پژوهش های مدیریت در ایران
سال:1390 | دوره:15 | شماره:3 (پیاپی 72) |تعداد مقالات:10

در این مقاله نخست‎ ‎مبانی نظری بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و سیستم های پشتیبان تصمیم هوشمند ‏مرور شده است. عواملی که در شکست نظام های بودجه ریزی نقش داشته اند و با عدم وجود رویکرد ‏سیستماتیک و هوشمند مرتبط هستند، شناسایی شده اند. همچنین کلاس های اطلاعاتی موجود در ‏فرایند بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و نیز عوامل نیمه ساخت یافته این فرایند استخراج شده اند. سپس ‏استفاده از رویکرد سیستم پشتیبان هوشمند برای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و بر اساس نظرسنجی ‏از خبرگان امکان سنجی شده است. در ادامه اجزای نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با رویکرد ‏سیستم پشتیبان تصمیم هوشمند و ویژگی های آنها ارائه شده است که عبارتند از یک پایگاه دانش ‏مبتنی بر قاعده فازی، یک پایگاه مدل برنامه ریزی خطی، یک پایگاه داده شی گرا، استنتاج پس رو، یک ‏انباره داده و واسط کاربری. در طراحی پایگاه مدل از روش های مدلسازی برنامه ریزی خطی و در ‏طراحی پایگاه دانش از روش مصاحبه های کیفی استفاده شده است.‏در پایان نحوه ارتباط اجزا، معماری سیستم پیشنهادی ارائه شده و مزایای آن در مقایسه با سایر ‏رویکردها توضیح داده شده است.‏

این پژوهش تلاشی برای معرفی روشی نوین در تحلیل صورت های مالی است که در آن از مفاهیم تئوری اطلاعات برای اندازه گیری ارزش اطلاعات ترازنامه استفاده شده است. به کارگیری مفاهیم تئوری اطلاعات در حسابداری به وسیله هنری ثیل، منجر به ایجاد تفکری نو در تجزیه و تحلیل صورت های مالی شد؛ این روش در تحلیل ترازنامه، کل ارقام آن را با هم در نظر گرفته و با استفاده از مفاهیم تئوری اطلاعات، آنتروپی و اندازه گیری احتمالات، ارزش اطلاعات انتقال یافته به وسیله ترازنامه را محاسبه می کند. برای انجام این تحقیق نخست ارزش اطلاعاتی ترازنامه شرکت های صنایع غذایی بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1384 تا 1387 با استفاده از آنتروپی محاسبه شد، سپس الگوی پیشنهادی طبقه بندی اطلاعات مربوط به دارایی های ثابت در ترازنامه آن شرکت ها پیاده و دوباره ارزش اطلاعاتی آنها اندازه گیری و مقایسه شد.نتایج به دست آمده نشان می دهد در صورتی که اطلاعات ترازنامه این شرکت ها در طبقه دارایی های ثابت مشهود به گونه ای جزئی تر در شش طبقه زمین، ساختمان و تاسیسات، ماشین آلات و تجهیزات، وسایط نقلیه، اثاثه و ابزار و سایر دارایی های ثابت مشهود ارائه شود؛ ارزش اطلاعات انتقال یافته به مراتب بیشتر از حالتی خواهد بود که دارایی های ثابت مشهود به صورت یک رقم کلی در ترازنامه نشان داده شود، هر چند این اطلاعات در پیوست صورت های مالی موجود است، اما در این پژوهش به طور صرف ارزش اطلاعاتی ترازنامه مدنظر است.

