زمانی بین بروز علایم بیماری در مخاط دهان تا مراجعه به بخش بیماری های دهان 24.05±4.14 ماه بود. 45 درصد از بیماران جهت درمان ضایعات مخاط دهان ابتدا به پزشک و 36.2 درصد از این افراد ابتدا به دندانپزشک مراجعه نموده بودند. میزان قصور پزشکی ارتباط معنی داری را با تعداد و نوع ضایعات نشان داد (P<0.05). این مطالعه همچنین نشان داد که برای 37.6 درصد از بیماران قبل از مراجعه به بخش بیماری های دهان درمان(های) نادرست صورت گرفته است. بالاترین میزان قصور پزشکی در مبتلایان به لیکن پلان و پمفیگوس دهانی رخ داده بود.نتیجه گیری: درصد بالای درمان نادرست انجام شده برای ضایعات مخاط دهان در مطالعه حاضر و همچنین فاصله زمانی بسیار زیاد میان شروع علایم بیماری های دهان تا مراجعه به متخصص بیماری های دهان ضرورت انجام اقدامات جدی را خاطر نشان می سازد. این اقدامات باید در جهت اصلاح الگوی ارجاع مبتلایان به ضایعات مخاط دهان و کاهش عوارضی که متعاقب قصور پزشکی متوجه بیماران می گردد، صورت گیرد.

زمینه: امروزه سرطان پستان شایع ترین و پر تلفات ترین، سرطان می باشد که از نقطه نظر عاطفی و روانی تاثیرگذارترین سرطان در بین زنان است و شیوع آن در بسیاری از ممالک جهان از جمله ایران روبه افزایش است. عدم سازش با این بیماری می تواند روی ارتباطات بین فردی سیر کلینیکی و پیش آگهی بیماری زنان تاثیر بگذارد. عمده ترین نشان عدم تطابق روانی در این بیماری افسردگی است که با توجه به نقش زن در جامعه و خانواده به عنوان همسر یا مادر ... این افسردگی می تواند باعث بی ثباتی بنیاد خانواده، وارد آمدن آسیب های جبران ناپذیر به سایر اعضای خانواده و تحمیل هزینه های سنگین درمانی شود. بنابراین شناسایی میزان افسردگی و عوامل مستعدکننده آن در بیماران مبتلا به سرطان پستان می تواند به درمان این اختلال و ارتقا شیوه های مقابله با افسردگی در این بیماران و همچنین برنامه ریزی بهتر و صحیح تر جهت اجرای طرح های سلامتی و بهداشت روانی کمک نماید.روش کار: در این بررسی تعداد 78 بیمار مبتلا به سرطان پستان بدون سابقه ای از بیماری مزمن دیگر و یا اختلال روانپزشکی با استفاده از 2 پرسشنامه که شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه استاندارد 20 سوالی افسردگی زونگ مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. با استفاده از جداول و نمودارهای یک بعدی و دوبعدی به صورت فراوانی درصد فراوانی هر یک از شاخص ها نشان داده شده است.یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که از جمعیت مورد مطالعه 42.3 درصد از افسردگی متوسط تا شدید، و 57.7 درصد این جمعیت از میزان افسردگی خفیف برخوردار بودند.نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای افسردگی در این دسته از بیماران با شناسایی و معرفی به موقع آنان به کلینیک های روانپزشکی یا روانشناسی و دریافت خدمات مشاوره ای به هنگام تشخیص سرطان پستان می تواند به ارتقا کیفیت زندگی این بیماران و اجرای طرح های سلامتی و بهداشت روانی، فردی و خانوادگی کمک نمود.

زمینه: پره اکلامپسی تقریبا در %7 حاملگی ها با علت نامشخص روی می دهد. جمع آوری ادرار 24 ساعته روش استاندارد طلایی برای بررسی مقدار پروتئین دفع شده جهت تشخیص پره اکلامپسی است که این روش برای بیمار و آزمایشگاه پرزحمت و وقت گیر می باشد.هدف از این مطالعه بررسی پروتئنوری با استفاده از نسبت پروتئین به کراتینین در یک نمونه تصادفی ادرار است.روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی توصیفی است. این مطالعه بر روی 150 زن حامله که به عنوان پره اکلامپسی در بخش زنان بیمارستان قائم(عج) در نیمه اول سال 1385 بستری شده بودند انجام شد. در کلیه بیماران ابتدا یک نمونه تصادفی ادرار برای تعیین نسبت پروتئین به کراتینین و سپس جمع آوری ادرار 24 ساعته برای بررسی پروتئین انجام شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام و نتایج اعلام شد.یافته ها: تعداد 150 بیمار وارد مطالعه شدند. بین میزان پروتئین ادرار 24 ساعته و نسبت پروتئین به کراتینین ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.001, r=0.659).نتیجه گیری: اندازه گیری نسبت پروتئین به کراتینین در یک نمونه تصادفی ادرار جایگزین مناسبی برای اندازه گیری پروتئین ادرار 24 ساعته بوده که روشی سریع، قابل اعتماد و مقرون به صرفه می باشد.

