برنامه ریزی و توسعه گردشگری
سال:1398 | دوره:8 | شماره:29 |تعداد مقالات:14

هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی پایه ششم ابتدایی بر مبنای مولفه های آموزش گردشگری می باشد. روش مورد استفاده در تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل صفحات (متن، پرسش ها، تمرین ها، تصاویر) بودند که در مجموع 829 صفحه را شامل می شد. جامعه آماری پژوهش شامل 9 کتاب درسی پایه ششم ابتدایی بوده که از این میان هشت عنوان شامل کتاب فارسی(خوانداری)، فارسی(نوشتاری)، علوم تجربی، مطالعات اجتماعی، هدیه های آسمانی، قرآن، کار و فناوری و تفکر و پژوهش به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل حاکی از آن بوده که از 829 صفحه کتاب درسی پایه ششم 75 مورد فراوانی در رابطه با مولفه های آموزش گردشگری یافت شد که بیشترین میزان توجه مربوط به مولفه گردشگری چیست و کمترین میزان توجه مربوط به مولفه گردشگر کیست بوده است؛ از طرفی مولفه ها از توزیع و پراکندگی مناسبی در کتاب های درسی برخوردار نبودند.

هزینه مبادله، هزینه ای که در تابع تولید کسب و کارها در نظر گرفته نمی شود اما عملا موفقیت یا شکست های بازار را رقم می زند. بررسی گزارش های مختلف بین المللی (مانند گزارش فضای کسب و کار، رقابت پذیری و دیدبان جهانی کارآفرینی) و همچنین شواهد و وضع موجود گردشگری حاکی از بالا بودن هزینه مبادله و وضعیت نامناسب فضای کسب و کار است. بر این اساس تبیین نهادگرایانه عوامل موثر بر هزینه مبادله بازار و کسب و کارهای گردشگری مورد توجه این پژوهش است. بر این اساس با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون (تم) و مصاحبه عمیق با خبرگان بازار گردشگری، عوامل موثر بر هزینه مبادله بازارگردشگری بر مبنای الگوی نهادگرایی جدید مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پیماش حاکی از آن است که شش مضمون (تم) شناسایی شده در پژوهش شامل هزینه های کسب اطلاعات و دانش، هزینه فناوری، هزینه راه اندازی کسب و کار، هزینه محیط کلان اقتصادی، هزینه سرمایه و هزینه قراردادها عناصر اصلی هزینه مبادله گردشگری ایران هستند و تاثیر آن ها منجر به درونی شدن، عدم رشد اندازه کسب و کارها و کاهش مشارکت ها بین بازیگران صنعت گردشگری شده است.

در راه شناخت فاکتورهای موثر بر میزان تمایل به گردشگری در دنیا و در ایران گام هایی برداشته شده است. از جمله ی این فاکتورهای موثر، می توان به امنیت ذهنی گردشگران و ابعاد آن در تعیین میزان تمایل به گردشگری یک مقصد اشاره کرد. در این مطالعه برای تسهیل در اندازه گیری متغیر مستقل امنیت ذهنی به دو مولفه ی جدید امنیت ذهنی سلبی و امنیت ذهنی ایجابی تعریف و ارائه شده است. بر این اساس سعی شده است که سهم افزاینده یا کاهنده ی دو مولفه ی سلبی و ایجابی امنیت ذهنی در تعیین میزان تمایل به گردشگری مورد سنجش قرار گیرد، تا از این طریق به شناخت میزان اهمیت هر کدام از مولفه ها دست یافته شود. این پژوهش به صورت کمی و با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه به انجام رسیده است. یافته ها حاکی از این است که امنیت ذهنی سلبی با بتای 20/0-دارای تاثیری کاهنده و امنیت ذهنی ایجابی با بتای 40/0 دارای تاثیر فزاینده در تعیین میزان تمایل به گردشگری افراد می باشند. در راستای تقویت تاثیر امنیت ذهنی ایجابی و تضعیف تاثیر امنیت ذهنی سلبی، پیشنهادهایی در انتهای مطالعه ارائه گردیده است.

