مطالعات توسعه اجتماعی ایران
سال:1399 | دوره:12 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بر نگرش به طلاق در بین افراد 21-50 ساله ساکن شهر کرمان می پردازد، جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل افراد 21-50 ساله ساکن شهر کرمان می باشد که جمعیت آنان در سرشماری سال 1395 برابر با 303303 نفر بوده است. از این جامعه آماری نمونه ای به تعداد 400 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای موردمطالعه از پرسشنامه نگرش به طلاق کینایرد و جرارد (ADS) و پرسشنامه های محقق ساخته برای سنجش سرمایه اجتماعی و عوامل جمعیت شناختی استفاده شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش ازمون همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس (آزمون آنوا) و آزمون تی دو نمونه ای مستقل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین سرمایه های اجتماعی و فرهنگی با نگرش مثبت به طلاق وجود دارد به این معنا که پاسخگویانی که از سرمایه اجتماعی و فرهنگی بیشتری برخوردار بودند نگرش مثبت تری نسبت به طلاق داشتند. با این وجود از بین ابعاد سرمایه اجتماعی، متغیر مشارکت اجتماعی مورد تأیید قرار گرفت اما متغیرهای اعتماد اجتماعی و عضویت اجتماعی مورد تأیید قرار نگرفتند و رد شدند و از بین ابعاد سرمایه فرهنگی، متغیر سرمایه فرهنگی عینیت یافته مورد تأیید قرار گرفت و دو متغیر دیگر یعنی سرمایه فرهنگی نهادینه و تجسم یافته رد شدند. همچنین از بین متغیرهای جمعیت شناختی دو متغیر سطح تحصیلات و میزان درآمد مورد تأیید قرار گرفتند و نشان دادند که رابطه معنادار و مستقیمی با نگرش مثبت به طلاق دارند.

پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی مشارکت سیاسی در بین جوانان استان مازندران و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. چارچوب نظری و مدل نظری با استفاده از نظریه نظریه پردازانی همچون لیپست، وبر، پری و غیره ارائه شد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد، از اعتبار صوری و سازه ای استفاده شد و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. جامعه آماری پژوهش را شهروندان جوان 18 تا 29 سال استان مازندران تشکیل می دهد که تعداد آنان طبق آمار سرشماری برابر با 65240 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و با بهره گیری از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشانگر آن هستند که متغیرهای مستقل اثربخشی سیاسی، جامعه پذیری سیاسی و باورهای دینی و مذهبی با متغیر وابسته مشارکت سیاسی رابطه معنی داری دارند. این سه متغیر مجموعاً 2/62 درصد از تغییرات مشارکت سیاسی را تبیین نموه و نقش عملکرد مسئولین بیشتر از دو متغیر دیگر است. با توجه به مقادیر بتا متغیر باورهای دینی و مذهبی بیشترین و متغیر اثربخشی سیاسی کمترین تاثیر را بر روی مشارکت سیاسی دارد.

نقش شکاف های قومی در بحران های ژئوپلیتیکی ایران در بعد از انقلاب به ویژه در مرزهای غربی بسیار پررنگ و تاثیرگذار بوده است. در نظر گرفتن تنوع و گستردگی در آرایش فضای مناطق غرب کشور، برای بررسی هویت طلبی قومی در مقیاس وسیع، پیمایش مناسب ترین روش محسوب می شود. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تبیین و تحلیل نقش شکاف های قومی در بحران های ژئوپلیتیکی ایران در بعد از انقلاب با تاکید بر مرزهای غربی است. سؤال اصلی مقاله این است که نقش شکاف های قومی در بحران های ژئوپلیتیکی ایران در بعد از انقلاب به ویژه در مرزهای غربی دارای چه فرصت ها و تهدیدات و نیز قوت ها و ضعف هایی بوده است؟ در پژوهش حاضر، از روش پیمایش مقطعی با دو هدف توصیف و تبیین استفاده شده است. در زمینه توصیف، هدف نشان دادن تصویری از چگونگی جامعه آماری بر اساس متغیرهای مدنظر به ویژه ازنظر ابعاد هویت طلبی قومی و نوع غالب آن است. در مقیاس تحلیل یا تبیین نیز هدف یافتن روابط بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته و تلاش برای تبیین تغییرات یا به عبارت بهتر، واریانس متغیر وابسته براساس متغیرهای مستقل است. در این پژوهش برای سنجش متغیرها از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که شکاف های قومی جدای از بحران جدایی طلبی و استقلال می تواند بحران های ژئوپلیتیک دیگری از جمله بحران توسعه، بحران انزوای جغرافیایی و بحران مشارکت را به وجود آورد.

