تحقیقات آفات گیاهی
سال:1398 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

استفاده از رده های سلولی حشرات برای تولید آفت کش های زیستی، پروتئین های نوترکیب یا تحویل ژن، در حال گسترش است. لذا تولید رده-های سلولی جدید به غنی تر کردن این فن آوری کمک می کند، بنابراین هدف از تحقیق حاضر، تهیه چندین کشت اولیه از سلول های خونی لاروهای کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera (Hubner)، شب پره مدیترانه ای آرد Anagasta kuehniella (Zeller) و زنبور برگ خوار رز Arge ochropus (Gmelin) می باشد. سلول های خونی در محیط کشت EX-cell 400 حاوی غلظت های مختلف 0، 5، 10، 15 و 20 درصد سرم جنینی گاوی در دمای 28 درجه سلسیوس نگه داری شدند. غلظت های سرم جنینی بر اساس پژوهش های پیشین کشت سلولی حشرات انتخاب شدند. نتایج نشان داد که زمانی که سرم جنینی گاوی از محیط کشت حذف شد، هیچ رشد سلولی مشاهده نشد. بیشینه رشد سلول های خونی لارو کرم غوزه در محیط کشت حاوی 15 درصد سرم جنینی گاوی مشاهده شد. با افزایش سرم جنینی گاوی به 20 درصد، افزایشی در رشد سلولی مشاهده نشد. بیشینه رشد سلول های خونی لارو شب پره مدیترانه ای آرد در محیط کشت با 10 درصد سرم جنینی گاوی مشاهده شد. رشد این سلول ها در سرم جنینی گاوی 15 و 20 درصد به طور معنی داری کاهش یافت. با افزایش غلظت سرم جنینی گاوی، رشد سلول های خونی A. ochropus نیز افزایش یافت. در نتیجه، پژوهش حاضر، حداقل غلظت سرم جنینی گاوی مورد نیاز برای بیشینه رشد سلول های حشرات را در محیط کشت سلولی نشان داد.

پسیل معمولی پسته Agonoscena pistaciae مهم ترین آفت درختان پسته است که خسارت زیادی به محصول پسته وارد می سازد. در این مطالعه برخی پاسخ های فیزیولوژیکی-بیوشیمیایی پسته رقم اکبری در زمان های مختلف تغذیه (از 2 تا 192 ساعت) پسیل پسته بررسی شد. محتوای هیدروژن پراکسید به عنوان شاخص تنش، بین تیمارها اختلاف معنی دار نداشت (به جز تیمارهای 2 و 96 ساعت). همچنین تغذیه پسیل معمولی پسته موجب کاهش معنی دار در فعالیت آنزیم های دفاعی سوپراکسیددیسموتاز و کاتالاز شد. کمترین میزان فعالیت برای سوپراکسیددیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در 144 و 192 ساعت مشاهده شد و اختلاف معنی دار بود. تغذیه آفت موجب افزایش معنی دار در میزان پروتئین کل شد و کمترین غلظت در زمان صفر مشاهده شد. میزان فنل کل پس از تغذیه پسیل افزایش یافت. تغذیه آفت اثر معنی دار بر کربوهیدرات محلول کل نداشت. میزان رنگدانه ها، در زمان های مختلف تغذیه نوسان داشت. افزایش آن در 144 ساعت حاکی از رشد مطلوب گیاه در شرایط تنش است. بیشترین میزان کاروتنوئیدها، فنل کل و پروتئین کل در تیمار زمانی 144 ساعت با کمترین فعالیت آنزیم های دفاعی در این زمان همراه بود. نتایج نشان می دهد ترکیب مناسبی از آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیرآنزیمی منجر به حفاظت گیاه و تنظیم هموستازی در مقابله با شرایط تنش شده اند.

