پژوهش های زراعی ایران
سال:1398 | دوره:17 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

روش های مدیریتی بقایای گیاهی با تاثیر بر ویژگی های خاک، می تواند نقش موثری در بهبود باروری و کیفیت خاک و همچنین افزایش عملکرد محصول داشته باشند. به منظور بررسی تاثیر مدیریت های مختلف بقایای گیاهی گندم و چغندرقند بر برخی ویژگی های شیمیایی و زیستی خاک، دو طرح آزمایشی مجزا در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که مدیریت های مختلف بقایای گیاهی گندم و چغندرقند موجب تغییرات معنی داری بر ویژگی های شیمیایی (غیر از اسیدیته) و زیستی مورد مطالعه شدند. تمام روش های مدیریتی نظیر سوزاندن بقایا، مخلوط کردن بقایا، مخلوط کردن بقایا همراه با کود شیمیایی به جز رهاسازی بقایا در سطح خاک موجب افزایش مقدار کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم قابل دسترس خاک نسبت به تیمار شاهد شدند. به طور کلی در هر دو بقایای گیاهی بیشترین مقدار کربن آلی، نیتروژن کل و پتاسیم قابل دسترس مربوط به تیمار بقایای گیاهی به همراه کود اوره و شخم بود. در مورد تنفس میکروبی پایه و کربن زیست توده میکروبی خاک موثرترین روش های مدیریتی تیمار بقایای گیاهی به همراه شخم بود. همچنین در این پژوهش اگرچه تیمارهای سوزاندن بقایای گیاهی موجب بهبود وضعیت عناصر غذایی، تنفس میکروبی پایه و کربن زیست توده میکروبی نسبت به تیمار شاهد شدند ولی کارایی کمتری نسبت به تیمارهای شخم و افزودن کود به بقایا داشتند. براساس نتایج می توان گفت مناسب ترین روش از نظر ارتقای شاخص های کیفی خاک در هر دو بقایای گندم و چغندرقند مخلوط کردن بقایا به وسیله شخم با خاک به همراه کود اوره و همچنین مخلوط کردن بقایا به وسیله شخم با خاک بوده است.

این مطالعه با هدف تعیین مناسب ترین سن نشاء و تراکم از نظر عملکرد و اجزای عملکرد عروسک پشت پرده در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 95-1394 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. فاکتورهای آزمایش شامل سه سن نشاء (5، 8 و 11 هفته) و چهار تراکم بوته (5، 7/6، 10 و 20 بوته در متر مربع) بود. نتایج نشان داد بیشترین وزن میوه (92 گرم) در بوته مربوط به تیمار سن نشاء 11 هفته با تراکم 5 بوته بود. بیشترین عملکرد بیولوژیک در تیمارهای سن نشاء 11 و 8 هفته در تراکم 20 بوته به میزان 16 تن در هکتار به دست آمد. بیشترین عملکرد میوه (1/7 تن) در تیمار سن نشاء 11 هفته با تراکم 10 بوته در متر مربع بالاترین مقدار بود. همچنین بیشترین تعداد میوه با میانگین 109 عدد در سن نشاء 11 هفته با تراکم 5 بوته در متر مربع حاصل شد. ارتفاع بوته در تراکم 20 بوته (61 سانتی متر) بیشتر از تراکم های دیگر بود و همچنین ارتفاع در سن نشاء 11 و 8 هفته (به ترتیب 52 و 54 سانتی متر) بیشتر از سن 5 هفته بود. شاخص برداشت در تراکم های 5، 7/6 و 10 بوته در سن 11 و 8 هفته بیشترین و در تراکم 20 بوته کمترین مقدار را داشت. به طور کلی نشاهای با سن 5 هفته از نظر بیشتر صفات وضعیت مناسبی نداشتند و همچنین تراکم 20 بوته در متر مربع نیز در تمامی صفات به جز عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته مناسب نبودند.

