بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1397 | دوره:26 | شماره:4 |تعداد مقالات:18

مجموعه معدنی گل گهر در 55 کیلومتری جنوب غرب سیرجان در پهنه دگرگونی سنندج-سیرجان واقع است. بر اساس مجموعه کانی های همراه با مگنتیت، 5 پهنه کانی سازی تشخیص داده شد. کانی های باطله شامل پیریت، پیروتیت، کالکوپیریت، سیدریت، آپاتیت، سرپنتین، طلق، کلریت، آمفیبول، کلسیت، دولومیت و کوارتز است. همه کلریت ها از نوع سه هشت وجهی (کلینوکلر-شاموزیت) هستند. کلریت های پهنه مگنتیت+پیریت+پیروتیت+کالکوپیریت (MPPC) و پهنه مگنتیت+تالک+کلریت+آمفیبول (MTCA) به ترتیب پننین و پننین-کلینوکلر هستند. کلریت های موجود درکلریت شیست ها گستره ترکیبی گسترده تری از پننین، کلینوکلر، پیکنوکلریت تا رپیدولیت را نشان می دهند. کلریت در میکا شیست ها و آمفیبولیت از نوع رپیدولیت هستند. کلریت هایی که مستقیم از سیال کانه ساز تشکیل می شوند بیشترین مقدار Mg را دارند. با کاهش نسبت سیال به سنگ، Mg کاهش و Fe و AlIV افزایش می یابند. افزایش نسبت Mg/ (Mg+Fe) از سنگ های میزبان به سمت پهنه کانی سازی متفاوت با کلریت سازند آهن است. مقدار عناصر فرعی در ساختار کلریت به ترکیب سیال، سایر کانی های متبلور شده از سیال، نسبت واکنش سنگ/آب و ترکیب سنگ میزبان وابسته است. گستره دمایی تشکیل کلریت از ° C245 تا ° C415 متغیر است (گستره دمایی شیست سبز). پهنه کانی سازی MPPC با دمای متوسط ° C301 کمترین دمای تشکیل را داراست، بنابراین کلریت های غنی از منیزیم در دمای کمتری نسبت به کلریت های غنی از آهن تشکیل شده اند.

کانسار مس بزجانی در 30 کیلومتری غرب شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی واقع است. سرپانتینیت ها و بازالت های توالی افیولیتی فریمان سنگ میزبان این کانسار هستند. ذخیره معدنی از دو بخش زیرین و بالایی تشکیل شده است. بخش زیرین پهنه داربستی (استرینگر) را شکل داده است که در آن سولفیدهای اولیه به صورت رگه ای، رگچه ای و افشان دیده می شوند و بخش بالایی ساختار عدسی شکل دارد که در آن سولفیدهای اولیه به صورت نواری، کروی و ریزدانه دیده می شوند. بررسی های کانی شناسی نشان می دهد که پیریت، مارکاسیت، کمتر کالکوپیریت، بورنیت، اسفالریت، گالن، مس طبیعی و مگنتیت کانی های اولیه این کانسار هستند که توسط کانی های ثانویه ای همچون کوپریت، تنوریت، کوولیت، کالکوسیت، کریزوکولا، مالاکیت، آزوریت، جاروسیت، لیمونیت و هماتیت همراهی می شوند. بر اساس زمین شیمی عناصر کم تحرک، سنگ های آذرین مافیک میزبان ذخیره در موقعیت زمین ساختی بونینیت قرار می گیرند. محاسبات تغییرات جرم نشان می دهند که در تکوین ذخیره مس بزجانی، عناصری چون Cu، Pb، Th، As، Ag، Tl و U دچار غنی شدگی شده اند. نتایج بدست آمده از سنگ میزبان، ساخت و بافت، کانی شناسی و زمین شیمی آشکار می کنند که ذخیره بزجانی شباهت زیادی به کانسارهای سولفید توده ای مس-روی همراه با سنگ های آذرین مافیک دارد. این ذخیره در تکامل خود چهار مرحله دگرسانی گرمابی، هوازدگی زیردریایی، دگرگونی ناحیه ای، و اکسایش سطحی را پشت سر گذاشته است.