در راستای نیل به یک سازمان استراتژی محور ایجاد هم سویی، تمرکز، فهم و درک مشترک از فرایند ترجمان ارکان جهت ساز و راهبردها به عمل، آن هم در کلیه سطوح و فرایندهای سازمانی حیاتی می باشد. اما مساله مهم تر، چگونگی ارائه یک ترجمان با کیفیت، آن هم در پیوستار زمان است.در این مقاله نشان داده می شود که چگونه یک شرکت می تواند از روش سه مرحله ای گسترش عملکرد کیفیت (QFD) با رویکرد نسل سوم روش ارزیابی متوازن (BSC) برای ارتقای کیفیت ترجمه مرحله به مرحله ارکان جهت ساز و راهبردهای خود به عمل و الزامات عملیات استفاده کند. همچنین از آن جایی که در این مقاله تاکید بر سطح عملیاتی است و ابتکارات و پروژه های ترجمه شده اساس راه حل ها و برنامه های عملیاتی برای تحقق اهداف استراتژیک کنترلی در یک کسب و کار را تشکیل می دهند، از این رو رویکردی پویا از روش گسترش عملکرد کیفیت از راه به کارگیری داشبوردها تبیین و تشریح شده است. در انتها مفاهیم ذکر شده با بیان یک مطالعه موردی از کاربرد متدولوژی پیشنهادی ترجمان خانه به خانه راهبردها به عمل در یکی از شرکت های فعال در صنعت روغن به طور عمیق تری مورد توجه قرار داده می شوند.

روابط بین سازمانی در سه بعد رابطه ای، ساختاری و نتایج قابل بررسی هستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط عوامل رابطه ای با یکدیگر و تاثیر آنها روی چگونگی شکل گیری ساختار است. بر این اساس، با تعریف متغیرهای عملیاتی مرتبط با متغیرهای قدرت، ادراک خطرپذیری، کنترل، و اعتماد به عنوان متغیرهای رابطه ای، تاثیر این متغیرها روی یکدیگر و روی نحوه شکل گیری ساختار مشارکتی بررسی شده است. روابط متغیرها در قالب چند فرضیه و یک مدل با استفاده از یک نمونه شامل 112 مدیر عالی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد قدرت نامتوازن روی ظهور ادراک خطرپذیری رابطه ای تاثیر مثبت دارد. ادراک خطرپذیری رابطه ای نیز یک پیش بینی کننده مثبت برای کنترل محافظت کننده و یک پیش بینی کننده منفی برای اعتماد به التزام طرف مقابل (التزام مبنا) می باشد. از طرف دیگر، کنترل محافظت کننده یک پیش بینی کننده منفی برای ساختار مشارکتی است، در حالی که اعتماد التزام مبنا یک پیش بینی کننده مثبت برای این گونه از ساختارها است.بررسی های بیشتر نشان داد که اعتماد وقتی از یک آستانه فراتر رود، فاقد تاثیر معنادار روی ساختار مشارکتی است و کنترل محافظت کننده نیز به طور صرف وقتی از یک آستانه عبور کند، موجب تخریب رابطه مشارکتی می شود.

در میان سازمان های مختلف مالی و اقتصادی، بانک ها به عنوان یکی از مهمترین ارکان هر نظام اقتصادی مطرح اند. بنابراین با توجه به نقش مهم بانک ها در توسعه کشور و همچنین تعدد شعبه های آنها، اندازه گیری کارایی شعبه های بانک حایز اهمیت است.هدف اصلی این مقاله سنجش کارایی شعبه های بانک و استفاده از راهبرد ادغام به منظور به دست آوردن شعبه های کارا می باشد. بر این اساس نخست سیستم مفهومی ارزیابی کارایی شعبه های بانک تعریف شد، سپس ورودی ها و خروجی با استفاده از برنامه عملیاتی بانک تعیین شدند. در مرحله بعدی کارایی شعبه های بانک ملت استان تهران در قالب الگوی تحلیل پوششی داده ها به صورت غیرشعاعی (SBM) محاسبه شد تا شعبه های ناکارا مشخص شوند. سپس بر اساس سیاست های ادغام شعبه های بانک، خوشه های ادغام تعیین شدند که در هر خوشه به صورت دودویی در هم ادغام می شوند. در پایان دوباره از طریق الگوی غیرشعاعی (SBM)؛ ارزیابی مطابق با روش خوشه بندی انجام گرفت تا کارایی آنها سنجش شده و با کارایی اولیه مقایسه شود.

