سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1399 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف وجود مواد آلی طبیعی در منابع آبی مشکلات عدیده ای به ویژه در فرایند تصفیه متداول آب ایجاد می‫ کند. این ترکیبات ایجاد طعم ناخوشایند و رنگ در آب نموده و جزء مهمترین پیش‫ سازهای محصولات جانبی گندزدایی آب بشمار می روند. این تحقیق جهت بررسی کارایی کربن فعال (AC) و کربن فعال پوشش داده شده با نانوذرات ZnO (AC-ZnO) برای حذف هیومیک اسید (HA) از محلول های آبی انجام گرفت. ‬ ‬ روش کار در این پژوهش تجربی، حذف HA از محلول های آبی بر روی AC و AC-ZnO به عنوان تابعی از pH، زمان تماس، غلظت HA و دوز جاذب به صورت ناپیوسته مورد مطالعه قرار گرفت. ساختار جاذب ها و مرفولوژی آن ها توسط آنالیزهای FTIR، SEM، XRD و pHpzc مورد بررسی قرار گرفت. جذب HA با استفاده از روش اسپکتروفتومتر در طول موج 245 نانومتر صورت گرفت. ایزوترم جذب با استفاده از مدل های لانگمویر و فروندلیچ و سینتیک جذب از طریق بررسی مدل های شبه درجه یک و دو تعیین شد. یافته ها راندمان حذف HA با دوز جاذب رابطه مستقیم و با pH و غلظت HA رابطه عکس داشت. میزان بهینه حذف HA در دوز AC و AC-ZnO 6/1 گرم در لیتر، غلظت HA 50 میلی گرم در لیتر و زمان تماس 40 دقیقه به ترتیب 44/82 و 26/96 درصد رسید. نتیجه گیری میزان حذف توسط AC-ZnO به طور قابل توجهی بالا بود که نشان دهنده نقش موثر تثبیت نانوذرات بر کربن فعال می باشد. در نتیجه با استفاده از تثبیت نانوذرات بر روی کربن فعال به عنوان یک جاذب موثر و راندمان بسیار بالا می توان به عنوان یک جایگزین مناسب برای حذف هیومیک اسید مورد استفاده قرارداد.

زمینه و هدف فناوری اطلاعات سلامت ابزاری قدرتمند به منظور پایش کارایی سیستم بهداشتی ارایه می دهد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل هزینه-اثر بخشی سیستم اطلاعات بیمارستانی در مقایسه با سیستم دستی در بخش‫ های منتخب بیمارستان نمازی شیراز در سال 92 انجام شد. ‬ روش کار این مطالعه از نوع مطالعات ارزیابی اقتصادی بود که به صورت توصیفی-تحلیلی در سال 92 در بیمارستان نمازی شیراز بر روی نمونه ای از پرسنل بخش‫ های منتخب که با سیستم اطلاعات بیمارستانی مرتبط بوده اند انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بوده و هزینه‫ کردهای دو سیستم دستی و الکترونیکی نیز با استفاده از مصاحبه با افراد مرتبط و نیز بررسی اسناد و مدارک مالی موجود در بیمارستان توسط چک لیست بدست آمد. ‬ ‬ یافته ها نتایج مربوط به ارزیابی اقتصادی نشان داد که سیستم اطلاعات بیمارستانی در مقایسه با سیستم دستی موجب افزایش هزینه به میزان 3766732077 ریال و افزایش اثربخشی به میزان 47/30 می‫ شود که نشان دهنده تفاوت معنی‫ دار در نمره کلی کیفیت خدمات در دو سیستم می‫ باشد. ‬ ‬ ‬ نتیجه گیری در مقایسه هزینه های دو سیستم دستی و الکترونیکی، هزینه های مربوط به سیستم الکترونیکی بیشتر از سیستم دستی به دست آمد. اما در بررسی نسبت هزینه اثربخشی، سیستم اطلاعات بیمارستانی هزینه-اثر بخش تر از سیستم دستی بود.

