پژوهش های مدیریت در ایران
سال:1393 | دوره:18 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

یکی از مهم ترین رسالت دولت ها، خصوصا در کشورهای در حال توسعه، اجرای پروژه های زیرساختی و زیربنایی است. نیاز شدید کشورها به انجام این پروژه ها از سویی و ضعف مالی، مدیریتی و اجرایی دولت در اجرای آن ها از سوی دیگر، لزوم بهره گیری از سیاست های جدید در این راستا را نمایان ساخته است. مشارکت دولت و بخش خصوصی (PPP) یکی از رایج ترین و پرکاربردترین این گونه سیاست ها می باشد و طی دو دهه اخیر گرایش به آن افزایش یافته است. اما ماهیت بلندمدت این پروژه ها و تغییرات سریع بازار موجب بروز اختلافات متعدد در طول فازهای اجرایی این پروژه ها شده، به گونه ای که بررسی های صورت گرفته نشان می دهد اکثر این پروژه ها با چندین مرحله مذاکره مجدد همراه بوده اند. این مقاله سعی دارد تا با بکارگیری نظریه بازی ها یه عنوان یکی از کاربردی ترین روش های علمی در حل و فصل اختلافات اقتصادی، راهکار مناسبی را برای برون رفت از مشکلات مالی احتمالی و جلوگیری از بروز تاخیر در اجرای پروژه ها ارائه نماید. مدل ارائه شده در این تحقیق از نوع بازی های پویا با اطلاعات کامل بوده و بیشترین هم خوانی را با فضای واقعی دارا می باشد، به گونه ای که پدیده های مختلفی چون فرصت طلبی پیمانکار خصوصی، ارزش زمانی پول، مذاکره با پیمانکاران دیگر و هزینه های مختلف سیاسی تحمیل شده به دولت را لحاظ نموده است. در نهایت راه کارهایی برای پیشگیری از بروز این گونه اختلافات و بهبود فرآیند اجرایی پروژه های  PPPارائه شده است.

وجود بازاری بزرگ برای صنعت بیمه، از سویی و میزان پایین ضریب نفوذ بیمه در کشور ما از دیگر سو، موجب بهره گیری از مفهوم مدیریت زنجیره تقاضا برای کاوش در ارزش از نگاه مشتریان به عنوان عنصر کانونی مفهوم مدیریت زنجیره تقاضا، و سپس تبیین و طراحی این سیستم با استفاده از روش نگاشت علی در این پژوهش شد. مساله مورد بررسی در پژوهش حاضر، لزوم توجه به ترجیحات و تمایلات مشتریان در بازار، به منظور کسب مزیت رقابتی و کاوش در زنجیره تقاضا برای فهم تقاضاهای مشتریان، و ترجمه آن ها به محصولات و خدمات جدید است. با توجه به اینکه مفهوم مدیریت زنجیره تقاضا همه فرآیندهای تقاضا را در بر می گیرد و قصد دارد که فرآیندهای محور تامین و تقاضا را در عبارت ارزش پیشنهادی به مشتری یکپارچه کند، در این مقاله سعی شده است تا بر مبنای رویکرد تحقیق آمیخته، یک مدل مفهومی برای تبیین مفهوم مدیریت زنجیره تقاضا در صنعت بیمه توسعه داده شود. پس از بیان موضوع پژوهش در بخش مقدمه، ابتدا مفهوم مدیریت زنجیره تقاضا تبیین شده است در ادامه نیز فرایند اجرایی به کار گرفنه شده، تشریح شده است. در این فرایند نخست با رویکرد تحلیل کمی ارزش از نگاه مشتریان سنجیده و در چهار بخش طبقه بندی شد سپس بر مبنای رویکرد کیفی با استفاده از روش نگاشت علی مدلسازی مدیریت زنجیره تقاضا انجام شده است. خروجی نهایی این پژوهش مدل توسعه داده شده مدیریت زنجیره تقاضا بر اساس نقشه ادغامی خبرگان می باشد.

