تحقیق در عملیات در کاربردهای آن
سال:1399 | دوره:17 | شماره:2 (پیاپی 65) |تعداد مقالات:8

تحلیل پوششی داده ها یک تکنیک الگویابی پرکاربرد در حیطه ی تحقیق در عملیات است که در سه دهه ی اخیرکاربردهای متنوعی از آن در بخش های مختلف صنعت گزارش شده است. در این مقاله یک روش کارایی سنجی برای ارزیابی عملکرد شرکت های گاز استانی با حضور شاخص های نامطلوب ارایه شده است. اصل دسترسی پذیری مدیریتی برای مدل سازی خروجی های نامطلوب به کار گرفته شده است. در ادامه، یک روش رتبه بندی با استفاده از وزن های مشترک ارایه خواهد شد. در انتها، بیست و نه شرکت گاز استانی مورد ارزیابی و تحلیل قرار خواهند گرفت.

در قرن حاضر، محیط زیست به یک موضوع مهم جهانی تبدیل شده است. با توجه به محدویت های محیط زیست و افزایش انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش قیمت بنزین وسایل نقلیه ی الکتریکی یک جایگزین مناسب برای وسایل نقلیه ی بنزینی است. اما تقاضای پیک برق مصرفی، ممکن است باعث اوج بار بزرگ و نامطلوب در شبکههای برق شود. خوش بختانه وسایل نقلیه ی الکتریکی می توانند به طور انعطاف پذیر، با زمان بندی شارژ و دشارژ هماهنگ شوند و این نیازمند الگوریتم های بهینه ی شارژ و دشارژ هوشمند و زمان بندی تخلیه می باشد. در این مقاله، مدل ریاضی از نوع برنامه ریزی خطی صحیح آمیخته برای زمان بندی شارژ و دشارژ وسایل نقلیه ی الکتریکی در شبکه های هوشمند برق را بررسی کرده و مدل مربوطه را با استفاده از الگوریتم دقیق تجزیه بندرز و روش تجزیه بندرز با برش های بهینه-پارتو حل خواهیم کرد. نهایتا با نتایج عددی کارایی مدل و الگوریتم های پیشنهادی را بررسی خواهیم کرد.

در این مقاله یک زنجیره دو سطحی با یک انبار مرکزی و تعدادی خرده فروش غیریکسان در نظر گرفته شده و سیاست (1, T) برای آن توسعه داده می شود. فرض می شود که هزینه ثابت سفارش دهی برای خرده فروش ها ناچیز است، اما در انبار مرکزی هزینه ثابت سفارش دهی وجود دارد. همچنین فرض شده است که کالاها فاسد شدنی با عمر ثابت هستند و طول عمر اقلام از زمان رسیدن آنها به انبار مرکزی شروع می شود. با اینکه تقاضای هر خرده فروش به صورت تصادفی و از توزیع پواسون پیروی می کند، اما به دلیل استفاده از سیاست (1, T) در خرده فروش ها، تقاضای انبار مرکزی به صورت قطعی قابل تعیین است. بنابراین انبار مرکزی از یک سیاست دوره ای با طول دوره ثابت استفاده می کند. در این مطالعه تابع هزینه تقریبی مدل موجودی دو سطحی ارایه می شود و سپس به دلیل پیچیده بودن تابع هزینه، از الگوریتم متاهیورستیک تکامل تفاضلی برای به دست آوردن بهترین جواب سیاست استفاده می شود. نتایج عددی نشان می دهند که تقریب استفاده شده در ارائه تابع هزینه دارای خطای قابل قبولی است.

ازآنجا که دستگاه های خودپرداز یکی از مهم ترین کانال های توزیع وجه نقد هستند، مدیریت موجودی آن ها یکی از مهم ترین وظایف بانک ها به شمار می رود. این مقاله به دنبال ارایه مدلی پویا و بهینه برای کنترل موجودی دستگاه های خودپرداز، با توجه به شرایط زمانی و مکانی دستگاه است. دستگاه های مورد بررسی 368 عدد در شهر تهران هستند و بررسی رفتار دستگاه ها در بازه زمانی سه ماهه در سال 1396 انجام گرفته که شامل 189657 رکورد می باشد. این مدل با خوشه بندی داده های آماری در بعد زمانی و مکانی موفق به یادگیری الگوی موجود در کلان داده ها شده و بر همین مبنا درخت تصمیم ارایه شده قادر به پیش بینی تعداد مراجعه کننده به هر دستگاه می باشد. سپس با شبیه سازی سناریوهای به دست آمده هزینه های سیستم مشخص می گردند تا در نهایت با بهینه سازی مدل ارایه شده برای هر سناریو، میانگین هزینه کل سیستم به میزان 12 درصد کاهش پیدا می کند.