زمینه و هدف فلزات سنگین از جمله کروم از رایج ترین آلاینده هایی هستند که معمولا در غلظت های بالا در فاضلاب صنایع یافت می شوند و موجب آسیب به محیط های آبی و به مخاطره افتادن سلامت موجودات زنده به خصوص انسان می شوند. لذا هدف از این تحقیق بررسی کارایی حذف فتوکاتالیستی کروم شش ظرفیتی از محیط های آبی با استفاده از فرایند UV/ZnO-Zeolite در سیستم ناپیوسته بود. ‬ ‬ ‬ ‬ ‬ روش کار این تحقیق مطالعه ای تجربی و کاربردی بود که در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. ابتدا طراحی و ساخت راکتور صورت گرفت و سپس نانوذره اکسید روی به روش هیدروترمال سنتز و با زیولیت ترکیب شد. بعد از آن با تغییردادن مقدار نانوذرات Zno-Zeolite و ثابت نگه داشتن بقیه عوامل موثر، مقدار بهینه Zno-Zeo که برابر g/l 5/1 بود به دست آمد. سپس با ثابت نگه داشتن مقدار نانوذرات ZnoO-Zeo، تاثیر pH، غلظت اولیه کروم شش ظرفیتی و زمان واکنش بررسی گردید. یافته ها نتایج مشخص ساخت که با افزایش زمان واکنش و مقدار ZnO-Zeo کارایی حذف کروم شش ظرفیتی افزایش می یابد. همچنین مشخص گردید که کارایی حذف فتوکاتالیستی کروم شش ظرفیتی با کاهش pH باعث افزایش راندمان حذف کروم از 36 درصد در 11=pH تا 88 درصد در 3=pH می شود. ‬ نتیجه گیری نتایج نشان داد که می توان از فرایند UV/Zno-Zeo به عنوان یک روش موثر و کارآمد در حذف فلز کروم شش ظرفیتی از محیط های آبی استفاده کرد.

زمینه و هدف با توجه به ارزش تغذیه ای و خواص آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی، ضد التهابی و ضد سرطانی سنجد، مصرف آن در سطح جامعه افزایش یافته است. از این رو هدف اصلی این مطالعه، بررسی ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میکروبی پودر سنجد خرده فروشی شده در شهر اردبیل بود. روش کار در این مطالعه توصیفی، 20 نمونه 100 گرمی (10 نمونه از عطاری ها و 10 نمونه از خشکباری ها) به صورت تصادفی-خوشه ای و بر اساس پراکندگی محل های فروش از نواحی مختلف شهر اردبیل انتخاب شد. اندازه گیری میزان رطوبت، خاکستر و pH و ارزیابی آلودگی میکروبی با استفاده از استانداردهای ملی ایران صورت گرفت. از آزمون های پارامتریک برای تحلیل داده ها استفاده شد. ‬ یافته ها دامنه میزان رطوبت، خاکستر کل و pH به ترتیب 66/16-78/8 (درصد)، 40/7-85/1 (درصد) و 12/5-69/4 بود. میانگین میزان رطوبت و خاکستر کل پودرهای سنجد بررسی شده تفاوت معنی داری با مقادیر مجاز توصیه شده داشت (0/001>p). بررسی آلودگی میکروبی نشانگر آلودگی بالای نمونه های مورد مطالعه بود. نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان رطوبت و خاکستر کل و آلودگی میکروبی پودرهای سنجد عرضه شده در سطح خرده فروشی شهر اردبیل بالا بود و از این رو برای مصرف نامناسب می باشند.

