پژوهش های زبانشناختی در زبان های خارجی (پژوهش زبان های خارجی)
سال:1399 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:14

پژوهش کنونی با الهام از نظریه توجه اشمیت (1990) به بررسی تاثیر افزایش آگاهی زبان آموزان نسبت به ویژگی های عروضی بر روی مهارت شنیداری آنان می پردازد. به همین منظور، تعدا 70 زبان آموز با سطح متوسط، به عنوان افراد شرکت کننده در این پژوهش و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس هدفمند انتخاب شدند. آن ها به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند در گروه ازمایش در هر جلسه ویژگی های عروضی زبان انگلیسی با زبان اموزان تمرین می شددر حالی که در گروه کنترل زبان اموزان فقط به متنهایی گوش داده و سوالات تعقیبی را پاسخ می دادند. جمع آوری داده های پژوهش به وسیله آزمون تعیین سطح آکسفورد (OPT) و پیش آزمون و پس آزمون مهارت شنیداری انجام شدند. تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها نشان داد که گروه آزمایش با اتکا به افزایش آگاهی ایجاد شده نسبت به ویژگی های عروضی در تلفظ توانست عملکرد معناداری نسبت به گروه کنترل در بهبود مهارت شنیداری داشته باشد. یافته های پژوهش می تواند در خدمت معلمان قرار بگیرد تا آن ها با آگاهی از نحوه پیاده سازی صحیح آموزش مهارت شنیداری به واسطه ویژگی های عروضی، مهارت شنیداری زبان آموزان و در نهایت کیفیت یادگیری آنان را فزایش دهند.

پروفسور ایندوشیکهر، زبانشناس معروف هندوستان در راهنمای زبان سانسکریت آورده است: با وجود تحولات عظیمی که در زبان فارسی کنونی روی داد هنوز نزدیک به سی و پنج درصد کلمات آن را میتوان با کلمات سنسکریت ودایی وکلاسیک سنجید. از آنجایی که دانش زبان شناسی حدود صد سال پیش در اروپا فراهم شد، لذا طبق نظریات یزرگان زبان شناس از برکت خواندن زبان سنسکریت و اوستا در این سرزمین دانشی به نام زبان شناسی پدید می آید که به یاری آن به ریشه ها و همانندی ها و دگرگونیهای زبان در زمانها و مکانهای مختلف می پردازد. از آن زمان تاکنون مطالعه زبان سانسکریت برای هرگونه تحقیق در زبان شناسی و تاریخ و تمدن و فکر و دین و سنن بشری لازم شمرده و چنان پژوهش هایی وسیعی در مورد زبان های هندو اروپایی صورت گرفته است که تاکنون در مورد دیگر گروه های زبانی دیگر سابقه ندارد. . چنانچه زبانهای ایرانی جدید چون متضمن سنن دو هزار ساله زبانه های هند و اروپایی می باشد با زبان سنسکریت شباهت هایی دارند در این پژوهش علاوه بر تاکید مطالعه زبان ساسنکریت برای مطالعات تطبیقی زبانشناسی به بررسی نقاط مشترک در زبان فارسی هندی و اردو با زبان سنسکریت می پردازد. این بررسی نقش مهمی علاقه در تدریس و یادگیری زبان و واژگان مشترک اردو-هندی با زبان سنسکریت خواهد داشت.