توده های نفوذی دیوریتی و دایک های آلکالی فلدسپار گرانیتی صورتی رنگ منطقه کلاته (شمال غربی شهر خور)، سنگ های مجموعه پی سنگی نئوپروتروزوئیک پایانی جندق-عروسان را قطع کرده اند. بازدیدهای صحرایی، سنگ نگاری و بررسی های زمین شیمیایی بیانگر ماهیت گرانیتوئیدی نوع Iاین توده های نفوذی، رابطه همزادی آن ها با یکدیگر و ماهیت آهکی-قلیایی پتاسیم متوسط تا پتاسیم بالای آن هاست. ماگمای سازنده آن ها، از ذوب بخشی گوه گوشته ای دگرنهاده دگرنهاد روی پهنه فرورانش ورقه فرورانده نئوتتیس، سرچشمه گرفته است. زایش ماگماهای مورد نظر، در یک محیط کششی پشت کمانی درون ورقه قاره ای قرار گرفته بر روی پهنه فرورانش نئوتتیس صورت گرفته است. سن سنجی U-Pb بر زیرکن های جداشده از این سنگ های دیوریتی و آلکالی فلدسپار گرانیتی نشانگر گستره سنی 6/1± 9/213 تا 6/1± 221 میلیون سال پیش (تریاس پسین) برای آن هاست. این سنگ های آذرین تظاهرات ماگمایی فاز کوهزادی سیمرین پیشین هستند.

سنگ های افیولیتی جغین، در شرق استان هرمزگان و جنوب شرقی شهرستان رودان در راستای پهنه مکران واقع هستند. در بررسی های سنگ شناسی این منطقه، توده های فرابازی چون دونیت و هارزبورژیت و توده های بازی شامل گابرونوریت و بازالت شناسایی شده اند. بر اساس بررسی شیمی کانی ها، ترکیب پیروکسن های سنگ های بازی (گابرونوریت) منطقه بیشتر از نوع آهن و منیزیوم دار و فقیر ازسدیم بوده، که شامل کلینوپیروکسن با ترکیب دیوپسیدی و گاهی نیز اوژیت است و همچنین ارتوپیروکسن ها بیشتر با ترکیب برونزیتی هستند. کانی های پلاژیوکلاز موجود در سنگ های گابرونوریتی نیز به دونوع با سدیم بالا و کلسیم متوسط تقسیم می شوند که بیشتر ترکیبی بین آلبیت تا بیتونیت دارند. با توجه به دماسنجی این توده ها و استفاده از روش دو پیروکسن دمای تشکیل این توده ها حدود 800-1200 درجه سانتی گراد تعیین گردید و همچنین در این بین با استفاده از روش فشارسنجی توزیع آلومنیوم در پیروکسن ها فشار حاکم بر تشکیل کلینوپیروکسن ها نیز حدود 6-12 کیلوبار برآورد می شود.

کانسار گوشفیل در جنوب غرب اصفهان و در پهنه فلززایی ملایر-اصفهان واقع شده است. کانی سازی به شکل دیرزادی در مرز شیل های ژوراسیک و دولومیت کرتاسه تشکیل شده است و کنترل ساختاری دارد. همبرزایی کانیایی شامل اسفالریت، گالن و پیریت است که با کانی های باطله دولومیت، کوارتز، مواد آلی و کمتر باریت همراهی می شود. این کانی ها در قالب بافت های برشی، رگچه ای، پرکننده فضای خالی و پراکنده دیده می شوند. دولومیتی شدن و سیلیسی شدن مهمترین دگرسانی ها هستند. شیمی کانه ها نشان می دهد که گالن ها غنی از نقره و آنتیموان و فقیر از بیسموت هستند. نسبت Sb/Bi در کانی گالن بیش از 14 است که شاخصه کانسارهای دما پایین است. اسفالریت ها غنی از آهن و کادمیوم هستند. برپایه بررسی سیالات درگیر، دمای تشکیل کانسار گوشفیل بین 223 تا 302 درجه سانتیگراد بوده و از محلولی شامل نمک های CaCl2 و NaCl با درجه شوری بین 5/9 تا 7/16 درصد به وجود آمده است. نوع سنگ میزبان، چینه کران و دیرزاد بودن کامل کانسار و کنترل کانی سازی توسط گسل های پس از رسوبگذاری، بافت، نوع کانه ها و باطله های همراه و عدم وجود فعالیت های آذرین در منطقه نشان می دهد که کانسار گوشفیل شباهت زیادی با ذخایر نوع دره می سی سی پی (MVT) دارد؛ اما دمای محلول کانه دار نسبت به ذخایر معمولی دنیا بالاتر است.