زمینه و هدف تخلیه فاضلاب های رنگی حاصل از صنایع نساجی به آب های پذیرنده بر روی سلامت انسان و محیط زیست تاثیر می گذارد. هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی فرآیند فتوکاتالیستی UV/S2O8 در حذف رنگ های متیلن بلو و اسیدگرین 3 از محیط های آبی بود. ‬ روش کار پژوهش حاضر یک مطالعه تجربی بود که در آن تاثیر مهمترین متغیرهای راهبری شامل pH (3، 5، 7، 9، و 11) زمان تماس (5، 10، 20، 50 و 70 و90 دقیقه)، دوز S2O8 (1/0، 1، 3 و 5 میلی مول بر لیتر) و غلظت متیلن بلو و اسیدگرین 3 (10، 25، 50، 75، 100، 200 و 500 میلی گرم بر لیتر) برای تعیین شرایط بهینه در کارایی حذف رنگ های مورد نظر در مقیاس آزمایشگاهی توسط یک دستگاه فتوراکتور حاوی یک عدد لامپ UV-C با قدرت 9 وات و به روش ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. غلظت رنگ ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر UV-Vis اندازه گیری شد. یافته ها نتایج نشان داد که در شرایط بهینه برای متغیرهای مورد مطالعه (یعنی 7=pH، غلظت پرسولفات 1 میلی مول بر لیتر، غلظت اولیه برای هر دو رنگ 50 میلی گرم بر لیتر و زمان تماس 20 دقیقه) راندمان حذف برای اسید گرین 3 و متیلن بلو به ترتیب برابر 91/93 و 44/95 درصد می باشد. بعلاوه، در شرایط مذکور راندمان حذف COD و TOC برای اسیدگرین 3 به ترتیب برابر 35/67 و 30/53 و برای متیلن بلو نیز به ترتیب برابر 74/70 و 99/56 درصد حاصل شد. آزمایش ها تحت شرایط بهینه برای فاضلاب واقعی نیز انجام شد که در آن میزان حذف رنگ های MB و AG به ترتیب برابر 11/76 و 51/72 درصد حاصل شد که نشان دهنده موثربودن روش می باشد. ‬ نتیجه گیری نتایج این بررسی نشان داد فرآیند تلفیقی UV/S2O8 روش موثری جهت حذف رنگ های متیلن بلو و اسیدگرین 3 از محلول های آبی می باشد و بعنوان فرایندی موثر و کارآمد می تواند جهت تصفیه محلول های رنگی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف سواد تغذیه، مهارت افراد برای دریافت، درک و به کارگیری اطلاعات تغذیه ای جهت تصمیم گیری مناسب در مورد رفتارهای تغذیه ای است. هدف مطالعه حاضر تعیین وضعیت سواد تغذیه ای افراد 15 سال و بالاتر استان کهگیلویه و بویراحمد بود. روش کار مطالعه حاضر از نوع مقطعی بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای وضعیت سواد تغذیه ای 4000 نفر را مورد بررسی قرار داد. برای جمع آوری داده ها از ابزار سنجش سواد تغذیه ای بومی شده برای جامعه ایرانی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های کای دو، تی، آنالیز واریانس یک طرفه و آنالیز رگرسیونی انجام شد. یافته ها میانگین امتیاز سواد تغذیه ای در نمونه های انتخابی 42/6± 61/21 بود. در نمونه انتخابی، 4/8 درصد افراد سواد تغذیه ای ناکافی، 4/37 درصد سواد تغذیه ای کافی و 2/54 درصد سواد تغذیه ای متوسط داشتند. مهارت تشخیص گروه های غذایی، اطلاعات عمومی تغذیه و مهارت درک مطلب، پیشگویی کننده های قوی تری برای سواد تغذیه بودند. ‬ نتیجه گیری بیشتر افراد مورد مطالعه در گروه با سواد تغذیه ای متوسط قرار داشتند. بنابراین در صورتی که مداخله ارتقای سواد تغذیه ای به شکل مناسبی طراحی و اجرا شود می تواند باعث افزایش درصد افراد با سواد تغذیه ای کافی گردد. در مداخله پیشنهادی برای ارتقای سواد تغذیه ای ضروری است که به سه بعد مهارت تشخیص گروه های غذایی، اطلاعات عمومی تغذیه و مهارت درک مطلب بیشتر توجه شود.