تحقیق حاضر از لحاظ روش تحقیق، از نوع توصیفی- همبستگی است که بصورت پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق، عبارت است از کسب وکارهای خانوادگی در تهران که حداقل دو نفر از اعضای خانواده در مالکیت یا مدیریت سازمان نقش دارند. جامعه آماری بر اساس اطلاعات موجود، 600 شرکت بوده و حجم نمونه مورد نیاز برابر با 235 شرکت می باشد. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه ای است که روایی و پایایی آن سنجیده شده است. با توجه به مطالعات پیشینیان، پرسشنامه ها و مصاحبه با صاحبان کسب وکارهای خانوادگی، متغیرهای این تحقیق که بر بی علاقگی افراد برای حضور در کسب وکار خانوادگی عبارتند از خرده مقیاس چشم انداز مدون، خرده مقیاس ساختار و خرده مقیاس روابط متقابل. برای شناسایی متغیرهای مکنون از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. در تحلیل عاملی تاییدی ارتباط این عوامل با یکدیگر و عامل اصلی یعنی بی علاقگی به حضور در کسب وکار خانوادگی مورد سنجش قرار گرفت. ضمن تایید برازش مدل، نشان داده شد که چشم انداز غیرمدون بیشترین تاثیر را بر بی علاقگی و ساختار نامنسجم دارد. عوامل شناسایی شده از همبستگی بالایی با عامل اصلی برخوردار بودند. لذا می توان نتیجه گرفت که سه عامل مشخص شده تاثیر زیادی بر بی علاقگی افراد در حضور در کسب وکار خانوادگی را دارا می باشند.

تحقیقات و مطالعات زیادی درباره نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد انجام شده و مدل ها و چارچوب های مفهومی و فرآیندی بسیاری برای آن ارائه شده است که همگی در قالب پارادایم مدرن قابل تبیین و تفسیر هستند. در سال های اخیر که این نظام مورد توجه مجدد محققان و برنامه ریزان قرار گرفته است، بررسی این نظام از منظر پارادایم پسامدرن می تواند منجر به نتایج جالبی در خصوص استفاده از مفاهیم این نظام بودجه ریزی در فضای عصر دانش و اطلاعات شود.در این مقاله نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد از منظر بنیان های اصلی آن مانند کنترل، ساختار بودجه ریزی، برنامه ریزی استراتژیک، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، ارزیابی و مدیریت عملکرد مورد شالوده شکنی قرار گرفته است. در ادامه ضمن مروری بر مدل ورای بودجه ریزی، نتایج حاصل از شالوده شکنی انجام شده در قالب شبه مدل ورای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد جمع بندی شده است.

از جمله عوامل موفقیت بانک ها برای رسیدن به تعالی، جلب رضایت مشتریان است. به نظر می رسد بروز خطا و اشتباه در ارائه خدمت به مشتریان جزو استثناها باشد. اما در جهان واقعی این واقعیت اتفاق می افتد. این تحقیق به بررسی عوامل بروز خطاهای انسانی و محاسبه قابلیت اطمینان کاربران شعب بانک پرداخته است. برای این امر به کمک ادبیات موضوع، تکمیل پرسشنامه توسط خبرگان، کارشناسان و کاربران شعب بانک به جمع آوری اطلاعات، آنالیز شغل کاربران و شناسایی خطاها پرداخته شده است. در این تحقیق با بکارگیری روشHEART  که از روش های اندازه گیری قابلیت اطمینان بوده. به محاسبه و تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده پرداخته و میزان قابلیت اطمینان عملکرد کاربران شعب 0.072 به دست آمده است. در پایان راهکارهایی برای کاهش میزان خطا ارائه شده است، که از مهم ترین عوامل بروز خطای کاربران، نحوه برخورد نامناسب رئیس، معاون و مشتریان با کاربران و اجرای همزمان چند کار با حجم بالا می توان اشاره نمود.