برای رسم مرز کارا و تشکیل پرتفوی بهینه معمولا واریانس به عنوان عامل خطرپذیری عمومی در نظر گرفته می ‏شود. اما از آن جا که نیم ‏واریانس تخمین بهتری از خطرپذیری واقعی پرتفوی ارائه می ‏دهد، در این تحقیق نیم ‏واریانس به عنوان عامل اصلی خطرپذیری در نظر گرفته می ‏شود. مساله بهینه ‏سازی پورتفوی ترکیبی از مساله برنامه ‏ریزی عدد صحیح و برنامه‏ ریزی درجه 2 است که برای حل این گونه مسائل الگوریتم‏ های مشخص و کارایی وجود ندارد.هدف این تحقیق حل مساله بهینه ‏سازی‏ مقید پرتفوی سهام با استفاده از الگوریتم جستجوی هارمونی (HS) است. این الگوریتم با الهام از فرایند بهبود و تکامل هارمونی به وسیله مجموعه نوازندگان موسیقی جهت حل مسائل بهینه ‎سازی به وجود آمده است. به منظور حل مساله بهینه ‏سازی‏ پرتفوی سهام با استفاده از اطلاعات قیمت 20 سهم پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از مهر 1385 تا اسفند 1387، مرز کارای سرمایه ‏گذاری برای دو الگو با عامل خطرپذیری واریانس و نیم‏ واریانس رسم می ‏گردد.نتایج این تحقیق نشان می ‏دهد که روش جستجوی هارمونی در بهینه‏ سازی مقید پرتفوی سهام، موفق عمل می ‏کند و در یافتن جواب های بهینه در تمامی سطوح خطرپذیری و بازده از دقت قابل قبولی برخوردار است.

ارزیابی درماندگی مالی شرکت ها بسیار حایز اهمیت است؛ زیرا شکست شرکت هزینه های مستقیم و غیرمستقیم بسیاری را برای ذینفعان به همراه دارد. از این رو استفاده از نسبت های مالی برای ارزیابی درماندگی مالی شرکت ها همیشه مورد توجه اعتبار دهندگان، سهام داران و تحلیلگران مالی بوده است. ارزیابی و پیش بینی به موقع و صحیح می تواند تصمیم گیرندگان را در یافتن راه حل بهینه و پیشگیری از درماندگی مالی یاری کند. تاکنون از الگوهای گوناگونی برای ارزیابی درماندگی مالی استفاده شده است. الگوهای به کار گرفته شده در این زمینه کاربرد بسیار زیادی در تصمیم های فعالان بازار مالی دارد. همواره سعی شده است تا دقت پیش بینی و ارزیابی این الگوها با استفاده از روش های پیشرفته تر بهبود پیدا کند.در این پژوهش، هدف اصلی بررسی کارایی استفاده از الگوی جمعی تحلیل پوششی داده ها (DEA) و رگرسیون لجستیک (LR) در ارزیابی درماندگی مالی شرکت ها می باشد، همچنین نتایج الگوی DEA با رگرسیون لجستیک (LR) مورد قیاس قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی LR نسبت به الگوی جمعی روش تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی درماندگی مالی درون نمونه ای به طور معناداری بهتر عمل کرده است.