زمینه و هدف حذف نیترات از منابع آب شرب یکی از مشکلات رایج در بسیاری از نقاط جهان بوده که به عنوان تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و محیط زیست محسوب می گردد. در این پژوهش عملکرد مدل جدید راکتور دوار با استفاده از روش انعقاد الکتریکی در رابطه با حذف نیترات در شرایط حضور و عدم حضور کدورت، مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش کار در این تحقیق دو الکترود آلومینیوم و آهن به صورت موازی و چیدمان تک قطبی مورد بررسی قرار گرفت. در هر بار آزمایش نمونه ای به حجم 370 لیتر تهیه شده و پارامترهای بهره برداری از جمله غلظت اولیه نیترات، دانسیته جریان، سرعت چرخش راکتور، زمان بهینه، و اثر حضور کدورت در جریان مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نتایج این تحقیق نشان داد که پارامترهای بهینه بهره برداری شامل جنس الکترود آلومینیومی، زمان بهینه 90 دقیقه، سرعت چرخش rpm 2/8، شدت جریان A/m28/22، و فاصله الکترود 3 سانتی متر می باشد. بر این اساس بالاترین میزان حذف نیترات در شرایط بهینه برابر با 7/95 درصد برآورد گردید. افزایش میزان کدورت جریان موجب کاهش راندمان حذف نیترات گردیده، به طوری که برای غلظت اولیه نیترات 225 میلی گرم، راندمان حذف نیترات با افزایش کدورت از 81 به 48 درصد کاهش یافت. میزان انرژی مصرفی در شرایط بهینه برابر با kWh/m3 74/0 بدست آمد. نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان داد که مدل راکتور دوار ناپیوسته معرفی شده ضمن سهولت کاربری قادر به حذف بالای نیترات جریان یافته از محیط های آبی بوده و کاربرد این مدل جهت استفاده در تصفیه خانه های آب شرب توصیه می گردد.

زمینه و هدف سلامت زنان یکی از شاخص های مهم توسعه کشورها است. زیرا زنان بیش از مردان در معرض آسیب قرار دارند. سلامت تنها امری زیست شناختی نیست و نابرابری های اجتماعی و اقتصادی نقش مهمی در پیامدهای سلامت دارند. لذا هدف از این تحقیق، بررسی ارتباط نابرابری اجتماعی و اقتصادی با وضعیت سلامت زنان می باشد. روش کار این پژوهش از نوع توصیفی مقطعی بود که روی 325 زن شاغل در مراکز بهداشتی و درمانی شهر رشت که به روش خوشه ای و تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه سنجش سلامت زنان (GHQ) و سنجش نابرابری اجتماعی و اقتصادی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در نرم افزار SPSS-23 انجام گرفت. ‬ ‬ یافته ها نتایج نشان دادند بین نابرابری اجتماعی و اقتصادی و سلامت زنان ارتباط معنادار آماری وجود داشت (001/0>p). قدرت پیش بینی کنندگی نابرابری اجتماعی و اقتصادی برای سلامت زنان از لحاظ آماری معنادار بود (001/0>p) و 6/12 درصد از سلامت زنان شاغل توسط نابرابری اجتماعی و اقتصادی پیش بینی شد. نتیجه گیری نتایج حاکی از ارتباط بین نابرابری اجتماعی و اقتصادی با سلامت زنان شاغل بود. توانمندسازی زنان و آگاه سازی اجتماعی، می تواند به کاهش احساس نابرابری اجتماعی اقتصادی زنان و افزایش سلامت و رفاه جامعه کمک نماید.