کانسار سنگ آهن دردوی، بخش مرکزی ناحیه معدنی سنگان، در 300 کیلومتری جنوب شرقی مشهد در پهنه ساختاری شرق ایران قرار دارد. کانسار دردوی نمونه ای شاخص از اسکارن های غنی از مگنتیت بوده و در محل همبری توده نفوذی گرانیت سرنوسر و سنگ های کربناته منیزیم بالا تشکیل شده است. پهنه های اسکارن در کانسار آهن دردوی از سه پهنه برون اسکارن، درون اسکارن و کانسنگ آهن تشکیل شده اند. پهنه برون اسکارن متشکل از زیر پهنه پیروکسن اسکارن، گارنت اسکارن و اپیدوت-فلوگوپیت اسکارن است. بر پایه نتایج تجزیه ریزکاو الکترونی، ترکیب کلینوپیروکسن از نوع دیوپسید-هدنبریت (از Di46– Hd52 تا Di96 Hd3) و ترکیب گارنت از نوع آندرادیت-گروسولار (از Ad35– Gr63 تا Ad60 Gr39) است. در پهنه های اسکارنی یک تغییر در ترکیب کانی ها وجود دارد که از پهنه درون اسکارن به سمت مرحله برون اسکارن مقدار منیزیم افزایش و مقدار آهن کاهش یافته است. در اسکارن دردوی به دلیل تغییر شرایط اکسیدان به احیا در طی توالی همبرزایی، اشباع سولفیدی رخ داده است که باعث تشکیل کانه زایی سولفیدی کالکوپیریت، پیروتیت و پیریت همزمان و پس از تشکیل مگنتیت و کانی های سیلیکاته بدون آب شده، که خود شاهد دیگری بر شرایط احیاست. مگنتیت در دردوی براساس مقدار عناصر وانادیوم، کروم، نیکل، تیتانیوم، کلسیم، آلومینیوم و منگنز در آن، در رده کانسارهای اسکارنی قرار می گیرد. اسکارن دردوی نیز با توجه به وجود پهنه درون اسکارن، کانی اسکاپولیت و کانی های منیزیم بالا در آن، در رده اسکارن های منیزیمی-کلسیمی رده بندی می شود.

کانسار گزستان در 185 کیلومتری یزد در کمربند فلززایی بافق – پشت بادام از سنگ های کربناتی، شیل، توف، ماسه سنگ و سنگ های آتشفشانی مربوط به دوره اینفراکامبرین تشکیل شده است. سنگ های سبز با ترکیب اسیدی تا بازی (ریولیت، داسیت تا بازالت) میزبان کانی سازی آهن-فسفات هستند. دگرسانی در سنگ های آتشفشانی، شدید و شامل دگرسانی های اکتینولیت، کلریتی، سیلیسی و آرژیلی است. همچنین سنگ میزبان شدیدتر دچار دگرسانی شده است. کانی سازی شامل اکسیدهای آهن – آپاتیت است که با کمی کوارتز، پیریت و کلسیت همراهی می شود. کانه زایی مگنتیت و آپاتیت به شکل های مگنتیت – آپاتیت در سنگ میزبان دگرسان شده، مگنتیت – آپاتیت پیریت دار، مگنتیت سیلیس دار، هماتیت و مگنتیت هماتیتی شده قابل تفکیک است. همچنین نسبت بالای عناصر خاکی نادر سبک به سنگین (LREE/HREE) همراه با ناهنجاری منفیEu می تواند نشانگر خاستگاه ماگمایی این الگو باشد. کانسار آهن گزستان مشابه با کانسار کایرونای سوئد است.