دنیای امروز دنیای تغییر است و دانستن این که در آینده چه موقعیتی در انتظار ما است، تقاضای محصولات ما چه قدر است و یا آنها را به چه قیمتی می توانیم به فروش برسانیم، عامل مهمی در حفظ حیات و بقای سازمان ها است. برای دسترسی به آینده باید بتوانیم پیش بینی کنیم. با پیشرفت روزافزون علم، استفاده از روش های جدید و به کارگیری تکنولوژی های هوشمند رونق بسیاری پیدا کرده است.در این تحقیق کاربرد علم پیش بینی در مدیریت مورد پژوهش قرار گرفته و سعی شده است که روش ها و الگوریتم های جدید مانند شبکه های عصبی و منطق فازی تشریح شده و کاربرد ترکیب این دو روش در پیش بینی بررسی شود. از همین رو نخست با استفاده از چندین روش مختلف مانند میانگین متحرک ساده، میانگین متحرک موزون، نمو هموار ساده، نمو هموار دوبل، روند خطی، روند تابع ترکیبی و روند نمایی پیش بینی مورد نظر انجام شد، سپس نتایج این روش ها هم با نتایج حاصل از روش شبکه های عصبی فازی با استفاده از شش معیار اندازه گیری خطای پیش بینی مقایسه گردید و این نتیجه به دست آمده که در همه معیارها، روش شبکه های عصبی فازی نسبت به سایر روش ها برتری دارد و میزان تطابق داده ها (ضریب R2) مربوط به شبکه های عصبی - فازی 90 درصد است. داده های استفاده شده در این تحقیق مربوط به سال های 1970-2005 میلادی کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) بوده است.

هدف این مقاله، تعیین امکان یا عدم امکان به کارگیری رهبری خدمتگزار در بانک مسکن و مقایسه دیدگاه های مدیران و کارکنان شعب در این خصوص بر اساس شاخص های جو سازمانی است. روش تحقیق به کار رفته در این بررسی، بر حسب هدف، کاربردی؛ بر حسب نحوه گردآوری داده ها، توصیفی - تحلیلی و از نوع همبستگی است. مدیران و دیگر کارکنان شعب بانک مسکن در استان سمنان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. از این جامعه، نمونه ای به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شده است. به کمک پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن تایید شد، داده های لازم گردآوری و به کمک آزمون های من ویت نی و دو جمله ای، بررسی های لازم روی فرضیه ها انجام شد.نتایج به دست آمده نشان می دهد که تفاوت معناداری بین دیدگاه های مدیران و دیگر کارکنان در ابعاد «رضایت از پاداش» و «رضایت از رویه ها» وجود دارد. از سوی دیگر به کارگیری رهبری خدمتگزار فقط بر اساس یکی از شاخص ها - رضایت از پاداش - امکان پذیر بوده و با توجه به دیگر شاخص ها - وضوح هدف، وضوح نقش و توافق بر روی رویه ها - در سازمان تحت مطالعه امکان پذیر نیست.

جانشین پروری به عنوان یک زیرسیستم مدیریت منابع انسانی بر یادگیری سازمانی، افزایش رضایت شغلی کارکنان، نرخ گردش نیرو و عملکرد مالی سازمان تاثیرگذار است. جانشین پروری از زوایای گوناگون مورد مطالعه قرار گرفته و توصیه های زیادی از سوی محققان برای اجرای موفقیت آمیز و اثربخش آن ارائه شده است.در این مقاله نخست توصیه ها بررسی و دسته بندی شده است. سپس با توجه به هدف مقاله که اندازه گیری بلوغ و گستردگی جانشین پروری در سازمان های بزرگ می باشد، شاخص «گستردگی مدیریت جانشین پروری» تعریف شده است. این شاخص دارای سه بعد، مدیریت فرایند و مدیریت تغییر در برنامه جانشین پروری، انتخاب جانشین و توسعه جانشین می باشد و در مجموع در بیست و دو مولفه توسعه پیدا کرده است. بررسی روایی محتوا، بررسی روایی همگرا و واگرا با استفاده از همبستگی مولفه ها و ابعاد، ضریب آلفای کرونباخ و روش آزمون موازی، موید روایی و پایایی شاخص توسعه یافته هستند. داده ها حاصل گردآوری اطلاعات از 23 سازمان زیرمجموعه یکی از وزارتخانه های کشور است. این شاخص بلوغ جانشین پروری را در سطح 1 تا 5 اندازه گیری می کند و می تواند مبنای عمل مدیران و مشاوران توسعه سازمانی در شناخت وضعیت فعلی جانشین پروری در سازمان های بزرگ، تحلیل فاصله و طراحی نقشه راه حرکت به سمت وضعیت ایدئال قرار گیرد.