اختلافات فیزیولوژیک و مورفولوژیک دو محصول اقتصادی و ارزشمند سیب زمینی و ذرت شیرین و همچنین عدم تداخل در برداشت، دلایل کافی و منطقی برای کشت مخلوط آن هاست. بااین حال، برای یافتن بهترین ترکیب مناسب کشت این دو گیاه، اطلاعاتی چون کارایی در مصرف منابع تولید اهمیت دارد. از این رو به منظوربررسی جذب و کارایی مصرف نور در کشت مخلوط ذرت شیرین و سیب زمینی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال زراعی 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی در شش سطح، عبارت از الگوهای کشت مخلوط 1: 1، 2: 2، 2: 1 و 1: 2 (به ترتیب نشان دهنده ردیف های کاشت ذرت شیرین و سیب زمینی) به همراه کشت خالص آن ها بودند. نتایج نشان داد که شاخص سطح برگ و کارایی مصرف نور برای هر دو گیاه و در تمام الگوهای کشت مخلوط نسبت به تک کشتی بالاتر بود. در بین الگوهای مختلف کشت مخلوط، بیشترین کارایی مصرف نور برای هردو گیاه ذرت شیرین و سیب زمینی، به الگوی 1: 2 به ترتیب معادل 2/18 و 1/86 گرم بر مگاژول، مربوط بود، درحالی که بیشترین عملکرد قابل کنسرو ذرت شیرین (3300 کیلوگرم در هکتار) و سیب زمینی (9460 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب از الگوهای 2: 1 و 2: 2 به دست آمد. به طورکلی نتایج این بررسی نشان داد که کشت مخلوط ذرت شیرین و سیب زمینی جذب نور کارآمدتری نسبت به تک کشتی آن ها دارد، و از نظر اقتصادی، کشت دو ردیف سیب زمینی همراه با دو ردیف ذرت (LER=1/41) توصیه می شود.

استفاده بهینه از منابع آب موجود، به همراه بهبود کارایی عناصر غذایی در شرایط تنش خشکی، ضمن کمک به تحقق اهداف کشاورزی پایدار، سبب افزایش و یا ثبات عملکرد گیاهان زراعی نیز می شود. این مطالعه با هدف بررسی اثرات تنش خشکی و عناصر نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک گیاه ارزن پادزهری (Panicum antidotale Retz. ) در شرایط آب و هوایی بیرجند در خراسان جنوبی انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری بر اساس تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر در سه سطح (70، 140 و 210 میلی متر)، نیتروژن بر اساس آزمون خاک در سه سطح صفر، مصرف به میزان نصف مقدار قابل توصیه آزمون خاک (100 کیلوگرم در هکتار) و مصرف بر اساس مقدار قابل توصیه آزمون خاک (200 کیلوگرم در هکتار) و پتاسیم در دو سطح (صفر و 100 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که با افزایش تبخیر تجمعی رطوبت از تشتک تبخیر و یا کاهش آب مصرفی، کارایی مصرف تشعشع کاهش و کارایی مصرف آب افزایش یافت. همچنین با افزایش نیتروژن مصرفی، کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. در صفت عملکرد ماده خشک در مجموع چین ها، اثر متقابل سه گانه رژیم آبیاری و کودهای نیتروژن و پتاسیم معنی دار بود و کاربرد این عناصر در زمان افزایش شدت تنش، صفت فوق را بهبود داد. در مجموع به نظر می رسد که کاربرد عناصر نیتروژن و پتاسیم در شرایط تنش خشکی، می تواند در کاهش اثرات مخرب تنش و افزایش تحمل ارزن پادزهری به خشکی موثر باشد.