معماری بومی بارویکردهای متفاوتی مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی مسئله محور به معماری بومی در مقیاس میانه (محله) به منظور ارتقاء همگنی ذهنی و ادراکی مخاطبان از محیط انسان ساخت بومی می پردازد. در ابتدا مفاهیم و روش های مطالعه معماری بومی مورد ارزیابی قرار گرفته و در ادامه مفاهیم روش زندگی انسان با وجوه آشکار و پنهان خود به عنوان مهمترین متغیر همگنی ادراکی بررسی شدند. برای تبیین پدیده همگنی ادراکی و ذهنی مخاطبان از محیط مصنوع، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس ارتباط بین محیط انسان ساخت بومی به مثابه سیستم استقرار فعالیت وروش زندگی انسانی با بهره گیری از نظریات آموس راپاپورت و دیگر متخصصین و تایید 15 متخصص دانشگاهی، تدوین و نتایج آن مورد مداقه قرار گرفت. با تکیه بر روشی کیفی با رویکردی توصیفی و تحلیلی، مفاهیم و فاکتورهای نظری تبیین و با انتخاب هدفمند معماری بافت بومی شهر بوشهر به عنوان نمونه موردی، مفاهیم مذکور مورد بررسی قرار گرفتند. برای این منظور به پژوهش های انجام گرفته در این زمینه (مطالعات کتابخانه ای و اینترنتی شامل کتب، مستندات، مقالات و تحقیقات سایر پژوهشگران داخلی و خارجی) مراجعه گردید. از نتایج ارتقاء همگنی ادراکی در محیط، افزایش پیش بینی پذیری فردی وکاهش فشارهای روانی، تقویت مکانیسم های دفاعی و روانشناختی و فرهنگی و. . . وضوح هویت مکانی، افزایش امکان خود کنترلی، بهره گیری از قوانین و کنترل های غیر رسمی نسبت به قوانین رسمی، مشارکت و برقراری ارتباط نزدیک، انعطاف پذیری، حمایت های متقابل در زمان تغییرات فرهنگی، کاهش فشارهای محیطی، گروه های فرهنگی، رضایتمندی سکونتی گروه های مهاجر می باشد.

هر حکومت یا نظام سیاسی تبلور نوعی استراتژی برای تولید و ارائه ارزش هایی است که از آنها تحت عنوان «ارزش های سیاسی» یاد می شود. پژوهش حاضر با استفاده از روش «هرمنوتیک قصدی» به مطالعه حکومت امام علی (ع) از منظر نحوه ی پای بندی آن حضرت به ارزش های سیاسی می پردازد. سوال این است که امام (ع) با مؤلفه هایی چون عدالت، آزادی، امنیت و رفاه به مثابه ارزش-های سیاسی چه مواجهه ای داشتند؟ یافته های تحقیق بیانگر این است که در حکومت آن حضرت، عدالت به مثابه شبکه ای است که دارای اجزاء گوناگونی چون حق، انصاف، صداقت و مصلحت عمومی می باشد. آزادی مردم به ویژه مخالفین نزد امام (ع) آن قدر مهم است که آن حضرت می فرماید: من نمی توانم شما را به راهی که دوست ندارید اجبار کنم (خطبه 208، 222). از نظر آن امام (ع) امنیت حق همگانی است که در پرتو قدرت معنا می یابد و حکومت نیز صرفاً متولی و ابزار تأمین امنیت است و باید زمینه های ترس و نیاز را از بین ببرد. در بحث رفاه اجتماعی، آن حضرت از طریق تشویق مردم به کار و تلاش و تخصیص سهم مساوی از بیت المال برای آحاد اعضای جامعه حتی مخالفینش، همزمان به ارتقای سطح زندگی مردم، بسترسازی جهت رشد عزت نفس عمومی آنان و افزایش سطح آزادی های مردم مبادرت می ورزیدند.

هدف از تحقیق حاضر مقایسه نکته نظرات اندیشمندان و صاحب نظران اجتماعی و سیاسی و مردم استان کردستان در مورد توزیع عادلانه فرصت ها و امکانات در سال 96-97 بود. روش این تحقیق اسنادی، پیمایشی و دلفی بود، در تحقیق حاضر دو جامعه آماری داریم. یکی تمامی شهروندان زن و مرد 20 الی 60 سال استان کردستان. جامعه ی دیگر افراد مطلع و منتقد و اساتید استان کردستان. در این تحقیق از دو روش نمونه گیری متفاوت استفاده شده است. در روش دلفی از روش نمونه گیری هدفمند و در بخش پیمایش نیز به دلیل وسعت و ناهمگونی جامعه آماری از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. یافته های دلفی نشان داد که بیشتر پست های کلان مدیریتی در ایران انحصاری هستند و در اختیار گروهی خاص می باشند. سرمایه گذاری در استان کردستان کم بوده است و دولت اقدامات لازم را در این زمینه انجام نداده است. همچنین فرصت ها و موقعیت های ممتاز در ایران در اختیار عده ای خاص می باشند. یافته های کمی نشان داد که متغیرهای عدم دسترسی نخبگان استان به قدرت، عدم سرمایه گذاری در استان، انسداد اجتماعی و فرصت های نابرابر در دستیابی به مشاغل دولتی تاثیر معنی داری بر توزیع عادلانه فرصت ها و امکانات در استان کردستان داشته اند. و این متغیرها با همدیگر 28 درصد یعنی نزدیک به نیمی از تغییرات ناعادلانه بودن فرصت ها و امکانات در استان کردستان را تبیین کرده اند.