اقتصاد دانش بنیان به عنوان یک پارادایم نوظهور، دارای نقش اساسی در موفقیت اقتصادی سازمان ها و کشورها است. با توجه به اینکه هسته اصلی این پارادایم از نیروی کار دانش-محور (استعدادها) تشکیل شده است، مدیریت استعدادها در بحث منابع انسانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار گردیده است. بر این اساس پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل اساسی شکل دهنده مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان است تا با توجه به آنها، مقدمات جذب و نگهداری نیروی کار با استعداد فراهم گردد. این پژوهش از نظر روش، توصیفی-پیمایشی و از نظر نحوه تحلیل داده ها، کمی و از نوع مدل سازی ریاضی است. جامعه آماری پژوهش، متشکل از مدیران عامل، مدیران ارشد (سرپرستان و معاونین) و مدیران منابع انسانی شرکت های دانش بنیان شهرستان رشت به تعداد 230 نفر است. در فرایند اجرای پژوهش، ابتدا عوامل شکلدهنده مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان از طریق مرور مبانی نظری و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با خبرگان، بر اساس رویکرد کلایزی شناسایی شدند. پس از بررسی روایی محتوا و پایایی بازآزمون پرسشنامه از کدنویسی تکنیک دیماتل فازی و نرم افزار متلب برای مدل سازی روابط بازخوردی عوامل شناسایی شده و تعیین عوامل اساسی استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان دهنده آن است که "کار تیمی وگروهی و روحیه همکاری"، "ایجاد محیط کار خلاقانه و نوآورانه"، "ایجاد مشاغل چالشی و برانگیزاننده"، "تشویق استعدادها به تفکر پویا و ایده پردازی"، "ایجاد محیط کار دلپذیر" و"ایجاد فرصت تبادل دانش و تخصص در بین استعدادها" از اهمیت قابل ملاحظه ای در سیستم برخوردارند. بنابراین، توجه ویژه به این عوامل کلیدی، اساس موفقیت شرکت های دانش بنیان در مدیریت استعدادها خواهد بود.

در سال های اخیر مساله زمان بندی پرستاران توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده است. در این مساله تعداد پرستاران مورد نیاز برای شیفت های کاری هر روز در طول افق زمان بندی مشخص بوده و هدف از حل مساله تخصیص پرستاران به شیفت ها است به طوری که تعداد پرستاران مورد نیاز هر روز پوشش داده شوند. در این تحقیق ابتدا یک مدل برنامه ریزی ریاضی با هدف ماکزیمم نمودن مجموع ترجیحات پرستاران برای شیفت های کاری ارایه می گردد. در نظر گرفتن عدم قطعیت می تواند منجر به ایجاد جواب های مطلوب تری برای بسیاری از مسایل دنیای واقعی شود. بر اساس این دیدگاه در این تحقیق عدم قطعیت در ترجیحات پرستاران برای شیفت های کاری در نظر گرفته شده است. بدین منظور یک رویکرد برنامه ریزی فازی بر مبنای عملگر فازی ورنر برای مساله مورد بررسی پیشنهاد می گردد. سپس برای بررسی کارایی مدل فازی پیشنهادی چندین مساله نمونه تصادفی تولید و توسط مدل ارایه شده حل می شوند. در نهایت برای تعیین میزان تأثیر در تغییر پارامترهای مساله بر روی نتایج به دست آمده، یک تحلیل حساسیت انجام خواهد گرفت. نتایج به دست آمده نشان دهنده کیفیت بالای مدل فازی پیشنهادی هستند.

در این مقاله به دنبال آن هستیم تا دیدگاه جدیدی را در مورد مجموعه های برشی برای مجموعه های فازی مردد مطرح نماییم. در قیاس با تحقیقات انگشت شماری که در مورد مجموعه های برشی برای مجموعه های فازی مردد صورت گرفته است، نه تنها مفهوم جدید درگیر پیچیدگی هایی همچون وابستگی به پارامترهای اضافی مانند تنها تعریف موجود نمی باشد بلکه از یک سو با اصول پذیرفته شده برای سایر توسیع های مجموعه های فازی سازگار است و از سویی دیگر تحدید آن به مجموعه های خاص تر همچون مجموعه های فازی بازه ای-مقدار، مجموعه های فازی شهودی مجموعه های فازی شهودی بازه ای-مقدار و مجموعه های فازی سه بعدی نتایج کاملا قابل انتظاری را به همراه دارد. در ادامه، بر پایه مفهوم ارایه شده ی از مجموعه های برشی برای مجموعه های فازی مردد، قضایای تجزیه و قضایای نمایش مربوطه ارایه می گردد که خود آنها می تواند مبنای کارهای آتی جهت کاربرد مجموعه های برشی در تصمیم گیری چند معیاره در مسایل مبتنی بر مجموعه های فازی مردد باشد.

تحلیل کارایی سازمان ها یکی از مباحث مهم در حیطه ی بهینه سازی و تحقیق در عملیات می باشد. الگویابی یکی از روش های مؤثر برای انجام این مهم است و شاید بتوان یکی از مهم ترین ابزار الگویابی را روش تحلیل پوششی داده ها دانست که در سه دهه ی اخیر توجه محققین را به خود جلب کرده است. کارایی متقاطع یکی از روش های رتبه بندی در تکنیک تحلیل پوششی داده ها است که متأسفانه به دلیل وجود جواب های بهینه ی چندگانه در فرم مضربی مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها رتبه بندی منحصربه فردی از واحدها ایجاد نمی کند تاکنون برای رفع این مشکل از اهداف ثانویه استفاده می شد. در این مقاله با استفاده از مساله ی آشوب و ارتباط بین مسایل برنامه ریزی خطی پرایمال و دوآل، مدلی جدید پیشنهاد شده است به طوری که وزن های به دست آمده از این مدل و به دنبال آن رتبه بندی حاصل از روش کارایی متقاطع به صورت منحصربه فرد خواهند بود. نتایج حاصل از روش پیشنهادی بر روی داده های واقعی برگرفته از شعب بانکی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است.