زمینه: مطالعات بسیاری اثر ضخامت آندومتر را بر میزان موفقیت بارداری در زنان نابارور تحت درمان با روش های کمک بارداری، مورد بررسی قرار داده اند که نتایج متناقضی به دست آمده است. هدف مطالعه حاضر بررسی این اثر در افراد تحت درمان با روش Zygote Intrafallopian Transfer (ZIFT) می باشد.روش کار: در این مطالعه مورد- شاهدی، 90 نفر از زنان نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری که تحت درمان ZIFT با پروتکل Long Term قرار گرفته بودند، وارد مطالعه و با توجه به نتیجه درمان، به دو گروه زنان نازا با باروری موفق و باروری ناموفق تقسیم شدند و بطور گذشته نگر از لحاظ افزایش ضخامت اندومتر در پاسخ به درمان مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: افزایش ضخامت آندومتر در پاسخ به درمان از روز هفتم تا روز دوازدهم تحریک گنادوتروپینی در گروه باروری موفق بیشتر از 2 میلی متر و در گروه باروری ناموفق کمتر از 0.3 میلی متر بود. با این وجود مقایسه میانگین این افزایش بین دو گروه، تفاوت آماری معنی داری از خود نشان نداد (P=0.178). ضمنا ضخامت اندومتر در روز هفتم تزریق گنادوتروپین و نیز روز تزریق HCG (Human Chorionic Gonadotropin) در دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت. =P0.372) روز هفتم و =P0.096 روز دوازدهم).نتیجه گیری: پاسخ آندومتریال به درمان، ضخامت آندومتر در روز هفتم تزریق گنادوتروپین و نیز نقطه عطف 8 میلی متر برای ضخامت آندومتر در روز تزریق HCG که در برخی منابع ذکر شده است تاثیری در پیش آگهی موفقیت یا عدم موفقیت روش ZIFT نداشتند.

زمینه: عفونت ادراری از شایع ترین عفونت های باکتریال در کودکان است. انسیدانس آن در نوزادان 0.1 تا 1 درصد و در نوزادان نارس، با وزن تولد پایین و پسرها به خصوص ختنه نشده ها شایع تر است. بسیاری از گزارشات احتمال همراهی هیپربیلی روبینمی بدون علت را با عفونت های باکتریال از جمله عفونت ادراری مطرح می کنند، اما آکادمی طب کودکان آمریکا هنوز بررسی چنین عفونت هایی را به صورت روتین توصیه نمی کند. این مطالعه به منظور بررسی شیوع عفونت ادراری در نوزادان مبتلا به زردی بدون تب و علایم دیگر صورت گرفت.روش کار: این مطالعه مقطعی از سال 1384 تا 1386 در بیمارستان جواهری بر روی 400 نوزاد زرد بستری شده بدون تب و علایم دیگر صورت گرفت. در این نوزادان ابتدا آزمایش ادرار توسط کیسه ادرار و در مواردی که آ‍زمایش کامل یا کشت ادرار توسط کیسه ادرار مثبت یا مشکوک بود، به روش سوپراپوبیک تکرار گردید. در بیماران مبتلا، بررسی آنومالی های سیستم ادراری و ریفلاکس انجام گردید. نتایج بدست آمده توسط جداول فراوانی و آزمون های تی و کای دو تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: شیوع عفونت ادراری در نوزادان زرد بستری شده %1.8 بود (حدود اطمینان 0.03 تا (0.004. بیماری در پسرها شایع تر و شایع ترین ارگانیسم جداشده E.coli بود. اتساع سیستم پیلوکالیس یک طرف در یک مورد از بیماران (%14.3) مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به شیوع کم عفونت ادراری در نوزادان زرد بدون علایم دیگر توصیه می شود آزمایش ادرار در موارد خاصی از جمله زردی های طول کشیده، بدون علت، هیپربیلی روبینمی مستقیم یا مواردی که زردی به سختی کاهش می یابد انجام شود.