یکی از شاخص ترین موارد تاثیر فرآیندهای دگرسانی بر زمین شیمی مورد افیولیت هاست. مجموعه افیولیتی مریوان– پالنگان بخشی از افیولیت های نئوتتیس در رشته کوه زاگرس است که در غرب ایران و در استان کردستان واقع شده است. نمونه های مورد بررسی شامل کانی های ثانویه چون کانی های گروه اپیدوت، کلریت، زئولیت ها و به مقدار کمتر کلسیت و هیدروکسیدهای آهن به صورت رگه، حفره و شکستگی های پر شونده و فازهای جانشینی هستند. تغییرات تراکم عناصر نسبت به مقدار مواد فرار (LOI)، بهنجارسازی نمونه ها نسبت به نمونه سالم در منطقه مورد بررسی و نمونه استاندارد، و مدل سازی عناصر پایستار نشان می دهد که تغییرات تراکم عناصر بسته به شدت دگرسانی متفاوت است، به گونه ای که تراکم عناصر سنگ دوست بزرگ یون (LILE) مانند K، Cs، Rb و Ba و نیز Na افزایش قابل توجهی نشان داده است. اکسیدهای CaO و FeO نسبتا تهی شده اند. عناصر خاکی نادر سبک (LREE) غنی شدگی ناچیزی نشان می دهند، در حالیکه عناصر خاکی نادر میانه (MREE) و عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) تقریبا ثابت مانده اند. بنابراین در ارزیابی ویژگی های زمین شیمیایی بخش خروجی مجموعه افیولیتی مریوان– پالنگان، تاثیر دگرسانی بر تغییرات تراکم عناصر به ویژه LILEها، CaO، FeO و نیز LREEها را باید در نظر گرفت.

مجموعه دگرگونی-آذرین شترکوه به سن نئوپروتروزوئیک پایانی، در بخش شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی و در جنوب شرق شاهرود واقع است. این مجموعه توسط تعدادی دایک دیابازی به سن ژوراسیک میانی قطع شده است. پلاژیوکلاز، پیروکسن و بیوتیت کانی های اصلی تشکیل دهنده این دایک ها هستند. پلاژیوکلازها بیشتر دارای ترکیب آندزینی (Ab69-51An31-49) هستند. پیروکسن ها دارای ترکیب En30-45 Fs29-42Wo25-29 و از نوع اوژیت کم کلسیم یا نیمه کلسیمی و بیوتیت ها از نوع سرشار از منیزیم هستند. نتایج زمین دما-فشارسنجی با استفاده از شیمی کانی کلینوپیروکسن، دمای 1100 تا1200 درجه سانتی گراد و فشار 2 تا 10 کیلوبار را نشان می دهند. با توجه به ترکیب شیمیایی کانی ها، سرشت ماگمای سازنده این دایک ها، آهکی-قلیایی بوده و فوگاسیته اکسیژن طی تشکیل و تبلور کانی های سازنده آنها نسبتا کم بوده است. دایک های مورد نظر، در یک جایگاه زمین ساختی کششی موضعی درون قاره ای از نوع حوضه کششی پشت کمانی (فرورانش نئوتتیس به زیر پهنه ساختاری ایران مرکزی) تشکیل شده اند.

مجموعه غازان – خانیک یک توده نفوذی مافیک – فرامافیک لایه ای کوچک با سن پرمین هست که در انتهای شمال غربی پهنه سنندج – سیرجان در سنگ های دگرگونی پرکامبرین رخنمون دارد. بررسی های صحرایی، شیمی کانی ها و مجموعه کانیایی نشان می دهد که این توده چهار پهنه دارد. پائین ترین پهنه گابروهای غیر لایه ای با ترکیب گابروهای نوریتی ریز دانه و بدون کانه زایی است. پهنه دوم فرامافیک های بدون آپاتیت غنی از اکسید Fe-Ti (25-30%) شامل کلینوپیروکسنیت، ورلیت و اندکی دونیت است. کانه زایی اکسید Fe-Ti خالص (با بیش از %90) بصورت بخش های انباشتی سیل مانند مجزا در این پهنه صورت گرفته است. گابروهای لایه ای، پهنه سوم را تشکیل می دهند. کانه زایی اکسید Fe-Ti (%5-5/0) در این پهنه فقط در بخش های دربردارنده آپاتیت صورت گرفته است. بالاترین پهنه شامل آنورتوزیت و پگماتیت گابروهایی با %2-0 اکسید Fe-Ti است. بر پایه این بررسی ها، در تشکیل لایه های غنی از اکسید Fe-Ti، هر دو فرآیند (1) غنی شدگی در مذاب های باقیمانده مشتق شده از یک ماگمای مادر فروبازالتی و (2) تزریق یک سیال غنی از Fe-Ti حل نشده به داخل بخش مافیک – فرامافیک در حال تبلور دخیل هستند.