در دنیای آموزش، ارزیابی ابزاری برای پایان دهی به مقطعی از یادگیری نیست، بلکه ابزاری برای پیشبرد و جهت دهی تدریس و یادگیری می باشد که باید در طول دوره یادگیری مورد استفاده قرار گیرد. خودارزیابی بعنوان یکی از بروزترین روش های ارزیابی دانشجویان را ترغیب به تامل درمورد یادگیری، بکارگیری راهبردهای فردی یادگیری و روش های مفید برای جبران مشکلات یادگیری مینماید. در این مطالعه، بازنمودهای اجتماعی بکارگیری خودارزیابی در سمینارهای کارشناسی ارشد رشته آموزش فرانسه در پیشرفت یادگیری و شناخت بهتر فرایند یادگیری فردی مورد بررسی قرار گرفت. دو گروه دانشجویان، هر یک متشکل از 12 دانشجو که در دو سمینار یکسان آموزش فرانسه شرکت کرده بودند در این مطالعه شرکت کردند. گروه اول، گروه کنترل، توسط استاد ارزیابی شده و در گروه دوم، گروه شاهد، دانشجویان مسیول ارزیابی یادگیری خود در طول ترم بودند. عملکرد دانشجویان در پایان ترم مقایسه و مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین، پرسشنامه ای با هدف بررسی نقش خودارزیابی در میزان و نحوه یادگیری و بازتاب بکارگیری این روش ارزیابی درمیان دانشجویان گروه شاهد توزیع و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از پیشرفت در عملکرد دانشجویان گروه آزمایش بوده و آنها را نسبت به راهبردهای یادگیری فردی خود آگاه تر ساخته و مهارت های خودتنظیمی و استقلال در یادگیری را در آنها پرورش داد.

زبان انگلیسی با عنوان زبان بین المللی گستردگی فراوان و کاربردهای متنوعی یافته است و در کنار کارکردهای ابزاری آن به عنوان وسیله ای ارتباطی، ابعاد فرهنگی و اجتماعی (آموزش و یادگیری) زبان انگلیسی نیز اهمیت خاص یافته است. در این میان، میزان آگاهی فراگیران این زبان نسبت به کارکردهای فرهنگی آن یکی از موضوعات عمده مورد بحث در حوزه آموزش زبان بوده است. از این رو، پژوهش حاضر کوششی است برای ارزیابی آگاهی دانشجویان دانشگاه های تهران نسبت به وجود سیاست هایی مدون از سوی کشورهای انگلیسی زبان برای بهره گیری فرهنگی در این زمینه. یافته های حاصل از بررسی پاسخ های تعداد 656 نفر از دانشجویان دختر و پسر از رشته های مختلف پنج دانشگاه تهران به پرسشنامه ای درباره این موضوع و نیز مصاحبه با 28 نفر از آنان نشان دهنده ناآگاهی یا آگاهی اندک اکثریت شرکت کنندگان از وجود سیاست ها و طرح های اجرایی مشخص در سطح بین المللی به منظورگسترش زبان انگلیسی و بهره برداری از آن برای نفوذ فرهنگی است، که برخی ابعاد این امر مورد بحث قرار خواهد گرفت. یافته های حاصل از بررسی پاسخ های تعداد 656 نفر از دانشجویان دختر و پسر از رشته های مختلف پنج دانشگاه تهران به پرسشنامه ای درباره این موضوع و نیز مصاحبه با 28 نفر از آنان نشان دهنده ناآگاهی یا آگاهی اندک اکثریت شرکت کنندگان از وجود سیاست ها و طرح های اجرایی مشخص در سطح بین المللی به منظورگسترش زبان انگلیسی و بهره برداری از آن برای نفوذ فرهنگی است، که برخی ابعاد این امر مورد بحث قرار خواهد گرفت.

این مطالعه به بررسی عملکردها و دیدگاه های ارزشیابی یادگیری-محور مهارت خوانش از منظر اساتید رشته آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه های ایران می پردازد. در این مطالعه ترکیبی متوالی-تبیینی، رهیافت های کمی از طریق پیمایش 180 استاد که به صورت طبقه ای هدفمند انتخاب شده بودند حاصل شد. سپس، جهت تبیین دادهای کمی، نویسندگان با 15 استاد که به صورت نمونه گیری حداکثر اختلاف انتخاب شده بودند، مصاحبه هایی انجام دادند. نتایج کمی نشان می دهد که اساتید در ارزشیابی مهارت خوانش از هر دو دسته کلی ارزشیابی-ارزشیابی سنتی و جایگزین-اما با فراوانی متفاوت استفاده می کنند. همچنین، تقریبا نیمی از اساتید از مشارکت دانشجویان از طریق فعالیت خود ارزیابی و ارزیابی همکلاسی بهره می برند. افزون بر این، پاسخ دهندگان بازخوردی را مناسب می انگارند که در فراگیران ایجاد انگیزه کند. همچنین، نتایج کیفی به تبیین یافته های کمی در مورد ارزشیابی یادگیری-محور از منظر اساتید پرداخته است.