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی در شرایط آبیاری کامل و تنش رطوبتی انتهای فصل (قطع آبیاری در مرحله تورم غلاف برگ پرچم و قطع آبیاری در مرحله 50% ظهور سنبله) روی صفات مختلف هشت اکوتیپ triuncialis Aegilops و تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش رطوبتی موجب کاهش مقادیر کلیه صفات مورد ارزیابی مخصوصا عملکرد دانه به میزان 89% نسبت به شاهد شد. شرایط تنش رطوبتی با آسیب بر دستگاه فتوسنتزی باعث کاهش کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II و شاخص کلروفیل گردید. میزان هدایت روزنه ای در شرایط تنش در مرحله تورم سنبله 46 درصد و در مرحله 50 درصد ظهور سنبله 55 درصد کاهش یافته و همچنین موجب کاهش26 درصدی محتوی نسبی آب برگ نسبت به شرایط نرمال گردید. اگرچه اعمال تنش رطوبتی در این آزمایش باعث کاهش عملکرد دانه در اکوتیپ ها نسبت به شرایط بدون تنش شد ولی بعضی از اکوتیپ ها مانند هشترود، هوراند و ماکو شرایط تنش را تحمل نموده و کاهش عملکرد کمتری نسبت به سایرین نشان دادند. اکوتیپ های هشترود، مرند، هوراند، البرز و مشکین توانستند در زمان خشکی، با افزیش طول ریشه رطوبت مورد نیاز را از اعماق خاک فراهم کنند.

بهینه سازی نیتروژن و تراکم یکی از راهکارهای مدیریتی برای حفاظت از منابع و کاهش آلودگی های زیست محیطی محسوب می شود. مدل سطح پاسخ (RSM) مجموعه ای از تکنیک های آماری مورد استفاده برای بهینه سازی نهاده های تولید به شمار می آید. در این مطالعه، اثر کود نیتروژن و تراکم بوته کنجد با استفاده از طرح مرکب مرکزی (CCD) برای مدل سطح پاسخ بررسی شد. این آزمایش با 13 تیمار و دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 95-1394 انجام شد. تیمارها بر اساس سطح پایین و بالای تراکم بوته (به ترتیب با 10 و 40 بوته در متر مربع) و نیتروژن (به ترتیب با صفر و 100 کیلوگرم اوره در هکتار) تعیین شدند. ارتفاع بوته، اجزای عملکرد (شامل تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه)، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین به عنوان متغیر وابسته مورد اندازه گیری قرار گرفتند و تغییرات این متغیرها با استفاده از مدل رگرسیونی ارزیابی شد. به منظور ارزیابی کیفیت مدل برازش شده از آزمون عدم برازش استفاده شد. بسندگی مدل با استفاده از آنالیز واریانس مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی، معادله چند جمله ای درجه دوم کامل برای تعیین معنی داری مدل و اجزای مدل (خطی، درجه دو و اثر متقابل) مورد بررسی قرار گرفت. کیفیت مدل برازش شده با استفاده از ضریب تبیین (R2) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که اثر جزء خطی بر تمام صفات مورد مطالعه معنی دار بود. اثر جزء درجه دو کامل تمام صفات به جز شاخص برداشت، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل دو عامل نیتروژن و تراکم بوته تنها بر کارایی مصرف نیتروژن، ارتفاع بوته و تعداد کپسول در بوته و درصد پروتئین معنی دار بود. آزمون عدم برازش در مورد هیچ کدام از صفات معنی دار نشدکه این امر نشان دهنده برازش مطلوب مدل رگرسیون درجه دوکامل بود. بیشترین عملکرد دانه مشاهده شده و برازش شده به ترتیب برای تراکم 25 بوته در متر مربع و 50 کیلوگرم کود اوره در هکتار و تراکم 25 بوته در متر مربع و 100 کیلوگرم کود اوره در هکتار با 1320/52و 1272/45کیلوگرم در هکتار به ترتیب به دست آمد. بیشترین درصد روغن و درصد پروتئین مشاهده شده به ترتیب از تراکم 10 بوته در متر مربع و عدم مصرف اوره (46/67درصد) و 40 بوته در متر مربع و 100 کیلوگرم اوره در هکتار (25/31درصد) حاصل شد و بالاترین مقادیر مشاهده شده این صفات به ترتیب مربوط به تراکم 10 بوته در متر مربع و عدم مصرف اوره (49/46 درصد) و 40 بوته در متر مربع و 100 کیلوگرم اوره در هکتار (25/01درصد) بود. به طور کلی، اثر تراکم بوته بر افزایش عملکرد در سطوح بالای کود نیتروژن افزایش یافت که به طور آشکار نشان دهنده اهمیت نیتروژن در بهبود عملکرد دانه کنجد می باشد. بهینه سازی میزان مصرف منابع با استفاده از طرح مرکب مرکزی می تواند به عنوان راهکاری مطلوب در تولید پایدار کنجد مد نظر قرار گیرد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی پتاسیم و روی بر شاخص های فیزیولوژیک رشد، پارامترهای فلئورسانس کلروفیل و عملکرد دو رقم گندم نان تحت تاریخ کاشت تاخیری، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان رامهرمز اجرا گردید. عامل های آزمایشی شامل تاریخ کاشت در دو سطح مناسب (30 آبان) و تاخیری (15 دی) به عنوان عامل اصلی، محلول پاشی در چهار سطح با آب (شاهد)، پتاسیم، روی و پتاسیم + روی به عنوان عامل فرعی و دو رقم گندم نان پیشتاز و چمران 2 به عنوان عامل فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت تاخیری به دلیل تنش گرمای انتهایی شاخص سطح برگ (LAI) (25/95درصد)، دوام سطح برگ (LAD) (48/44درصد)، سرعت رشد محصول (CGR) (21/76درصد)، سرعت رشد نسبی (RGR) (13/72 درصد)، سرعت جذب خالص (NAR) (22/43درصد)، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II در شرایط سازگار شده با تاریکی (Fv/Fm) (3/25 درصد)، عملکرد کوانتومی موثر فتوسیستم II(Φ PSII) (4/37 درصد)، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم IIدر شرایط سازگار شده با روشنایی (Fv'/Fm') (3/24 درصد) و عملکرد دانه (27/02درصد) ارقام گندم نان را به طور معنی داری کاهش داد، اما موجب افزایش معنی دار خاموشی غیرفتوشیمیایی (NPQ) (22/73درصد) گردید. محلول پاشی پتاسیم و روی غیر از NPQ صفات LAI (17/50درصد)، LAD (17/62درصد)، CGR (33/49درصد)، RGR (12/00درصد)، NAR (37/62درصد)، Fv/Fm (3/12درصد)، Φ PSII (7/37درصد)، Fv'/Fm' (6/65 درصد) و عملکرد دانه (17/30درصد) ارقام گندم نان را تحت تاریخ کاشت تاخیری به طور معنی داری بهبود بخشید. به طور کلی، استفاده از محلول پاشی روی و روی + پتاسیم در رقم چمران 2 به عنوان بهترین ترکیبات تیماری در بهبود صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه در هر دو تاریخ کاشت مناسب و تاخیری توصیه می شود.

