پژوهش در بهداشت محیط
سال:1399 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: عمده ترین و مهم ترین راه ورود فلزات سنگین به بدن انسان خوردن مواد غذایی به ویژه سبزیجات می باشد. به همین منظور در این مطالعه غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه) در سبزیجات مزارع حاشیه رودخانه کشف رود مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی تعداد 54 نمونه از سه نوع سبزی در دو ماه متوالی از سه مزرعه (یک مزرعه شاهد و دو مزرعه مورد) گرفته شد. مزارع مورد دقیقا در مجاورت رودخانه کشف رود انتخاب شد. عمل هضم اسیدی نمونه ها مطابق با روش های استاندارد صورت گرفت و از دستگاه جذب اتمی جهت تعیین غلظت فلزات سنگین نمونه ها و از نرم افزارSPSS و اکسل، جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج: میانگین غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه) در نمونه های سبزیجات، متفاوت و در بازه زمانی و مکانی مختلف، متغیر مشاهده شد. بر اساس نتایج، سرب بالاترین غلظت متوسط (µ g/L8/648) را در بین فلزات داشت. از بین سبزیجات منتخب، بیشترین آلودگی به فلزات سنگین به نمونه های شوید (µ g/L2/192) مربوط بود. نتیجه گیری: غلظت فلزات سنگین در برخی از نمونه های سبزیجات بیش از حدود مجاز ملی و بین المللی بدست آمد که می تواند ناشی از عوامل دیگر غیر از استفاده از فاضلاب جهت آبیاری باشد. با این وجود استفاده از پساب استاندارد جهت آبیاری کشاورزی نیازمند اقدامات کنترلی و عمل به وظایف دستگاه های مربوطه می باشد.

زمینه و هدف: تعیین کیفیت آب رودخانه ها برای تصمیم گیری در خصوص استفاده از آن ها بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل، این تحقیق به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه های استان خوزستان انجام شد. مواد و روش ها: رودخانه های مورد بررسی شامل دز، کرخه، کارون، مارون و زهره که مطالعه حاضر با استفاده از داده های برداشت شده در طول سال 1397 در ایستگاه های معین بر روی این رودخانه ها انجام شد. بدین منظور، از استاندارد ایران، سازمان بهداشت جهانی و محیط زیست کانادا و دیاگرام های شولر و ویلکاکس استفاده شد. از شاخص های کیفی IRWQIsc و NSFWQI نیز برای تعیین رتبه کیفی آب این رودخانه ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آب رودخانه دز از نظر صنعتی خورنده است در حالی که سایر رودخانه ها دارای آب رسوبگذار برای مصارف صنعتی بودند. کیفیت آب دز از نظر شرب بهتر از سایر رودخانه های استان خوزستان بود لیکن این رودخانه نیز براساس دیاگرام شولر دچار منیزیم، سختی و کلر بالا شده است. برای مصارف کشاورزی استفاده از آب این رودخانه نسبت به سایر رودخانه ها بهتر بود. رودخانه کارون وضعیت متوسطی نسبت به سایر رودخانه ها داشت و کیفیت آب در بالادست بهتر از پایین دست است. براساس شاخص IRWQIsc دامنه تغییرات کیفیت آب رودخانه های دز، کرخه، کارون، مارون و زهره به ترتیب 83-71، 52-41، 55-39، 41-33 و 32-25 بود. نتایج شاخص NSFWQI برای رودخانه های دز، کرخه، کارون، مارون و زهره به ترتیب نشان داد که مقدار این شاخص در رودخانه های مذکور بین 77-65، 70-55، 68-58، 60-52 و 48-36 متغیر بود. نتیجه گیری: براساس نتایج، کیفیت رودخانه دز در وضعیت نسبتاً خوب قرار داشت. رودخانه های کارون و کرخه در وضعیت متوسط قرار داشتند و سایر رودخانه ها دارای وضعیت نسبتاً بد بودند. براساس کلیه شاخص ها، کیفیت آب رودخانه زهره در وضعیت بد و رودخانه دز در وضعیت خوب قرار داشت. سایر رودخانه ها کیفیت متوسطی داشتند.