فناوری بخشی از فرهنگ است که تقریبا در تمام کارهای زندگی مان به کار می بریم و با آدمی چنان درهم تنیده که گویی جدایی آنان ناممکن است. پس از پدیداری اینترنت و رواج رایانه، شمار بسیاری از مردم، از اپلیکیشن ها و نرم افزارهایی برای ارتباط، ارسال و دریافت پیام و کاربردهای آموزشی و غیره استفاده می کنند. در این راستا، یکی از روش های نوین آموزشی، معروف به روش آموزش معکوس، باعث افزایش سرعت در یادگیری می شود و سبک های مختلف یادگیری را در خود جای می دهد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر روش آموزش معکوس بر خودمختاری و اضطراب زبان آموزان ایرانی است. بدین منظور 29 دانشجوی رشته زبان انگلیسی دانشگاه پیام نور مرکز رودسر در استان گیلان انتخاب و به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. در این مطالعه از پرسشنامه خودمختاری زبان آموزان ژنگ و لی و پرسشنامه اضطراب زبان خارجه هورویتز استفاده گردید. روش پژوهش حاضر، روش شبه آزمایشی، با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق تحلیل کوواریانس با نرم افزار SPSS 22 صورت گرفت. نتایج نشان داد که روش آموزش معکوس، تاثیر بسزایی در بهبود خودمختاری زبان آموزان و کاهش اضطراب آنان دارد. یافته های پژوهش می تواند برای مدرسین زبان، مولفان کتاب های آموزشی زبان خارجی و طراحان نظام آموزشی سودمند باشد.

در ترجمه ی واژه های غیرساده ی روسی دقت در اجزاء سازنده ضروری است. اما در کلاس های ترجمه، در برخی ترجمه های منتشرشده از زبان روسی، در فرهنگ های دوزبانه ی روسی به فارسی و فارسی-به روسی و یا در ترجمه ی اصطلاحات تخصصی غالبا به همین مرحله بسنده میشود. بدین معنی که صرف تقطیع تکواژی واژه ی غیرساده، یافتن برابر برای هر جزء آن در زبان مقصد و ترکیب این اجزا تنها روش درست در ترجمه ی این گونه واژه ها معرفی می شود. روش یادشده در اینجا «رویکرد تکواژشناختی محض» نامیده شده است. در مقاله نخست واژه های غیرساده در زبان روسی معرفی شده و برپایه ی نظرات دستورنویسان مطرح روس این واژه ها به سه گروه مشتق، مرکب و مرکب ترکیبی تقسیم می شوند. سپس با آوردن مثال برای واژه-های هر دسته (که برپایه ی منابع معتبر روسی تقطیع تکواژی شده اند) و معادل ارتباطی آنها در زبان فارسی تلاش شده تا ناکارایی رویکرد تکواژشناختی محض در ترجمه ی این گونه واژه ها نشان داده شود. روش های جایگزین روش موردبحث نیز معرفی می شود. فهرستی از واژه های غیرساده ی روسی همراه با ترجمه های تکواژشناختی و ارتباطی آنها در پایان می آید.