یکی از مشکلات عمده صنعت گردشگری، مشکلات محیط زیستی مکان های توریستی و گردشگری است. تهران دارای مکان های توریستی فراوان است و از طرفی مشکل آلودگی هوا تاثیر قابل توجهی بر تعداد گردشگران در این شهر داشته است. از این رو، این پژوهش در راستای مدل سازی، کنترل و مدیریت آلودگی هوای شهر تهران انجام شد. بر اساس مدل های پیشین ارائه شده در بحث آلودگی هوا، امکان پیش بینی همزمان آلاینده بر اساس متغیرهای مکان و زمان وجود ندارد، و در این پژوهش، برای نخستین بار به منظور مدیریت آلودگی در شهر تهران، مدلی مکانی-زمانی ارائه شده است. در این تحقیق، مدل مکانی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی برای هر یک از آلاینده ها تعریف و بر اساس برنامه ای در محیط پایتون، مدلسازی توسط شبکه های عصبی برای هر یک از آلاینده ها در هر نقطه مکانی شهر اجرا گردید و در هر نقطه و زمان از شهر تهران، امکان پیش بینی غلظت هر آلاینده بوجود آمد. بر اساس اعتبار سنجی مدل حاصل، میزان خطا قابل قبول بود. بر اساس مدل حاصل می توان در هر نقطه و در هر زمان میزان غلظت آلاینده های هوا را تعیین و بر اساس غلظت حاصل میزان مطلوبیت شهر برای گردشگران را تخمین زد.

پژوهش حاضر، به واکاوی اثرات توانمندسازی ذینفعان محلی گردشگری بر مشارکت آنان در توسعه پایدار گردشگری با نقش میانجی اثرات محیطی ادراک شده از برنامه ها گردشگری در بخش آسارا انجام شد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با ابزار پرسشنامه متغیرهای اثرگذار و اثر پذیر را وارسی کرده است. نتایج تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین توانمندسازی ذینفعان محلی با سه متغیر اثرات اقتصادی گردشگری، (063/0) اجتماعی فرهنگی گردشگری، (050/0) محیطی اکولوژیک توسعه گردشگری (070/0) است. همچنین رابطه اثرات اجتماعی فرهنگی ادراک شده بر مشارکت درتوسعه پایدار گردشگری با توجه به ضریب مسیر(566/0) و مقدار t به دست آمده (207/3) مورد تایید قرار گرفت. اما رابطه اثرات محیطی اکولوژیک و اقتصادی ادراک شده از برنامه ها گردشگری بر مشارکت ذینفعان محلی در توسعه گردشگری تایید نشد. به سخن دیگر، اجرای برنامه ها گردشگری در حوزه اثرات محیطی اکولوژیک و اقتصادی، به گونه ای نبوده که بتواند مشارکت جامعه محلی را با خود همراه سازد. همچنین نتایج نشان داد که توانمندسازی ذینفعان محلی به صورت غیرمستقیم و با نقش میانجی اثرات اجتماعی فرهنگی ادراک شده از برنامه ها گردشگری بر مشارکت آنان در توسعه گردشگری تنها در این بعد معناداری داشته است.

گردشگری امروزه یکی از محورهای اصلی حوزه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است و توجه به آن یک ضرورت اصلی است. این پدیده دارای ابعاد مختلف است. هدف این تحقیق بررسی یکی از ابعاد گردشگری یعنی گردشگری غذا است. البته این بعد دارای مسایل متنوعی بوده و سعی این نگارش آن است تا نگرش گردشگران را نسبت به غذای محلی در استان مازندران مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق با رویکرد کمی به روش پیمایشی نفر از گردشگرانی است که در رستورانهای محلی انتخاب شدند. برای 105 انجام گرفته. جامعه آماری شامل بررسی نگرش گردشگران نسبت به غذای محلی، ترکیبی از پرسشنامه های محقق ساخته و پرسشنامه استانداردشدهاستفادهشده است. برای تنظیم پرسش نامه از فاکتورهای کیم و اسکارل استفاده شده است. یافته ها روان شناختی و توجه، حاکی از آن است که نگرش گردشگران نسبت به غذای محلی تحت تاثیر عوامل انگیزشی گردشگران به عامل ارزش به اجتماع بومی بوده است. با توجه به پتانسیلی که استان مازندارن در خصوص غذاهای محلی دارد و اهمیتی که گردشگران به غذای محلی میدهند، توجه به گردشگری غذای محلی بسیار مهم و ضروری است. این مطالعه نشان داد غذای محلی میتواند نقش عمدهای در گرایش گردشگران به سفر داشته باشد و برای اقتصاد محلی و حفظ فرهنگی محلی بسیار کارامد باشد. گردشگران غذا را به عنوان فاکتور اصلی سفر میدانستند و ابراز کردند که تجربه غذای محلی نوعی ار فعالیت آنها در ورود به فرهنگ محلی-بومی است. در واقع با بکار گیری غذا میتوان موجب ارتقای گردشگری در بعد غذا شده و نوعی از گردشگری هدفدار را توسعه بخشید.