این تحقیق به بررسی تاثیر اجرای مدل مدیریت کیفیت جامع (TQM) با استفاده از مبانی مدل تعالی سازمانی (EFQM) بر روند عملکرد مالی شرکت پرداخته است. مدل های مذکور، ابزاری برای سنجش افزایش کارایی شرکت و میزان بهبود عملکرد مالی آن می باشند. پژوهش حاضر یک مطالعه موردی در شرکت سازه پویش از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که با بررسی نسبت های مالی این شرکت طی دوره زمانی 1384 تا 1391 نسبت به سال 1387 (سال اجرای مدل) صورت گرفته است. روش بکار رفته برای بررسی روند عملکرد شرکت، مقایسه شیب ها و پراکندگی روند نسبت ها است و برای بررسی میزان تاثیر اجرای مدل مدیریت کیفیت جامع از شاخص های اندازه اثر استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که اجرای مدل مدیریت کیفیت جامع، باعث تغییر در روند و بهبود عملکرد مالی شرکت شده است. حتی در برهه های زمانی ای که اجرای مدل، بهبود چشمگیر در عملکرد شرکت نداشته است، توانسته حداقل باعث ثبات در عملکرد مالی آن گردد.

ابهام و عدم قطعیت موجود در ماهیت و محدودیت شناختی ذهن انسان، همواره پیش بینی رفتار و مشخصات ناشناخته سیستم هایی را که با انسان سروکار دارند، دشوار می سازد. درنتیجه، پیش بینی در این حوزه، نیازمند ساخت مدل هایی است که ابهام را به عنوان بخشی از سیستم در نظر گرفته و مدلسازی کند. هدف از این مقاله بهره گیری از هوش مصنوعی و الگوریتم های بهینه سازی پیشرفته برای مدلسازی کارایی کارکنان است که در این بررسی از متغیرهای هوش هیجانی و ویژگی های فردی به عنوان ورودی و از سه بعد وظیفه شناسی، دقت در کار و سرعت در کار به عنوان خروجی مدل پیش بینی کارایی امدادگران و گازبانان شرکت گاز استفاده شده است.در نهایت، به منظور مدلسازی کارایی، با ترکیب الگوریتم ژنتیک و روش تجزیه مقادیر منفرد با سیستم استنتاج فازی عصبی، سیستم بهینه استنتاج عصبی- فازی تطبیقی بر اساس داده های واقعی به کار گرفته شد. این سیستم قادر است با وجود پیچیدگی و ناشناخته بودن رفتار در حوزه منابع انسانی، کارایی کارکنان را با حداقل خطای آموزش، حداقل خطای پیش بینی و حداکثر انطباق پذیری با کارایی واقعی پیش بینی کند به طوری که بر اساس الگوریتم معرفی شده، در مورد 84 تا 96 درصد از رکوردهای مورد بررسی، ابعاد کارایی به طور دقیق برابر با مقدار واقعی پیش بینی می شوند.

برای سازمان هایی که با فشار و ماندن در محیط رقابتی رو به رو هستند، افزایش اثربخشی و مدیریت خطرپذیری دارای اهمیت است. در این زمینه ابزارهای ارزیابی طراحی شده، به سازمان ها کمک می کند. هدف این پژوهش ارائه مدل ارزیابی بلوغ همکاری در شبکه های بین سازمانی می باشد. در این تحقیق نخست مدل های همکاری، چارچوب های مفهومی همکاری و مدل های بلوغ همکاری، "بلوغ همکاری در شبکه های بین سازمانی" و تعامل پذیری بررسی شدند. بعد از تحلیل مدل های بلوغ 5 سطح مستقل، موقت، هماهنگ شده، استانداردسازی شده و بهینه سازی نتیجه شده است. سپس با استفاده از رویکرد "علم طراحی" و متدلوژی تحقیق "فراترکیب" 7 بعد (ساختاری، رفتاری، فرآیندی، داده و اطلاعات، استراتژی، سیستم ها و نوآوری) و 25 شاخص استخراج شد، در مرحله بعد به واسطه نظرسنجی از خبرگان مدل پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تحلیل پرسشنامه از آزمون دوجمله ای استفاده شد، تمامی شاخص ها مورد تایید بود و هیچ کدام حذف نشد، سپس با استفاده از روش آزمون فریدمن، به اولویت بندی مولفه های هر بعد پرداخته شد. با روش میانگین موزون، وزن مولفه ها برای تعیین امتیاز نهایی هر یک از مولفه ها محاسبه شد. در پرسشنامه ای دیگر شرکت بازرگانی صنایع شیر ایران که در شبکه شباب همکاری داشت، مورد مطالعه قرار گرفت که در بین سطح بلوغ یک و دو، همکاری در شبکه قرار گرفته بود، در نهایت پیشنهاداتی بر اساس ادبیات موضوع برای رسیدن به سطح بلوغ بالاتر و کاهش نقاط ضعف شرکت مزبور ارائه شد.