کانسار منگنز هلالان، بر نوار آتشفشانی-رسوبی ترود – چاه شیرین و بخش شمالی پهنه ساختاری-رسوبی ایران مرکزی واقع شده است. سنگ های رخنمون یافته در منطقه شامل مجموعه دگرگونی با ترکیب سنگ شناسی اسلیت، فیلیت، شیست، مرمر، آهک، دولومیت و ماسه سنگ های کمی دگرگون شده با سن ژوراسیک پیشین هستند. کانه زایی منگنز به شکل چینه سان (لایه ای و عدسی شکل) و هم روند با لایه بندی رخ داده است. کانی های اصلی تشکیل دهنده ماده معدنی بیشتر پیرولوزیت، پسیلوملان، هولاندیت، براونیت و هماتیت هستند. ساخت های توده ای، لایه ای عدسی و نواری، و بافت های دانه پراکنده، پرکننده فضای خالی و جانشینی مهمترین ساخت و بافت ماده معدنی را تشکیل می دهند. دگرسانی های موجود در منطقه شامل کلریتی، آرژیلیتی، سیلیسی و کربناتی هستند. بر اساس بررسی های زمین شیمیایی، بالا بودن نسبت Mn/Fe و پایین بودن مقادیر فلزات کمیاب و به ویژه عناصر Co, Ni و Cu و بالا بودن مقادیر Mn, SiO2 و Fe به عنوان شواهدی از غنی شدگی و تخلیه Mn از سیال های گرمابی زیردریایی (بروندمی) در این نهشته هستند. این شواهد گویای این است که کانسار منگنز هلالان با دو سازوکار؛ غنی شدگی در آب دریا توسط سیال های گرمابی– بروندمی و ته نشینی در شرایط رسوبی دستخوش تغییرات پتانسیل اکسایش-کاهش (Eh) و pH در محیط دریایی تشکیل شده و یک کانسار آتشفشانی-رسوبی است. با توجه به بررسی های انجام شده، کانسار منگنز هلالان بیشترین شباهت را با کانسارهای منگنز نوع کوبا نشان می دهد، با این تفاوت که کانسار منگنز هلالان دستخوش یک فاز دگرگونی در حد رخساره شیست سبز نیز شده است.

یکی از منابع نقره، ذخایر مس-مولیبدن پورفیری است که در آن عنصر نقره به صورت جانبی تولید می شود. در این مطالعه رفتار زمین شیمیایی عنصر نقره در منطقه حراران برپایه نتایج تجزیه 607 نمونه سنگ زمین شیمیایی برای عناصر W, Zn, Ag, As, Ba, Co Cu, Mo, Pb, Sb, Sn, Sr, Bi بررسی شد. این ذخیره که در جنوب شرق ایران واقع شده، دارای کانی زایی مس-مولیبدن پورفیری است. از روش های آمار انفصال و تحلیل چندمتغیره برای شناسایی نواحی دارای بی هنجاری نقره و عناصر همراه استفاده شد. بررسی نقشه های نواحی بی هنجار به دست آمده با استفاده از روش آمار انفصال نشان داد که نواحی بی هنجار عناصر نقره، مس، سرب و روی تقریبا همپوشی دارند. نمودار درختی به دست آمده از تحلیل خوشه ایسلسله مراتبی نشان داد که عناصر نقره و مس همبستگی داشته و در یک گروه قرار گرفته اند. علاوه بر آن، نتایج تحلیل عاملی نیز نشان داد که عامل سوم شامل عناصر نقره و مس با بالاترین مقدار ویژه است. سرانجام رفتار دو گانه نقره یعنی همراهی با مس به خاطر قرار گرفتن در شبکه کانی های مس دار مانند کالکوپیریت و بورنیت از یک طرف و همراهی با عناصر سرب به خاطر قرار گرفتن در شبکه گالن از سوی دیگر با روش های آمار انفصال و تحلیل های چند متغیره ثابت شد.