استفاده از تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی یکی از نیازهای اساسی به شمار می رود. بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرایند آشکار سازی تغییرات است. در تحقیق حاضر به بررسی روند تغییرات کاربری اراضی زراعی به غیر زراعی و سکونتگاه های گردشگری در سال های 1386 تا 1396 با استفاده از تصاویر ماهواره ای است. منطقه مورد مطالعه شهرستان بینالود در استان خراسان رضوی است که پس از تقسیمات کشوری 1386 با تقاضای بالای زمین و تغییر غیرمجاز کاربری اراضی در سطح گسترده مواجه بوده است. بر این اساس هدف مطالعه حاضر تحلیل روند تغییرات کاربری اراضی روستاهای مقصد گردشگری طی دو دوره زمانی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و میزان تغییرات کاربری ها با استفاده از تصاویر ماهواره ای در 8 نقطه روستایی که بیش ترین میزان چالش را در سال های 86 تا96 داشته اند، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در تمام روستاها میزان تغییرات کاربری اراضی روند افزایشی داشته و به مساحت آن افزوده شده است. به طوریکه میزان کل برابر است با 1848101 متر برآورد شده است. در بین روستاهای مورد مطالعه، ویرانی باتوجه به اضافه شدن کاربری های صنعتی، کارگاهی، گردشگری و. . . در این 10 سال بیشترین میزان تغییرات را به خود اختصاص داده است.

ویژگی های متعدد صنعت گردشگری از جمله شکنندگی، حضور پر رنگ بنگاه های کوچک و متوسط و گستردگی کسب و کارهای وابسته به این صنعت موجب شده است تا تشکیل اتحادهای استراتژیک به یکی از مهمترین راهبردهای صنعت گردشگری تبدیل شود. در این میان، در برخی از شاخه های گردشگری نظیر گردشگری پزشکی-که خود از دو صنعت مجزای گردشگری و پزشکی تشکیل شده و همکاری میان این دو الزامی می باشد-ضرورت شکل گیری چنین اتحادهایی دو چندان است. این در حالی است که، به نظر می رسد تاکنون تحقیقی در کشور مبنی بر ابعاد و مولفه های موثر بر شکل گیری اتحادهای استراتژیک میان کسب و کارهای گردشگری پزشکی صورت نپذیرفته است. تحقیق حاضر در پی شناسایی ابعاد و مولفه های محیطی موثر بر شکل گیری اتحادهای استراتژیک میان کسب و کارهای گردشگری پزشکی است. 17 نفر از خبرگان صنعت با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی شناسایی، داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از نرم افزار Maxqda10 براساس منطق روش تحلیل مضمون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که 6 مضمون فراگیر محیطی شامل عوامل قانونی، فرهنگی، کانال جذب بیمار، اقتصادی، تکنولوژیکی، اطلاعاتی و ارتباطی و همچنین سیاسی بر شکل گیری اتحاد ها در کسب و کارهای گردشگری پزشکی، موثر می باشند.