در دهه های اخیر، استفاده از رویکردهای مبتنی بر پیکره در آموزش/یادگیری زبان انگلیسی توجه زبانشناسان را به خود معطوف کرده است. مطالعه ی حاضر تاثیر کانکوردنس ها را بر توسعه دانش ادراک و تولید واژگان همنشین گونه فعل-قید بررسی می کند. بعلاوه، این مطالعه به بررسی تطبیقی تاثیرات دو رویکرد شناختی قیاسی و استقرایی بر فراگیری دانش همنشینی واژگان در بستر آموزش از طریق کانکوردنس می پردازد. طی طرحی شبه آزمایشی، شرکت کنندگان که شامل 82 نفر بودند به گروه های قیاسی، استقرایی، و کنترل تقسیم شدند. طی دو جلسه ی فشرده ی 90 دقیقه ای، به گروه های مورد مطالعه چند فعالیت ادراکی و تولیدی ارایه شد تا این فعالیت ها را با استفاده از کانکوردنس به عنوان ابزار مرجع انجام دهند. الگوی قرارگیری واژگان به صراحت برای گروه قیاسی تشریح شد در حالی که گروه استقرایی می بایست الگوهای موجود را از پیکره های آنلاین استنتاج می کردند. تحلیل نمرات پیش آزمون و پس آزمون ادراک و تولید واژگان همنشین تاثیر چشمگیر کانکوردنس ها بر فراگیری دانش همنشینی واژگان را آشکار کرد. در حالی که هر دو گروه قیاسی و استقرایی پیشرفت مشابهی در دانش ادراک واژگان همنشین نشان دادند، رویکرد استقرایی تاثیر بیشتری بر بهبود دانش تولید واژگان همنشین داشت. رویهمرفته دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به آموزش از طرریق کانکوردنس ها نشان دادند.

یادگیری معکوس رویکرد تقریبا جدید ی در تدریس است که در آن جایگاه سخنرانی معلم درکلاس و انجام تکلیف در منزل با هم جا به جا می شود، به عبارت دیگر آشنایی با درس و درک آن در بیرون کلاس اتفاق می افتد و انجام تمرین و تکلیف در داخل کلاس رخ می دهد. از این رویکرد می توان در برنامه پیش از خدمت نو معلم های بهره مند شد. این مقاله به بررسی توسعه حرفه ای معکوس بر پیشرفت نو معلمان زبان انگلیسی پرداخته است. به این منظور 150 نو معلم از موسسه های مختلف و مدارس غیر انتفاعی روشنگر و تزکیه در منطقه 2 شهر تهران به روش هدفمند انتخاب شدند. معلم ها در دو گروه آزمایش و کنترل قرارداده شدند. بر اساس نیاز سنجی که انجام شد، دوره «مدیریت کلاس» به مدت 6 هفته برای گروه آزمایش به وسیله سیستم مدیریت یادگیری « فرهنگیادا» و به شکل معکوس و برای گروه کنترل این دوره به شکل سنتی برگزار شد. برای بررسی پیشرفت نو معلم ها و به دست آوردن داده، پیش-آزمون و پس-آزمون برگزار شد. نتایج به دست آمده از داده ها نشان داد که معلم ها در کلاس توسعه حرفه ای معکوس پیشرفت بهتری در مقایسه با معلم های کلاس سنتی داشتند.

پژوهش های اخیر نشان می دهند اصطلاحات، که معمولا وجهی غیررسمی، پر رنگ و لعاب، و سرگرم کننده از زبان محسوب می شوند، به گفتمان رسمی هم راه یافته اند، ولی تاکنون در مورد ورود اصطلاحات به ژانرهای نوشتاری و رسمی، از جمله مقاله های پژوهشی، تحقیقی صورت نگرفته است. پژوهش حاضر نقش کاربردی اصطلاحات در پیکره ای زبانی مشتمل بر 409، 122 واژه را، که به صورت تصادفی از مقاله های منتشرشده در حوزه زبانشناسی کابردی انتخاب شده اند، شناسایی و بررسی کرده است. افزون بر این، کاربرد اصطلاحات در مقاله های انگلیسی نویسندگان فارسی زبان و انگلیسی زبان این حوزه مقایسه شده است. نتایج تحلیل های آماری استنباطی نشان می دهند که، در نگارش مقاله های پژوهشی، نویسندگان انگیسی زبان به طرز بارزی بیش از نویسندگان فارسی زبان از اصطلاحات استفاده می کنند. بر مبنای پژوهش حاضر، شش نقش کاربردی اصطلاحات استخراج و همچنین فهرستی از پرکابردترین اصطلاحات در مقالات پژوهشی عرضه شده است. این نقش های شش گانه عبارت اند از: ارزیابی کننده، اطلاعات دهنده، تعیین ماهیت، تاکیدی، سازماندهی کننده و چندگانه. با بررسی و ارایه اصطلاحات انگلیسی آکادمیک در مقاله های پژوهشی زبانشناسی کاربردی، یافته های این تحقیق می تواند مورد استفاده استادان دانشگاهی درس های نگارش انگلیسی، دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری و تهیه کنندگان کتاب های آموزشی قرار گیرد.