امروزه خلاقیت و نوآوری، منابع باارزشی برای کسب مزیت رقابتی هر سازمان می باشند. یکی از عوامل حیاتی تاثیرگذار بر خلاقیت و نوآوری و ظرفیت های روانشناختی کارکنان، رهبری است. از این رو هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه جدیدترین رویکرد رهبری به نام رهبری اصیل با خلاقیت کارکنان با توجه به نقش میانجی سرمایه روانشناختی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را 885 نفر از مدیران و کارکنان سازمان نقشه برداری کل کشور تشکیل می دهند. داده های این تحقیق از طریق پرسشنامه و نمونه ای متشکل از 210 نفر به روش تصادفی ساده جمع آوری و با روش مدل معادلات ساختاری تحلیل گردید. روایی سوال های تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و پایایی آن نیز به وسیله آلفای کرونباخ بررسی و تایید شد. نتایج مدل معادلات ساختاری، فرضیه های تحقیق را تایید می کند. همچنین نشان داده شد، سرمایه روانشناختی به عنوان متغیر میانجی اثر محدودی در رابطه بین رهبری اصیل و خلاقیت فردی دارد.

سازمان های اداری در سال های اخیر شاهد تحولات فزاینده ای در جهان مدیریت بوده اند و اصول و نظریه های مختلفی برای موفقیت آن ها در نیل به اهداف ارائه شده است. شناسایی نیازها و عوامل موثر بر رضایت مشتریان و اتخاذ استراتژی های مناسب جهت برآوردن آن ها، همچنین آگاهی از جایگاه سازمان در عرصه رقابت از مهم ترین فعالیت های سازمان ها می باشد. مرکز آمار ایران به عنوان متولی نظام آماری کشور، باید تلاش کند تا رضایت مشتریان و کاربران نسبت به خدمات ارائه شده را تامین نماید و جایگاه منحصر به فرد خود را تثبیت کند.تحقیق حاضر جایگاه مرکز آمار ایران را مورد بررسی قرار داده است. برای تعیین معیارها و اولویت بندی آن ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای مشخص کردن جایگاه مرکز آمار ایران از مدل اصلاح شده کوک و سیفرد (یکی از مدل های تصمیم گیری با معیارهای چندگانهMADM ) استفاده شده است.در این تحقیق نخست معیارهای موثر در تعیین جایگاه مرکز آمار ایران شامل درستی آمارها، سهولت دسترسی به آمارها، قابلیت اعتماد، رعایت بی طرفی و ... شناسایی شده، سپس اهمیت معیارها در دو مرحله از نظر گروه خبره مرکز آمار ایران و مشتریان به دست آمده است. برای تعیین جایگاه برخی از سازمان ها و مرکز آمار ایران از مدل تخصیص در روش کوک و سیفرد استفاده شده است. نتیجه مورد انتظار تحقیق، تعیین جایگاه کنونی مرکز آمار ایران در ارتباط با 4 گروه معیار کلان و 20 معیار فرعی و تعیین جایگاه کلی آن نسبت به رقبا و در نهایت ارائه پیشنهادهای لازم می باشد.