گردشگری سیستم پیچده ای است که ذینفعان مختلف دیدگاه های متفاوتی در قبال آن دارند. تا پیش از این، بیشتر نگاه گردشگران و دیدگاه های آنان نسبت به جوامع میزبان واجد اهمیت بیشتری بود، هدف اصلی این تحقیق مطالعه نگاه و درک جامعه میزبان نسبت به گردشگران می باشد. روش تحقیق پدیدارشناسی است و داده ها از انجام مصاحبه عمیق با 27 نفر گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه منطقه گردشگری اورامانات استان کردستان می باشد. یافته ها نشان می دهد که مردم اورامانات به عنوان میزبان نگاه یکسانی به گردشگران ندارند. از نظر آنان بین گردشگرانی که از مناطق مختلف به اورامانات سفر می کنند، تفاوت اساسی وجود دارد. به طور کلی از نظر آنان شش دسته گردشگر وجود دارد: خارجی، داخلی و منطقه ای (غیر کردستان)، داخلی (کردستان)، گردشگران غیرمنطقه ای نقاط دورتر ایران و اردوهای گروهی دوستان و مدارس. از نگاه مردم منطقه، هر یک از این گروه ها بر اساس سه حوزه اصلی اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی تفاوت های بارزی بایکدیگر دارند. باتوجه به دیدگاه جامعه میزبان می توان بخش غالب گردشگر هایی که به این منطقه سفر می کنند را بیش از همه در قالب مفهوی باعنوان «شبه گردشگر» و «گردشگری کاذب» شرح داد، چرا که دارای سود اقتصادی بسیار اندک و اثرات اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی منفی برای منطقه هستند.

اهمیت گردشگری و لزوم بررسی موضوعات مختلف آن بر کسی پوشیده نیست. در این میان کسب وکارهای کوچک و متوسط که به عنوان مهم ترین تسهیل کننده صنعت گردشگری شناخته شده اند، نیازمند توجه ویژه می باشند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر بازاریابی کارآفرینانه بر قابلیت های بازاریابی و عملکرد بازار کسب وکارهای کوچک و متوسط حوزه گردشگری، با نقش تعدیل گری شدت رقابت هست. پژوهش حاضر بر مبنای هدف کاربردی و ازنظر طرح پژوهش، کمی، از روش توصیفی-تحلیلی می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و جامعه آماری پژوهش، مدیران کسب وکارهای کوچک و متوسط حوز ه گردشگری شهر تهران هست که حجم آن 1600 می باشد. با استفاده از جدول مورگان تعداد 310 نمونه انتخاب شد. برای آزمون فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده و تجزیه وتحلیل ها از طریق نرم افزارهای SPSS وWarp PLS انجام شده است. نتایج نشان داد که بازاریابی کارآفرینانه بر قابلیت های بازاریابی کسب وکارهای ذکرشده تاثیر معنادار و مثبت دارد. همچنین تاثیر بازاریابی کارآفرینانه بر عملکرد بازارشان معنادار و مثبت بوده است، قابلیت های بازاریابی نیز بر عملکرد بازار این کسب وکارها تاثیر معنادار و مثبت دارد. بااین حال، شدت رقابت در رابطه بازاریابی کارآفرینانه و قابلیت های بازاریابی و در رابطه بین قابلیت های بازاریابی و عملکرد بازار نقش تعدیل گری ندارد و این دو فرضیه رد شده اند. درنهایت با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد هایی ارایه شده است.

امروزه صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته و بسیاری از کشورها از این رهیافت توانسته اند وضعیت خویش را بهبود بخشیده و بر مشکلات اقتصادی خویش، از قبیل پایین بودن سطح درآمد سرانه، فراوانی بیکاری و کمبود درآمدهای ارزی فایق آیند. آگاهی جوامع از اینکه گردشگری منبع درآمد ارزی بسیار مناسب در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می دهد باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود. بنابراین هدف مطالعه حاضر، بررسی اثر تلاطم نرخ ارز بر جریان گردشگری در ایران بر اساس داده های فصلی و سالانه در بازه زمانی 1368-1394 می باشد. برای این منظور ابتدا نااطمینانی نرخ ارز واقعی با استفاده از الگوی تلاطم تصادفی با اثرات اهرمی استخراج گردیده و سپس از روش داده های ترکیبی با تواتر متفاوت (MIDAS)، برای بررسی اثر تلاطم نرخ ارز واقعی بر جریان گردشگری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تلاطم نرخ ارز واقعی و نیز تولید ناخالص داخلی بر ورود گردشگران خارجی به ایران به ترتیب اثرات منفی و مثبت داشته است.