باتولیت گرانیتی لاله زار در جنوب شرق کمربند ماگمایی ارومیه – دختر و نوار دهچ-ساردوییه قرار دارد. این توده دارای تراکم پایینی از تورمالین با ریخت های گرهکی، رگه ای و خورشیدی است. رخداد کم تورمالین در این توده را می توان به اشباع بودن توده از بور نسبت داد. تورمالین های مورد بررسی در گستره سری شورل-دراویت و تورمالین های قلیایی قرار می گیرند. بیشتر جانشینی های صورت گرفته در این تورمالین ها از نوع جانشینی های Ca + Mg (O) = Na + Mg (OH)، Ca = X-vac + Na، Ca + Mg = (X – vac + Al)-1 و جانشنی منیزیم به جای آهن هستند. وجود منطقه بندی های آشکار در تورمالین ها، مقادیر بالای منیزیم و مقادیر FeO/FeO + MgO کمتر از 6/0 بیان کننده رشد تورمالین ها در سیستم های باز و یک خاستگاه ماگمایی-گرمابی تا گرمابی برای تورمالین هاست. از طرفی مقدار بالای عناصر خاکی نادر در تورمالین ها و غنی شدگی چند برابری از عناصر خاکی نادر سبک (LREE) و غنی شدگی کمتر از عناصر خاکی نادر سنگین ( (HREEنسبت به کندریت و سنگ میزبان و غنی شدگی از عناصر دگرگونی مانندCr، V، Ni، Cu، Zn و Zr بیان کننده خاستگاه گرمابی برای این تورمالین هاست.

مجموعه افیولیتی پیرانشهر در شمال غرب ایران، شمال غرب پیرانشهر واقع است. این مجموعه به شدت درهم آمیخته است و مرز بین واحدهای مختلف در آن قابل تفکیک نیست. سنگ های تشکیل دهنده افیولیت درهم آمیخته پیرانشهر شامل فرامافیک، مافیک، رسوبی و دگرگونی است. سنگ های مافیک با ترکیب بازالت و دیاباز در بخش های مختلف بصورت پراکنده رخنمون دارند. در این مقاله، زمین شیمی کلینوپیروکسن سنگ های بازالتی بررسی و با سایر سنگ های بازالتی مناطق افیولیتی پهنه ابرفرورانشی شرق مدیترانه مقایسه شده است. کلینوپیروکسن بازالت افیولیت پیرانشهر ترکیب دیوپسید با گستره En0. 39-0. 59 Fs0. 01-0. 05 WO0. 50-0. 57، سرشت آهکی-قلیایی، Ti پایین و Mg بالا نشان می دهد. مقدار Mg بالا و Ti پایین ماگما نشاندهنده تشکیل بازالت افیولیت پیرانشهر در پهنه ابرفرورانشی است. براساس توزیع آلومینیوم در کلینوپیروکسن ها، این کانی در گریزندگی بالای اکسیژن و از ماگمایی با مقدار آب 10 درصد تشکیل شده است. کلینوپیروکسن افیولیت پیرانشهر شیمی مشابه با سایر افیولیت های ابرفرورانشی شرق مدیترانه (مثل ترودوس، وارینوس، پندوس و عمان) دارد که قرابت قوس نشان می دهند.