کمبود آهن در گیاهان عمدتا در خاک های آهکی و قلیایی مشاهده می شود. با توجه به این که شرایط شیمیایی این خاک ها علت اصلی بروز کلروزآهن می باشد و از طرفی به دلیل گران بودن کودهای آلی حاوی آهن لذا استفاده از ترکیبات آلی طبیعی و غنی شده از آهن مانند پودر خون نیز می تواند در برطرف نمودن کلروز آهن موثر باشد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی توان پودر خون در تامین آهن مورد نیاز گیاه بادرنجبویه بود. آزمایش فوق با سه سطح آهن (صفر، 2/5 و 5 میلی گرم آهن در کیلوگرم خاک) از منبع سکسترین آهن و چهار سطح پودر خون (صفر، 0/75، 1/5 و 3 گرم پودر خون در کیلوگرم خاک) بر روی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa Officinalis L. ) اجرا گردید. پس از اتمام دوره رشد رویشی، وزن ماده خشک، غلظت آهن، کلروفیل a و b، کاروتنوئیدها و میزان اسانس گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد کود آهن و پودر خون سبب افزایش معنی داری در وزن خشک، غلظت آهن، کلروفیل، کاروتنوئیدها و عملکرد اسانس در گیاه بادرنجبویه گردید. حداکثر وزن خشک گیاه 141/4گرم در گلدان در شرایط مصرف کود آهن و پودر خون به ترتیب به میزان 2/5 میلی گرم و 1/5 گرم در کیلوگرم به دست آمد. مصرف پودر خون در سطوح اول، دوم و سوم آهن به ترتیب سبب 13/8، 6/8 و 11/7 درصد افزایش در غلظت آهن گیاه شد. کاربرد آهن و پودر خون به ترتیب به میزان 5 میلی گرم و 3 گرم در کیلوگرم سبب افزایشی معادل 241/7 درصد در میزان اسانس گیاه نسبت به شاهد گردید. همچنین مصرف همین میزان آهن و پودر خون باعث تولید حداکثری عملکرد اسانس (308/5درصد افزایش نسبت به شاهد) شد.