این تحقیق به بررسی تاثیر صنعت گردشگری بر رشد اقتصادی 82 کشور مختلف توسعه یافته و در حال توسعه می پردازد که براساس میزان دسترسی به داده ها انتخاب شده اند (در دوره زمانی 1995 2016). متوسط رشد سالیانه سرانه واقعی در پنج زیردوره 4 ساله و زیردوره 2 ساله 2015 2016 انتخاب و تعداد گردشگران بین المللی ورودی و خروجی از هر کشور به عنوان جانشین های متغیر گردشگری در نظر گرفته شده اند. متغیرها عبارتند از: درجه توسعه یافتگی، نرخ سرمایه گذاری فیزیکی، نرخ سرمایه انسانی، درجه باز بودن تجاری، هزینه های مصرفی دولت، نرخ تورم، نوسانات نرخ رشد و حقوق سیاسی. اثر متغیرهای توضیحی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی با روش گشتاورهای سیستمی داده های تابلویی پویا سه بار برآورد شده اند؛ یک بار با کمک لگاریتم تعداد گردشگران بین المللی ورودی به عنوان متغیر جانشین توسعه گردشگری، یک بار هم با کمک متغیر لگاریتم تعداد گردشگران بین المللی خروجی و سرانجام با لحاظ هر دو متغیر به عنوان متغیرهای جانشین توسعه گردشگری. نتایج حاصل از برآورد تجربیات سه مدل نشان می دهد که اثر ورودی و خروجی گردشگری بر رشد اقتصادی، مثبت و معنادار است و ضرایب سایر متغیرهای توضیحی نیز از لحاظ نظری دارای علامت های مورد انتظار هستند.

مقاله حاضر با هدف شناسایی مهم ترین شاخص های اثربخش تصویر پردازی سازمانی در صنعت گردشگری ایران صورت گرفت. بدین ترتیب این تحقیق از جهت هدف در حیطه تحقیقات کاربردی و از جهت ماهیت داده ها از نوع کیفی می باشد. جامعه آماری تحقیق 40 منبع، شامل اسناد و مدارک بالادستی در حوزه تصویرپردازی صنعت گردشگری و همچنین خبرگان این صنعت است که شامل اعضای هییت علمی دانشگاه ها در گروه مدیریت و گردشگری و فعال در حوزه صنعت گردشگری می باشند. در این تحقیق، در ابتدا با استفاده از تحلیل محتوای متنی 136 شاخص از منابع بالادستی استخراج شدند. شاخص ها در قالب پرسشنامه بسته طی سه دوره در اختیار خبرگان قرار گرفتند. در هر دوره با استفاده از امتیازی که پاسخ دهندگان برای هر شاخص در نظر گرفتند و تحلیل دلفی کیفی، تعدادی از شاخص ها غربال شدند. در نهایت 47 زیرمقوله به عنوان شاخص های اثربخش تصویرپردازی سازمانی در صنعت گردشگری ایران در 7 مقوله اصلی شامل: اقتصادی، برند سازی، کیفیت برند، پتانسیل گردشگری منطقه، فعالیت های تبلیغاتی، تصویر سازی متمرکز بر شغل و مدیریت کلان معرفی شدند.

کشور ایران دارای پتانسیل های بالایی در زمینه گردشگری می باشد از جمله این پتانسیل ها می توان به مبحث فرهنگی و وجود اقوام مختلف در ایران اشاره کرد لدا گردشگری قومی می تواند بعنوان یکی از پایه های گردشگری ایران درآید و در رونق گردشگری و مناطق بومی محلی نقش کارایی داشته باشد این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های گردشگری قومی (طراحی مدل گردشگری قومی) بر اساس نطریه داده بنیاد و با نگرش کیفی اقدام به جمع اوری داده ها نموده امعه اماری شامل کلیه دانشگاهیان، اساتید، مدیران، کارمندان و کارآفرین های حوزه گردشگری است تعداد نمونه پزوهش یازده نفر از کارشناسان حوزه گردشگری بخش خصوصی و دولتی با توحه به اشباع نظری می باشد مدل بدست امده شامل 6 مقوله اصلی، 4 زیرمقوله و 24 مفهوم است مقوله های اصلی شامل شرایط علی، زمینه ای، مداخله ای، پدیده اصلی، راهبرد و نتایج می باشد که بر حسب مورد هر مقاله اثلی شامل زیز مقوله می باشد برای مثال گردشگری قومی بعنوان پدیده اصلی شامل تنها دو مفهوم است (ویژگی های قومیتی و گردشگری بر مبنای اقوام و جامعه محلی).