زمینه و هدف اعتقاد بر این است که آموزش مسایل ایمنی به عنوان یکی از اقدامات ایمنی پیشگام در زمینه بهبود فرهنگ ایمنی در سازمان می باشد. هدف از مطالعه حاضر، تعیین تاثیر مداخلات آموزشی و فنی بر فراهم آوردن محیط کاری با فرهنگ ایمنی سالم و درک کارگران از ریسک موقعیت های خطرناک کار در ارتفاع می باشد. روش کار در این مطالعه مداخله ای، 394 کارگر از مشاغل مختلف از جمله ایمپکت زن پیچ و مهره، کارگر بتن ریزی، آرماتوربند و ویبره زن های بتن وارد مطالعه شدند. اطلاعات زمینه ای، فرهنگ ایمنی و درک ریسک موقعیت های خطرناک کار در ارتفاع از طریق پرسشنامه در سه مرحله تکمیل و جمع آوری شدند: مرحله قبل از مداخله، دو ماه بعد از اولین مداخله و دو ماه بعد از دومین مداخله (هشت ماه بعد از اولین مداخله). داده ها با استفاده از آزمون های تعدیل بونفرونی (از سری آزمون های تعقیبی در تحلیل واریانس) و آزمون رگرسیون لجستیک باینری در محیط نرم افزار SPSS-23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ‬ یافته ها نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده تاثیر چشمگیر آموزش ایمنی بر تمام مولفه های فرهنگ ایمنی و توانمندسازی کارگران در رابطه با درک ریسک موقعیت های خطرناک کار در ارتفاع بود. همچنین می توان نتیجه گرفت که بهبود چشمگیر در فرهنگ ایمنی نشان دهنده نقش بسزای مداخلات آموزشی به همراه مداخلات فنی به عنوان عوامل اساسی در بهبود وضعیت ایمنی کارگران در سازمان می باشد. نتیجه گیری صنایع می توانند با اتخاذ تدابیر ایمنی و بهداشتی صحیح و طراحی مهندسی اصولی به واسطه برنامه آموزشی منسجم، از وقوع حوادث شغلی و پیامدهای آن جلوگیری کرده و به شکوفایی صنعتی و توسعه ای پایدار دست یابند. در همین راستا یافته های مطالعه حاضر نشان دادند که برگزاری کلاس های آموزشی با دخالت دادن کارگران در آموزش، تشویق به بحث گروهی و بیان اهمیت موضوع ایمنی در محیط کار و همچنین اقدامات فنی می تواند بر رفتار ایمنی کارگران تاثیر مثبت گذاشته و سبب ارتقاء فرهنگ سازمانی و بهبود رفتارهای ایمن گردد. تبادل نظر و به اشتراک گذاری تجربه های افراد، برنامه مدون آموزشی و اختصاص زمان کافی نیز می تواند در ارتقاء رفتارهای ایمن افراد موثر واقع گردد.

زمینه و هدف در دنیای امروز دیدگاه های سلامت چشم اندازی وسیع تر یافته و به انتظارات غیرپزشکی توجه ویژه ای شده است. طرح تحول نظام سلامت به دنبال بهبود سلامت جامعه و کاهش هزینه های درمان همراه با افزایش رضایتمندی بیماران است، لذا هدف اصلی مقاله حاضر، شناخت عوامل تاثیرگذار بر استقرار طرح تحول نظام سلامت در استان اردبیل بود. روش کار این مطالعه از نوع ترکیبی بوده و در دو مرحله انجام شده است. در مرحله اول مرور جامع متون انجام شد و عوامل اصلی استقرار اصلاحات نظام سلامت در دنیا به دست آمد. در مرحله دوم با بهره مندی از یافته های مرحله اول، پرسشنامه پژوهشگرساخته توسط 185 نفر از خبرگان، متخصصین و مجریان طرح تحول سلامت در استان اردبیل، که با روش نمونه گیری هدفمند غیر تصادفی انتخاب شده بودند، تکمیل شده و عوامل بومی موثر بر استقرار طرح در بیمارستان های استان به دست آمد. به منظور انجام تحلیل عاملی تاییدی از نرم افزار لیزرل[1] استفاده شد. یافته ها مهمترین شاخص های استقرار طرح تحول سلامت در بیمارستان های استان اردبیل عبارت بودند از: حمایت سیاسی، تامین و ارتقاء مشارکت جامعه، مدیریت و تضمین منابع، تضمین رضایت پیراپزشکان، تعهد مدیران ارشد، تعهد پزشکان ذینفع و پایش و ارزیابی مستمرو ارایه بازخورد به مجریان طرح، وجود زیرساخت ها و وجود کمیته هدایت طرح. نتایج الگوسازی معادلات ساختاری رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته را نشان داد. ‬ ‬ نتیجه گیری شاخص های الگوسازی نشان دادند که مدل ارایه شده از برازش و انطباق خوبی برخوردار است. به نظر می رسد توجه به شاخص ها و متغیرهای محیطی و منطقه ای در تدوین و اجرای برنامه های استراتژیک از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده و در مسیر دستیابی به اهداف نقش تعیین کننده ایفا می کند.