بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1380 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:5

دایکهای آلکالی لامپروفیر جنوب املش بدون روند خاص و در جهات مختلف در آهکها و گدازه های بالشی کرتاسه بالایی تزریق شده اند. براساس این پژوهش، نتایج زیر حاصل شده اند:ترکیب میکاها متفاوت است و بر اساس مقادیر Mg،  Fe، Ti و Al لاقل سه نسل قابل تشخیص اند که عبارتند از: الف) میکای غنی از Mg که نسل اول را تشکیل می دهد. ب) میکای غنی از Ti که میکای نسل دوم است. ج) میکای غنی از Fe و Ti میکای نسل سوم را تشکیل میدهد.پیروکسین ها از نوع دیوپسید بوده و در سه مرحله جداگانه بلوری شده اند، به نحوی که پیروکسین های نسل دوم از میزان Ti و Fe بالایی برخوردارند و حاشیه پیروکسین های نسل اول و ریز بلورهای زمینه را تشکیل می دهند. فراوانی درشت بلورهای کانی بیوتیت سبب شده است تا دایکها ارزش اقتصادی یافته و به صورت معدن بیوتیت مورد برداشت قرار گیرند. ذخیره احتمالی معدن مزبور با توجه به پی جوییها سطحی که تاکنون صورت گرفته و در حدود 75000 تن برآورد شده است. دایکهای مشابه تاکنون در هیچ نقطه ای از ایران گزارش نشده اند، و برای اولین بار در این ناحیه مورد مطالعه قرار گرفته اند.

ریخت و اندازه دانه های بلوری زئولیت Na-A به دلیل نقش مهمی که در کاربردهای ویژه این ترکیب دارند، بسیار حایز اهمیت است. در این راستا عاملهای موثر در اندازه و ریخت دانه های بلوری زئولیت Na-A در حین سنتز باید در نظر گرفته شوند. نسبت واکنشگرها، سرعت همزدن، دما و مدت ماندژل، دما و زمان بلوری شدن از جمله عاملهایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. در این کار تحقیقاتی اثر دمای تهیه ژل و بلوری شدن، زمان ماندژل و همزدن در حین سنتز مورد بررسی قرار گرفته اند. از پراش پرتو - (XRD)X برای شناسایی فاز زئولیت Na-A و از SEM برای بررسی اندازه و ریخت بلورها استفاده شده است.

در این پژوهش برای تهیه پودر بس ریز فریت استرانسیوم از کلرید آهن و کربنات استرانسیوم استفاده شد. برای آسیاب کردن محصول، یک آسیاب پر انرژی به کار گرفته شد که زمان آسیاب کردن را بین 0.5 تا 24 ساعت انتخاب کردیم. پودری که به دست آمد نخست به چند بخش تقسیم کردیم و سپس هر بخش را برای برشته شدن در دما و آهنگ گرمایشی معینی قرار دادیم. نتیجه آن که بالاترین Hc با زمان آسیاب 5 ساعت به دست آمد و برای این نمونه بهترین آهنگ گرمایش برابر 600º C/h بوده است. بر پایه این نتایج، معلوم شد که مغناطش اشباعی پودر تهیه شده با این روش، نسبت به مغناطش اشباعی پودر حاصل از روش معمول سرامیکی پایین تر است که با مدل پوسته - هسته قابل توجیه است.

تلاشهای تحقیقاتی آکادمیک و صنعتی در مورد زئولیتها حاکی از اهمیت این ترکیبهای معدنی از نظر ساختار شیمیایی و کاربرد صنعتی است. هر چند پاره ای از زئولیتها در طبیعت یافت می شوند اما به علت همراه بودن با ناخالصی، سنتز آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زئولیت P با نسبت (MAP) Si:Al≅1 به تازگی به عنوان جایگزینی برتر نسبت به زئولیت A برای تبادل یونی در پودرهای شوینده مطرح شده است. در این کار تحقیقاتی سنتز زئولیت P خالص با به کارگیری مواد اولیه صنعتی با موفقیت انجام پذیرفت. با بررسی پارامترهای سنتز از قبیل نسبتهای مولی SiO2:Al2O3، Na2O:Al2O3، H2O:Al2O3، دما و زمان واکنش، مورد بررسی قرار گرفت. از طیف فرو سرخ میانی برای شناسایی نمونه ها، از الگوی پراش پرتو - (XRD) X برای شناسایی فاز زئولیت P، و از تصویرهای SEM برای ریخت شناسی نمونه های سنتزی استفاده شد. برای تعیین نسبت سیلیسیم به آلومینیوم در زئولیت های سنتز شده داده های تجزیه عنصری استفاده شده است.

سنتز گرمابی غربالهای مولکولی آلومینوفسفاتی از نوع AIPO-5 در حضور مقادیری از 2 تا 20 درصد وانادیم در ترکیب ژل اولیه انجام شد. قالب آلی تری اتیل آمین به عنوان جهت دهنده ساختاری، آلومینیم اکسی هیدروکسید و فسفریک اسید بترتیب به عنوان منابع اولیه آلومینیم و فسفر در ژل انتخاب شدند. سنتز در دمای 190ºC و در گستره زمانی 18 تا 72 ساعت انجام شد. سنتز نمونه های با وانادیم بیشتر نیاز به زمان طولانی تری برای به دست آوردن محصول با تبلور مناسب دارد. نمونه های حاوی 2 تا %16 وانادیم در اثر گرمایش در دمای 550ºC، ساختار بلورین خود را حفظ می کنند ولی ساختار نمونه با %20 وانادیم تخریب شده و به فاز تریدیمیت تبدیل می شود. ویژگیهای ساختاری و شیمیایی نمونه ها با روشهای پراش پرتوایکس (XRD)، طیف نمایی پاشنده انرژی پرتو ایکس متصل به میکروسکپ الکترونی روبشی (EDX/SEM) و طیف نمایی باز تابش پخشیده (DRS) مطالعه شدند. مجموعه شواهد بدست آمده از روشهای بالا نشان می دهد که بخشی از وانادیم های (V) در حین سنتز به وانادیم (IV) کاهش می یابند. نوارهای جذب 580 و 750 nm در طیف بازتابش مربوط به وانادیم های (IV) چهار وجهی و نوار 280nm مربوط به وانادیم های (V) چهار وجهی است. نوار مشاهده شده در 350 nm در نمونه های با مقادیر بالای وانادیم %10) و (%16، به وانادیم (V) هایی که با اکسیژن های روی سطح بلور پیوند خورده اند، نسبت داده شد.