دو ترکیب پلیمری جدید از کادمیم استات با استفاده از دو ایزومر از لیگاندهای پیریدین هیدرازید تهیه و ساختار آن ها به روش پراش پرتو ایکس تک بلور شناسایی شد. بررسی های ساختاری نشان داد که هر دو ترکیب در سیستم بلوری تک میل و گروه فضایی P21/c متبلور شده اند. پلیمر کوئوردیناسیونی [Cd (OAc) 2 (L1H) ]n که در آن L1H، پارا پیریدین هیدرازید است، دارای صفحه های دوبعدی و شبکه های مستطیلی و پلیمر [Cd2 (OAc) 3 (L2H) L2 (EtOH) ]n که در آن L2H، متاپیریدین هیدرازید است، دارای صفحه های دوبعدی و طرح جناقی هستند.

در این پژوهش، تاثیر دما و مقدار نیترات بیسموت بر ویژگی های ساختاری، مغناطیسی و فوتوکاتالیزوری نانوذرات چندفروئی فریت بیسموت تهیه شده به روش سیترات نیترات بررسی شده اند. ویژگی های ساختاری و مغناطیسی به وسیله پراش پرتو ایکس (XRD)، طیف سنجی تبدیل فوریه فروسرخ (FTIR) و مغناطیس سنج نمونه ارتعاشی در دمای اتاق بررسی شد. تحلیل الگوهای XRD و داده های FTIR نشان داد که فاز خالص فریت بیسموت فقط با ثابت ماندن مقدار مول نیترات بیسموت در محلول و در دمای oC650 به دست می آید. براساس نتایج مغناطیسی و فوتوکاتالیزوری نیز روشن شد که حضور فازهای ناخالصی سبب بوجود آمدن رفتار فرومغناطیسی قوی در نمونه ها می شود، اما تاثیر منفی بر ویژگی های فوتوکاتالیزوری فریت بیسموت دارد.

در این پژوهش نانو بلورک های گارنت ایتریوم آهن جانشانی شده با آنتیموان با فرمول ساختاری SbxY3-xFe5O12 (Sb-YIG) با 2/0، 1/0، 0x = به روش سل ژل تهیه شدند و اثر جانشانی آنتیموان بر ساختار بلوری توسط پراش سنج پرتوایکس (XRD) و بیناب سنجی تبدیل فوریه فروسرخ دور (Far FT-IR) بررسی شد. نتایج نشان داد که نمونه ها علاوه بر فاز گارنت دارای فازهای جانبی YFeO3 (YIP)، α-Fe2O3و Sb2O4 بودند و با افزایش مقدار جانشانی، فاز گارنت کاهش یافته است. مقدار فاز گارنت و فازهای ناخالصی محاسبه شد و پس از آن درصد فاز آنتیموان جانشانی شده در جایگاه دوازده وجهی بدست آمد. در پایان، ویژگی های مغناطیسی نانوذرات با استفاده از مغناطیس سنج نمونه ی ارتعاشی (VSM) بررسی شد که مشخص شد مغناطش اشباع Sb-YIG با افزایش جانشانی کاهش یافته است.

در این پژوهش، الیاف ابررسانای (YBCO) YBa2Cu3O7-δ به روش الکتروریسندگی تهیه شدند. نخست ترکیب عنصرسنجی YBCO از استات های باریم، ایتریم و مس همراه با غلظت های مختلف5%، 6%، 7%، 2/7%، 5/7%، 10% پلی وینیل الکل (PVA) تهیه شد. سپس برای تولید الیاف ترکیب پلیمری به دست آمده الکترو ریسی شد و در آخر الیاف گرمادهی شدند. برای مشخص کردن گستره ی دتکلیس گرما وزن سنجی (TGA) انجام شد و همچنین برای مشخصه های ریزساختاری توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، پراش پرتو X (XRD) و ویژگی های ابررسانایی مانند دمای گذار با اندازه گیری پذیرفتاری مغناطیسی ac بررسی گردید. نتایج نشان دادند که بهترین الیاف از نظر اندازه قطر و نبود نقص های دانه تسبیحی با غلظت پلیمر 5/7% وزنی نسبت به استات ها به دست امده است. همچنین بهترین دمای گرما دهی برای ساخت الیاف ابررسانای YBa2Cu3O7-δ ، ° C 930 است. دمای گذار ابررسانایی برای این نمونه K 2/93 به دست آمد.