مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1399 | دوره:18 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: استفاده از تجربه های کشورهای مختلف و مروری بر ادبیات این حوزه در تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه بسیار ضروری است. هدف پژوهش حاضر انجام یک مرور جامع برای شناسایی روش های تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه و ارایه راهکار برای ایران بود. روش کار: این مطالعه به صورت مرور جامع انجام شد. مطالعات با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی SID، Iranmedex، Magiran، Web of Science، Scopus، Google Scholar، PubMed و Science Direct بازیابی شدند. معیار ورود شامل تمامی مطالعاتی بود که به طور خاص در بازه 1998 تا 2018 میلادی به عوامل تقویت کننده مراقبت های بهداشتی اولیه پرداخته بودند. در نهایت30 مقاله مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: راهکارهای تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه از دو جنبه عوامل تسهیل کننده کارکرد و عملکرد تیم مراقبت بهداشتی و راه های بهبود اجرای مراقبت های بهداشتی اولیه بررسی شدند. همچنین راهکارهایی مانند روابط مبنی بر اعتماد، اجرای گسترده برنامه ملی مراقبت بهداشتی اولیه با تمرکز بر آموزش کارکنان، آموزش رفتارهای سبک زندگی سالم و عوارض دارویی، سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات در بخش سلامت در حوزه هایی نظیر ایمن سازی، مراقبت از کودک و جنبه های پیشگیری و مدیریت بیماری مزمن جهت تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه ایران پیشنهاد می گردد. نتیجه گیری: تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه نیازمند هماهنگی و همکاری بین بخشی، همت و عزم راسخ طیف وسیعی از سازمان های بهداشتی و سازمان های غیرمرتبط با سلامت، حمایت دولت، تقویت نظام ارجاع و پزشک خانواده، تقویت تیم سلامت، خودمراقبتی و مشارکت مردم، رویکرد بهداشت محور و پیشگیری در سیاست های کلان و هدایت و تخصیص منابع بیشتر به بخش بهداشت است.

زمینه و هدف: "سالمندی فعال" فرآیندی است که به دنبال دستیابی به حداکثر فرصت ها برای سلامت، مشارکت و امنیت سالمندان در راستای ارتقای کیفیت زندگی آنها می باشد. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری شاخص سالمندی فعال (AAI)در سطح فردی در شهر تهران و تعیین کننده های آن انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه کمی و از نوع مقطعی می باشد که با مصاحبه با 590 سالمند بالای 55 سال شهر تهران در درب منازل آنها از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای از مناطق مختلف تهران انجام شد. ابزار AAI دارای 4 حیطه بترتیب شامل اشتغال، مشارکت، زندگی ایمن و محیط توانمند ساز و 22 مولفه می باشد. برای تعیین وجود، نوع و شدت ارتباط بین ویژگی های افراد و نمره AAI آنها از آزمون رگرسیون خطی چند سطحی، با توجه به نوع نمونه گیری، استفاده شد. نتایج: میانگین نمره AAI در این مطالعه 8/26 از حداکثر 100 محاسبه شد که برای مردان و زنان به ترتیب برابر 9/33 و 6/20 بود. سالمندان زن، مسن تر، فقیرتر، آنهایی که تنها زندگی می کنند و آنهایی که خانواده های پر جمعیت تر دارند نسبت به سالمندان مرد، جوانتر، پر درآمد، سالمندانی که با دیگران زندگی می کنند و کسانی که دارای خانواده های کم جمعیت تر هستند، بطور معنی داری نمرات پایین تری در شاخص سالمندی فعال کسب کردند. نتیجه گیری: سالمندان ایرانی و بویژه زنان سالمند، زندگی نسبتا غیرفعالی را بخصوص در حیطه سوم و حیطه چهارم AAI تجربه می کنند. با توجه به سرعت بالای پیری جمعیت در ایران، فراهم کردن بستر سالمندی سالم و فعال، بویژه برای گروه های که بر اساس نتایج این مطالعه زندگی غیر فعال تری دارند، یک ضرورت اجتناب ناپذیر می باشد.