استفاده از عصاره های گیاهی به عنوان ترکیباتی طبیعی علیه حشرات آفت یکی از روش های موثر در کاهش مصرف آفت کش های شیمیایی در آینده محسوب خواهند شد. در بررسی حاضر، تأثیر عصاره دو گیاه گلدر و مورد و نیز اثر متقابل عصاره ها در غلظت های به دست آمده روی آفت مهم سفید بالک Bemisia tabaci در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. عصاره ی گیاه گلدر در شش سطح صفر، 20، 5/2، 1/3، 9/3 و 5 گرم در لیتر و عصاره ی گیاه مورد در شش سطح صفر، 4/1، 8/1، 3/2، 3 و 4 گرم در لیتر بررسی شدند. آزمایش ها در شرایط دمایی 3 ± 27 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 6 ± 50 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شدند. مقدار غلظت کشنده پنجاه درصد (LC50) برای عصاره های مورد و گلدر به ترتیب 56/2و 39/3 گرم در لیتر تخمین زده شد که به صورت معنی دار در سطح احتمال 95 درصد با یکدیگر متفاوت بودند. همچنین با افزایش غلظت عصاره ی گلدر و مورد به ترتیب تا مقادیر 5 گرم در لیتر و 4 گرم در لیتر، درصد تلفات نیز افزایش یافت. بیشترین درصد تلفات سفیدبالک B. tabaci تحت تیمار عصاره گلدر و مورد به ترتیب 8/79 و 81 درصد مشاهده شد. نتایج بررسی تأثیر متقابل کشندگی عصاره های گلدر و مورد روی سفیدبالک B. tabaci نشان داد که بیشترین درصد تلفات در سطح 5 گرم در لیتر از گیاه گلدر و 3/2، 3 و 4 گرم در لیتر از گیاه مورد برآورد شد و میزان تلفات آفت در حالت کاربرد هم زمان به ترتیب 95، 3/96 و 3/97 درصد برای سه سطح فوق به دست آمد.

کفشدوزک Adalia decempunctata L. مشهور به کفشدوزک ده نقطه ای به عنوان شکارگری فعال هم در مرحله لاروی و هم حشره کامل محسوب می شوند. این حشره از روی انواع درختان میوه هسته دار، دانه دار، درختان جنگلی پهن برگ و سوزنی برگ آلوده به آفاتی نظیر شته، شپشک و پسیل از مناطق مختلف جهان گزارش شده است. پرورش کلنی این شکارگر در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 75 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) انجام شد. در این پژوهش، آزمایش زیست-سنجی با یکی از تنظیم کننده ها ی رشد حشرات به نام پایری پروکسی فن به روش موضعی مورد بررسی قرار گرفت. غلظت های IC30, IC10 IC50, و IC90به ترتیب 6/18، 1/33، 3/49 و 6/130 میکروگرم بر میلی لیتر تخمین زده شد. هم چنین برخی از مهم ترین شاخص های بیوشیمیایی در لاروهای سن چهارم تیمار شده با غلظت های بازدارنده ی پایری پروکسی فن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان لیپید و پروتئین نسبت به شاهد به طور نسبی افزایش ولی میزان گلیکوژن در لاروهای تیمار شده کاهش معنی داری یافت. فعالیت آنزیم-های سم زدا (گلوتاتیون اس_ترانسفراز و استرازهای عمومی) در لاروهای تیمار شده به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت. آنزیم پراکسیداز نیز فعالیت افزایشی معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد. با توجه به اینکه پایری پروکسی فن دارای ماهیت هورمون جوانی است، بنابراین مراحل نابالغ شکارگر مذکور تحت تأثیر قرار می گیرند؛ در حالی که حشرات کامل به دلیل گذار از این مرحله به هورمون رشد وابسته نبوده و کم تر تحت تأثیر قرار می گیرند. بنابراین بررسی های تکمیلی در خصوص استفاده هم زمان از پایری پروکسی فن و شکارگر فوق در شرایط صحرایی لازم می باشد.

آفت سپردار توت (Targioni)Pseudaulacaspis pentagonaدر سال های اخیر به باغ های کیوی گیلان سرایت و باعث نگرانی باغداران شده است. خسارت آفت با تغذیه حشره بالغ و پوره ها از شیره گیاه است که سبب ضعف و زوال تدریجی درختان می شود. در این پژوهش طی سال های 94 تا 96، تغییرات جمعیت و میزان پارازیتیسم آفت در سه بخش استان گیلان (غرب، شرق و مرکز) که بیشترین سطح زیر کشت باغ های کیوی را دارند، بررسی شد. نتایج نشان داد که سپردار توت در هر سه منطقه با درصد آلودگی متفاوت فعالیت دارد و عامل نوسان دمایی و پارازیتیسم زنبور Encarsia berlesei Howardروی شپشک به عنوان عوامل محدودکننده محسوب می شوند. الگوی توزیع فضایی پوره و حشرات کامل این آفت در سه منطقه و طی سه سال پژوهش، تجمعی و تصادفی به دست آمد. بیشترین تراکم آفت در سال 1394 در شرق گیلان (25/14 ± 4/88 عدد سپردار بالغ زنده در 10 سانتی متر از شاخه آلوده) بود، در حالی که در سال 1395، 09/4 ± 4/40 و در سال 96، 24/3 ± 8/77 ثبت شد. در تمام مناطق نمونه برداری، زنبور پارازیتویید، E. berlesei از فعالیت قابل توجهی برخوردار بود. بیشترین میانگین پارازیتیسم در سال 1395 در حوزه غرب گیلان (78/38 سپر پارازیته شده در10 سانتی متر از شاخه آلوده) ثبت شد. فعالیت این آفت در مناطق مختلف استان گیلان و درصد پارازیتیسم به نسبت بالای آن توسط زنبور پارازیتویید می تواند در برنامه های مدیریت تلفیقی آن مورد توجه جدی قرار گیرد.