زمینه و هدف: ایجاد تصفیه خانه های فاضلاب به تنهایی نگرانی های زیست محیطی را بر طرف نمی کند بلکه برای رسیدن به استانداردهای مطلوب زیست محیطی باید عملکرد تصفیه خانه ها به طور مدام تحت بررسی و ارزیابی قرار گیرد. این مطالعه با هدف امکان سنجی مجدد از پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب شهر اردکان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی-مقطعی بود. که در یک دوره 6 ماهه از فروردین 1398 تا شهریور 1398 بر روی 48 نمونه ورودی و خروجی انجام گرفت. پارامترهای مورد بررسی شامل COD، BOD5، TSS، کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی بود که طبق روش های ارائه شده در کتاب استاندارد متد برای آزمایشات آب و فاضلاب اندازه گیری شدند. در نهایت نتایج با آزمون-های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، میانگین COD، BOD5، TSS، کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی در خروجی به ترتیب 36/14، 56/4، 6/2 میلی گرم بر لیتر، MPN/100 mL 41 و MPN/100 mL 2/11 بدست آمد. همچنین راندمان حذف برای COD، BOD5، TSS، کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی به ترتیب 27/96، 81/96، 84/98، 99/99 و 99/99 درصد بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که سیستم تصفیه خانه فاضلاب اردکان در مجموع موجب کاهش قابل توجهی از مواد آلی و آلودگی میکروبی شده و دارای وضعیت مناسبی می باشد و با استانداردها در استفاده مجدد از پساب برای مصارف کشاورزی، تخلیه به آبهای سطحی و تخلیه به چاه جاذب، مطابقت دارد.

زمینه و هدف: فلزات سنگین یکی از آلاینده های پایداری هستند که در طبیعت تجزیه نمی شوند و می توانند همراه پساب یا فاضلاب صنایع مختلف به محیط زیست وارد شوند. معمولا این فلزات به مقدار کمی برای عملکرد طبیعی بدن مورد نیاز هستند؛ اما ورود بیش از حد مجاز آن ها به بدن، مسمومیت ایجاد خواهد کرد. هدف این تحقیق نیز، مروری است بر روش های مختلف حذف فلزات سنگین که در قالب روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی ارائه شده است. مواد و روش ها: در مقاله حاضر، پس از جست و جوی مقالات مرتبط منتشر شده در سال های 2014 تا 2019 در بانک های اطلاعاتی مانند Springer، Science direct، Scopus، Freepaper و John Wiley مراجع حاضر در متن جهت به دست آوردن آخرین یافته ها در زمینه ی روش های حذف فلزات سنگین انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: مطالعات نشان مى دهد فلزات سنگین مى توانند سلامتی انسان ها را تحت تأثیر قرار دهند، به همین دلیل حذف فلزات سنگین امری ضروری می باشد و روش های مختلفی برای حذف فلزات سنگین در قالب روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی از قبیل روش های غشایی، ته نشینی شیمیایی، تصفیه الکتروشیمیایی، تبادل یونی، جذب سطحی و زیست پالایی مورد استفاده قرار می گیرد. نتیجه گیری: نتایج مطالعات نشان داد، فلزات سنگین اثرات مخربی بر جای می گذارند و حذف و تصفیه این فلزات از آب و خاک ضرورت دارد. ارائه مزایا و معایب روش های حذف فلزات سنگین، امکان انتخاب روش مناسب از نظر هزینه و دسترسی به دانش فنی را، به سادگی امکان پذیر می کند.

زمینه و هدف: افزایش جمعیت منجر به گسترش صنایع شده و مدیریت نادرست صنایع منجر به آلودگی اراضی و آسیب های جبران ناپذیر به طبیعت و موجودات زنده می گردد. لذا بررسی نقش مراکز صنعتی در آلودگی محیط زیست و از آن جمله در خاک، یکی از مهم ترین اقدامات در زمینه کنترل آلودگی هاست. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان آلودگی خاک سطحی به فلزات سنگین و در معرض صنایع نفت انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق برای اندازه گیری میزان فلزات سنگین در مجموع تعداد 15 نمونه خاک سطحی در سه تکرار و از عمق 30-0 سانتی متری خاک برداشت شد. سنجش عناصر سنگین به روش طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی انجام پذیرفت. یافته ها: بر اساس نتایج میانگین میزان ﻏ ﻠ ﻈ ﺖ عناصر کادمیوم، سرب و مس در خاک میدان نفتی به ترتیب 1± 40/2، 91/5± 89/8 و 81/52± 83/55 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. نتیجه گیری: میانگین مقادیر فلزات سنگین کادمیوم و مس از میانگین جهانی بالاتر و میانگین مقادیر سرب میانگین جهانی پایین تر به دست آمد. همچنین با توجه به درجه ی سمیت بالای کادمیوم می توان بیشترین خطر ناشی از آلودگی خاک را به کادمیوم اختصاص داد. محاسبه میزان آلودگی هر یک از سه عنصر و برای پنج ایستگاه نمونه گیری نشان داد که خاک منطقه نفتی نسبت به کادمیوم بیش از دو عنصر دیگر دارای آلودگی بوده و صنایع نفت در آلودگی خاک به کادمیوم بیش از دیگر عناصر اثرگذار بوده است. همچنین با محاسبه میزان شاخص های آلودگی خاک در ایستگاه های نمونه برداری شده و مقایسه آن ها نشان داد که همانگونه که انتظار می رفت خاک نواحی بهره برداری و سر چاه نفت نسبت به دیگر نواحی دارای میزان آلودگی شدیدتری بوده و اتخاذ تدابیر زیست محیطی شدیدتری برای این مناطق ضروری است.