زمینه و هدف: با وجود پیشرفت های سریع تشخیصی و درمانی، بیماران مبتلا به بیماریهای عروق کرونر نیاز به خودمراقبتی دارند. هدف این مطالعه، تعیین عوامل پیشگویی کننده کفایت سلامت درک شده در بیماران مبتلا به بیماری مزمن عروق کرونر در سال 1398 بود. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی، توصیفی-تحلیلی و روی 700 بیمار مزمن عروق کرونر مراجعه کننده به مرکز قلب و عروق شهید رجایی تهران به روش در دسترس انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه چهار قسمتی سوالات زمینه ای، کفایت سلامت درک شده (PHCS) Perceived Health Competence Scale، کیفیت زندگی و تبعیت از درمان مدانلو جمع آوری شد. از نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا برای روایی و از شاخص آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه PHCS استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز معادلات ساختار یافته Stractural Equation Modeling (SEM) و تحلیل رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 انجام شد. نتایج: نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد بعد جسمانی (08/1=β ، 001/0< p) و روانی (85/0=β ، 001/0p <) کیفیت زندگی و اهتمام به درمان (12/0=β ، 01/0= p)، تمایل به مشارکت در درمان (12/0=β ، 05/0=p) و تردید در اجرا (1/0=β ، 001/0p <) در زمینه تبعیت از درمان، ارتباط مستقیم و معنی داری با کفایت سلامت درک شده داشت. بین متغیر سن (13/0-=β ، 03/0=p) با وضعیت کفایت سلامت درک شده ارتباط معکوس و معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، میانگین نمره "بسیار خوب" برای تبعیت از درمان و میانگین نمره "ضعیف" برای کیفیت زندگی، اتخاذ استراتژی های بهبود کیفیت زندگی در دو بعد جسمی و روانی می تواند منجر به بهبود سطح کفایت سلامت درک شده در بیماران قلبی عروقی گردد. تمرکز بر خرده مقیاس تمایل به مشارکت در درمان در زمینه تبعیت از درمان می تواند در بهبود کفایت سلامت درک شده بیماران موثر باشد.

زمینه و هدف: یکی از ابعاد سلامت، سلامت اجتماعی است. سلامت اجتماعی به نوعی نشان دهنده خدشه ناپذیری ابعاد هویتی افراد در جامعه هست. از بین عواملی که بر سلامت اجتماعی اثر می گذارند، احساس امنیت اجتماعی در ابعاد عینی و ذهنی جایگاه قابل ملاحظه ای داشته و تاثیر بنیادین بر کارآمدی افراد در جامعه دارد. هدف از انجام این پژوهش، استخراج رابطه بین دو متغیر امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی به صورت تجربی بود. روش کار: این پژوهش با روش کمی، به شیوه پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین نمونه ای 400 نفری از ساکنین شهر لنده از استان کهگیلویه و بویر احمد در سال 1398 انجام شد. نتایج کار: یافته های پژوهش نشان دادند که بین احساس امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی رابطه معنی داری در اکثر ابعاد این دو متغیر مشاهده شد (05/0> p). مدل سازی معادلات ساختاری بین این دو متغیر نیز نشان داد که احساس امنیت اجتماعی با وزن رگرسیونی برابر 54/0 بر سلامت اجتماعی اثر بود و این متغیر به تنهایی 29% تغییرات سلامت اجتماعی را تبیین کرد در حالی که جنسیت افراد در این رابطه اثری نداشت. نتیجه گیری: احساس امنیت اجتماعی اثر قابل توجهی بر سلامت اجتماعی و کارآیی افراد در جامعه دارد. بنابراین این چنانچه جامعه ای بتواند از مولفه های هویتی شهروندان خود در ابعاد مختلف قومی، دینی، زبانی و ملی صیانت کند و سطح مدارا و تحمل اجتماعی آنها را بالا ببرد، آنگاه انتظار می رود شرایط مناسب تری را برای افزایش سلامت اجتماعی افراد در آن جامعه به وجود آید.