این پژوهش به منظور مطالعه تاثیر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و اسیدآبسزیک بر کاهش اثرات سوء تنش گرمای دوره زایشی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم (رقم فونگ و چمران)، طی سال زراعی 1395-1396، به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. تنش گرما با توجه به برآورد 30 ساله دمای محیط و بر اساس تاریخ کاشت لحاظ گردید. در این آزمایش سه عامل محلول پاشی شامل شاهد (عدم محلول پاشی)، اسید آبسزیک (30 میلی گرم در لیتر) و اسید سالیسیلیک (69 میلی گرم در لیتر) و زمان کاربرد ترکیبات شیمیایی مختلف شامل 15 روز قبل از گلدهی، گلدهی، 15 روز پس از گلدهی و محلول پاشی در سه زمان 15 روز قبل از گلدهی، گلدهی و 15 روز پس از گلدهی و ارقام گندم فونگ و چمران، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که محلول پاشی سبب افزایش تعداد دانه در بوته (اسید سالیسیلیک با متوسط 94/5و اسید آبسزیک با متوسط 4/86 دانه در بوته) در مقایسه با تیمار شاهد (با متوسط 75 دانه در بوته) شد که افزایش وزن دانه را به دنبال داشت. با توجه به نتایج صفات وزن دانه در بوته (4/0گرم در بوته)، وزن هزار دانه (41/2 گرم) و شاخص برداشت (49/6 درصد) به نظر می رسد که محلول پاشی اسید سالیسیلیک 69 میلی گرم بر لیتر در زمان گلدهی و دو هفته قبل و پس از آن در رقم چمران در استان خوزستان و مناطقی با شرایط مشابه، مناسب باشد.

این مطالعه با هدف بررسی اثر محلول پاشی برخی ترکیبات شیمیایی و رژیم های آبیاری بر تبادلات گازی، خصوصیات فتوسنتزی و روابط آبی آفتابگردان انجام گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان به مدت دو سال اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه و تیمارهای محلول پاشی شامل: آبسیزیک اسید، سلنیوم، سالیسیلیک اسید، سدیم نیتروپروساید، گلیسین بتائین و شاهد بودند. نتایج نشان داد که با کاهش میزان آبیاری، ویژگی های هدایت روزنه ای، سرعت تعرق، محتوای نسبی آب برگ و سرعت فتوسنتز کاهش یافتند، اما دمای برگ افزایش یافت. غلظت CO2 زیر روزنه در ابتدا کاهش و در ادامه با تشدید کم آبی افزایش یافت، با این حال، کارآیی مصرف آب فتوسنتزی به طور یکنواخت روند افزایشی داشت. محلول پاشی با ترکیبات شیمیایی، تبادلات گازی و خصوصیات فتوسنتزی آفتابگردان را تحت تاثیر قرار داد. کمترین میزان هدایت روزنه ای و تعرق و بیشترین میزان محتوای نسبی آب برگ در نتیجه محلول پاشی با آبسیزیک اسید و سدیم نیتروپروساید به دست آمد و بیشترین دمای برگ ناشی از کاربرد آبسیزیک اسید بود. اثر متقابل آبیاری × محلول پاشی بر سرعت فتوسنتز و غلظت CO2 زیر روزنه معنی دار بود. در شرایط کم آبیاری، کاربرد ترکیبات شیمیایی مورد نظر، سرعت فتوسنتز را نسبت به تیمار شاهد افزایش و غلظت CO2 زیر روزنه را کاهش داد. در این مورد، سالیسیلیک اسید نسبت به سایر ترکیبات، اثر بیشتری داشت و در شرایط کم آبی شدید (60 درصد نیاز آبی)، باعث افزایش 19/6 درصد در سرعت فتوسنتز گردید.