در این مطالعه، تأثیر چهار جیره ی غذایی شامل غذای استاندارد (68% آردگندم، 29% سبوس گندم و 3% مخمر) و جیره های غذایی حاوی غذای استاندارد به علاوه 10 درصد روغن پالم، روغن گلیسیرین و روغن پومیس روی ویژگی های زیستی شب پره ی مدیترانه ای آرد در دمای 1± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 65 درصد و دوره ی نوری تاریکی کامل بررسی شد. باروری در جیره ی غذایی حاوی روغن پومیس (31/264 تخم)، جیره ی غذایی حاوی روغن گلیسیرین (54/250 تخم) و جیره ی غذایی حاوی روغن پالم (03/335 تخم) به طورمعنی داری کم تر از جیره ی غذای استاندارد (3/393 تخم) بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) بین جیره های غذایی حاوی روغن پومیس (092/0 بر روز)، روغن پالم (101/0 بر روز)، روغن گلیسیرین (099/0 بر روز) و غذای استاندارد (109/0 بر روز) تفاوت معنی داری داشت. نرخ خالص تولید مثل (R0) در غذای استاندارد (75/174 نتاج/ فرد) در مقایسه با جیره ی غذای حاوی روغن پالم (31/127 نتاج/ فرد) تفاوتی مشاهده نشد، ولی بیش تر از جیره ی غذایی حاوی روغن پومیس (65/76 نتاج/ فرد) و روغن گلیسیرین (27/102 نتاج/ فرد) بود. طول عمر حشرات در جیره ی غذایی استاندارد (86/52 روز) با جیره ی حاوی روغن گلیسیرین (08/54 روز) و جیره ی حاوی روغن پالم (17/49 روز) تفاوت معنی داری نداشت، ولی مقایسه سایر جیره ها با یکدیگر تفاوت به طور معنی داری داشتند. به نظر می رسد جیره های غذایی حاوی روغن پالم، گلیسیرین و پومیس نسبت به غذای استاندارد، دارای کیفیت لازم برای استفاده به عنوان غذای مصنوعی، در پرورش این حشره نیستند.

در این پژوهش، تاثیر پیوند گوجه فرنگی روی پایه بادمجان، بر پارامترهای رشدی گیاه گوجه فرنگی و پارامترهای زیستی شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae) بررسی شد. برای بررسی باروری و زادآوری، یک جفت حشره بالغ با سن کمتر از 24 ساعت (نر و ماده) شب پره مینوز گوجه فرنگی روی هر یک از گیاهان (پیوندی و غیرپیوندی) مستقر شد. سپس، به منظور اندازه گیری دوره رشد جنینی، لاروی و شفیرگی، یک تخم (در 15 تکرار) روی هر گیاه تا زمان ظهور حشرات کامل گذاشته شد. 75 روز بعد از پیوند، پارامترهای رشدی گیاهان پیوندی شامل ارتفاع گیاه، تعداد گره و تعداد برگ نسبت به گیاهان غیرپیوندی دارای افزایش معنی داری بودند. اما، سطح برگ در گیاه پیوندی کاهش یافت. همچنین، وزن تر و خشک ریشه در گیاهان پیوندی نسبت به گیاهان غیرپیوندی بیشتر بود. طول دوره رشدی لارو و شفیره در حشرات تغذیه کرده با گیاه پیوندی بیشتر از حشرات تغذیه کرده از گیاه غیر پیوندی بود. به علاوه، میانگین تعداد تخم های حشرات کامل ماده شب پره مینوز گوجه فرنگی، روی گیاهان پیوندی کمتر از گیاهان غیر پیوندی بود.، مقدار فنل کل در زمان های متفاوت (10، 20 و 30 روز) پس از آلودگی با شب پره مینوز گوجه فرنگی در گیاهان پیوندی نسبت به غیرپیوندی بالاتر بود. نتایج به دست آمده در این تحقیق به روشنی نشان داد که پیوند گوجه فرنگی روی پایه ی بادمجان در بهبود رشد گیاه موثر بود و مقاومت آن را نسبت به آفت شب پره مینوز گوجه فرنگی افزایش داد.