یکی از مهم ترین عوارض تعویض کامل مفصل ران، عفونت می باشد. هر چند که شیوع عفونت در بهترین شرایط %1 از جمعیت است ولی به علت موربیدیتی و حتی مرگ و میر چشمگیر این عارضه بررسی عفونت بسیار مهم و غیرقابل چشم پوشی است. این عارضه در دیابت، آنمی داسی شکل، آرتریت روماتوئید در مصرف کورتون، طولانی شدن زمان عمل، بستری شدن طولانی قبل از عمل، عمل جراحی قبلی روی هیپ و استفاده از پیوند استخوان افزایش می یابد. اگرچه شایع ترین عامل عفونت تعویض کامل مفصل total hip (arthroplasty) باکتری های گرم مثبت می باشد ولی عفونت های گرم منفی و عفونت های ترکیبی و عفونت های ناشایع باکتریایی نیز دیده می شود. خوشبختانه شمار زیادی از تکنیک های قبل و بعد و حین عمل THA شناخت شده اند که می توانند وجود یا عدم وجود عفونت را تعیین کنند. ما در این مطالعه ضمن مرور بر عفونت متعاقب THA به بررسی جدیدترین روش های تشخیص و درمان آن پرداخته ایم.

یبوست بیماری شایعی است که منجر به مراجعات متعدد کلینیکی شده و تاثیرات خانوادگی و اجتماعی مهمی را سبب می شود. این اختلال در بسیاری موارد کارکردی است، اما با توجه به تاثیرگذاری عوامل اتیولوژیک متعددی بر یبوست، به خصوص در موارد شدید و مقاوم به درمان ارزیابی این علل ثانویه اهمیت زیادی دارد. اتخاذ برنامه تشخیصی و درمانی جامع و در عین حال مقرون به صرفه در مواجهه با تعداد قابل توجه بیماران حایز اهمیت است. در شرح حال و معاینه، مشخص نمودن مفهوم یبوست از نظر بیمار باید مدنظر باشد و علایمی که می تواند از نظر وجود علل ثانویه شاخص باشند (همچون کاهش وزن، خونریزی گوارشی، آنمی و ...) باید جستجو شود. در فقدان علایم و نشانه های هشدار دهنده، شروع درمان یبوست با توصیه هایی در مورد مصرف فیبر، رعایت رژیم غذایی، مصرف مایعات، افزایش فعالیت بدنی و عدم مصرف داروهای منجر به یبوست میسر است. در صورت عدم پاسخ درمانی مطلوب، ارزیابی مجدد بیماران در جهت تشخیص اختلالات دفعی و ترانزیت آهسته کولون و علل ثانویه نظیر اتیولوژی های بدخیم و یا متابولیک باید انجام شود. اختلالات دفعی که به درمان طبی معمولا مقاوم است به درمان بیوفیدبک پاسخ مناسبی می دهد. حمایت روانی و در صورت لزوم مشاوره روانپزشکی در موفقیت درمان تاثیر مهمی دارد. تجویز دراز مدت داروهای موثر بر یبوست باید با توجه به عوارض جانبی و تاثیر درمانی انجام شود. روش های جراحی در عدم موفقیت سایر درمان ها می تواند مورد توجه قرار گیرد؛ اما یادآوری می شود که موفقیت روش های جراحی ارتباط زیادی به انتخاب دقیق بیماران دارد و کمترین موفقیت در این زمینه در گروه بیماران مبتلا به اختلالات زمینه ای روانی دیده می شود. تحقیقات در مورد درمان های جدید یبوست ادامه دارد.

ترومای نافذ قلب یک اورژانس پزشکی بوده و نیاز به مداخله فوری دارد. عوامل متعددی در بروز جراحت نافذ قلبی نقش داشته که مهم ترین آنها زخم ناشی از یک شی نوک تیز مثل چاقو و گلوله می باشد. این زخم ها بسته به اندازه خود علایم بالینی متفاوتی ایجاد می کنند، به طوری که در زخم های کوچک تامپوناد قلبی و در زخم های برگ خونریزی شدید و شوک هموراژیک تابلوی غالب است.بیمار مورد بررسی آقای 45 ساله ای است که متعاقب درگیری، دچار چاقوخوردگی در دو نقطه قفسه صدری شده و با حالت ضعف و بی حالی و خونریزی شدید و اختلالات تنفسی به اورژانس آورده شده و پس از اقدامات اولیه احیا، فورا به اتاق عمل فرستاده شد. در اتاق عمل بعد از انجام توراکوتومی اورژانسی سمت چپ قفسه صدری، پارگی ناحیه نوک قلب (Apex) مشخص گردید که با گذاشتن انگشت در محل پارگی، خونریزی کنترل شده و سپس با نخ پرولن ترمیم صورت گرفت و سپس پارگی های پریکارد، لوب تحتانی ریه چپ و دیافراگم ترمیم شد.بیمار پس از 48 ساعت تحت معاینه قلبی قرار گرفته و پس از انجام اکوکاردیوگرافی و گرافی سینه، پس از 7 روز با حال عمومی خوب از بیمارستان مرخص شد.