زمینه و هدف: یکی از مهمترین منابع انتشار گاز متان، اماکن دفن بهداشتی زباله می باشد. اثرات گلخانه ای گاز متان را می-توان با تبدیل آن به سوخت کنترل کرد. هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات کمی و کیفی پسماند شهر سقز و ظرفیت-سنجی مقدار استحصال گاز متان ناشی از آن با استفاده از نرم افزار LandGEM در طی یک دوره 20 ساله از سال 1394 تا 1413 می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه که به صورت توصیفی-مقطعی انجام شد، اطلاعات اولیه مانند مقدار زباله تولیدی، جمعیت شهر و مشخصات محل دفن زباله شهر سقز جمع آوری شد. برای پیش بینی جمعیت شهر سقز در سال های متوالی پیش رو، از آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390، جمعیت کنونی و نرخ رشد جمعیتی شهر سقز استخراج و مبنای محاسبه قرار گرفت. برای جمعیت های تخمین زده شده، با استفاده از بسته نرم افزاری LandGEM 3. 02 پتانسیل تولید گاز متان از زباله های شهر سقز بدست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که انتظار می رود، زباله تولیدی شهر از 62050 تن در سال 1395 به بیش 108805 تن در سال 1413 گردد. این مقدار معادل انتشار گاز متان از 32 تن در ساعت در سال 1395 به بیش از 2203 تن در ساعت در سال 1413 است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه می تواند مورد استفاده مدیران شهری برای کنترل و مدیریت انتشار گاز متان به منظور کاهش اثرات منفی آن به خصوص در حیطه محیط زیست قرار گیرد.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین حلقه های ارتباط دهنده بین کاهش هزینه های سازمانی و حفظ کیفیت خدمات ارائه شده در آنها استفاده از مدل های مناسب برای مدیریت عملکرد کارکنان است؛ استفاده از این مدل ها می تواند باعث افزایش بهره وری کارکنان شود. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی حجم فعالیت های حوزه ی بهداشت محیط در مراکز بهداشتی درمانی انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه ی حاضر توصیفی و کاربردی بوده، که در دو بعد کمی و کیفی، انجام شد. پایلوت مدل طراحی شده در شبکه ی بهداشت و درمان شهرستان سوادکوه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. هر 10 دقیقه بعنوان یک واحد کاری در نظر گرفته شد. یافته ها: 51 قالب کاری در حیطه ی فعالیت های حوزه ی بهداشت محیط شناسایی شد. مجموع واحد های کاری حوزه ی بهداشت محیط برابر با 1019 واحد محاسبه شد. از بین فعالیت های شناسایی شده موارد انجام بازرسی و ثبت اطلاعات آن در سامانه و به دنبال آن کلر سنجی روزانه به ترتیب با 100 و 84 مرتبه تکرار در ماه بیشترین تکرار را به خود اختصاص داده بودند. نتیجه گیری: پرسنل هر سازمان برای ارتقای سطح بهره وری و افزایش کارایی و انگیزه های کاری و کاهش محرک های نا مناسب روانی محیط کار نیاز به ساز و کاری تعیین کننده برای کاهش نابرابری و مدلی ارزش گذار برای میزان کاری که فرد انجام میدهد دارد این امر با استفاده از مدل هایی همچون مدل معرفی شده در این مطالعه محقق خواهد شد.

هدف از انجام این مطالعه بررسی راندمان حذف صافی دانه درشت در حذف اکسیژن موردنیاز شیمیایی، نیترات از شیرابه تازه حاصل از محل دفن زباله های جامد شهری بود. نمونه گیری در سه سرعت 0/5، 1 و 1/5 متر بر ساعت شامل نمونه گیری از ورودی و خروجی صافی جهت تعیین غلظت نیترات، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی صورت گرفت. میانگین راندمان حذف COD در سرعت 0/5، 1 و 1/5 متر بر ساعت به ترتیب برابر 84، 85 و 88 درصد، میانگین راندمان حذف نیترات در سرعت 0/5، 1 و 1/5متر بر ساعت به ترتیب برابر 88، 88 و85 درصد بود. مقادیر خروجی COD و نیترات کمتر از استاندارد محیط زیست بود. ( p <0/05) براساس نتایج بدست آمده حذف نیترات با صافی درشت از نتایج COD بدست آمده بهتر بود.