جامعه توسعه یافته نیازمند توجه به عاملان توسعه در بستر تاریخی مقتضیات فرهنگی _ اجتماعی و. . . . می باشد که در این میان یکی از عوامل توسعه پایدار پدیده کار آفرینی و شناخت عوامل موثر و همچنین بسترشناسی از بعد فرهنگی و اجتماعی و. . فضای جامعه است. علی الخصوص کار آفرینی زنان به عنوان منابع انسانی پویا و فعال در کنار سایر عوامل و زمینه که از شروع زندگی بشری قابل کتمان نیست که در تغییرات و تحولات اقتصادی و اجتماعی نقش موثر و فعالی دارند. توجه به وضعیت فرهنگی و اجتماعی حال و گذشته زنان کارآفرین و بررسی موانع و محدودیت های موجود می تواند شایستگی ها و تواناییهای آنها را آشکار و موانعی که در شکل گیری فرایند این امر مهم (کارآفرینی و توسعه آن) زمینه را در جهت مشارکت هر چه بیشتر زنان در اقتصاد خانوار و کشور و همچنین در تحولات فرهنگی و اجتماعی مهیا نماید. هدف مقاله حاضر بررسی زمینه های ا توسعه کار افرینی زنان در استان گیلان می باشد که با روش آمیخته اجرا شده است در مرحله نخست با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته از 15 نفر از کار افرینان استان گیلان مورد مصاحبه قرار گرفته اند. و داده های کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس استخراج دادها ار مصاحبه و کد گذاری در ادامه این تم ها در قالب یک پرسشنامه از 390 کارآفرین مورد سوال قرار گرفته اند یافته ها اثر زمینه های فرهنگی (سطح تحصیلات، شرکت در کار گاه ها، دریافت مشاوره از انجمنهای تخصصی، شرکت در دوره های کار آفرینی، مشاوره با سایر کار آفرینان) و اجتماعی (حمایت خانواده، حمایت سایر گروه ها، مسئولیت پذیری اجتماعی، نگرش خانوداه، نگرش عمومی به کار آفرینی محیط زندگی، الگو پذیری گرایش عمومی به کار آفرینی، عضویت در انجمن های کار آفرینی، عضویت در گروهای کارآفرینی رسمی و غیر رسمی، اعتماد اجتماعی) بر توسعه کار آفرینی نشان می دهند.