زمینه و هدف: در پژوهش های پیشین مشخص گردیده است که عوامل زیادی بر عملکرد ورزشکاران اثرگذار است. محرومیت از خواب یکی از این عوامل است. بر اساس مدارک آزمایشگاهی یک تعداد مسیرهای محتمل برای ارتباط بین مدت محرومیت از خواب و کیفیت زندگی ورزشکاران پیشنهاد شده است. هدف مطالعه حاضر اثر محرومیت از خواب بر کیفیت زندگی در دانشجویان فعال رشته علوم ورزشی می باشد. روش کار: پژوهش به صورت تجربی می باشد. تعداد 20 دانشجوی پسر رشته علوم ورزشی به صورت داوطلب انتخاب و با شیوه انتخاب تصادفی ساده در طرح درون گروهی با موازنه تقابل در دو موقعیت مورد بررسی قرار گرفتند. شرکت کنندگان در دو موقعیت 1) پس از 12 ساعت ناشتایی و 8 ساعت خواب کافی، و 2) بعد از 12 ساعت ناشتایی و 30 ساعت بی خوابی کامل در محل خوابگاه دانشجویی با شرایط کنترل شده مورد بررسی قرار گرفتند. کیفیت زندگی آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL_BREF) قبل و بعد از اعمال متغیر مستقل ارزیابی شد. تغییرات در متغیر وابسته ناشی از مداخله با آزمون تی وابسته در سطح معنی داری 05/0>p و با استفاده از نرم افزار22 SPSS آنالیز شد. نتایج: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که 30 ساعت محرومیت از خواب سبب کاهش معنی دار میزان مقیاس کیفیت زندگی، درک سلامت جسمی، سلامت روان، روابط اجتماعی، سلامت محیط و سلامت عمومی کلی دانشجویان در شرایط محرومیت از خواب نسبت به شرایط کنترل شد و این کاهش از نظر آماری نیز معنی دار می باشد (012/0=P). نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، مشخص گردید 30 ساعت محرومیت از خواب موجب تغییر معنی داری در کیفیت زندگی دانشجویان پسر فعال داشت. ورزشکاران به دلیل نیازهای ورزشی که کیفیت و کمیت خواب را مورد تاثیر قرار می دهد در مقابل با افراد غیر فعال به خواب بیشتری نیاز دارند. لذا به مربیان و ورزشکاران توصیه می گردد با شناخت عواملی که باعث محرومیت از خواب می شوند، از بی خواب شدن ورزشکاران خود در هنگام تمرین و مسابقات جلوگیری کنند تا از اثر منفی محرومیت از خواب بر عملکردهای ورزشی مصون باشند.

زمینه و هدف: بیماری آرتریت روماتویید شایعترین و مهمترین بیماری التهابی مفاصل است که بر اثر تعامل عوامل ژنتیکی، ایمنیشناختی، روانی و اجتماعی به وجود میآید و با دردهای مزمن همراه است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک درد و ناتوانی عملکردی زنان مبتلا به آرتریت روماتویید شهر خرم آباد بود. روش کار: پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و گواه می باشد. جامعه آماری کلیه زنان مبتلا به آرتریت روماتویید استان لرستان بود. روش نمونه گیری به صورت در دسترس از بین این زنان 40 نفر انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 20 نفر) جایگزین شدند. در شرایط یکسان و همزمان، پیش آزمون با پرسشنامه های ادراک درد و ناتوانی عملکردی در هر دو گروه به عمل آمد. سپس مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایشی اجرا شد ولی گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات مجددا از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. نتایج: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره و تک متغیره نشان دادکه مداخله درمان مبتنی بر پذرش و تعهد بر کاهش ادراک درد و ناتوانی عملکردی بیماران تاثیر معنی دار داشته است (001/0>p). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می توان گفت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث کاهش ادراک درد و ناتوانی عملکردی در زنان مبتلا به آرتریت روماتویید شده است. لذا در کنار درمان پزشکی می توان از این درمان جهت کاهش ادراک درد و ناتوانی عملکردی این بیماران استفاده کرد.