نقش نمای گفتمانی "واو" از نوع نقش نماهای افزاینده و توصیفی است و مهم ترین، پیچیده ترین، خلاق ترین، گسترده ترین، پرکاربردترین، و کارسازترین عنصر گفتمانی در مدیریت گفتمان است. این پژوهش اکتشافی دارای دو مبانی معرفت شناختی، پژوهشی، و استدلالی در تحلیل کاربردها و کارکردهای نقش نمای "واو" بود: بهره وری از دیدگاه های پژوهشگران مطرح جهانی در این مطالعات و تحلیل پیکره های خلاق زبانی در عرصه شعر فارسی و آلمانی. این مطالعه الگوی کاربردی و کارکردی "واو" را در غزل های حافظ و اشعار گوته با استفاده از مدل وجوه گفتاری گفتمان شفرین (2006) بررسی نمود. تحلیل و بررسی دو پیکره شعری نشان داد که آن دارای نقش های اولیه و ثانویه است. کارکردهای اولیه واو در گستره اندیشگانی وجوه گفتاری گفتمان بوده و ایجاد روابط سه گانه زمانی، علت و معلولی، و موضوعی بین گزاره ها و اندیشه ها نتیجه استفاده از آن در دو اثر منظوم بود. علاوه بر نقش معهود آن یعنی عطف در کنار گستره های کاربردی و کارکردی فوق، کارکردهای گفتمانی ثانویه آن شامل کنش های امر، گزارش و روایت، بیان هدف، استنباط، استدلال، تاکید، توازن، گسترش، تضاد و مسیله انتظارات بود که در کتب دستور و فرهنگ لغات تحلیل نشده اند. افزون بر این، ترکیب وجوه اندیشگانی، کنش و اطلاعات از دیگر کارکردهای این نقش نما بود. و همچنین استفاده ترکیبی از آن با دیگر نقش نماها نیز بررسی گردید. و در پایان، با توجه به کشف نقش های متفاوت و منحصر به فرد برای واو، مجموعه ای از راه کارهای کاربردی در گستره های آموزشی، راهبردهای مدیریتی در گفتمان، پژوهش، تهیه و تدوین مطالب درسی، و فرهنگ نگاری پیشنهاد گردید.

یکی از عناصری که روند یادگیری زبانهای خارجی یا زبان دوم را با اختلال مواجه می کند، خطاهای زبانی است؛ البته بروز خطا در فرایند یادگیری مساله ای عادی و قابل پیش بینی است. ولی آنچه در این رابطه از اهمیت برخوردار است، آگاهی نسبت به این خطاها و یافتن راهکارهایی برای رفع آنهاست. تجزیه و تحلیل خطا به منظور یافتن علل بروز آنها از اصول اولیه تدریس و آموزش زبانهای خارجی محسوب می شود. یکی از مواردی که در جریان آموزش زبان ژاپنی زبان آموزان در سطوح مختلف در استفاده از آن دچار خطا می شوند، جملات مجهول است. از آنجا که جملات مجهول در زبان ژاپنی کاربرد زیادی دارند، استفاده ی صحیح از آنها از اهمیت زیادی دارد. ما در تحقیق حاضر کوشیدیم نخست، مروری کوتاه بر ساختار و ویژگیهای جملات مجهول در زبان ژاپنی داشته باشیم، سپس با بهره گیری از روش میدانی به ارزیابی رایج ترین خطاهای زبان آموزان ایرانی در هنگام کاربرد این جملات بپردازیم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که زبان آموزان دو نوع خطا مرتکب شده اند: خطاهای بین زبانی و خطاهای درون زبانی. بررسی خطاهای بین زبانی نشان داد که زبان فارسی به عنوان زبان مادری عامل اصلی بروز خطاهایی نظیر استفاده از مفعول در جایگاه فاعل، حذف عامل انجام عمل و خطا در کاربرد ساختار نحوی با تعمیم قواعد دستوری فارسی به ژاپنی بوده است. خطاهای درون زبانی در تفکیک جملات مجهول از فرمهای دستوری مشابه، کاربرد حروف اضافه و ساخت مجهول سه بخشی رخ داده است.