فقه اسلامی عهده دار استنباط احکام الهی و پاسخگویی به نیازهای بشری در زمینه قوانین و مقررات فردی و اجتماعی است که در مبحث حقوق عمومی تکالیف فرد در برابر اجتماع، و همچنین ساختار مناسب این روابط، را مشخص می سازد و قواعدی چون لاضرر، اتلاف، تسبیب و مباشرت و. . . را به یاد می آورد. ضمان از جمله مهم ترین و بحث انگیزترین مباحث علم حقوق است. مهم ترین، از این جهت که بیشتر مبتلا به است و بحث انگیزترین، به این خاطر که علی رغم گستردگی نظرات و نوشته ها در این باب، هنور اختلافات باقی است. اندیشه اجتماعی ضمان تأسیس عرفی و نهادی شناخته شده در جوامع بشری بوده است و منشاء آن، احترام به اموال، حقوقی و دیگر مواردی است که ضمان در آنها ملحوظ می گردد و به همین لحاظ در کلیه ادیان و مکتب های حقوقی، اصل کلی ضمان به رغم اختلاف در اسباب موجبات آن به رسمیت شناخته شده و مشروع و اثبات گردیده است. بنابراین ریشه تاسیس عرفی ضمان را باید در مقوله مالکیت و سایر حقوق فردی و اجتماعی جستجو کرد که به موجب مصلحت اجتماعی و عدالت مورد قبول انسان ها در همه ادوار تاریخی قرار گرفته است. که ثمره نهاد اجتماعی ضمان مولود نظم، امنیت و عدالت اجتماعی است. همچنین تخصّصی کردن انواع مسئولیّت، نگرش نوینی در علم حقوق به شمار می رود. اساساً هدف اصلی در تحمیل انواع مسئولیّت ها جبران زیان متضّرر اعم از فرد یا جامعه است و شاخه های تخصصی مسئولیّت، امکان این جبران را به بهترین شکل فراهم می کند. یکی از انواع مسئولیّت که به شکل جدیدی در حال شکل گیری و گسترش می باشد مسئولیّت اجتماعی است. این نوع از مسئولیّت در اثر نقض تعّهدات اجتماعی پدید می آید و با سایر انواع دیگر مسئولیّت، به ویژه مسئولیّت مدنی و کیفری دارای نقاط اشتراک فراوانی است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع کارآفرینی سازمانی دردانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است. این پژوهش برحسب روش تحقیقات توصیفی-پیمایشی و برمبنای هدف، کاربردی قرار می گیرد. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان و مدیران در دانشگاه آزاد اسلامی می باشند که تعداد آن ها بالغ بر 3000 نفر می باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. بنابراین نمونه آماری مورد مطالعه 196 نفر می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه کارآفرینی با ضریب پایایی (قابلیت اعتماد) 8577/0 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی نظیر فراوانی، درصد، جداول توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS و Smart PLS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تاثیر مثبت عوامل داخلی بر کارآفرینی سازمانی با ضریب مسیر برابر با 3024/0که مقداری مثبت است و آماره تی برابر با 4980/8 و عوامل محیطی با ضریب مسیر برابر با 5967/0 که مقداری مثبت است و آماره تی برابر با 4356/16 و عوامل منتجی با ضریب مسیر برابر با 1691/0 که مقداری مثبت است و آماره تی برابر با 1817/5 مورد تایید قرارگرفته است. بر اساس یافته های پژوهش و نتایج تجزیه و تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت که عوامل داخلی و محیطی و منتجی در دانشگاه آزاد اسلامی بر کارآفرینی سازمانی تاثیر مثبت و معناداری دارد.

هدف این مطالعه بررسی رابطه ی آمیخته ی بازاریابی با وفاداری، ارزش ادراک شده، کیفیت ادراک شده و تصویر مقصد است. روش تحقیق مورد استفاده از حیث هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی پیمایشی می باشد که هدف آن تعیین تاثیر عوامل منتخب آمیخته بازاریابی خدمات (قیمت، شواهد فیزیکی، افراد، توزیع و پیشبرد فروش) بر کیفیت ادراکی، وفاداری، ارزش ادراکی و تصویر مقصد گردشگران منطقه آستارا می باشد. جامعه هدف تحقیق کلیه گردشگران ورودی به شهر آستارا می باشد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. برای این پژوهش از 400 پاسخ دهنده کمک گرفته شده است. برای تحلیل مدل مفهومی از روش رگرسیون خطی به کمک نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است. مقدار آلفای کرونباخ پرسش نامه برابر با 0. 788 به دست آمد که از مقدار 0. 7 بزرگتر می باشد که به این ترتیب پایایی مورد تایید قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که افراد، قیمت و شواهد فیزیکی بیشترین تاثیر را بر ارزش ادراک شده، تصویر مقصد و کیفیت ادارکی دارند و در نهایت به مدیران مقاصد گردشگری جهت افزایش ارزش و کیفیت ادراکی و همچنین تصویری مطلوب از مقصد پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

هدف مقاله حاضر بررسی اثرات سرمایه اجتماعی بر نابرابری توزیع درآمد در استان های ایران است. برای این منظور از داده های استانی کشور طی سال های (97 1392) استفاده شده است. در این مطالعه از روش پانل دیتا و گشتاورهای تعمیم یافته (Panel GMM) برای بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر نابرابری توزیع درآمد استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که در طی دوره مطالعه افزایش سرمایه اجتماعی می تواند به بهبود در نابرابری توزیع درآمد در ایران کمک کند. به عبارت ساده تر، افزایش سرمایه اجتماعی می تواند، به عادلانه تر شدن توزیع درآمد در ایران کمک کند. براساس نتایج این تحقیق هر افزایش 10 درصدی در سرمایه اجتماعی در کشور می تواند 9/3 درصد از نابرابری در توزیع درآمد را کاهش دهد. جالب است بدانیم که از بین متغیرهای تورم، نرخ بیکاری، درآمد مالیاتی و سرمایه اجتماعی متغیر سرمایه اجتماعی بیشترین تاثیر را بر نابرابری توزیع درآمد در کشور داشته است. بنابراین توصیه می شود که دولت ها برای افزایش سرمایه اجتماعی تلاش بیشتری کنند. برای این منظور و برای تقویت سرمایه اجتماعی، تقویت زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی، ارتقای انگیزه های مشارکت طلبی و افزایش حس میهن دوستی و بهبود در شرایط اقتصادی و رفاهی مردم باید توسط دولت ها مد نظر قرار گیرد.