زمینه و هدف: فردگرایی عبارت است از گرایش ذهنی و رفتاری که به خود مختاری فرد منجر می شود به گونه ای که فرد اهداف و خواسته های فردی برایش مهم تر هستند تا اهداف و خواسته های دیگران و بیشتر خود را مسیول موفقیت و شکست خود می داند. هدف اصلی تحقیق، تعیین رابطه بین سبک زندگی و فردگرایی در زنان شهر شیراز بود. روش کار: این مطالعه مقطعی و از نوع همبستگی بود که در سال 1398 و در میان 564 نفر از زنان مجرد 25 تا 49 ساله در شهر شیراز که با ترکیبی از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه فردگرایی افقی و عمودی Triandis و دیگران بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 25 در دو سطح توصیفی و تحلیلی با آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. نتایج: میزان فردگرایی پاسخگویان حدود 69% بود. بررسی ابعاد فردگرایی نشان داد که تمایل پاسخگویان به فردگرایی در بعد تقدم فعالیت های فردی افراد (15/78%) از دو بعد دیگر بیشتر است. نمره سبک زندگی پاسخگویان 4/63% بود. بر اساس نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین سبک زندگی زنان شهر شیراز و فردگرایی آن ها رابطه معنی داری و معکوسی وجود داشت، به این معنی که با بهتر بودن سبک زندگی فردگرایی زنان کاهش می یابد. نتیجه گیری: بین سبک زندگی و میزان فردگرایی زنان شهر شیراز رابطه معکوس وجود داشت؛ بنابراین بهبود سبک زندگی با محور قرار دادن خانواده و توجه به ابعاد حمایتی آن می تواند بر کاهش میزان فردگرایی این قشر اثر مثبت داشته باشد.

زمینه و هدف: روتاویروس شایع ترین علت بیماری اسهالی در کودکان سراسر جهان است. واکسیناسیون کودکان تاثیر بسیار مهمی در کاهش عفونت اسهالی دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ایمنی و اثربخشی واکسن روتاویروس اجرا شده است. روش کار: مطالعه به روش مرور نظام مند و متاآنالیز انجام شده است. پایگاه های اطلاعاتی Iranmedex, Nirp, SID, Web of science, Scopus, CRD, Pubmed, Magiran, Cochrane, و موتور جستجوگر Google scholar بین سال های 2000 تا 2019 جستجو گردید. معیارهای ورود مطالعه، کودکان کمتر از 5 سال، مداخلات با انواع واکسن Rotavirus vaccine در مقایسه با دارونما یا عدم استفاده از واکسن در نظر گرفته شد. تمام مطالعات مداخله ای، پس از ارزیابی کیفیت متدولوژی وارد مطالعه شدند. اثر نهایی کل با برآورد خطای استاندارد و نسبت از طریق متاآنالیز با شیوه ی مدل تصادفی برآورد گردید و سپس کارایی واکسن محاسبه شد. تورش انتشار مطالعات آن با آزمون های مربوط ارزیابی شد. نتایج: با مرورسیستماتیک 767 مقاله مرتبط جستجو شد. سپس با مطالعه متن کامل 61 مقاله و غربال شدن 18 مقاله بر اساس پیامدهای کاهش ویزیت، کاهش بستری در بیمارستان و مرگ شش مطالعه در نهایت انتخاب شدند. برآورد اثربخشی کلی واکسن RQبا شاخص خطای استاندارد و RXبا شاخص نسبت اثربخشی به ترتیب 94% و 79% و نسبت خطر در گروه مورد به شاهد (96/41-81/23) محاسبه شده است. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه، اثربخشی بالای این واکسن در کاهش اسهال روتاویروس را تایید کرد. در نتیجه بار اقتصادی قابل انتساب به این بیماری کاهش قابل توجهی خواهد داشت.