پژوهش حاضر به معرفی، تحلیل و مقایسه فرایندهای بزرگ سازی در دو زبان فارسی و ژاپنی در چارچوب نظریه ساخت واژه ارزش گذار می پردازد. در این نظریه ساخت هایی که خودآگاه یا ناخودآگاه ارزش مصداق یا مخاطب را از دیدگاه گوینده و به داوری او منتقل می کنند «ساخت های ارزش گذار» نامیده می شوند. ساخت واژه از مهمترین سطوح زبانی برای تحقق ارزش گذاری است که امکانات فراوانی را در اختیار گویندگان هر زبان قرار می دهد. از جمله این امکانات می توان به فرایندهای کوچک سازی (تصغیر) و بزرگ سازی (تکبیر) اشاره کرد که در زبان های مختلف برای تولید ساخت های ارزشگذار بکار برده می شوند. از آن جا که کوچک سازی در تعداد بیشتری از زبان ها مشاهده می-شود و اغلب با افزودن وندهای خاص به انجام می رسد، بیشتر از بزرگ سازی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. برای مثال، در زبان فارسی پژوهش هایی در مورد کوچک سازی انجام شده است، اما به سازوکارهای بزرگ سازی، جز به صورت پراکنده در برخی کتاب های دستور زبان اشاره ای نشده است. یافته های تحقیق حاضر نشان داد با این که دو زبان فارسی و ژاپنی به لحاظ تکوینی به دو خانواده متفاوت تعلق دارند و به لحاظ رده شناسی در دو دسته متفاوت جای می گیرند، اما هر دو به شکلی بسیار مشابه از دو سازوکار ترکیب و دوگان سازی برای بزرگ سازی بهره می برند. مقاله حاضر بزرگ سازی با دو فرایند ترکیب و دوگان سازی را در فارسی و ژاپنی به تفصیل بررسی و با یکدیگر مقایسه می کند.

به منظور بررسی تفاوتهای احتمالی بین فراوانی و انواع استراتژیهای تردیدافکنی و کاربرد آنها در سوژانر «نتایج و بحث» در مقالات پژوهشی نوشته شده توسط نویسندگان انگلیسی زبان غیربومی (ایرانی) و انگلیسی زبان بومی، 60 مورد سوژانر «نتایج و بحث» از چهار نشریه علمی IJLLALW, IJALEL, TQ, AL که توسط نویسندگان ایرانی (انگلیسی زبان غیرمادری) و بومی (انگلیسی زبان مادری) نوشته شده بودند، مورد تحلیل قرار گرفت. همه متنها و نویسندگان آنها به صورت تصادفی انتخاب شدند. استراتژیهای تردیدافکنی به کار رفته توسط این نویسندگان با نرم افزار AntCnoc و همچنین توسط دو کدگذار انسانی متخصص شناسایی شده و بر اساس چارچوب نظری پیشنهادی در مدل طبقه بندی وارتالا (2001) و مدل چندکاربردی هایلند (1998) کدگذاری شدند. نتایج مطالعه نشان داد که اختلاف آماری معنی دار در فراوانی، انواع و همچنین کارکردهای استراتژیهای تردیدافکنی در سوژانر «نتایج و بحث» مقالات نوشته شده توسط این دو گروه از نویسندگان وجود دارد.