تنش گرما یکی از تنش های غیرزیستی مهم در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که به شدت، رشد و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش می دهد. به منظور بررسی واکنش رشدی و عملکردی ارقام گلرنگ زراعی به تنش گرمای آخر فصل، پژوهشی به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز، اجرا شد. تنش گرما به صورت تاخیر در تاریخ کاشت و هم زمانی مراحل رشد زایشی با تنش گرمای آخر فصل در نظر گرفته شد. کرت های اصلی این آزمایش شامل سه تاریخ کاشت 20 آذر، 10 دی و 30 دی (به ترتیب تاریخ کاشت به هنگام، تاخیری و دیرهنگام) و کرت های فرعی شامل چهار رقم گلرنگ زراعی (گلدشت، پرنیان، صفه و فرامان) بود. تنش گرما سبب کاهش معنی دار عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و فعالیت آنزیمی کاتالاز و افزایش شاخص برداشت، غلظت کلروفیل کل برگ و فعالیت آنزیم پراکسیداز شد، اگرچه واکنش ارقام متفاوت بود. بیشترین میزان عملکرد دانه و زیست توده مربوط به رقم فرامان در شرایط شاهد به ترتیب با میانگین 4151 و 23352 کیلوگرم در هکتار بود. وقوع تنش گرمای آخر فصل منجر به کاهش معنی دار عملکرد دانه ارقام صفه، پرنیان، فرامان و گلدشت به ترتیب به میزان 53، 44، 60 و 47 درصد در تاریخ کاشت 30 دی نسبت به تاریخ کاشت 20 آذر شد که این میزان به ترتیب برابر با 1/32، 1/1، 1/5 و 1/17 درصد به ازای هر روز تاخیر در تاریخ کاشت بود. براساس شاخص حساسیت به تنش (SSI)، ارقام پرنیان و گلدشت با مقادیر 0/85 و 0/92 از تحمل بالایی برخوردار بودند؛ در حالی که ارقام فرامان و صفه با شاخص 1/16 و 1/03 حساسیت زیادی نسبت به تنش داشتند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت تاخیر در تاریخ کاشت، توصیه می شود که از رقم گلدشت استفاده شود، چرا که عملکرد دانه و روغن آن نسبت به سایر ارقام برتری قابل توجهی در تاریخ های مختلف کاشت داشت.

به منظور بررسی اثر سیلیس و روی به دو فرم محلول پاشی (منبع نانوذرات) و خاک-مصرف (منبع معمولی) در قالب تیمارهای انفرادی یا ترکیبی بر صفات زراعی و فیزیولوژیکی برنج (Oryza sativa L. )، آزمایش مزرعه ای به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار در دو منطقه از استان مازندران (آمل و نور) در سال 1395 اجرا شد. نتایج نشان داد که اجزای عملکرد، عملکرد و هم چنین غلظت و جذب سیلیس و روی در دانه برنج با کاربرد سیلیس و روی به هر دو روش محلول پاشی نانو ذرات و خاک-مصرف به طور معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. کاربرد ترکیبی سیلیس و روی به صورت خاک-مصرف برتری معنی داری نسبت به مصرف جداگانه هر دو عنصر مورد استفاده در آزمایش از نظر تعداد پنجه بارور در کپه در منطقه آمل و تعداد دانه های پر در خوشه در منطقه نور داشت. از نظر محلول پاشی نانوذرات، کاربرد ترکیبی سیلیس و روی برتر از استفاده جداگانه سیلیس از نظر تعداد پنجه بارور در هر دو مکان آزمایش و میزان غلظت و جذب روی در دانه برنج بود. بنابراین با توجه به نتایج تحقیق حاضر، استفاده از سیلیس و روی به هر دو روش محلول پاشی نانوذرات و خاک-مصرف جهت افزایش غلظت و جذب این عناصر و هم چنین بهبود عملکرد دانه برنج در خاک هایی که قابلیت دسترسی پایینی به این دو عنصر غذایی دارند موثر می باشد.